JAARVERSLAG 2009 VZW HOME INFO. Groot Eiland Brussel 02/ info.be

JAARVERSLAG 2009 VZW HOME INFO Groot Eiland 74 1000 Brussel 02/511 91 20 home.info@misc.irisnet.be www.home info.be

VOORWOORD We worden steeds ouder. Dit is een positieve evolutie die we blij toejuichen. En, de nieuwe oudere heeft eigen wensen en verwachtingen. Liefst wil hij zo lang mogelijk in zijn vertrouwde omgeving blijven wonen en er verzorgd worden. Het gedifferentieerd zorgaanbod met allerlei formules waaruit de oudere zelf een keuze kan maken, maakt het ook mogelijk dat slechts in laatste instantie geopteerd wordt voor een residentiële opvang. Formules van kortverblijf, dagopvang en nachtopvang, zijn initiatieven die soelaas bieden aan zowel de oudere als de mantelzorger. Cijfergegevens van de personen met wie we in 2009 binnen Home info een gesprek hadden tonen aan dat de vraag voor een opvang van een zorgbehoevende oudere gestegen is. Betreffende de normen waaraan de rusthuizen moeten beantwoorden is er zowel bij de GGC, bij de Vlaamse Gemeenschap en bij de COCOF een nieuwe regelgeving van kracht. De uitvoering van deze nieuwe normen binnen de respectievelijke rusthuizen en verzorgingscentra zal stapsgewijs en procesmatig verlopen doch de kwaliteit van zowel de infrastructuur als van het diensten en zorgaanbod zal er op vooruitgaan. Zoals in 2008 gingen ook in 2009 de prijzen naar omhoog. Een verblijf in een rusthuis kost veel. Zowel de rusthuisbewoner als zijn/haar familie verwacht dat de kwaliteit van de dienst en zorgverlening dan ook goed is. In heel wat instellingen is dit zo en doen zowel directie als personeel heel wat inspanningen om zorgbehoevende ouderen kwaliteitsvol op te vangen en te verzorgen. Maar het tekort aan personeel, de moeilijkheden bij het zoeken naar nieuw personeel kwamen in de loop van 2009 geregeld in het nieuws en is voor vele directies een nachtmerrie. Met de toenemende vergrijzing van de maatschappij zal hiervoor toch naar oplossingen moeten gezocht worden. Home Info volgt de evoluties binnen de sector op de voet. Traditiegetrouw geven we in dit jaarverslag een overzicht van het residentieel aanbod van de Brusselse rusthuizen en van de residentiële voorzieningen in de regio Halle Vilvoorde. Het afgelopen jaar werden in Brussel 4 instellingen gesloten, maar kwam er 1 nieuw rusthuis en 1 nieuwe serviceflat bij. In Halle Vilvoorde kwam er 1 serviceflat bij en door de uitbreiding van enkele woonzorgcentra is er een kleine vermeerdering van het totaal aantal bedden. De trend dat rusthuisgroepen, zowel kleine als grote rusthuizen opkopen, is reeds enkele jaren voelbaar en breidt zich verder uit. In het laatste hoofdstuk van dit jaarverslag besteden we extra aandacht aan deze thematiek en tekenen we een beeld van hoe het Brusselse rusthuizenlandschap er momenteel uitziet door deze nieuwe evolutie. Jaklien Vandermeulen vzw Home Info Jaarverslag 2009 2

