Tijdens de eerste maanden, tot de zomervakantie, hebben we proef gedraaid. Tegen het begin van het schooljaar 2005-2006 stond onze aanpak op punt.

0

Woord vooraf Onwaarschijnlijk hoe snel de tijd vliegt. Ik herinner me nog alsof het gisteren was hoe we op 5 maart 2005 met een bang hartje de deuren van Het Beroepenhuis openden. Er waren 6 ontdekhoeken van 6 bedrijfssectoren. Er waren de eerste workshops. Tijdens de eerste maanden, tot de zomervakantie, hebben we proef gedraaid. Tegen het begin van het schooljaar 2005-2006 stond onze aanpak op punt. Dit jaarverslag rapporteert al over ons achtste werkingsjaar. De ruggengraat van onze werking is behouden. Een kwaliteitsvolle begeleiding van de jongeren staat nog steeds voorop. Door de jaren heen hebben we de kwaliteit van die begeleiding verder bijgespijkerd waar het nodig was. Zo werd rekening gehouden met leerlingen uit het bijzonder onderwijs en de OKAN klassen. We zijn ook gegroeid. In aantal bezoekers en in aantal sectoren. Wie had ooit verwacht dat we zoveel duizenden jongeren, hun leerkrachten en hun ouders over de vloer zouden krijgen? Met de 11 vertegenwoordigde bedrijfssectoren en de ca. 50 beroepen is ons huis dan ook letterlijk volgebouwd. Door de jaren heen werden we meer dan een huis, een fysieke locatie in Gent. Door voortdurend te werken op het raakvlak tussen onderwijs en bedrijfsleven bouwden we heel wat kennis en deskundigheid op over het thema onderwijs arbeidsmarkt, onderwijs bedrijfsleven en de wereld van technische beroepen. We worden dan ook meer en meer gezien als een expertisecentrum en werken ook mee aan een brede waaier van projecten buiten Het Beroepenhuis. Acht jaar werken met steeds positieve evaluaties en waardering alom houdt ook risico s in. Het gevaar is groot dat je op de lauweren gaat rusten, dat je behoudsgezind wordt en niet openstaat voor nieuwe ontwikkelingen. In die zin staat Het Beroepenhuis op een keerpunt. We moeten ongetwijfeld behouden wat goed gaat, maar ook vooruit kijken. Moeten we naast onze prioritaire doelgroep (11 tot 14 jarigen) een oudere doelgroep aanspreken? Voldoen de ontdekhoeken nog aan de huidige, nog meer technologische, competenties van de (knelpunt)beroepen? Hoe houden we het evenwicht tussen de kernwerking in huis en de projecten buitenshuis? De Raad van Bestuur en het team zijn zich bewust van die uitdaging. In overleg met ons breed partnerschap voeren we dan ook het debat over de toekomst. Maar laat ons nu eerst terugblikken op een succesvol werkingsjaar 2012-2013. De gegevens die jullie in ons jaarverslag vinden vormen belangrijke argumenten om onze partners te overtuigen van het belang van onze werking. We halen het maximum uit onze beperkte middelen. De resultaten mogen er zijn. Uit diezelfde gegevens moeten we ook leren. Moet de verhouding basisonderwijs secundair onderwijs niet meer in evenwicht? Kunnen we nog meer inspanningen doen om scholen uit alle Vlaamse provincies naar ons huis te krijgen? Kunnen we de bedrijfssectoren nog meer bieden om de kloof tussen onderwijs en bedrijfsleven te dichten. 1

Achter de cijfers, de statistieken en grafieken zit een gedreven en hard werkende kleine ploeg medewerkers. Het jaarverslag is op de eerste plaats hun jaarverslag. Ik heb dan ook de grootste waardering voor het werk dat ze in het werkingsjaar weer geleverd hebben. Mil Kooyman Voorzitter 2

Inhoudstafel Woord vooraf p. 1 1. Het Aanbod p. 5 1.1 Op bezoek met de klas p. 5 1.1.1 De inleiding p. 6 1.1.2 De interactieve tentoonstelling p. 6 1.1.2.1 Begeleiding in de interactieve tentoonstelling p. 6 1.1.2.2 De methodiek p. 7 1.1.2.3 Aanpassingen kringgesprek p. 9 1.1.2.4 Vernieuwingen in de interactieve tentoonstelling p. 10 1.1.3 De Beroepenateliers p. 12 1.1.3.1 Een overzicht van de beroepenateliers p. 13 1.1.3.2 Aangepaste en nieuwe beroepenateliers p. 16 1.1.4 Toekomst begeleiding p. 18 1.1.5 Educatieve omkadering p. 19 1.1.5.1 Helden van elke dag en BEROEPEN(t)HUIS in de klas p. 19 1.1.5.2 Het huidige aanbod aan lesmaterialen p. 20 1.1.5.2.1 Lesmaterialen die door Het Beroepenhuis werden ontwikkeld p. 20 1.1.5.2.2 Databank met lesmaterialen van andere actoren p. 21 1.1.5.2.3 Korte lesideeën p. 22 1.1.5.3 Communicatie van de educatieve omkadering p. 22 1.2 Aanbod hogescholen p. 23 1.3 Open zondagen p. 24 1.3.1 Doelstellingen p. 24 1.3.2 Onze aanpak p. 24 1.3.3 De promotie p. 26 1.3.4 De toekomst p. 27 2. Resultaten Bezoekers p. 28 2.1 Werkingsjaar 2012-2013. Resultaten p. 28 2.1.1 Schooljaar 2012 2013. Aantal groepen, leerlingen en leerkrachten. Vergelijking met voorgaande schooljaren. Aandeel scholen dat terugkomt. p. 28 2.1.2 Schooljaar 2012 2013. Verdeling leerlingen Basisonderwijs en Secundair Onderwijs en leerjaren. Vergelijking met voorgaande schooljaren. p. 30 2.1.3 Schooljaar 2012 2013. Verdeling leerlingen over leerjaren. Vergelijking met voorgaande schooljaren. p. 32 2.1.4 Schooljaar 2012 2013. Verdeling groepen over provincies. Vergelijking met voorgaande schooljaren. p. 36 2.1.5 Schooljaar 2012-2013. Deelname aan de beroepenateliers p. 37 2.1.6 Schooljaar 2012 2013. Annuleringen. p. 40 2.1.7 Schooljaar 2012 2013. Vrije bezoekers. Overzicht. p. 40 2.1.8 Schooljaar 2012 2013. Bezoekers op zondag. p. 41 2.2 Werkingsjaar 2012-2013. Evaluaties van de bezoekers. p. 45 2.2.1 Evaluatie van de leerkracht/begeleider p. 45 2.2.1.1 De inleiding aan de hand van het beroepenfilmpje p. 45 3

