Raad van de Europese Unie Brussel, 28 november 2017 (OR. en) 15053/17 TRANS 525 VERSLAG van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad Raad nr. vorig doc.: 13972/17 Betreft: Ontwerpconclusies van de Raad over de vorderingen met de implementatie van het trans-europees vervoersnetwerk (TEN-V) en de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (CEF) wat betreft vervoer Aanneming I. INLEIDING 1. De Commissie publiceerde in juni 2017 haar "Discussienota over de toekomst van de EUfinanciën" 1, die een aanzet gaf tot een proces van bezinning over de financieringsprioriteiten van de EU in het licht van de volgende financiële vooruitzichten. 2. In dit verband, en gezien het meervoudige belang van een goed functionerende, hoogwaardige vervoersinfrastructuur voor de EU, maakte het Estse voorzitterschap er een horizontale prioriteit van om tot dit proces van bezinning bij te dragen door het uitwerken van conclusies van de Raad over de tot dusver gemaakte vorderingen met de implementatie van het TEN-V en de CEF-vervoer en over de toekomstige investeringsbehoeften van de EUvervoersinfrastructuur en de prioriteiten op dat gebied. 1 Document 11006/17 + ADD 1. 15053/17 dau/dep/ev 1 DG E 2A NL
II. BESPREKINGEN IN DE RAAD 3. Het voorzitterschap presenteerde tijdens de vergadering van de Groep vervoer - intermodale vraagstukken en netwerken van 3 juli 2017 een eerste versie van de conclusies van de Raad 2, en die conclusies werden tijdens een aantal daaropvolgende vergaderingen in september en oktober besproken. 4. Tijdens hun informele bijeenkomst op 21 september 2017 in Tallinn hielden de ministers van Vervoer een bespreking, waarin zij de balans opmaakten van de aanwending van verschillende voor TEN-V-projecten beschikbare investeringsinstrumenten en van gedachten wisselden over de toekomstige investeringsbehoeften voor de implementatie van het TEN-V na 2020. De bijdragen vormden een belangrijke inbreng voor de kernaspecten van deze ontwerpconclusies van de Raad. 5. Na de vergadering van de Groep van 27 oktober 2017 werd de definitieve compromistekst 3 van het voorzitterschap onder de delegaties verspreid en tijdens een informele stilzwijgende procedure behandeld. Uit deze raadpleging bleek dat alle delegaties kunnen instemmen met de ontwerpconclusies in bijlage dezes. 6. Het Comité van permanente vertegenwoordigers keurde de ontwerpconclusies op 16 november 2017 goed. III. CONCLUSIE 7. De Raad wordt derhalve verzocht de bijgaande conclusies over de vorderingen met de implementatie van het TEN-V en CEF-vervoer te bespreken en aan te nemen. 2 Document 10674/17. 3 Document 10674/5/17 REV 5. 15053/17 dau/dep/ev 2 DG E 2A NL
BIJLAGE ONTWERP CONCLUSIES VAN DE RAAD over de vorderingen met de implementatie van het trans-europees vervoersnetwerk (TEN-V) en de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (CEF) wat betreft vervoer GELET OP: Verordening (EU) nr. 1315/2013 betreffende richtsnoeren van de Unie voor de ontwikkeling van het trans-europees vervoersnetwerk en Verordening (EU) nr. 1316/2013 tot vaststelling van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen 1 ; De conclusies van de Raad over vervoersinfrastructuur en het trans-europees netwerk van 3 december 2014 2 ; De conclusies van de Raad betreffende "De prioriteiten voor het zeevervoersbeleid van de EU tot 2020: concurrentievermogen, decarbonisering, digitalisering met het oog op mondiale connectiviteit, een efficiënte interne markt en een maritieme cluster van wereldklasse" van 8 juni 2017 3 ; De op 20 juni 2016 goedgekeurde ministeriële verklaring van Rotterdam over de implementatie van het trans-europees vervoersnetwerk (TEN-V) 4 ; De op 21 juni 2016 goedgekeurde ministeriële verklaring van Rotterdam over de corridors voor het goederenvervoer per spoor ter bevordering van internationaal goederenvervoer 5 ; 1 PB L 348 van 20.12.2013, blz. 1. 2 Document 16363/14. 3 Document 9976/17. 4 Document 10308/1/16 REV 1. 5 Document 10306/16. 15053/17 dau/dep/ev 3