INHOUDSTAFEL VOORWOORD 2 ALGEMENE WERKING 6 INTERNE STRUCTUUR 7 SAMENWERKINGSVERBANDEN 8 BETOELAGING 9 METHODIEK 10 1. HET INWINNEN VAN INFORMATIE OVER DE RUSTHUIZEN 10 1.1. Het gesprek 10 1.2. De rondleiding 10 Andere informatiebronnen 10 2. HET VERSTREKKEN VAN INFORMATIE, ADVIES EN BEGELEIDING 10 3. PREVENTIEF WERKEN 11 3.1. Voordrachten 11 3.2. Website 11 BRUSSELS MELDPUNT OUDERENMIS(BE)HANDELING 12 STATISTISCHE GEGEVENS 13 1. REGISTRATIE VAN DE OPROEPEN 13 1.1. Aantal oproepen 13 1.2. Aard van de oproepen 13 1.3. Identificatie van de oproeper 14 1.4. Geslacht 14 1.5. Inhoud van de oproep 15 1.6. Aard van de interventie 15 1.7. Inhoudelijk aspect van de oproep 16 1.8. Regio 17 vzw Home Info Jaarverslag 2009 3

2. PROFIEL VAN DE PERSOON VOOR WIE MEN OPVANG ZOEKT 18 2.1. Geslacht 18 2.2. Leeftijd 18 2.3. Taal 19 2.4. Regio 19 2.5. Contactpersoon 20 2.6. Welke instelling zoeken ze 20 2.7. Motieven 21 2.8. Lichamelijke en geestelijke gezondheid 22 2.9. Huidig verblijf 22 2.10. Beschikbaar budget 23 TOESTAND VAN DE RESIDENTIELE OUDERENVOORZIENINGEN IN HET BRUSSELS GEWEST 24 RUSTHUIZEN IN HET BRUSSELS GEWEST 24 Tabel 1: Aard van de instelling 25 Tabel 2: Aantal bedden RVT ROB 26 Tabel 3: Statuut 28 Tabel 4: Taalkeuze 29 Tabel 5: Grootte van de instelling en evolutie 31 Tabel 6: Wooncomfort in het rusthuis 32 Tabel 7: Prijzen 34 SERVICEFLATS IN HET BRUSSELS GEWEST 35 Tabel 8: Aantal 35 Tabel 9: Statuut 36 Tabel 10: Erkenning 37 Spreiding van serviceflats in het Brussels Gewest 38 GESLOTEN EN NIEUWE VOORZIENINGEN 39 Tabel 11: Sluitingen in 2009 39 Tabel 12: Overzicht sluitingen van 2000 tot 2009 39 Tabel 13: Overzicht nieuwe ouderenvoorzieningen 40 Tabel 14: Overzicht nieuwe ouderenvoorzieningen van 2000 tot 2009 40 Tabel 15: Dagverzorgingscentra 41 Tabel 16: Overzicht nieuwe dagverzorgingscentra van 2000 2009 41 WOONZORG IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 42 vzw Home Info Jaarverslag 2009 4

TOESTAND VAN DE RESIDENTIELE OUDERVOORZIENINGEN IN DE REGIO HALLE VILVOORDE 43 Tabel 1: Aard van de woonzorgcentra 44 Tabel 2: Statuut van de woonzorgcentra 45 Tabel 3: Grootte van de woonzorgcentra en evolutie 46 Prijzen 47 Tabel 5: Serviceflats 48 Gesloten en nieuwe ouderenvoorzieningen 49 Tabel 6: Overzicht sluitingen van 2000 tot 2009 49 Tabel 7: Overzicht nieuwe ouderenvoorzieningen van 2000 tot 2009 49 Tabel 8: Centra voor kortverblijf 50 Tabel 9: Dagverzorgingscentra 50 KLACHTENOPVANG RESIDENTIELE VOORZIENINGEN 51 PRIJZEN Vergelijking tussen het Brussels, het Vlaams en het Waals Gewest 52 RUSTHUISGROEPEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 55 Tabel 1: Rusthuizen en serviceflats 56 Tabel 2: Verhouding tot de private sector 57 Tabel 3: Grootte van de rusthuisgroep 58 Tabel 4: Aard van de overgenomen instelling 59 Tabel 5: Infrastructuur van de kamers 60 Tabel 6: Prijzen 62 vzw Home Info Jaarverslag 2009 5