2.2.1.2 De interactieve tentoonstelling (met zoektocht) p. 47 2.2.1.3 De beroepenateliers p. 49 2.2.1.4 Effecten van een bezoek aan Het Beroepenhuis p. 54 2.2.1.5 Algemene evaluatie p. 56 2.2.2 De omkadering in de klas. Voorbereiding en opvolging van het bezoek aan Het Beroepenhuis p. 57 2.2.3 Evaluatie van de leerlingen p. 58 2.2.3.1 Vragen over het bezoek aan Het Beroepenhuis p. 58 2.2.3.2 Enkele stellingen p. 62 2.2.4 Conclusie p. 65 2.3 Werkingsjaar 2012-2013. Onderzoek naar de effecten van een bezoek aan Het Beroepenhuis op de beeldvorming omtrent studie en beroepskeuze. p. 67 2.3.1 Scholen die beide vragenlijsten hebben ingevuld p. 67 2.3.1.1 Vragen p. 67 2.3.1.2 Enkele stellingen p. 71 2.3.1.3 Conclusie p. 78 2.3.2 Scholen die de vragenlijst voor het bezoek hebben ingevuld p. 80 2.3.2.1 Vragen p. 80 2.3.3 Scholen die de vragenlijst na het bezoek hebben ingevuld p. 82 2.3.3.1 Vragen p. 82 2.3.3.2 Enkele stellingen p. 83 3. Projecten p. 85 3.1 Studiedag met materialenbeurs p. 85 3.2 Doedagen p. 88 3.2.1 Doedagen voor het 6 de leerjaar basisonderwijs p. 88 3.2.2 Doedagen voor de eerste graad secundair onderwijs p. 92 3.3 WAW Wijs! aan t werk arbeidsmarkteducatie voor de 3 de graad SO p. 93 3.4 Technologica p. 99 3.5 Beroepenrally metaal en technologie p. 105 3.6 Projecten bedrijfsbezoeken p. 106 3.7 IKANDA Kindercongres p. 107 3.8 Grafoc docentenmap p. 108 3.9 Boetiek Techniek p. 110 3.10 Beurzen en nascholing p. 112 3.11 Bereik van ouders p. 112 3.12 Promotie van Het Beroepenhuis. Het Beroepenhuis in de pers. p. 113 4. Bereik van Het Beroepenhuis p. 117 5. Personeel, Partners en Financiering p. 119 5.1 Personeel p. 119 5.2 Partners p. 119 5.3 Financiering p. 119 6. Besluit p. 122 4

1. Het aanbod Met haar aanbod ondersteunt Het Beroepenhuis jongeren van 11 tot 14, hun ouders en leerkrachten bij de belangrijke studiekeuze naar (de tweede graad van) het secundair onderwijs. Het Beroepenhuis werkt actief aan een evenwaardige dienstverlening voor een bijzonder diverse doelgroep. Die bestaat onder andere uit de leerlingen van de 3de graad basisonderwijs (5de en 6de leerjaar) en van de 1ste graad van het secundair onderwijs (1ste en 2de jaar, a en b-stroom). Maar ook onthaalklassen (OKAN) en leerlingen uit het buitengewoon basis- en secundair onderwijs krijgen hier een aanpak op maat. Het Beroepenhuis heeft met die aanpak een dubbele doelstelling: - Ons publiek ontdekt een groot aantal knelpuntberoepen met een technisch of praktisch uitvoerend karakter. Deze zijn vaak minder bekend, maar wel interessante opties voor de toekomst. - Ons publiek krijgt een breder beeld van de eigen talenten en interesses, en van het belang daarvan voor een goede keuze. De concrete aanpak is allesbehalve vrijblijvend. Jarenlange ervaring, een goede dialoog met onze doelgroep en de nodige wetenschappelijke inzichten resulteerden in een uitgesproken educatieve huisstijl. Daarin staan leren in actie, plezier en een inhoudelijk en visueel aantrekkelijke voorstelling van het onderwerp centraal. 1.1 Op bezoek met de klas Die huisstijl komt dan ook sterk naar voor in het belangrijkste luik van onze werking; scholen die Het Beroepenhuis bezoeken, doorlopen een 3 uur durend programma in twee delen. Tijdens het eerste anderhalf uur is er na een korte inleiding met een filmpje een zoektocht doorheen de interactieve tentoonstelling. Daarnaast nemen de leerlingen deel aan 2 beroepenateliers. Beide onderdelen zijn complementair en vormen samen een beproefd concept, dat zeer toegankelijk is voor een breed publiek. Enkele recente reacties: Dit is een uitstap die we nooit vergeten te plannen! Een aanrader voor alle scholen. Leerkracht 6 e leerjaar van SB Het Gryspeertje in Deurne. Dit is een zeer geslaagd concept en ik ben blij dat we hier als leerkrachten gebruik van kunnen maken. Kadert volledig in het leerplan Techniek in zowel A als B stroom. Leerkracht 1 e B van MS De Moerbei in Moerbeke-Waas. Het bezoek is een deel in het jaarproces rond op stap naar het secundair onderwijs en helpt samen met andere activiteiten de beroeps- of studiekeuze bepalen. Leerkracht 6 e leerjaar van Sint-Amelberga in Temse. De leerlingen waren enthousiast! Goede begeleiding! Geslaagd!! Leerkracht 6 e leerjaar van GO Irishof in Kapellen. 5

1.1.1 De inleiding Het bezoek begint voor alle bezoekers met het bekijken van een beroepenfilmpje. Daarin schetsen we een beeld van de 11 sectoren dankzij een reeks boeiende foto s van technische en praktisch uitvoerende beroepen. Deze komen zo al meteen in een positiever daglicht te staan. En om ook de gender vooroordelen te doorbreken is er een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen. In het filmpje lezen de leerlingen verder uitspraken van mensen die vertellen waarom zij gaan werken. Daaruit halen we de inspiratie voor een inleidend gesprek, waaruit blijkt dat arbeid niet alleen een loon oplevert, maar ook een middel is voor persoonlijke ontplooiing en een constructieve deelname aan de maatschappij. Verder willen we vooral de structuur van beroepssectoren en beroepen verduidelijken, opdat de leerlingen de opbouw van de tentoonstelling begrijpen. Een leerkracht hierover: Ik vind de inleiding heel to the point en bondig! De interesse van de kinderen wordt opgewekt en ze moeten beroep doen op hun voorkennis. Leerkracht 5 e en 6 e leerjaar van het St-Catharinacollege in Geraardsbergen. Belangrijk: waar nodig differentiëren we een deel van onze methodieken voor de diverse doelgroepen, en dat geldt meteen ook voor de inleiding. Voor minder taalvaardige jongeren en voor het buitengewoon basis- en secundair onderwijs, wordt er na het filmpje gewerkt met prenten van beroepen die zij op die manier makkelijker in een lijst van de sectoren kunnen plaatsen. Het resultaat is hetzelfde als bij de andere doelgroepen. Aan het einde van de inleiding lichten we kort het praktische verloop van het bezoek toe. De leerlingen vernemen onder andere aan welke beroepenateliers ze die dag zullen deelnemen. Tot slot worden ze in groepen verdeeld, en dan begint de actie. 1.1.2 De interactieve tentoonstelling 1.1.2.1 Begeleiding in de interactieve tentoonstelling Tijdens het schooljaar 2012-2013 werkten onze begeleiders in grote lijnen volgens dezelfde kwalitatieve begeleidingsmethode als voorheen. Maar ons onophoudelijke streven naar verdere verfijning leidde wel tot een gewijzigde aanpak van de verschillende reflectiemomenten tijdens het bezoek. 6