Het witboek over de toekomst van Europa van 1 maart 2017 6 en de discussienota over de toekomst van de EU-financiën van 28 juni 2017 7 ; De gezamenlijke verklaring van de Europese coördinatoren over de toekomst van het TEN-V en de CEF. DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE: 1. HERHAALT dat de lidstaten vastbesloten zijn het trans-europees vervoersnetwerk te implementeren met het oog op het goed functioneren van de interne markt van de EU, het versterken van de territoriale samenhang, toegankelijkheid en connectiviteit van alle regio's van de Unie, met inbegrip van de ultraperifere regio's, het bevorderen van investeringen voor groei en banen in de EU, teneinde de overgang naar een emissiearme mobiliteit en de nakoming van de nieuwe internationale toezeggingen van de EU in verband met klimaatbeleidsdoelstellingen (CoP21) te waarborgen; ONDERKENT in dit verband het belang van de vervoersinfrastructuur en -diensten voor het behalen van resultaten inzake de interne Europese vervoersruimte, de energie-unie en de digitale eengemaakte markt. Verslaglegging over de implementatie van het trans-europees vervoersnetwerk 2. VERWELKOMT het door de Commissie ingediende eerste voortgangsverslag over de implementatie van het TEN-V en BEAAMT dat het verslag een overzicht biedt van de stand van zaken wat betreft de implementatie van het TEN-V en de aandacht vestigt op de investeringen die zijn gedaan met bijdragen van de CEF, de ESIF en de EIB, onder meer via het EFSI; 3. MERKT OP dat dit eerste verslag geen informatie bevat over de nationale investeringen in het TEN-V en VERZOEKT daarom de Commissie en de lidstaten om voor het volgende verslag een eenvoudigere en duidelijkere verslagprocedure te volgen teneinde deze informatie op te nemen; 4. HERINNERT ERAAN dat de Commissie verplicht is uiterlijk op 31 december 2023 een evaluatie te verrichten van de implementatie van het TEN-V-kernnetwerk, waarbij met name wordt nagegaan of er behoefte is aan wijzigingen van het kernnetwerk om in te spelen op nationale investeringsplannen en ontwikkelingen in vervoersstromen. 6 Documenten 6952/17 + ADD 1 + ADD 2. 7 Documenten 11006/17 + ADD 1. 15053/17 dau/dep/ev 4
Beheer van de corridors van het kernnetwerk 5. BEVESTIGT opnieuw de belangrijke rol van de Europese coördinatoren bij het faciliteren van een tijdige en doeltreffende implementatie van de multimodale corridors van het kernnetwerk en ONDERKENT dat de corridorwerkplannen een passend instrument vormen voor de monitoring van de vorderingen met de ontwikkeling van de corridors van het kernnetwerk; IS in dit verband INGENOMEN MET de tweede generatie corridorwerkplannen die in december 2016 zijn goedgekeurd en VRAAGT de Europese coördinatoren de geactualiseerde werkplannen uiterlijk begin 2018 in te dienen; 6. IS HET EROVER EENS dat er doorlopend behoefte is aan het bevorderen van de tijdige uitvoering van projecten langs de corridors van het kernnetwerk; VERZOEKT de Commissie in dit verband Europese coördinatoren te benoemen voor de nieuwe ambtstermijn met ingang van maart 2018; VRAAGT de coördinatoren hun activiteiten toe te spitsen op de implementatie van de corridors van het kernnetwerk, teneinde de samenwerking en de uitwisseling tussen de corridors van het kernnetwerk te versterken en te zorgen voor passende synergieën