ALGEMENE WERKING 1. Informatie/advies. Kiezen voor een rusthuis is een ingrijpende en belangrijke beslissing die men goed moet voorbereiden. Er zijn veel rusthuizen. De juiste keuze maken is niet makkelijk. Home Info is een organisatie die zowel hulpverleners, ouderen of hun familie helpt bij het zoeken naar een residentiële ouderenvoorziening door het geven van informatie, advies en oriëntatie over: alle residentiële ouderenvoorzieningen (woonvormen) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het arrondissement Halle Vilvoorde. Residentiële woonvormen zijn zowel rusthuizen (ROB), rust en verzorgingsinstellingen (RVT), serviceflats als alternatieve formules zoals dagopvang, kortverblijf, enz de kwaliteit van deze voorzieningen, belangrijke gegevens van algemene aard betreffende de wetgeving, het afsluiten en ondertekenen van een overeenkomst bij de opname, het huishoudelijk reglement, betalingsmodaliteiten, enz 2. Algemene functie. Home Info registreert alle vragen, problemen en noden van de sector betreffende de residentiële voorzieningen. Knelpunten, leemten worden gesignaleerd aan bevoegde overheden of betrokken organisaties. Daarnaast werkt Home Info eveneens sensibiliserend en preventief door het organiseren van vormingsmomenten/infosessies, het uitbrengen van publicaties omtrent ouderenzorg en participatie aan studiedagen, colloquia enz 3. Ouderenmis(be)handeling. Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sinds januari 2009 ging binnen Home Info het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling van start. Dit Meldpunt is een aanspreekpunt voor concrete situaties van ouderenmis(be)handeling binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ouderen (zowel thuis als in een residentiële ouderenvoorziening), hun familie en mantelzorgers, professionelen kunnen er terecht voor advies, hulpverlening of informatie. Regio Halle Vilvoorde. Ouderen die in een woonzorgcentrum (rusthuis) in regio Halle Vilvoorde verblijven kunnen met klachten of conflicten terecht bij Home Info. Via een gesprek met de betrokkene, de familie of hulpverlener wordt het probleem onderzocht en naar oplossingen gezocht. Voor situaties van ouderenmis(be)handeling in het thuismilieu binnen de regio Halle Vilvoorde is het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling niet bevoegd; deze meldingen worden doorverwezen naar het Vlaams Meldpunt in Zottegem. vzw Home Info Jaarverslag 2009 6

INTERNE STRUCTUUR 1. RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur is pluralistisch samengesteld : Voorzitter: Hendrik JANS, gepensioneerd, onderwijssector Bestuurders: Rohnny BUYENS, Socialistische Bond van Gepensioneerden Bart BRAECKEVELT, Seniorencentrum Greta DE GEEST, Onafhankelijke Mutualiteit Ivan DE NAEYER, coördinator CAW Archipel Pierre JOSSART, jurist, gepensioneerd Marleen ROMBAUT, Familiehulp Leden: Rita FERMON, vrijwillige medewerkster Annie DESCHUYTTER, vrijwillige medewerkster Waarnemende Marnix SNAUWAERT, vzw rusthuis leden : Jan VANDEKERCKHOVE, OCMW rusthuis Ariane VANDEN BOSSCHELLE, Home Info Jaklien VANDERMEULEN, Home Info Relinda VANDERSTRAETEN, Home Info 2. PERSONEEL Beroepskrachten: Jaklien VANDERMEULEN, directie/coördinatie Ariane VANDEN BOSSCHELLE Relinda VANDERSTRAETEN Vrijwilligers: Annie DESCHUYTTER, Anne Marie DELEYN, Rita FERMON. 3. OPENINGSUREN Men kan bij Home Info terecht tijdens de volgende uren : maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag 09.00 u tot 12.30 u 13.30 u tot 16.00 u 09.00 u tot 12.30 u 13.30 u tot 17.00 u 09.00 u tot 12.30 u 13.30 u tot 17.00 u 09.00 u tot 12.30 u 13.30 u tot 17.00 u 09.00 u tot 12.30 u 13.30 u tot 16.00 u vzw Home Info Jaarverslag 2009 7