1.1.2.2 De methodiek Ten voordele van de individuele betrokkenheid en een sterke leerervaring bestaan de groepen uit maximaal 15 jongeren. Elke groep heeft een eigen begeleider. Deze demonstreert in de tentoonstellingsruimte allereerst hoe de leerlingen optimaal gebruik kunnen maken van de activiteiten en informatie. Doorheen de tentoonstelling leggen de leerlingen vervolgens onder begeleiding een individueel traject af op zoek naar beroepen uit 11 bedrijfssectoren: metaal en technologie, metaal en technologie bedienden, chemie en kunststoffen, bouw, transport en logistiek, voedingsindustrie, horeca, social profit, grafische industrie, haven en binnenvaart en tenslotte kapper en schoonheidsspecialist. Aan elke ontdekhoek werden visuele elementen toegevoegd die aansluiten bij de leefwereld van de bezoekers, zoals bijvoorbeeld de mascottes. In de ene sector na de andere gaan de leerlingen aan de slag met een doe en/of leesopdracht. 7

Hun oplossingen leggen ze mondeling voor aan de begeleider, die meteen ook mee kan reflecteren over wat ze in de ontdekhoek hebben beleefd. Hij/zij zorgt ervoor dat de leerlingen in elke sector een kijkje gaan nemen. Na de zoektocht kunnen de leerlingen nog even vrij ontdekken. Afhankelijk van de doelgroep gebruiken we verschillende sets opdrachten: - doevragen aangevuld met leesvragen - doevragen voor taalzwakke leerlingen - doevragen voor buitengewoon onderwijs 8

Bovendien kan de begeleider op elk moment van de zoektocht zijn/haar selectie van de opdrachten gemakkelijk verder afstemmen op het lees- en probleemoplossend vermogen van individuele leerlingen. Zo wordt een optimale ondersteuning mogelijk dankzij een sterk individueel contact met hen. 1.1.2.3 Aanpassingen kringgesprek Aan het eind van het bezoek aan de tentoonstelling houden we een kringgesprek met de leerlingen over welke beroepen indruk hebben gemaakt en over hun eventuele toekomstplannen. Aansluitend staan we stil bij de manier waarop ze een goede studiekeuze kunnen maken, of bij valkuilen zoals misplaatste vooroordelen over beroepen. Leerlingen krijgen hier ook de kans om vragen over onderwijsvormen of beroepen te stellen. Het Beroepenhuisteam houdt steeds de vinger aan de pols. Omdat we elke kans om de methodieken verder te verfijnen willen aangrijpen, maken we graag ook gebruik van externe bronnen, zoals bijvoorbeeld recent nog de conclusies van het project Loopbaanleren in Vlaanderen en Europa (LoVE) (Vlaamse overheid). Daarin werd in kaart gebracht hoe de pedagogische inzichten en principes achter het in Nederland door Marinka Kuijpers en Frans Meijers ontwikkelde loopbaanleren naar de Vlaamse onderwijspraktijk kunnen worden vertaald. Hieruit bleek enerzijds nogmaals dat ervaringsleren de enige effectieve manier is om bij jongeren een intrinsieke motivatie te stimuleren voor technische studierichtingen en beroepen. Maar anderzijds ook dat de activiteiten op zich allerminst volstaan en dat een zeer specifieke vorm van reflectie essentieel is voor het verwerken van de opgedane ervaringen, opdat die invloed kunnen hebben op de studiekeuze. 9

Deze inzichten hebben we onder andere gebruikt voor een aangepaste opbouw van het kringgesprek: - Welke activiteiten en beroepen vonden de kinderen leuk en/of gingen goed? - Wat zegt dat over hun persoonlijke talenten en interesses? - Op welke manier kunnen ze deze gebruiken voor een goede studiekeuze? Van deze wetenschappelijk onderbouwde aanpak kunnen we aannemen dat ze nog effectiever bijdraagt aan de realisatie van onze doelstellingen. Alvast een reactie van een leerkracht: Deze nabespreking was boeiend en zeer opbouwend. Leerkracht 6 e leerjaar GBS Wippelgem. Dit heeft de meeste leerlingen echt aan het denken gezet. Zowel op de terugweg naar school als de dagen nadien is er veel gepraat over beroepen en studiekeuze. Leerkracht 6 e leerjaar van het Sint-Janscollege Visitatie in Sint-Amandsberg. 1.1.2.4 Vernieuwingen in de interactieve tentoonstelling Tijdens het schooljaar 2012-2013 werden geen nieuwe sectoren geïntroduceerd. Wél kreeg de ontdekhoek van de chemie en kunststoffen een grondige facelift. De bestaande modules werden grotendeels behouden, maar dankzij nieuwe prints en vooral nieuwe interacties is er heel veel veranderd. Zo kreeg de module kunststofverwerker een sterker visueel verhaal maar ook een meer doe-gerichte interactie, waarbij leerlingen de verschillende stappen van het productieproces ontdekken. 10

De labokast doet nog steeds een beroep op de handigheid van de jongeren, maar introduceert hen nu ook op een meer praktische manier in de wereld van de atomen en de moleculen, terwijl ze meteen ontdekken hoe goed ze functioneren onder tijdsdruk. Bij de procesoperator krijgen bezoekers een beeld van de indrukwekkende technische installaties in deze bedrijven, maar ondervinden ze ook aan den lijve hoe belangrijk controleren, samenwerking en communicatie er zijn. En de wandmodule van de laborant daagt kinderen uit om uiterst nauwgezet een reeks onderzoekshandelingen uit te voeren op de computer en met een microscoop. Hier ligt nu bovendien meer nadruk op de life-sciences. 11

In het najaar 2012 werden deze nieuwe visuele elementen en onderdelen aan de ontdekhoek toegevoegd door het productiehuis Impressantplus. De renovaties werden mogelijk gemaakt door Fondschem (Fondsen voor Vorming in de Scheikundige Nijverheid voor arbeiders en bedienden). 1.1.3 De Beroepenateliers In het tweede deel van het bezoek gaan dezelfde groepen aan de slag in 2 beroepenateliers of workshops van elk 40 minuten. De leerlingen kruipen daarbij even in de huid van enkele beroepsbeoefenaars en ontdekken op een toffe manier de verschillende talenten waarover je moet beschikken om de juiste m/v voor die jobs te zijn. Alle beroepenateliers zijn op een gelijkaardige manier opgebouwd uit een inleiding, een doe-activiteit en een evaluatie. In de inleiding schetsen we een beeld van de typische activiteiten en contexten voor de beroepen in kwestie, en worden de belangrijkste uitdagingen al even vernoemd. Inkleding en inleving spelen hier een belangrijke rol. Daarna demonstreert de begeleider de verschillende deelactiviteiten, en kunnen de leerlingen aan de slag. Door hen in die oefeningen te laten proeven van enkele typische praktische taken en vaak nieuwe uitdagingen, bereiken we twee dingen tegelijk: - De doelgroep ontdekt dat de beroepen in kwestie heel wat specifieke vaardigheden vereisen, wat bijdraagt aan de positieve beeldvorming. Door een zeker respect bij te brengen voor dat soort werk, wordt het ook toegankelijker voor geïnteresseerde jongeren. - Leerlingen én hun leerkrachten ontdekken op een heel tastbare manier dat professioneel relevante talenten en competenties erg breed gaan, dat ze er zelf ook enkele van hebben, en dat die bepaalde mogelijkheden opleveren. Een bijzonder empowerende leerervaring dus. Een belangrijke vaststelling is dat methodische differentiëring per doelgroep tijdens dit luik van het bezoek in feite nauwelijks nodig is. Natuurlijk passen onze begeleiders hun woordgebruik en houding waar nodig aan, maar dankzij een zeer visuele uitleg en het sterk doe-gerichte karakter van de opdrachten zijn de beroepenateliers in de praktijk zeer toegankelijk voor een breed publiek. De begeleiders waken zelfs over een zekere uniformiteit, door bijvoorbeeld in hun taalgebruik en de praktische organisatie niet het minste onderscheid te maken tussen jongens en meisjes. 12

