1 Interface Interface is wereldmarktleider met innovatief ontworpen en geproduceerde tapijttegels. Oprichter Ray Anderson werd een icoon van duurzaam zakendoen toen hij 1994 Mission Zero lanceerde, de ambitie om in 2020 de negatieve impact van zijn bedrijf op de aarde te reduceren tot nul. Daarmee was hij een pionier en werd Interface een van de eerste bedrijven ter wereld die zich voluit committeerden aan duurzaamheid. Sindsdien is Mission Zero binnen het bedrijf leidend bij beslissingen en alle, bijna vierduizend medewerkers in meer dan honderd landen worden met een toonaangevend ambassadeursprogramma betrokken bij de ambitie die ook ver buiten de poorten van het bedrijf, bij toeleveranciers en bij afnemers, voelbaar is. Inmiddels is de impact op het milieu zeer aanzienlijk teruggebracht en de winst verdubbeld. Het bedrijf eindigt al jaren in de top 3 in het duurzaamheidonderzoek van Globescan. www.interface.com
2 Interface Inc. Transparantie De Directeur Ton van Keken Hij studeerde aan de Koninklijke Militaire Academie en Nyenrode Business Universiteit, en begon zijn carrière bij de Koninklijke Luchtmacht en machinefabrikant Stork. Nu kijkt hij als Senior Vice President Operations voor Europa, het Midden-Oosten, Afrika en India van Interface Inc., directeur Interface International B.V. en lid van het Europese directieteam, vooral met een wijde, mondiale blik: Vanuit bewustzijn en betrokkenheid dingen duurzame bedrijfsvoering en commercieel succes. Voor Ton van Keken, op weg naar een toekomstbestendige maatschappij, is dat een uitgemaakte zaak. En gelukkig ziet hij meer en meer navolging.
3
4 Interface Inc. Vaak wordt gezegd dat de milieubeweging in 1968 begon met de eerste ruimtefoto s van een kleine, kwetsbare aarde. U was bij de luchtmacht, had u ook die ervaring? maar die link heb ik toen niet gelegd. De luchtmacht was ook niet de meest milieugerichte tak van sport. Een straaljager is wel een technologisch hoogstandje, en die fascinatie met technologie zie ik wel terug bij Interface. Het is vooral door techniek en innovaties dat we onze impact op de wereld verkleinen. Dat vind ik erg interessant en ja, werken voor een bedrijf dat zo voluit gaat Interface is opgericht door Ray Anderson, een van de iconen van duurzaam zakendoen. spirerende man, helemaal gedreven vanuit het inzicht dat we de leefomgeving voor ons en onze kinderen in gevaar brengen. Hij nam zijn verantwoordelijkheid en gooide het roer radicaal om, ondanks de scepsis binnen zijn bedrijf en ondanks Wall Street. Dat was in 1994, duurzaamheid was toen nog iets van een paar roependen in de woestijn. Hij was ervan overtuigd dat je met duurzaamheid ook commercieel succesvol kunt zijn, en hij heeft Wat heeft u van hem geleerd? Trouw blijven aan je eigen waarden en inzichten, niet afwijken van je weg. Dan krijg je mensen mee. Ray stond aan het roer en heeft zijn visie doorgezet, top-down. Terwijl we nu met een ambassadeursprogramma heel nadrukkelijk alle medewerkers Is verandering afhankelijk van het engagement en het inzicht van enkele personen? Ik denk het zeker. Die druk van onderop geeft je vleugels, maar een duurzame koers wordt uitgestippeld in bestuurskamers. Het is nu veel meer geaccepteerd dan toen Ray Anderson begon en met het laaghangend fruit geplukt wordt de uitdaging groter. Je kunt nu met stevige innovaties werkelijk verschil maken en De Tip van Ton van Keken Ik ben een uitgesproken pleitbezorger van de Levenscyclusanalyse (LCA), een volledige analyse van de milieu-impact in het hele productieproces en het gebruik van een product of dienst, door Milieuproductverklaring (EPD). Als je dat voor de consument aansprekend in één getal of als in een soort voedingstabel kunt vertalen, dan doet de dynamiek van het bedrijfsleven de rest.