SAMENWERKINGSVERBANDEN SAMENWERKING IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenwerking met asbl Infor Homes Vzw Home Info werkt nauw samen met de Franstalige organisatie asbl Infor Homes. Deze samenwerking gebeurt onder de vorm van de Overkoepelende vzw 'Home Info/Infor Homes'. Samenwerking met de administratie van de GGC Home Info en Infor Homes hebben op regelmatige basis overlegvergaderingen met de inspectiedienst van de bi communautaire rusthuizen. Samenwerking met de Nederlandstalige organisaties in het Brusselse Home Info is lid (stuurgroep, Raad van Bestuur of Algemene Vergadering) van een aantal Brusselse organisaties die actief zijn binnen de ouderenzorg: Brussels Overleg Thuiszorg (BOT), Seniorencentrum, Vereniging van Bezoekers aan Verzorgingsinstellingen (VBV), Brusselse Welzijns en Gezondheidsraad, Expertisecentrum Dementie Broes, Adviesraad Welzijn VGC, Ouderenraad VGC. Samenwerking met sociale diensten van ziekenhuizen, mutualiteiten, OCMW's, CAW s, Regionale en Lokale Dienstencentra enz SAMENWERKING IN VLAANDEREN Het Platform Home Info Het Platform Home Info werd in maart 1996 opgericht en bestaat uit Home Info Brussel, Seniorama Leuven, Home Service Gent, en het Thuiszorgcentrum Aalst. De zetel en het secretariaat bevinden zich bij Home Info Brussel. De samenwerking heeft als doel het uitwisselen van informatie omtrent de nieuwe ontwikkelingen in de sector en het op mekaar afstemmen van de werkingen van de verschillende Home Info's/informatiediensten in Vlaanderen en Brussel. Samenwerking met de Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn van de Vlaamse Gemeenschap Op regelmatige basis heeft Home Info contact/vergaderingen met de rusthuisinspectie van de Vlaamse Gemeenschap en met de Rusthuis Infofoon, dit in functie van de rusthuizen in de regio Halle Vilvoorde. vzw Home Info Jaarverslag 2009 8

BETOELAGING De werking van Home Info wordt via twee kanalen gesubsidieerd : VLAAMSE GEMEENSCHAPS COMMISSIE GEMEENSCHAPPELIJKE GEMEENSCHAPS COMMISSIE OVERKOEPELNDE VZW HOME INFO/ INFOR HOMES vzw HOME INFO asbl INFOR HOMES Betoelaging Overkoepelende vzw Home Info/Infor Homes De erkenning van de Overkoepelende vzw Home Info/Infor Homes door het Verenigd College van de GGC voorziet een jaarlijkse betoelaging van 105.000 te verdelen onder de twee autonome vzw's. Via een verdeelsleutel, overeengekomen door beide vzw's, wordt dit bedrag als volgt verdeeld : Home info : 33.750 Infor Homes : 71.250 Betoelaging vzw Home Info Voor de werking 2009 ontving de vzw Home Info van de VGC een toelage van 65.000 (= loonsubsidies: 56.607 + 8.393 werkingssubsidies) Betoelaging Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling de GGC voorziet voor de projectperiode van 15/12/2008 tot 15/12/2009 een toelage van 30.000 voor de Overkoepelende vzw Home Info/Infor Homes. Via een verdeelsleutel, overeengekomen door beide vzw's wordt dit bedrag als volgt verdeeld : Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling (Home Info): 9.642,85 Sepam (Infor Homes): 20.357,14 de VGC voorziet voor de projectperiode van 01/10/2008 tot 30/09/2009 een toelage van 17.000 voor het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling. vzw Home Info Jaarverslag 2009 9