In de korte evaluatie tenslotte worden de talenten en competenties die tijdens de activiteiten aan bod kwamen benoemd via een vraaggesprek. Het Beroepenhuis bepaalt welke 2 ateliers iedere groep zal uitvoeren, in functie van verschillende praktische factoren. Toch houden we in de mate van het mogelijke graag rekening met eventuele voorkeuren van scholen. 1.1.3.1 Een overzicht van de beroepenateliers Sinds het schooljaar 2012-2013 biedt Het Beroepenhuis haar bezoekers de keuze uit 10 beroepenateliers, één meer dan voorheen dus. Hieronder volgt eerst een kort overzicht van de 8 beroepenateliers waarvan de activiteiten onveranderd bleven. In het beroepenatelier transport en logistiek zijn de leerlingen de expediteurs en magazijnmedewerkers van een fictief speelgoedbedrijf en leren ze bestellingen klaarzetten en leveren met een transpallet. 2 Teams strijden om de eer van het beste team. Voor de sector horeca leren de leerlingen hoe het is om als barpersoneel een alcoholvrije cocktail te shaken voor hun klanten en om als kelner met een dienblad klanten te bedienen. Ook hier zorgt een kleine competitie voor extra spanning. 13

Voor de sector chemie en kunststoffen maken de leerlingen als laboranten hun eigen tube tandpasta. In het beroepenatelier voor de sector bouw leren de leerlingen hoe je een muurtje kan metselen en hoe je als sloper een muurtje veilig kan afbreken. In het atelier voor de sector voedingsindustrie doen de leerlingen 4 verschillende opdrachten als kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en inpakker. 14

Voor social profit worden 4 doe-activiteiten uitgevoerd die telkens gekoppeld worden aan een beroep uit de sector. Zo worden de beroepen ergotherapeut, logistiek assistent, verpleegkundige en maatschappelijk werker ontdekt. In het beroepenatelier van de grafische industrie maken de leerlingen kennis met de beroepen drukwerkvoorbereider, drukker en drukwerkafwerker. De leerlingen maken zelf een boekje en kunnen nadien allerlei technieken uit de sector toepassen zoals uitkappen, zeefdrukken, schrijven met onzichtbare inkt, pregen en kleuren mengen. In het beroepenatelier voor haven en binnenvaart leren de jongeren ten eerste als matroos om vanop het schip een meertouw over een meerpaal of bolder aan de wal te werpen. Daarnaast leggen ze met een fijner touw een ietwat uitdagende knoop: het zoetelieveke. Als binnenvaartkapitein bepalen ze door middel van een scheepsmeting hoe zwaar een schip geladen is en gaan ze op zoek naar een efficiënte strategie om containers te laden. 15

1.1.3.2 Aangepaste en nieuwe beroepenateliers Net zoals bij het kringgesprek werd bij elk atelier de afsluitende evaluatie aangepast met het oog op een nog concretere reflectie over de opgedane ervaringen. Het vraaggesprek ging telkens als volgt: - Per deelactiviteit en beroep werden kinderen gevraagd om persoonlijk te evalueren hoe leuk ze het vonden en/of hoe goed het ging. - Vervolgens benoemden ze systematisch de talenten die ze daarbij zelf gebruikt hadden, zo nodig geholpen door richtvragen van de begeleider. - Tot slot gingen ze op dezelfde wijze op zoek naar de overige talenten die voor deze beroepen relevant zijn. Vanaf het najaar van 2012 werden de door TOFAM in het kader van Boetiek Techniek ontwikkelde modules en bijhorende activiteiten in gebruik genomen voor het vernieuwde atelier metaal en technologie. Dit staat nu permanent opgesteld in de polyvalente zaal op het gelijkvloers. Het evoceert op een toffe manier het verhaal achter de productie van een memory-stick, en daagt de kinderen uit om de opeenvolgende stappen in dat proces mee te zetten als productontwikkelaar, technisch tekenaar, matrijzenbouwer, proces- en productieoperator. 16

Zo komen respectievelijk deze belangrijke talenten aan bod: creativiteit bij het ontwerpen van een eigen stick, ruimtelijk inzicht voor de technische tekening, nauwkeurigheid bij het aanbrengen en testen van de contactstroken, alles onder controle houden en problemen oplossen tijdens een complex productieproces in een computergame en handig zijn met machines bij het vervaardigen van een eigen talentbutton. Dit atelier werd meteen en sindsdien consequent sterk gesmaakt door de deelnemers. Een voorbeeld: Echt een leuk atelier, dat een ruimere blik geeft op deze technische sector. Leerkracht 6 e leerjaar GBS Evergem. Na de ontdekhoek voor de beroepen kapper en schoonheidsspecialist in 2012 kwam er in januari 2013 ook een gloednieuw beroepenatelier voor de sector kapper en schoonheidsspecialist. Ook hiervoor werd een aantrekkelijke set materialen voorzien of ontwikkeld, in dit geval op vraag van BESKO (de beroepsvereniging voor schoonheidsspecialisten) en UBK/UCB (Unie van de Belgische Kappers vzw) door het productiehuis Impressantplus. Als kapper leren de deelnemers om na te denken over stijl en om gezichtsvormen en kapsels aan elkaar te linken. Daarnaast worden ze uitgedaagd om op basis van enkele voorbeelden een mooie baard te scheren bij een stel realistisch ogende koppen. Als schoonheidsspecialist geven ze hun klanten een professionele gezichtsmassage die ze tot hun grote tevredenheid ook zelf mogen ondergaan. In dit atelier ligt het niveau van de uitdagingen opnieuw doelbewust hoog, niet in het minst omdat het letterlijk veel dichter bij de leerlingen komt. Dit roept enthousiasme en andere sterke reacties op, maar brengt de leerlingen ook effectief het nodige realisme bij over deze beroepen. 17

Een reactie: Dit was nu eens echt leuk en leerrijk tegelijkertijd. Leerkracht OKAN bij de Toren van Babel in Gent. 1.1.4 Toekomst begeleiding Zoals we ook in Het Beroepenhuis kunnen vaststellen, zijn onze samenleving en doelgroepen voortdurend in beweging. Ons team kan en blijft daarop inspelen door dagelijks zowel informeel als systematisch open te communiceren met de bezoekers. De laatste maanden van het voorbije schooljaar hebben we bijvoorbeeld bij sommige leerlingen van het 2 de jaar secundair onderwijs voor het eerst de nood ervaren bij een selectie van onze activiteiten om die nog iets uitdagender te maken dan voor de andere doelgroepen. Daar maken we volgend schooljaar werk van, en mogelijks gaan we nog een stap verder door ook de verschillende reflectiemomenten nog concreter en persoonlijker te maken. Het wordt boeiend om te onderzoeken wat dat oplevert. Daarnaast kregen we van enkele leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs het belangrijke signaal dat het gemiddelde leesniveau van hun leerlingen de laatste jaren daalt. Het gevolg is dat vooral de interactieve tentoonstelling voor hen minder toegankelijk dreigt te worden. Omdat deze doelgroep ons nauw aan het hart ligt en het educatieve aanbod op maat ervan al eerder schaars is, willen we dit tijdig en grondig aanpakken. In het najaar van 2013 zal een universitaire stagiair daarom een educatief onderzoek uitvoeren naar de noden en mogelijkheden, om na voldoende praktijkexperimenten en feedback van de doelgroep uiteindelijk een vernieuwde methodiek voor te stellen. 18