5 Ambitie Het lijkt wel alsof bij Interface die tapijttegels bijna een excuus zijn geworden om het duurzaamheidverhaal als corebusiness uit te dragen? Dat is niet zo. We leveren primair een goed en functioneel product, daarnaast moet je de schoonheidsprijs winnen met mooie Fotosfera Tapijt van Bio-nylon het garen de grootste milieubelasting, en niet de rug van het tapijt, zoals vaak wordt gedacht. Daarom maakt Interface een tapijttegel met garen dat voor 63 procent bestaat uit biologisch materiaal: fotosfera. Het belangrijkste ingrediënt van nylon op biologische basis is olie, gewonnen uit de zaden van de castorplant. Castorolie wordt ook toegepast in zeep, smeermiddelen, verf en inkt. Met recht wordt de castorplant ook wel wonderboom genoemd. Hij is tevreden met heel weinig water, één regenbuitje in de drie weken is voldoende, en hij groeit uitbundig op arme gronden daar waar andere planten het laten afweten en vormt zo geen concurrentie voor voedselgewassen, een de wereldproductie van castorplanten komt uit India, waar lokale boeren op voor andere doelen onbruikbare gronden hun investering tienvoudig terugverdienen. kleuren en designs. Als dat allemaal klopt, kun je met duurzaamheid bonuspunten scoren, maar je kunt er de gemiddelde consument niet mee verleiden. Een fantastisch duurzaam product dat Toch ligt de duurzaamheid wel besloten in design with purpose? Ja, dat is onze slogan, functioneel design, bijvoorbeeld vanuit biomimicry, als nabootsing van processen uit de natuur. Veel architecten waarderen de intrinsieke schoonheid van een concept, als je ook de meer praktisch ingestelde facility manager, die meer Hoe gaat u zelf om met Mission Zero? en want met bestaande technieken is het niet haalbaar dat we in
Interface Inc. Leiderschap Zit u hier op maandagochtend met de engineers bij elkaar om out of the box te gaan denken? Daar komt het wel op neer, en niet alleen met engineers, we hebben brainstormsessies met mensen uit alle geledingen van het bedrijf, maar ook met leveranciers, experts, deskundigen, creatievelingen. Het Net-Works partnership is een mooi voorbeeld van hoe onvoorspelbaar die weg kan zijn. Op zoek naar voldoende nylon om onze recyclingmachines rendabel te laten werken, ver- voor het leefmilieu, de rommel wordt opgeruimd en het afval bezorgt de lokale bevolking bovendien een inkomen. Zo krijgt ook de sociale kant van ons handelen meer en meer aandacht en marktleider, een inspiratiebron zijn geweest. Ondanks de crisis en zelfs in een zwakke sector, de bouw, houden we onze winstgevendheid ook in 2012 heel goed op peil. Dat is een sterk signaal en aansprekende producten zijn in veel sectoren heel succesvol. Ook bij ons, onze eerste tapijttegel met 100 % gerecycled garen is When you are being asked to make the business case for sustainability perhaps ask them to make the business case for being un-sustainable. Methode ~ Ray Anderson Meten is weten, de basis van elke duurzame ontwikkeling? Er wordt veel gesproken over leiderschap in relatie tot verandering. Ik geef mijn medewerkers alle credits, want ik kan het niet alleen. Ook als bedrijf ben je van anderen afhankelijk. Bij ons wordt 89 procent van de milieu-impact van onze producten veroorzaakt in de keten, vooral bij de toeleveranciers. Door met hen samen te zoeken naar innovaties en besparingen zijn we succesvol geworden. In onze branche zijn er nu redelijk wat bedrijven bezig met duurzaamheid en ik durf wel te zeggen dat wij daar, ook als Ja, een schitterend en inspirerend voorbeeld vind ik de autobranche. Veel bedrijven waren daar wel bezig met duurzaamheid, maar ieder voor zich, met glimmende labels en mooie rapporten, de ouderwetse duurzaamheid, corporate sustainability. Op zich niet verkeerd, maar toen met behulp van LCA [Levenscyclusanalyse] de uitstoot van CO2 per kilometer als indicator werd ingesteld en vermelding in advertenties, door de overheid verplicht werd, toen is de innovatie daar geëxplodeerd een ongekende vooruitgang in een paar jaar. Zonder die voor alle fabrikanten