met relevante beleidsdoelstellingen op het gebied van vervoer, energie en telecommunicatie; 7. VERWELKOMT de goedkeuring van het nieuwe Europese implementatieplan voor ERTMS en NEEMT NOTA VAN de presentatie van het eerste gedetailleerde implementatieplan voor de snelwegen op zee; VERZOEKT de verschillende Europese coördinatoren door te gaan met hun inspanningen met het oog op een gecoördineerde implementatie van het ERTMS en van de snelwegen op zee; 8. ONDERKENT dat de corridors voor het goederenvervoer per spoor potentieel bieden voor de ontwikkeling van kostenefficiënte maatregelen voor de optimalisering van het gebruik van het TEN-V en IS VERHEUGD OVER de inspanningen van de Europese coördinatoren om synergieën met de corridors voor goederenvervoer per spoor te benutten. 15053/17 dau/dep/ev 5
Zorgen voor een solide pijplijn van projecten 9. VERWELKOMT de eerste beoordeling van de investeringsbehoeften voor de corridors van het kernnetwerk, die door de Commissie is ingediend op basis van de in de indicatieve lijst van de corridors verzamelde informatie; VRAAGT als volgende stap aan de Commissie in overleg met de lidstaten om de kwaliteit van de aan de werkplannen gehechte indicatieve projectlijsten te verbeteren, zodat de projecten die relevant zijn voor het waarborgen van de tijdige voltooiing van de corridors van het kernnetwerk in kaart kunnen worden gebracht; 10. MERKT OP dat uit deze eerste beoordeling blijkt dat de totale geplande investeringen in de periode 2016 tot en met 2030 607 miljard EUR bedragen voor de corridors van het kernnetwerk en ongeveer 750 miljard EUR voor het kernnetwerk; MERKT voorts OP dat in de periode 2021-2030 de investeringsbehoeften bij benadering 500 miljard EUR zouden bedragen voor het kernnetwerk en ongeveer 1,5 biljoen EUR als het gehele netwerk en andere vervoersinvesteringen worden meegerekend; ONDERSTREEPT dat investeringen langs de corridors van het kernnetwerk volgens prognoses tijdens die periode zouden leiden tot 4,5 biljoen EUR of 1,8 % meer bbp in de gehele EU, naar schatting 13 miljoen banen zouden creëren en de totale CO2-uitstoot met ongeveer 7 miljoen ton zouden verminderen 8 ; 11. VERZOEKT de Commissie tegen medio 2018 te komen met een deugdelijkere analyse van de gevolgen van TEN-V-investeringen voor banen en groei. Het investeringsklimaat verbeteren en administratieve procedures stroomlijnen 12. ZIET UIT naar een voortgangsverslag over het verslag-christophersen-bodewig-secchi waarin toelichting moet worden verschaft bij de vorderingen met betrekking tot hun twaalf aanbevelingen en bij de stappen en extra maatregelen ter verbetering van het investeringskader in Europa; IS VERHEUGD over het feit dat sommige bepleite maatregelen al zijn uitgevoerd, zoals de herziening van de regelgeving voor de financiële markten en de statistische criteria voor publiek-private partnerschappen; 8 Cijfers op basis van de studies over de corridors van het kernnetwerk. 15053/17 dau/dep/ev 6
13. NEEMT NOTA van het onderzoek van de Commissie naar belemmeringen in de regelgevings- en bestuurlijke procedures die van invloed zijn op de doeltreffende en efficiënte planning en op de implementatie van TEN-V-kernnetwerkprojecten; DRINGT ER BIJ de Commissie OP AAN de aanbevelingen van dit onderzoek die aanleiding kunnen geven tot nadere maatregelen nauwkeurig te analyseren. Verbindingen met de buurlanden van Europa 14. ONDERKENT het belang van verbindingen tussen het TEN-V en de infrastructuur van de buurlanden met het oog op het verbeteren van de connectiviteit, de economische groei en het concurrentievermogen van zowel de EU als de betrokken buurlanden; 15. ONDERSTREEPT