1.1.5 Educatieve omkadering Een bezoek aan Het Beroepenhuis wordt veel waardevoller als het omkaderd wordt door lessen op school. Het bezoek wordt namelijk het best beschouwd als één schakel in een langer durend proces van beroeps- en studiekeuze en talentenverkenning. Deze thema s komen vanaf het 5 de leerjaar basisonderwijs tot het 2 de jaar secundair onderwijs op verschillende tijdstippen gedurende het schooljaar aan bod, ook in het bijzonder onderwijs. Meestal plannen leerkrachten dit ofwel in het kader van onderwijsloopbaanbegeleiding (OLB) ofwel via de lessen techniek. Het Beroepenhuis zorgt er voor dat leerkrachten uit een waaier aan mogelijkheden kunnen kiezen om hieraan invulling te geven in hun lessen. De combinatie van het bezoek aan Het Beroepenhuis en het omkaderend lesmateriaal is de beste manier om onze boodschap over te brengen aan de jongeren en er voor te zorgen dat ze onthouden wordt. 1.1.5.1 Helden van elke dag en BEROEPEN(t)HUIS in de klas Lesmateriaal om een bezoek te omkaderen werd reeds bij het ontstaan van Het Beroepenhuis ontwikkeld in het kader van het ESF zwaartepunt 5 project Helden van elke dag in samenwerking met de Arteveldehogeschool (looptijd september 2004 augustus 2006) en het ESF zwaartepunt 6 project BEROEPEN(t)HUIS in de klas (looptijd augustus 2005 juli 2007). Bij het project Helden van elke dag werd er een volledig educatief pakket ontwikkeld voor de 3 de graad basisonderwijs, bestaande uit 4 onderdelen: een talentenzoektocht, werkblaadjes rond arbeid, een bordspel en een checklist om gender neutraal te werken rond beroeps- en studiekeuze. Het pakket is niet meer te verkrijgen in gedrukte vorm, maar blijft online beschikbaar. 19

Het project BEROEPEN(t)HUIS in de klas richtte zich naast de 3 de graad basisonderwijs ook naar de 1 ste graad secundair onderwijs en bestond uit verschillende elementen zoals een onderzoek, de ontwikkeling van beroepenateliers voor in de klas, een scholenwedstrijd, bedrijfsbezoeken, lesideeën en een databank van lesmaterialen van andere actoren zoals CLB s en sectoren. Ook uit dit project blijven de meeste producten online beschikbaar. Vanaf augustus 2007 werd er besloten om de educatieve omkadering van een bezoek op te nemen als een vast onderdeel van de werking van Het Beroepenhuis. Doorlopend werden er nieuwe lessen, nieuwe beroepenateliers en producten van partners toegevoegd aan het aanbod. 1.1.5.2 Het huidige aanbod aan lesmaterialen Leerkrachten kunnen op de website www.beroepenthuisindeklas.be een brede waaier aan lesmaterialen terugvinden. Dit wordt verdeeld in 3 grote onderdelen: 1) lesmaterialen die door Het Beroepenhuis werden ontwikkeld, 2) een databank met lesmaterialen van andere actoren en 3) allerlei korte lesideetjes van zowel Het Beroepenhuis als van anderen. Wat een geweldige site is www.beroepenthuisindeklas.be. Ik heb er heel veel leuke dingen gevonden die ik in het kader van beroepsoriëntatie met mijn klas kan doen. Ga zo door met jullie werk. Daar mogen jullie terecht trots op zijn. Leerkracht uit Nederland, Miranda Celie 1.1.5.2.1 In de lesmaterialen die door Het Beroepenhuis werden: De voor en na les Deze les werd in 2011 ontwikkeld en bestaat uit een luik van één lesuur voor het bezoek en een luik van één lesuur na het bezoek en vormt een ideale en beknopte omkadering bij een bezoek aan Het Beroepenhuis. Leerkrachten met weinig lesruimte kunnen zo toch de nodige voorbereiding en verwerking voorzien. De volgende thema s komen in de les aan bod: Waarom werken mensen?, alle sectoren werken samen, sectoren en beroepen, talenten verkennen en gender. Beroepenateliers voor in de klas Al sinds 2005, bij de start van het project BEROEPEN(t)HUIS in de klas, wordt er voor elk beroepenatelier dat in Het Beroepenhuis doorgaat, een alternatief gemaakt voor in de klas. Zo werden er de voorbije jaren telkens lessen toegevoegd voor de sectoren die nieuw 20

aansloten bij Het Beroepenhuis. Het idee hierbij is natuurlijk dat leerkrachten zich niet moeten beperken bij de 2 beroepenateliers die ze in Het Beroepenhuis uitvoeren, want de ateliers voor andere sectoren kunnen in de klas georganiseerd worden. Er worden dus 11 beroepenateliers voor in de klas aangeboden die één tot twee lesuren in beslag nemen. Elk beroepenatelier bestaat uit een technische doe-activiteit rond bepaalde beroepen zodat de leerlingen de kans krijgen de talenten van deze beroepen te ontdekken. Dit zijn ideale lessen voor het vak techniek zowel in de 3 de graad basisonderwijs als in de 1 ste graad secundair onderwijs. In september 2010, bij de invoering van de nieuwe eindtermen techniek, werden alle bestaande beroepenateliers aangepast om de meest actuele eindtermen te bevatten. Hoekenwerk: 11 sectoren in 2 lesuren Helaas merken we dat niet alle leerkrachten de tijd nemen om voor elke sector uit Het Beroepenhuis apart een beroepenatelier voor in de klas uit te voeren, telkens 1 tot 2 lesuren. Vaak hebben ze hiervoor onvoldoende lesuren ter beschikking. Zo is het idee ontstaan om een les hoekenwerk te ontwikkelen. In een dergelijke les komen alle sectoren uit Het Beroepenhuis via een korte doe-opdracht, telkens in een hoek van de klas, aan bod in 1 concept van maximum 2 lesuren. Hetzelfde concept werd op vraag en onder begeleiding van Het Beroepenhuis ook uitgewerkt in een eindwerk van 2 studenten lerarenopleiding van de Hogeschool Gent. Ook deze versie kunnen leerkrachten terugvinden. Bedankt aan Het Beroepenhuis voor de fijne opdrachten hoekenwerk waardoor we vandaag een fijne beroependag konden organiseren in de klas. Leerkracht 6 de leerjaar VBS Biest uit Waregem NMBS-les Op vraag van onze sponsor de NMBS-groep ontwikkelde Het Beroepenhuis een les waarbij beroepen van de spoorwegen in de kijker komen. Ook ontdekken leerlingen hoe je een treinreis plant en wat de voordelen zijn aan het reizen met de trein. De les bestaat uit een onderdeel voor de treinreis, een onderdeel tijdens de treinreis en een onderdeel na de treinreis, dus ook na het bezoek aan Het Beroepenhuis. Het centrale idee bij deze les is dat het thema beroepen en de talentenzoektocht al start bij de treinreis. Helden van elke dag Hier vinden de leerkrachten alle onderdelen van het pakket Helden van elke dag terug. (zie 1.1.5.1) Bedrijfsbezoeken Een handleiding dat alle ervaringen van Het Beroepenhuis met bedrijfsbezoeken bundelt, kan door leerkrachten geraadpleegd worden. 1.1.5.2.2 Databank met lesmaterialen van andere actoren Op de website worden maar liefst 42 lesmaterialen verzameld. Alle educatieve tools van sectoren werden hier opgenomen, maar ook werkboekjes van CLB s, materiaal van Vlajo, De Schoobrug vzw, Hogescholen en van Dienst Beroeps Opleiding (DBO). Elk product krijgt een informatieve fiche zodat leerkrachten weten waar het product te verkrijgen is en hoe het in de lessen kan worden ingezet. 21