7 Cool Carpet transporten zorgt al voor een drastische Nederland gaat het binnenlandse contain- vergelijkbaarheid over de samenstelling minder afval en minder CO2 vermindering van de milieubelasting, 99,7 ervervoer nu per schip in plaats van over van een product en de milieubelasting ge- procent van de producten die in Europa land: 39 procent minder C02-uitstoot. durende de gehele levenscyclus. Het geeft In 2008 ontwikkelde Interface een in- worden verkocht, wordt ook hier gepro- Interface neemt deel in een innovatief consumenten houvast bij de beoordeling ventieve, nieuwe manier om tapijttegels duceerd. Interface stimuleert leveranciers proefproject met elektrisch vervoer voor van producten, net zoals het vergelijken te snijden, gebaseerd op een ultrasone om gebruik te maken van vervoer met leveringen in Londen en Parijs. van calorieën en ingrediënten bij voeding- technologie die in de luchtvaartindustrie lage uitstoot, en door leveringen te com- smiddelen. wordt gebruikt door onder andere NASA. Dankzij deze nieuwe methode wordt bineren met andere handelswaar wordt Meten is Weten De Europese Unie stimuleert een EPD het productieafval met 80 procent ter- kiest Interface minder voor de vrachtwa- milieuproductverklaring voor alle bouwproducten en binnen uggedrongen, 310 ton per jaar. De kosten gen en meer voor trein en schip. In Italië afzienbare tijd zal EPD dé standaard zijn, voor afvalverwerking daalden sinds 1994 gaat 98 procent van al het transport voor Interface is de eerste tapijtfabrikant in en de Europese normen zullen nationale met 41 procent, en 88 procent minder Interface via het spoor. Dit betekent een Europa die een, door een derde partij ge- normen vervangen. Interface is op deze ontwikkeling vooruitgelopen en kreeg in transport is ook een belangrijke factor. 69 procent voor de reis van de fabriek in ontvangt. Een EPD is geen label, maar een 2012 de eerste EPD voor vloerbedekkin- Het vermijden van intercontinentale Nederland naar de afnemer in Italië. In verklaring op basis van objectiviteit en gen voor Biosfera.
8 Interface Inc. Hoeft de overheid niet meer te doen? Transparantie bindend maken is voor de overheid een kleine en relatief simpele stap, die veel innovatieve krachten zal losmaken in het bedrijfsleven, daarvan ben ik overtuigd. Ondertussen kun je als bedrijf nog behoorlijk wegkomen met een stukje greenwashing. Mijn gezond verstand zegt me dat er zeker regelgeving zal komen op dit gebied. Europa beweegt gelukkig ook in die En nog een stap verder? We moeten anders omgaan met grondstoffen. Interface zet zwaar in op hergebruik. Er zijn revolutionaire concepten waarbij de grondstof eigendom blijft van de fabrikant en de consument alleen het gebruik koopt. Als het product op is, brengt hij het terug en worden grondstoffen opnieuw gebruikt. Zoiets wringt nog met ons economisch systeem, waarin we arbeid zwaar belasten en materialen veel minder, waardoor we er veel te nonchalant mee omgaan. Ook geeft de bank minder makkelijk geld om je structie, de restwaarde van tapijt daalt nog sneller dan die van Biomimicry Leren van de natuur Milieugoeroe Janine Benyus schreef zes boeken over biomimicry, het nabootsen van processen uit de natuur, en ze inspireerde Interface met de ontwikkeling van random design. In van de natuur afgekeken patronen, kunnen tapijttegels in willekeurige richting worden gelegd, waardoor er veel minder wordt weggegooid. Een klein kleurverschil is bij vervanging van één tegel geen probleem.
