PROEFLES Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs GROEP 1/2 GROEP 3/4 GROEP 5/6 GROEP 7/8
OVER DE LESMETHODE VEILIGWIJS Bedankt voor het aanvragen van de Veiligwijs proefles. We geven je graag een indruk van hoe je in de klas over relaties en seksualiteit kunt praten, hoe leuk dat kan zijn en hoe je ouders daarbij kunt betrekken. In dit document vind je de laatste les uit het leskatern voor groep 1 en 2. Om je een beeld te geven van de opbouw van de andere lessen, hebben we ook de thema s van de andere lessen toegevoegd. De onderwerpen die aan bod komen zijn mede bepaald aan de hand van de doelen van de SLO. Ook sociale veiligheid en seksuele diversiteit komen (geïntegreerd in diverse lessen) aan bod. Hiermee wordt voldaan aan de eisen die de overheid stelt. De theoretische informatie die in de les gegeven wordt, is gekoppeld aan één van de waarden Respect, Liefde, Zorg of Veiligheid. Dit geeft houvast: als leerkracht kun je de theorie, de vragen, het groepsgesprek en de opdrachten koppelen aan de waarde die in die les centraal staat. Ook geeft het veiligheid: kinderen worden aangemoedigd zelf na te denken over wat die waarde voor hen betekent. Respect Liefde Zorg Veiligheid Persoonlijke normen en waarden, cultuur, religie en diversiteit: ook dat hoort bij seksualiteit. In Veiligwijs is hier aandacht voor, waarbij respect voor en luisteren naar elkaar centraal staat. Dit maakt de lesmethode geschikt voor zowel openbaar als identiteitsgebonden onderwijs. Proefles Veiligwijs.nl 2
INHOUD LESKATERN GROEP 1/2 ZIJN 1. Wat vind ik leuk? 2. Samen spelen 3. Vriendschap 4. Jongens en meisjes 5. Samen zijn en fijn gevoel 6. Zorg voor jezelf 7. Gezinssamenstellingen 8. Liefde INHOUD LESKATERN GROEP 3/4 BEKEND WORDEN MET 1. Mooi zoals je bent 2. Jij bent anders dan mij 3. Groter groeien 4. Vrijen en zwangerschap 5. Verliefd en andere relatievormen 6. Veiligheid: relationeel en online 7. Respect 8. Liefde INHOUD LESKATERN GROEP 5/6 BEGRIJPEN 1. Introductieles Seksualiteit 2. Lichamelijke ontwikkeling 3. Zwangerschap 4. Religies, normen, waarden 5. Jezelf zijn 6. Relatievormen 7. Veiligheid 8. Respect 9. Eindoefening INHOUD LESKATERN GROEP 7/8 VOORBEREIDEN 1. Introductieles Seksualiteit 2. De puberteit 3. Veilige relaties 4. Veilig online 5. Seksualiteit en relaties in verschillende culturen 6. Omgaan met verschillen 7. Veilig vrijen 8. Veilig vrijen 9. Alleen met de meiden Alleen met de jongens 10. Eindopdracht (2 lessen) Proefles Veiligwijs.nl 3
Lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het primair onderwijs ZORG VOOR JEZELF ZORG VOOR DE ANDER LES 1 T/M 8 GROEP 1/2 (4-6 JAAR) THEMA: ZIJN
LES 8 LIEFDE GROEP 1/2 LES 8 LIEFDE DOELSTELLINGEN Kinderen denken na over wat liefde is. Kinderen kunnen praten over wat het is en hoe het voelt om iemand lief te vinden. Kinderen denken na over wie zij zelf lief vinden. Aan het einde van deze les kan ik praten over wat iemand lief vinden betekent. VOORBEREIDING In de portal staan een paar kindertekeningen over liefde. Zorg dat je Werkblad Eigenwijs L8W1 geprint hebt. Soms heb je als leerkracht al zelf van alle leerlingen een foto. Print die foto voor de les begint (pasfoto formaat of iets groter). Of vraag de kinderen vóór deze les een foto van zichzelf mee te nemen. INTRODUCTIE Kijk met elkaar naar de tekeningen in de portal en ga daarover in gesprek. Er is een tekening met huizen erop in de vorm van een hartje. Er is een tekening met paarden en I love you. Er is een tekening van twee giraffen met allerlei hartjes eromheen. GROEPSGESPREK LIEFDE (20 MIN) Waarom zijn de huizen getekend in de vorm van een hart? (Omdat de mensen die er wonen elkaar lief vinden.) Waarom tekenen mensen als het over liefde gaat een hartje? (Liefde voel je in je hart.) Hoe voelt dat, als je iemand lief vindt? (Gebruik de emotie-picto s. Leg de link met je hart. Dat het iets is dat je kunt voelen. Praat over welk gevoel dat geeft. Is het fijn, niet fijn, prettig, vervelend, zacht, hard, warm of koud? Zoek met kinderen naar verschillende woorden die jullie bij liefde vinden horen.) Misschien hebben jullie een huisdier, kun je daar ook van houden? Zegt iemand weleens ik hou van jou tegen jou? Wie zegt dat dat? Wat betekent dat? Hoe merk je het als iemand van je houdt? (Je wilt bij elkaar zijn, met iemand praten, een kusje geven, een knuffel, tegen elkaar aan zitten, elkaar helpen, iemand troosten, voor elkaar zorgen, samen lachen, samen spelen, complimenten geven.) Wat voel je zelf als je van iemand houdt? (Gebruik eventueel de emotie-picto s.) Van wie houd jij? (Denk aan ouders, broers/ zussen, vriendjes.) Proefles Veiligwijs.nl 5