1.1.5.2.3 Korte lesideeën Hier worden 34 korte lesideetjes verzameld die zowel door Het Beroepenhuis als door stagiairs, leerkrachten of partners werden ontwikkeld. Alle lesideeën gaan over beroepen, talenten, studiekeuze of beroepskeuze. Zo vinden leerkrachten een quiz over het secundair onderwijs, een les voor in het vak wiskunde met vraagstukken over beroepen, een talentenspel uit het tijdschrift Klasse, een kringgesprek over waarom mensen werken en heel wat spelletjes of creatieve opdrachten zoals een fotoboek, een collage of een lichtkunstwerk. 1.1.5.3 Communicatie van de educatieve omkadering Het aanbod van lesmaterialen is beschikbaar via de website voor iedere leerkracht die er gebruik van wenst te maken, dus ook voor leerkrachten die niet met de klas op bezoek komen naar Het Beroepenhuis. De site van Het Beroepenhuis is een zeer leuke bron. Ik heb daar veel ideeën gekregen. Leerkracht OKAN Om het aanbod van lesmaterialen bekend te maken organiseert Het Beroepenhuis jaarlijks een studiedag voor leerkrachten in oktober of november met daaraan gekoppeld een materialenbeurs (zie 3.1) en neemt Het Beroepenhuis deel aan andere beurzen zoals de TOPdag (zie 3.10). Tijdens de materialenbeurs kunnen de bezoekers vaak verschillende gratis lespakketten van sectoren en andere actoren verkrijgen. Elk jaar worden nog tot weken na de beurs lesmaterialen verder verspreid aan de leerkrachten die met de klas komen tot de voorraad uitgeput is. Ook ontvangt Het Beroepenhuis heel wat leerkrachten in opleiding die telkens op de hoogte worden gebracht van het aanbod van lesmaterialen (zie 1.2). Voor leerkrachten die een bezoek aan Het Beroepenhuis reserveerden bestaat er een ander systeem om hen zo veel mogelijk te motiveren om het bezoek te omkaderen in de klas. Na reservatie krijgen leerkrachten een mail die hun bezoek bevestigt en daarin vinden ze behalve praktische informatie ook links naar lesmaterialen die worden aangeraden. Dit systeem is een hele hulp voor leerkrachten die het soms moeilijk vonden om een keuze te maken uit de brede waaier aan lesmaterialen. 22

1.2 Aanbod hogescholen Het is een bewuste keuze van Het Beroepenhuis om meer in te zetten op studenten in de lerarenopleidingen of opleidingen sociaal werk. Om de werking van Het Beroepenhuis en de lesmaterialen beter bekend te maken bij deze doelgroep werd er dit schooljaar 2012-2013 voor het tweede jaar op rij een concreet aanbod uitgewerkt naar hogescholen. Dit aanbod werd via een gerichte mailing al eens bekend gemaakt in mei 2012 en opnieuw bij de aanvang van het schooljaar in september 2012. Het aanbod bestaat uit 3 mogelijkheden: 1) De studenten kunnen gratis naar de jaarlijkse studiedag met materialenbeurs. 2) De studenten kunnen deelnemen aan een rondleiding op hun maat in Het Beroepenhuis. Hierbij worden de pedagogische principes van de begeleiding in de tentoonstelling en de methodiek van de beroepenateliers uit de doeken gedaan. Bovendien wordt er een 23

uitgebreid bezoek gebracht aan de infotheek waarbij alle aanwezige lesmaterialen worden getoond en ingekeken. 3) De studenten worden uitgenodigd om voor Het Beroepenhuis te kiezen als stageplaats. Deze aanpak bleek succesvol want er werden heel wat studenten bereikt. Maar liefst 94 studenten uit lerarenopleidingen waren aanwezig op de materialenbeurs van 17/10/2012. Nog eens 15 rondleidingen op maat van studenten werden in Het Beroepenhuis georganiseerd. De grootste groep bestond uit 99 studenten en soms kwamen studenten op hun eentje op bezoek. De studenten komen uit verschillende hogescholen uit het Gentse, maar ook uit Tielt, Sint-Niklaas, Aalst, Brussel en Antwerpen. Zo ontving Het Beroepenhuis in totaal 240 bezoekende studenten. Bovendien konden we ook nog eens aan 6 studenten een stage in Het Beroepenhuis aanbieden. In totaal bereikten we in het schooljaar 2012-2013 dus 340 studenten, vooral uit de lerarenopleidingen, maar ook uit sociaal werk en 1 studente uit de Gentse Universiteit, richting onderwijspedagogie. 1.3 Open zondagen 1.3.1 Doelstellingen De doelen die we via de open zondagen voor ouders en kinderen willen realiseren bleven dezelfde: - een toffe en actieve kennismaking met beroepen uit de technische sfeer - onze boodschap rond het belang van talenten en interesses voor een sterke studiekeuze concreet maken - een toegankelijke activiteit voor het hele gezin - ouders praktische methodieken aanreiken om hun kind te ondersteunen Uiteindelijk hebben het voorbije schooljaar 772 mensen van dit aanbod gebruik gemaakt. Dit aantal is iets lager dan het voorbije jaar. (zie ook 2.1 Resultaten) 1.3.2 Onze aanpak De data van de 8 open zondagen lagen opnieuw in het voorjaar: 20 januari, 3 en 24 februari, 10 en 24 maart, 21 april, 5 mei en 2 juni 2013. De concrete aanpak veranderde minimaal in functie van een efficiëntere begeleiding. Om effectief een ononderbroken permanentie van een medewerker in de tentoonstelling 24

mogelijk te maken, sloegen we na het onthaal het filmpje over, en volgden de gezinnen daarentegen de pijlen om op eigen houtje naar boven te gaan. Daar werden ze ontvangen en kregen een introductie in de tentoonstelling, met de expliciete uitdaging om tijdens hun bezoek leuk en praktisch werk te maken van de denkoefening rond studiekeuze. Op deze manier handhaafden we dezelfde kwaliteit voor elke bezoeker. Na afloop van de zoektocht werden mensen uitgenodigd om nog even na te praten aan het onthaal. Daarnaast hebben we het met de bundel die gezinnen meekrijgen naar huis Je Studiekeuze Stap voor Stap enigszins over een andere boeg gegooid. De criteria voor de methodieken bleven dezelfde, maar de selectie werd waar nodig geactualiseerd en ook beperkt. Bovendien hebben we de hoeveelheid tekst en uitleg verminderd, omdat we hadden gemerkt dat deze de toegankelijkheid eerder verkleinde. Het resultaat mag er zijn, en dat vond ook het publiek. Opnieuw waren zo goed als alle bezoekers na afloop positief, tot zelfs lovend. Enkele voorbeelden: Mooi samengesteld en opgebouwd! t Was de moeite om helemaal naar hier te komen, en nog leuk ook. Een ouder Ik ben op bezoek gekomen met mijn zoon om te kijken waar zijn interesses lagen. Het heeft ons zeker geholpen en ik vind het een goed initiatief. Een ouder t Was weliswaar een hele afstand vanuit Stabroek, maar eigenlijk is het een noodzaak om hier op bezoek te komen. Als ik dit eerder had gezien, was ik zeker ook eerst met mijn eerste zoon gekomen, die na enkele jaren secundair nog niet weet wat hij precies wil. Dit had hem zeker kunnen helpen. Een ouder Het is ontzettend mooi! Een ouder Ook dit jaar bleef het aantal kritische bedenkingen beperkt: - Er was volgens enkelingen nood aan een systeem van bewegwijzering in de tentoonstelling. - Een tweetal opdrachten waren volgens sommigen aan de moeilijke kant. 25