9 Moet u daar niet wat steviger voor lobbyen? De overheid, net zoals VNO-NCW, ondersteunt de gevestigde belangen, de werkgelegenheid, het mainstream bedrijfsleven, en ingsmodel van de overheid moet zichzelf uiteindelijk opnieuw uitvinden en dat is een moeizaam proces. Er is wel inzicht bij politici, maar draagvlak voor ingrijpende verandering bij kiezers creëren is lastig. Die vergroening van het belastingstelsel staat bijvoorbeeld op gespannen voet met de inkomsten van de overheid uit fossiele brandstoffen. En dan zijn er nog de lobbygroepen die belang hebben bij de status quo, dat is ook een niet te onderschat- Er is meer duurzaam bewustzijn in het bedrijfsleven dan bij de consument? Mensen denken niet bij alles wat ze doen aan de planeet. Ze kopen spullen omdat ze goed werken, mooi en niet te duur zijn. Duurzaamheid is voor heel veel mensen gewoon geen thema. Dat hoeft geen groot probleem te zijn. Het bedrijfsleven heeft de ambitie, kennis en de middelen om het op te lossen. Als er meer en meer duurzame producten en diensten komen dan koopt de consument ze uiteindelijk vanzelf. Maar ook hier zou de overheid als multi-stakeholder de leiding moeten nemen en met bedrijfsleven, de consument ook waar hij aan toe is. Verantwoordelijkheid Gaat u uw doelstellingen halen om in 2020 helemaal klimaatneutraal te werken? We gaan een heel eind komen, een diplomatiek antwoord, ik weet het. Maar belangrijker is dat we met innovatie en ambitie een brede beweging op gang brengen. Ik geloof in de kracht van succes, maar of het snel en ver genoeg zal gaan? Een ding is zeker, zo kan het niet doorgaan, er moet een balans komen. Innovatie is een belangrijk deel van het antwoord, maar er is ook een grens aan wat we kunnen. Ik ben daar niet heel erg optimistisch over, ik ben meer een realist. Het zal wel niet ontploffen, maar we zullen nog heel wat crises nodig hebben. Des te meer een reden om als bedrijf je verantwoordelijkheid te nemen. Daarbij kijken wij als Europese divisie van Interface over de grenzen. Het maakt ons niet uit of een innovatie hier of in Australië gebeurt. Duurzaamheid is een mondiaal probleem. Nederland gidsland zegt vooral iets over onze koopmansgeest, maar ondertussen is
10 Interface Inc. Hebt u het gevoel dat u in de gaten wordt gehouden? Ja, dat is niet erg, het is misschien een extra stimulans, anderen inspireren is heel belangrijk maar de drive komt van binnenuit, anders lukt het ook niet. Dat is weer de les van Ray Anderson, De Persoonlijke Noot Als actieve sporter, ik hou van tennis, mountainbiken en skiën, tocht van 21 kilometer van Wijk bij Duurstede naar Scherpenzeel, dwars door de Utrechtse Heuvelrug. Ik geniet van die drie kwartier in de natuur, al wil ik als het heel erg pijpenstelen regent nog wel eens in de auto stappen. TacTiles een gezond binnenklimaat Een goed gevoel geeft me het bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel van onze medewerkers. Richting geeft me mijn gezond verstand. Frustratie heb ik bij de traagheid van maatschappelijke verandering. Verbonden voel ik me met mensen die bewust aan de toekomst werken. Klein voel ik me s nachts kijkend naar een heldere sterrenhemel. Wat heb je aan recyclebaar tapijt dat vastgelijmd zit aan de vloer? Interface bedacht TacTiles, verbindingen die op de kruising van vier tegels worden gelegd, waardoor lijmen niet meer nodig is en het vervangen van het tapijt, ook van individuele tegels, heel gemakkelijk wordt. In het algemeen wordt er bij de fabricage van vloertegels vrijkomen uit de rug van het tapijt, maar meestal is de lijm hier de veel grotere, stille boosdoener. Het gebruik van TacTiles vermindert de milieubelasting drastisch en er