daartoe de noodzaak ervoor te zorgen dat EU-vervoerders die in buurlanden vervoersdiensten verrichten geen discriminerende of restrictieve maatregelen worden opgelegd. Balans van de tussentijdse resultaten van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen in de vervoerssector 16. ZIET UIT naar de resultaten van de CEF-evaluatie halverwege en de beoordeling van het CEF-programma wat betreft de samenhang ervan met andere EU-instrumenten en de uitvoering ervan in overeenstemming met de EU-prioriteiten, wat betreft de doeltreffendheid inzake het mobiliseren van extra investeringen in betere EU-vervoersinfrastructuur en wat betreft het vermogen EU-meerwaarde te genereren; 17. IS VERHEUGD over het multiplicatoreffect van EU-middelen en -financieringsregelingen, waardoor de CEF tot dusver ongeveer 45 miljard EUR 9 aan investeringen in de ontwikkeling van de vervoerssector heeft kunnen losmaken; 18. BEAAMT dat in december van dit jaar 92,2 % van het voor vervoer bestemde budget van de CEF, hetgeen overeenkomt met 23,2 miljard EUR, in de eerste drie oproepen is verdeeld en dat de cohesiemiddelen volledig zijn toegewezen; MERKT OP dat de vraag naar CEFmiddelen de beschikbare middelen ruimschoots overtreft; 9 Cijfer op basis van de ramingen van de Commissie. 15053/17 dau/dep/ev 7
19. WIJST EROP dat de mededingingsprocedure voor de selectie van projecten en het efficiënt beheer van de CEF-begroting, met inbegrip van de toepassing van het in artikel 12 van de CEF-verordening verankerde "use it or lose it"-beginsel, cruciaal zijn voor het welslagen van de CEF; en PLEIT in dit verband VOOR de tijdige uitvoering van projecten door alle begunstigden; 20. MERKT OP dat de CEF sinds de instelling ervan ook blijk heeft gegeven van een bepaald potentieel voor sectoroverschrijdende synergieën op het gebied van vervoer, energie en breedbandprojecten en aanverwante prioriteiten (d.w.z. decarbonisatie, digitalisering en innovatie), die verder moeten worden bevorderd. Mobiliseren van innovatieve financiële instrumenten voor vervoer 21. MERKT OP dat tot nu toe slechts 9 % van alle via het EFSI losgemaakte investeringen naar de vervoerssector zijn gevloeid, ondanks het feit dat de CEF-vervoer de grootste bijdrage heeft geleverd aan de totstandbrenging van de EFSI-garantie. BEKLEMTOONT evenwel dat het EFSI tot november 2017 steun heeft verstrekt aan 53 operaties die bijdragen tot vervoersdoelstellingen, wat heeft geleid tot in totaal 22,3 miljard EUR aan bijbehorende investeringen; 22. MERKT OP dat via financiële instrumenten van de EU, zoals het CEF-schuldinstrument, voorts 12 vervoersoperaties zijn gefinancierd, die door het hefboomeffect meer dan 13,6 miljard EUR hebben losgemaakt; VERZOEKT de Commissie door te gaan met de beoordeling van het gebruik van innovatieve financiële instrumenten, in voorkomend geval gecombineerd met subsidies, ter bevordering van de toegang tot financiering van vervoersprojecten voor verschillende lidstaten en verschillende vervoerswijzen; 23. IS VERHEUGD dat de Commissie een blendingoproep van 1,35 miljard EUR heeft gelanceerd met het oog op het toekennen van subsidies voor vervoersprojecten waarmee bijkomende particuliere financiering kan worden aangetrokken, en NEEMT NOTA van het voorstel van de Commissie om in de CEF-verordening te voorzien in de mogelijkheid CEF-blendingfaciliteiten op te zetten met het oog op het aantrekken van particuliere en overheidsfinanciering, zodat de EU-financiering voor projecten van gemeenschappelijk belang in het TEN-V doeltreffender wordt; VRAAGT de Commissie alomvattende informatie te verstrekken met de resultaten en een analyse van de lessen die zijn getrokken uit de eerste CEF-blendingoproep. 15053/17 dau/dep/ev 8