1.3.3 De promotie Net zoals vorig schooljaar gebruikten we de meest efficiënte promotiekanalen: - Ons promonetwerk groeide zowaar van 200 naar ruim 300 onderwijsmensen die actief hielpen bij de gerichte verspreiding van de flyers en posters. De grotere oplage vertaalde zich deze keer wél in een groter rendement: bijna 25% bezoekers meer dan vorig jaar dankzij dit kanaal, ondanks het lagere totale bereik. - De geschreven pers en het internet leverden dan weer een stuk minder bezoekers op, maar blijven erg interessant vanwege de relatief beperkte inspanning die we hiervoor moeten doen. - Voor het eerst hebben we ook enkele honderden posters verspreid over scholen, competentiecentra en andere belangrijke adressen binnen de socioculturele sector. 26

Na deze promotiecampagne kunnen we enkele voorzichtige conclusies maken: - Onderwijsmensen die ouders doorverwijzen naar de open zondagen lijken zeer overtuigend. Deze groep gezinnen is zo te zien meer vastbesloten om te komen en laat zich bijvoorbeeld nauwelijks ontmoedigen door weersomstandigheden. Dit eerder arbeidsintensieve kanaal blijft dus erg belangrijk. - De groep die we bereiken via de media en het internet lijkt ons aanbod meer te zien als een potentieel interessante uitstap, maar minder essentieel. Deze groep liet hun voornemen om ons te bezoeken ogenschijnlijk sneller varen bij terrasjesweer. Hoog rendement, maar minder voorspelbare resultaten dus. - Om de beoogde groei in de toekomst te kunnen garanderen, moeten we meer kanalen benutten. 1.3.4 De toekomst Zoals in de andere luiken van onze werking ook blijkt, vond een groot deel van de bezoekers wat ze zochten en vaak meer. Onze eigen aanpak en de tentoonstelling werden sterk geapprecieerd. Dat levert nogmaals dezelfde conclusie op: dit kleinere luik van de werking van Het Beroepenhuis blijft uiterst relevant, is kwalitatief sterk en wordt zelfs steeds sterker gedragen door de onderwijswereld als onderdeel van hun dialoog met ouders en kinderen. We blijven hier dus op inzetten. Om volgend schooljaar ook onze kwantitatieve streefdoelen te halen door een groter aantal ouders en kinderen te ondersteunen bij hun persoonlijke ontdekkingstocht en de studiekeuze, zullen we vooral verder investeren in de promotie door er meer ruimte voor te maken, en ook door te experimenteren met nieuwe promotiekanalen. 27

2. Resultaten Bezoekers 2.1 Werkingsjaar 2012-2013. Resultaten. 2.1.1 Schooljaar 2012 2013. Aantal groepen, leerlingen en leerkrachten. Vergelijking met voorgaande schooljaren. Aandeel scholen dat terugkomt. Schooljaar 2012-2013. Aantal groepen en leerlingen. n schooldagen n schoolgroepen september 20 2 oktober 20 16 november 20 20 december 15 17 januari 19 38 februari 15 43 maart 21 51 april 12 30 mei 19 41 juni 20 23 juli 0 2 TOTAAL 181 283 Vergelijking met voorgaande schooljaren n schoolgroepen n leerlingen n leerkrachten 2005-'06 80 2.446 2006-'07 213 5.586 2007-'08 220 5.966 2008-'09 223 6.451 28

2009-'10 242 6.745 645 2010-'11 256 7.276 680 2011-'12 248 7.018 663 2012-'13 283 7.413 715 TOTAAL 1765 48.901 2.703 Tijdens het schooljaar 2012 2013 ontvingen we 283 groepen (een groep krijgt een volledig programma van 3 uren) met in totaal 7.413 leerlingen. Zij werden begeleid door 715 leerkrachten. De meeste bezoekers kwamen in maart. Tegenover het schooljaar 2011-2012 steeg het leerlingenaantal met 5,6 %. Scholen die terugkomen n scholengroepen 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 80 213 220 223 242 256 248 283 uit n scholen 66 180 193 199 209 226 209 236 n scholen per jaar n scholen dat terugkomt het schooljaar nadien percentage scholen dat terugkomt 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 66 180 193 199 209 226 209 27 69 77 96 115 113 136 41 38 40 48 55 50 65 29

Tijdens het voorgaande schooljaar 2011 2012 ontvingen we 248 schoolgroepen uit 209 scholen. Van deze 209 scholen kwamen er maar liefst 136 terug (65%). Sommige scholen konden evenwel geen bezoek meer reserveren omdat Het Beroepenhuis reeds volgeboekt was of de resterende vrije data niet meer in het schoolprogramma pasten. Er wordt enkel gekeken naar de scholen die terugkomen het jaar nadien. Met scholen die bvb. met 5 en 6 samenkomen en om de 2 jaar reserveren, werd geen rekening gehouden. 2.1.2 Schooljaar 2012 2013. Verdeling leerlingen Basisonderwijs en Secundair Onderwijs en leerjaren. Vergelijking met voorgaande schooljaren. Schooljaar 2012-2013. Verdeling leerlingen over Basisonderwijs en Secundair Onderwijs n leerlingen n schoolgroepen basis 5129 198 secundair 2284 85 TOTAAL 7413 283 Vergelijking met voorgaande schooljaren basis in secundair in n leerlingen basis secundair % % 2005-2006 1266 1180 52 48 2006-2007 4112 1474 74 26 2007-2008 4573 1393 77 23 2008-2009 4557 1894 71 29 2009-2010 4462 2283 66 34 2010-2011 4906 2370 67 33 2011-2012 5106 1912 73 27 2012-2013 5129 2284 69 31 TOTAAL 34111 14790 30

n schoolgroepen basis secundair 2005-2006 43 37 2006-2007 153 60 2007-2008 161 59 2008-2008 152 71 2009-2010 159 83 2010-2011 170 86 2011-2012 172 76 2012-2013 198 85 TOTAAL 1208 557 Van de 283 groepen die Het Beroepenhuis bezochten, kwamen er 198 uit het basisonderwijs en 85 uit het secundair onderwijs. Het gaat hier om 5129 leerlingen uit het basisonderwijs (69%) en 2284 leerlingen uit het secundair onderwijs (31%). De trend waarbij ongeveer 30% van de bezoekers uit het secundair onderwijs en de overige 70% uit het basisonderwijs komen, zette zich ook tijdens dit schooljaar door, al wordt de kloof terug wat kleiner. 31