11 Niet te veel idealiseren De Medewerker Paul van Dijk, kwaliteitsman Ik werk op de naaldviltafdeling, als kwaliteitsman. Naaldvilt is een heel oud, simpel proces. Heel duurzaam en slijtvast, omdat er dierlijk haar in zit, vroeger varkenshaar, tegenwoordig jak- en geitenhaar. Heuga is er groot mee geworden en we hebben klanten gehad die het zestig jaar op de vloer hadden liggen, zelfs in de keuken. Ik was al besmet met het milieuvirus voordat ik hier kwam werken. Ik probeer gezond en verantwoord te eten. Ik heb een hekel aan verspilling, aan dat nog bruikbare spullen zoals plastic de vuilverbranding ingaan en giftige stoffen veroorzaken. Ik kom uit het landbouwkundig onderzoek, heb gestudeerd in Wageningen, maar het instituut waar ik werkte stopte ermee. Dat was heel jammer, maar na wat omzwervingen kwam ik gelukkig hier terecht, in een bedrijf waar zo serieus met duurzaamheid wordt omgesprongen. Ik ben blij dat Ray Anderson ervoor gegaan is. Mensen op de werkvloer denken echt niet heel de dag aan Mission Zero, dat het bedrijf in 2020 nul impact op de wereld wil hebben. Je moet het niet te veel idealiseren. Ze komen om hun boterham op een prettige zinvolle manier te verdienen en niet om hogere idealen te verwezenlijken. De sfeer is goed, We werken met Lean Manufacturing, een systeem om verbeteringen door te voeren. Mensen aan de lijn weten precies wat er beter kan. Je schrijft het op ders nemen het serieus en ze moeten ook motiveren als er niets mee gedaan wordt. Dat werkt goed, eerder was de organisatie er nog niet rijp voor en kwam het niet van de grond. Nu kan de technische dienst het gewoon niet bijhouden om alles te realiseren, er zijn honderden ideeën en het stopt nooit. geruimde en gestroomlijnde fabriek kan het elke dag weer beter.
12 Interface Inc. Een eerlijk verhaal De Medewerker Sanne Kiel, Junior Trade Marketeer Ik ben mede verantwoordelijk voor de marketing in de Benelux. Achter al onze marketingplannen, evenementen en introducties van nieuwe collecties Anderson. Duurzaamheid was voor mij geen motief om voor een baan bij Interface te kiezen. Ik was er ook niet heel bewust mee bezig, had wel geleerd het licht uit te doen als je weggaat en afval te scheiden, maar veel verder ging het niet. Dat is wel veranderd sinds ik hier werk, je neemt het mee naar huis. Interface heeft een ambassadeursprogramma, je leert hoe het bedrijf met duurzaamheid omgaat en je wordt ook begeleid om in je eigen werk te kijken wat er beter kan. Dat is een heel traject en met die ideeën wordt ook daadwerkelijk iets gedaan. Dat geeft je een gevoel van betrokkenheid. We zitten echt niet altijd over duurzaamheid te praten, maar het leeft. Bezoekers beginnen vaak over de afvalscheiding in onze kantine, voor ons is dat heel gewoon geworden. Mooi dat je bijna ongemerkt het verschil kunt maken. Voor mezelf vind ik het belangrijk dat je een eerlijk verhaal vertelt. Market- commerciële, zelfbedachte labels. Ook bij ons is nog niet alles zo duurzaam als we zouden willen, maar dat verbergen we niet. Gewoon die mooie marketingkreten even vergeten en eerlijk en kritisch kijken naar je product, het hele verhaal vertellen. En dat wordt gewaardeerd, het klinkt misschien
13 Biosfera I Ware Recycling Naast het zoeken van nieuwe wegen, is Interface zuinig op microtuft, waarmee tapijttegels met de helft minder garens kunnen worden geproduceerd, terwijl ze even duurzaam en slijtagebestendig zijn en bovendien makkelijker schappen zijn in vergelijking met harde vloeroppervlakken goed. Het bij klanten terughalen en recyclen van gebruikt tapijt neemt een steeds hogere vlucht en Interface verwerkt al sinds 2007 gerecycled garen in tapijttegels. In 2011 kwam Biosfera I, de eerste tegel gemaakt van 100 % gerecycled garen afkomstig van onder andere oud tapijt en gebruikte visnetten. Een belangrijke stap op weg naar een gesloten productiecyclus zette Interface dankzij ReEntry 2.0, een machine die de rug en het garen van de tegels van elkaar scheidt, en nagenoeg een-op-een recycling van tapijttegels mogelijk maakt. Herwonnen garen wordt in garen gerecycled en ook gebruikt. In vergelijking met andere opties aan het eind van de levensduur van tapijttegels biedt dit systeem de grootste besparing voor energie en materiaal, en qua uitstoot jaarlijks zo gered van de afvalberg en in de toekomst zal het nog meer worden.