Kun je liefde alleen maar voelen? Of kun je ook iets doen? (Je kunt liefde voelen (in je hart, in je hoofd, in je buik). Maar je kunt liefde ook laten zien door dingen te doen (met je handen, je lichaam). Door dingen te doen kun je de liefde die je voelt laten zien.) OPDRACHT (20 MIN) Knip het hart uit het werkblad uit. Ieder kind plakt zijn of haar eigen foto in het hart. Laat de kinderen het hart versieren. Geef de kinderen de opdracht mee om aan hun ouders te vragen lieve dingen bij de foto te schrijven. (Zet dit eventueel ook in de nieuwsbrief van die week.) Variatie: Teken de kleurplaat van het hart in met dingen die je bij liefde vindt horen. Variatie: Teken in het hart de mensen van wie jij houdt en die je lief vindt. EXTRA INFORMATIE Deze proefles is een les voor groep twee. In de inhoudsopgave zie je welke thema s in de andere groepen aan bod komen. Vanaf de bovenbouw vind je in de lesbeschrijving ook het kopje begrippen : zo zie je meteen welke begrippen die les aan bod moeten komen en van welke woorden kinderen de betekenis moeten gaan kennen of begrijpen. In de bovenbouw zijn de lessen meer uitgebreid. Voor alle lessen zijn de doelstellingen, de voorbereiding, de aandachtspunten voor de leerkracht en de inhoud volledig uitgewerkt. Het benodigde materiaal hoef je er niet zelf bij te zoeken, maar de werkbladen, afbeeldingen en voorbeelden zijn te vinden in de portal op het digibord. Iedere les neemt ongeveer 45 minuten in beslag, maar veel lessen bevatten voor ongeveer een uur aan inhoud en materiaal. Extra opdrachten zijn optioneel genoemd. Soms wordt er de tip gegeven om een bepaalde oefening of opdracht op een ander moment die week, bijvoorbeeld in de gymles, te geven. Komen alle lessen in een themaperiode of in een blok van een paar weken aan de orde? Geef je de lessen over enkele maanden verspreid? Of doe je als school mee aan de Week van de Lentekriebels en verzorg je in die week deze lessen? Het kan allemaal. Het is wel belangrijk dat je hier als school(bestuur) een keuze in maakt, zodat het voor alle leerkrachten en de ouders duidelijk is dat en wanneer jullie aan dit thema aandacht geven. Je kunt eventueel als school een ouderavond organiseren of het informatieboekje Ouderwijs aan ouders en opvoeders geven. Zo weten de ouders waar er op school over wordt gepraat en moedig je hen aan daar thuis met hun kinderen over door te praten. Proefles Veiligwijs.nl 6
ENTHOUSIAST GEWORDEN? Meer informatie over de lesmethode kun je vinden op www.veiligwijs.nl. Daar kun je ook het bestelformulier invullen. De methode is vanaf eind februari 2018 beschikbaar. Door je nu in te schrijven ben je er zeker van dat je de methode straks als eerste in huis hebt. Dat betekent dat je er dit voorjaar, bijvoorbeeld in de Week van de Lentekriebels, al mee kunt werken. Houd de website in de gaten: vanaf januari 2018 komt er ook een gratis E-book beschikbaar. Wil je weten welke extra mogelijkheden er zijn voor bijvoorbeeld een ouderavond, docententraining of ondersteuning bij een specifieke casus? Neem dan contact op via info@veiligwijs.nl. VEILIGWIJS KORT EN CONCREET: Waardegerichte benadering Persoonsgebonden docentenhandleiding (inclusief materiaal voor een training) Handige lesmap met (losse) leskaternen voor de verschillende groepen Doorlopende leerlijn Digitale aanvulling Geschikt voor iedereen, ongeacht religieuze of culturele achtergrond Gratis advies en ondersteuning Gratis trainingen Betrekt ouders en opvoeders OVER VEILIGWIJS De lesmethode Veiligwijs is ontwikkeld door de Care for Sexuality Foundation. De Care for Sexuality Foundation investeert in veilige relatievorming, door het ontwikkelen van methodes en materialen. Zij geeft advies en ondersteuning aan ouders, opvoeders, scholen en (zorg- en welzijn) organisaties voor het bespreekbaar maken van seksualiteit en het bevorderen van seksuele gezondheid. De Care for Sexuality Foundation werkt vanuit de kernwaarden respect, veiligheid en autonomie. Meer weten? Kijk op www.careforsexuality.org. 2017 Care for Sexuality Proefles Veiligwijs.nl 7
veiligwijs.nl careforsexuality.org