2.1.3 Schooljaar 2012 2013. Verdeling leerlingen over leerjaren. Vergelijking met voorgaande schooljaren. Schooljaar 2012-2013. Verdeling leerlingen over leerjaren Leerjaren 4e 5e 6e 0 5e 6e 623 5e 175 6e 3860 bubao 471 1a 270 1b 574 1a 1b 124 1a 2a 81 1b 2b 0 1a 1b 2a 0 2a 286 2b 377 2a 2b 158 Buso 10 Okan 364 Andere 40 TOTAAL 7413 n leerlingen 32

Wat het basisonderwijs betreft, kwam 75% van de leerlingen, namelijk 3.860, uit het 6de leerjaar, 623 leerlingen of 12% kwamen uit gemengde klassen van het 5de en het 6de leerjaar en 175 (4%) enkel met het 5de leerjaar. 471 leerlingen (9%) kwamen uit het buitengewoon basisonderwijs type 1 en/of type 8 en af en toe enkele leerlingen type 3. Wat het secundair onderwijs betreft, kwamen de meeste leerlingen uit het 1 e jaar b- stroom (574 of 26%), gevolgd door de leerlingen uit het 2 e jaar b-stroom (377 of 17%). Daarna kwamen de leerlingen uit de onthaalklassen anderstalige nieuwkomers (Okan) met 364 leerlingen of 16%. Op de vierde plaats staan de leerlingen uit het 2 e jaar a-stroom (286 of 13%). Daarna komen de leerlingen uit het 1 e jaar a-stroom (270 of 12%) en de leerlingen uit het 2 e jaar a en b-stroom (158 of 7%). Hierna kwam de groep leerlingen uit het 1 e jaar a- en b-stroom (124 of 5%). Tenslotte waren er 81 leerlingen (4%) met een gemengde groep uit het 1 e en 2 e jaar a stroom, 40 leerlingen in het kader van een kamp of een jeugdwerking en 10 leerlingen uit het buitengewoon secundair onderwijs. Vergelijking met voorgaande schooljaren Leerjaren 2005-'06 2006-'07 2007-'08 2008-'09 2009- '10 33 2010- '11 2011- '12 4e 5e 6e 0 31 0 0 0 41 0 0 5e 6e 357 799 443 845 815 1218 644 623 2012- '13 5e 0 163 320 198 174 195 158 175 6e 732 2917 3502 3241 3045 3166 3739 3860 bubao 177 202 308 267 428 286 565 471 Leerjaren 2005-'06 2006-'07 2007-'08 2008-'09 2009-2010- 2011-2012- '10 '11 '12 '13 1a 113 130 281 119 149 263 161 270 1b 161 192 274 529 547 544 513 574 1a 1b 161 92 26 86 414 64 127 124 1a 2a 164 129 64 91 61 0 26 81 1b 2b 86 132 87 89 16 74 22 0 1a 1b 2a 0 27 0 26 0 0 0 0 2a 177 273 243 292 188 595 444 286

2b 221 203 176 268 192 316 127 377 2a 2b 21 153 79 88 374 73 35 158 Buso 29 26 24 32 83 94 21 10 Okan 47 85 138 274 248 347 428 364 Andere 0 32 1 6 11 0 8 40 TOTAAL 2446 5586 5966 6451 6745 7276 7018 7413 Wat de verdeling tussen de leerlingen van het basisonderwijs betreft, gelden dezelfde verhoudingen als tijdens het schooljaar 2011-2012. Er zijn opnieuw meer schoolgroepen met leerlingen uit het 6 de leerjaar (stijging met 2%) tegenover een lichte daling van de leerlingen die met het 5de en 6de leerjaar samen komen (met 1%). Ook de groep leerlingen uit het buitengewoon basisonderwijs daalt dit schooljaar met 2%. Er is een lichte stijging (van 1%) van leerlingen uit het 5 e leerjaar. Voor het secundair onderwijs kunnen we vaststellen dat de leerlingen uit het 1 e jaar b- stroom opnieuw het grootste aandeel uitmaken en dit met 26% van de leerlingen. Het aandeel van de leerlingen uit de 2 e jaar b-stroom is echter aanzienlijk gestegen van 7% 34

vorig schooljaar naar 17% van de leerlingen nu. Daarmee maken zij de 2 e grootste groep uit. Net zoals vorige schooljaren staan de OKAN leerlingen op de 3 e plaats met 16%. De leerlingen uit het 2 e jaar a-stroom zijn naar de 4 e plaats gedaald met 13% van de leerlingen (een daling van 10%). Plaatsen 1, 2, 3 en 4 worden dus meteen ingevuld door 72% van de leerlingen. Op de 5 e plaats staan de leerlingen uit het 1 e jaar a-stroom (met 12% van de leerlingen tegenover 8% vorig jaar). De 6 e plaats wordt gedeeld door de gemengde groep met leerlingen uit het 2e jaar a- en b-stroom, met een stijging van 2% vorig schooljaar naar 7% van de leerlingen dit jaar. De groep met leerlingen uit het 1 e jaar a- en b-stroom kenden dan weer een daling met 2% naar 5% van de leerlingen dit jaar en dit tegenover een stijging met 3% van leerlingen uit een gemengde groep leerlingen uit het 1 e en 2 e jaar a-stroom (van 1% naar 4%). De rest wordt, net zoals vorig schooljaar, aangevuld met kleine groepen van de leerlingen die in het kader van een kamp langskwamen (40 leerlingen) en de leerlingen uit het Buso (10 leerlingen). Schooljaar 2012-2013. Verdeling schoolgroepen over netten. aantal groepen in % vrij onderwijs 150 53 gemeenschapsonderwijs 60 21 gemeentelijk/stedelijk onderwijs 60 21 provinciaal onderwijs 5 2 Andere (Jeugdwerking, Stadsklassen, ) 8 3 TOTAAL 283 100 2005-2006- 2007-2008- 2009-2010- 2011- '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 2012-'13 vrij onderwijs 33 128 127 121 126 134 133 150 gemeenschapsonderwijs 21 36 30 41 56 55 53 60 gemeentelijk/ stedelijk onderwijs 18 40 54 56 49 56 50 60 35

provinciaal 7 5 5 3 3 2 1 5 onderwijs Andere (Jeugdwerking, ) 1 4 4 2 8 9 11 8 TOTAAL 80 213 220 223 242 256 248 283 Wat de verdeling over de netten betreft, kwamen de meeste groepen uit het vrije net (53%). Daarna komen de schoolgroepen uit het gemeenschapsonderwijs (21%) en het gemeentelijke net (21%). Verder waren er 3% groepen via andere kanalen zoals jeugdwerkingen en waren er 2% of 5 schoolgroepen uit het provinciaal onderwijs. 2.1.4 Schooljaar 2012 2013. Verdeling groepen over provincies. Vergelijking met voorgaande schooljaren. Schooljaar 2012-2013. Verdeling groepen over provincies. aantal groepen in % Oost - Vlaanderen 162 57 Antwerpen 38 13 Vlaams - Brabant 23 8 West - Vlaanderen 55 19 Limburg 1 0 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3 1 Henegouwen 1 0 TOTAAL 283 100 Vergelijking met voorgaande schooljaren 2005- '06 2006- '07 2007- '08 36 2008- '09 2009- '10 2010- '11 2011- '12 2012- '13 Oost - Vlaanderen 56 111 115 115 129 146 150 162 Antwerpen 13 26 22 26 31 31 27 38