14 Interface Inc. Inspiratie heb je nodig De Afnemer Martin Huiskes, LKSVDD Architecten Architecten kijken vooral naar design, maar voor mij is duurzaamheid net zo belangrijk, ook voor mijn klanten. Duurzame bedrijven, zoals Interface, moet je daarom voorrang geven. Er zijn weinig zo duurzame producten op de markt en het verhaal van Interface staat als een huis. Ze zoeken constant innovaties en zijn eerlijk, gebruiken nog bitumen, een aardolieproduct, omdat alternatieven nog te veel energie vergen. Helaas denkt tachtig procent van onze opdrachtgevers niet primair aan een duurzame toekomst. Dat is nog een lange weg. Als de energienota onbetaalbaar wordt is het energieprobleem opgelost, maar bij materialen is dat besef er nog niet. Die worden straks veel waard en Interface begrijpt dat, ze gebruiken grondstoffen opnieuw. De fabrikant moet langer verantwoordelijk blijven voor zijn product. Hoe beter, hoe meer rendement bij terugname. Geweldig: ik hoef geen lamp, ik wil licht. Helaas kiest de markt, bij gebrek aan goede alternatieven, nog voor traditionele producten, zoals beton, een grote vervuiler. Ook al hebben hout en staal over dertig jaar vrijwel zeker een hogere restwaarde, investeerders hebben geen glazen bol, wat als er over vijf jaar een nog duurzamer alternatief verschijnt? Door meer te werken met de Levenscyclusanalyse zullen er meer duurzame producten komen. Als je kunt meten wordt het commercieel rendabel. eerder rendement krijgen op duurzame investeringen. Ook in mijn eigen omgeving doe ik mijn best. Ons kantoor is een glazen doos, een voortdurende discussie met de eigenaar, die geen direct belang heeft bij isolatie. Thuis ben ik ook al de aanjager, discussie met mijn vrouw: mag de verwarming een graadje lager, hoeveel afvalbakken passen in onze kleine keuken? Over mijn kinderen geen zorgen, die zullen ons wel opvoeden.
15 Ethiek en economie De Deskundige Willem Lageweg, directeur MVO-Nederland Interface is voor iedere ingewijde een van de absolute koplopers en inspiratiebronnen op het gebied van duurzaamheid. Onder de inspirerende leiding van wijlen Ray Anderson koos Interface voor een unieke combinatie van ethiek en economie. Anderson vond dat bedrijven het zowel moreel als zakelijk verplicht zijn om radicaal voor duurzaamheid te kiezen. Maar duurzaamheid is meer dan inspirerend leiderschap. Bij Interface is iedereen zich daarvan bewust. Ik sprak een van hun technische medewerkers in de fabriek en ook voor hem was materialen- en energiereductie een vanzelfsprekend speerpunt in zijn werk. Duurzaamheid vraagt van ons allen het uiterste.
Interface Inc. Colofon ALLE DAgEN DuurzAAM (werktitel) Hoe de circulaire economie de wereld laat draaien 25 bedrijven zetten de toon Een uitgave van Maurits Groen MGMC www.mgmc.nl Eric Schoones, tekst www.ericschoones.nl www.pdkfoto.nl Thirza Monster, productie www.faironly.nl Marian van Eekelen, redactie m.vaneekelen@kpnplanet.nl Dr.Woe, vormgeving www.drwoe.nl Dit project wordt gerealiseerd met ondersteuning van Interface en Nudge www.interface.com en www.nudge.nl