INHOUDSTAFEL Voorwoord 5 Inhoudstafel 7 Korte inleiding 12 1. Waarom een wet voor meerderjarige onbekwamen? 15 2. Wat verstaat men onder onbekwamen? 20 2.1. Enkel voor meerderjarigen 21 2.2. De meerderjarige lijdt aan een gezondheidsprobleem 21 2.3. De beslissing wordt genomen in concreto en in het belang van 23 de persoon 3. Schematisch overzicht: van wilsbekwaam tot wilsonbekwaam 26 4. De buitengerechtelijke bescherming 30 4.1. Inleiding 31 4.2. Wat is een lastgeving? 31 4.3. De keuze van de lasthebber 34 4.4. De mogelijkheid om een vertrouwenspersoon aan te duiden 35 4.5. Het registreren van de overeenkomst van lastgeving 35 4.6. De vrijheid van de lastgever om zelf zijn goederenbeheer te organiseren 38 4.7. De bijkomende verplichtingen van de lasthebber 38 4.8. De uitvoering van de lastgeving 39 4.8.1. Wie neemt het initiatief? 39 4.8.2. De gevolgen van de uitvoering van de lastgeving door de rechter 40 5. De rechterlijke bescherming: het bewind 42 5.1. Inleiding 43 5.2. De verklaring van voorkeur 43 5.2.1. De aanwijzing van een toekomstige bewindvoerder 43 5.2.2. Gevolg van de verklaring van voorkeur 44 5.2.3. De verklaring van voorkeur tijdens het bewind 44 7
5.3. De bewindvoerder 45 5.3.1. Bij voorkeur iemand uit de naaste omgeving 45 5.3.2. De bewindvoerder moet zijn opdracht aanvaarden 46 5.3.3. Sommige personen kunnen niet worden aangesteld als bewindvoerder 47 5.3.4. De ouders als bewindvoerder van hun meerderjarig kind 47 5.3.5. De echtgenoot als bewindvoerder over zijn partner 48 5.3.6. De bewindvoering door een derde over een van de echtgenoten 49 5.3.7. Bewindvoering en wettelijk of feitelijk samenwonen 49 5.4. De bewindvoerder ad hoc 50 5.5. De aanstelling van de bewindvoerder 51 5.5.1. Het verzoek tot aanstelling van een bewindvoerder 51 5.5.1.1. Via verzoekschrift of ambtshalve door de vrederechter 51 5.5.1.2. De inhoud van het verzoekschrift 52 5.5.2. De omstandige geneeskundige verklaring 53 5.5.2.1. De inhoud van de omstandige geneeskundige verklaring 53 5.5.2.2. Niet alle geneesheren mogen de omstandige geneeskundige verklaring ondertekenen 56 5.5.2.3. Wat bij gebrek aan een omstandige geneeskundige verklaring? 56 5.5.3. Het verdere verloop van de procedure nadat het verzoekschrift is neergelegd 56 5.5.3.1. De mogelijkheid tot ambtshalve aanwijzing van een advocaat 56 5.5.3.2. De vrederechter bepaalt dag en uur waarop hij samen met de griffier ter plaatse komt 57 5.5.3.3. Wie wordt uitgenodigd om aanwezig te zijn? 57 5.5.3.4. De te beschermen persoon of de vertrouwenspersoon kan afzonderlijk worden gehoord door de vrederechter 58 5.5.3.5. Het vonnis van de vrederechter wordt schriftelijk meegedeeld 58 8
5.5.3.6. Tegen het vonnis kan hoger beroep worden aangetekend 59 5.5.3.7. Het vonnis tot aanstelling van een bewindvoerder wordt publiek gemaakt 59 5.6. De draagwijdte van de onbekwaamheid: bijstand of vertegenwoordiging 60 5.6.1. Een juridisch spiegelbeeld 60 5.6.2. Bijstand 61 5.6.3. Vertegenwoordiging 61 5.6.4. De vrederechter moet zich uitspreken over de (on)bekwaamheid tot het stellen van specifieke handelingen 62 5.6.5. Handelingen die niet vatbaar zijn voor bijstand en/of vertegenwoordiging 63 5.6.6. Sanctie bij niet-naleving van de rechterlijke beschermingsmaatregel 65 5.7. De opdracht van de bewindvoerder 65 5.7.1. De beschikking van aanstelling is de basis 65 5.7.2. De wijze van uitoefening van de opdracht van bijstand 66 5.7.3. De wijze van uitoefening van de opdracht van vertegenwoordiging 67 5.7.4. De verslaggeving 68 5.7.4.1. Het eerste verslag binnen de maand na de aanvaarding 68 5.7.4.2. De jaarlijkse verslagen 69 5.7.4.3. De eindverslagen 73 5.8. Handelingen die de bewindvoerder enkel kan stellen na machtiging door de vrederechter 75 5.8.1. Algemeen 75 5.8.1.1. Enkel in geval van vertegenwoordiging 75 5.8.1.2. Over welke handelingen gaat het? 75 5.8.1.3. Hoe wordt de machtiging aangevraagd? 77 5.8.1.4. De sanctie bij niet-naleving van de formaliteiten 78 5.8.2. Het wijzigen van de verblijfplaats van de beschermde persoon 78 9
5.8.3. Het uitoefenen van de patiëntenrechten 79 5.8.4. Het vervreemden van goederen van de beschermde persoon 80 5.8.4.1. Over welke goederen gaat het? 80 5.8.4.2. De verkoop van onroerende goederen gebeurt in principe openbaar 80 5.8.4.3. De verkoop van roerende goederen 81 5.8.4.4. Bankrekeningen en beleggingen 83 5.8.5. Het aangaan van een lening 83 5.8.6. Het sluiten van een pachtcontract, een handelshuur of een huur voor meer dan negen jaar 84 5.8.7. Het aanvaarden van een nalatenschap of een schenking 85 5.8.8. Het aankopen van goederen 86 5.8.9. Het sluiten van een dading, een abritrageovereenkomst of een overeenkomst van onverdeeldheid 87 5.8.10. Het voeren van gerechtelijke procedures 88 5.8.11. Het doen van een schenking of het opmaken van een testament 90 5.8.12. Het afsluiten van een huwelijkscontract of een samenlevingscontract 93 5.9. In welke gevallen kan de beschermde persoon toch nog zelf optreden? 94 5.10. De vergoeding van de bewindvoerder 96 5.11. Aanvang, duur en einde van het bewind 98 5.12. De rol van de vertrouwenspersoon 99 6. Het administratief dossier 102 7. De overgangsbepalingen 106 Verklarende woordenlijst 110 10
Uittreksels Burgerlijk Wetboek en Gerechtelijk Wetboek 116 Burgerlijk Wetboek: art. 488/1 t.e.m. 515 117 Gerechtelijk Wetboek: art. 1238 t.e.m. 1253/1 151 Modellen 161 Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de persoon Eerste verslag 162 Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de goederen Eerste verslag 165 Bijstand Uitoefening van het bewind over de persoon Periodiek verslag 171 Bijstand Uitoefening van het bewind over de goederen Periodiek verslag 175 Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de persoon Periodiek verslag 179 Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de goederen Periodiek verslag of eindverslag 184 Lastgeving 194 Proces-verbaal van verklaring van voorkeur 197 Verzoekschrift aanstelling bewindvoerder 199 Omstandige geneeskundige verklaring te voegen bij een verzoek 205 Verzoekschrift aanstelling bewindvoerder (verkwisting) 208 Verzoekschrift machtiging bewindvoerder 211 Verzoekschrift machtiging beschermde persoon 213 11