Voorzien in toekomstige investeringsbehoeften via een slim nieuw investeringskader 24. IS INGENOMEN met de gezamenlijke verklaring van de Europese coördinatoren en DEELT hun visie over een efficiënter en meer geïntegreerd Europa en NEEMT NOTA van hun oproep tot krachtigere EU-steun door een omvangrijker subsidiebudget voor investeringen in vervoer met een Europese meerwaarde; 25. ROEPT de Commissie OP om door te gaan met het mobiliseren van overheids- en particuliere financiering ten behoeve van de doelstellingen van het vervoersbeleid van de EU, en met name het voltooien van het TEN-V-kernnetwerk tegen 2030 en het gehele netwerk tegen 2050, alsmede het implementeren van de strategie voor een emissiearme mobiliteit en verbonden, geautomatiseerde, en op samenwerking gestoelde grensoverschrijdende mobiliteit, en het bevorderen van veilige en beveiligde oplossingen; PLEIT VOOR betere synergieën tussen vervoers-, energie- en telecomprojecten via een beter kader voor het aanpakken van de overblijvende knelpunten; ONDERSTREEPT dat het belangrijk is voor een betere strategische planning te zorgen, multimodale en duurzame ontwikkeling te propageren en rekening te houden met de behoeften inzake onderhoud van vervoersinfrastructuur; 26. PLEIT VOOR het versterken van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen als het strategische investeringsinstrument van de EU voor de verwezenlijking van de trans-europese netwerken; ONDERSTREEPT dat deze faciliteit algemene en cohesiemiddelen moet blijven omvatten en nog steeds voornamelijk moet worden uitgevoerd via subsidies, naast financiële instrumenten en budgettaire garanties, en het combineren van subsidies met particuliere en overheidsfinanciering; ONDERKENT het belang van en de potentiële synergieën met ESIF en andere EU-fondsen en -instrumenten die bijdragen tot de doelstellingen van het TEN-Vbeleid; 27. ONDERSTREEPT de Europese meerwaarde van projecten met betrekking tot alle vervoerswijzen die grensoverschrijdende tracés betreffen, ontbrekende schakels realiseren, belangrijke knelpunten wegwerken en aansluitingen naar de eindhaven verbeteren op het TEN-V, de territoriale cohesie versterken door alle regio's toegankelijk te maken en te verbinden, alsmede bijdragen tot een emissiearme en verbonden mobiliteit en zorgen voor interoperabiliteit; WIJST OPNIEUW OP de cruciale rol van de subsidiecomponent voor het waarborgen van de tijdige uitvoering van dergelijke projecten via deze faciliteit; 15053/17 dau/dep/ev 9
28. BEVESTIGT dat een aantal belangrijke lopende grensoverschrijdende TEN-V-projecten met een verwachte voltooiingsdatum vóór 2030 worden uitgevoerd en; IS ZICH ERVAN BEWUST dat de uitvoering van dergelijke projecten in belangrijke mate afhangt van het politieke belang dat eraan wordt gehecht en de beschikbaarheid van financiële middelen op zowel EU- als nationaal niveau; 29. ONDERKENT dat inkomstengenererende projecten op het gebied van vervoer vaak geschikter zijn om gebruik te maken van innovatieve financiële instrumenten en blending; maar ONDERSTREEPT dat de subsidiecomponent noodzakelijk is voor projecten die minder inkomsten kunnen genereren, maar een aantoonbare meerwaarde voor de EU hebben; 30. HERHAALT dat een EU-instrument voor infrastructuurinvesteringen zowel wat betreft de prioriteiten als de vorm van steun stabiliteit moet bieden aan alle belanghebbenden om de markt op een geloofwaardige manier en op lange termijn te beïnvloeden; PLEIT VOOR het waarborgen van de continuïteit van het investeringskader voor projecten met een Europese meerwaarde. 15053/17 dau/dep/ev 10