METHODIEK Om de methodiek van Home Info te omschrijven is het belangrijk een onderscheid te maken tussen twee aspecten nl. 1. het inwinnen van de informatie omtrent de rusthuizen 2. het verstrekken van informatie, advies en begeleiding aan personen op zoek naar een residentiële voorziening. 1. HET INWINNEN VAN INFORMATIE OVER DE RUSTHUIZEN Dit gebeurt via diverse kanalen, waarvan het bezoek aan de instelling het belangrijkste is. Daarnaast zijn er nog enkele andere informatiebronnen. Het bezoek aan de instelling heeft 2 luiken : een gesprek en een rondleiding: 1.1. Het gesprek Aan de hand van een uitgebreid vragenformulier tracht de afgevaardigde van Home Info een beeld te krijgen van de betrokken instelling. Zowel objectieve feiten als de visie van de instelling wordt bevraagd. 1.2. De rondleiding Bij de rondleiding wordt de congruentie nagegaan tussen woord en daad. Er wordt m.a.w. getoetst of datgene wat verteld wordt ook werkelijk toegepast wordt in de dagelijkse werking en functionering. Andere informatiebronnen Inlichtingen van sociale diensten Getuigenissen van bewoners en/of familieleden Getuigenissen van vroegere cliënten De gegevens vanuit deze drie invalshoeken worden samengebracht en met elkaar vergeleken. Deze werkwijze laat ons toe een totaalbeeld te krijgen van de voorziening en uitspraken te doen over de kwaliteit van de dienst en zorgverlening. 2. HET VERSTREKKEN VAN INFORMATIE, ADVIES EN BEGELEIDING Wie op zoek is naar een residentiële voorziening wordt steeds uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek. Indien het niet mogelijk is om tot bij Home Info te komen, worden bepaalde vragen telefonisch, schriftelijk of per mail beantwoord. Ook het gebruik van de vernieuwde website is een handig werkinstrument waarbij degene die een rusthuis zoeken al heel wat informatie kunnen vinden omtrent opname in een rusthuis. Ieder individu is uniek, zo ook iedere zorgvraag. Het is bijgevolg belangrijk de juiste persoon naar de juiste instelling te verwijzen. Ook iedere instelling is verschillend: dit niet alleen qua prijs en comfort, doch ook wat betreft de architectuur en infrastructuur, het leefklimaat, de zorgverlening, enz... Bij de keuze van een rusthuis moet er rekening gehouden worden met al deze aspecten en moet de zorgvraag en het zorgaanbod zo goed mogelijk op mekaar afgestemd worden. Een opname in een rusthuis is vaak een crisismoment, zowel voor de betrokkene als voor de familie. Ook de confrontatie met een steeds toenemende zorgafhankelijkheid gaat gepaard met tal van emoties. Tijdens het persoonlijk gesprek is het dan ook belangrijk voldoende aandacht te besteden aan deze psycho sociale factoren. Verder wordt er informatie van algemene aard doorgegeven, zoals info over de wetgeving, de normen, de rechten en plichten, enz.. Ook het afsluiten en ondertekenen van een overeenkomst bij de opname, het belang van het huishoudelijk reglement,... komen hier aan de orde. vzw Home Info Jaarverslag 2009 10

3. PREVENTIE Om te vermijden dat men een residentiële voorziening kiest zonder zich vooraf grondig te informeren wil Home Info het brede publiek informeren en sensibiliseren. Dit gebeurt onder meer door het geven van voordrachten, de uitgave van publicaties en via deelname aan studiedagen, colloquia, seminaries. 3.1. Voordrachten Het gaat hier voornamelijk over het geven van info sessies voor een ruim en uiteenlopend publiek zoals : Seniorenverenigingen en socio culturele verenigingen studenten maatschappelijk werk, verpleegkunde, gezins en bejaardenhulp, werkgroepen actief in de sector van de ouderenvoorzieningen 3.2. Nieuwe website Om iedereen die op zoek is naar informatie over de residentiële ouderenvoorzieningen nog efficiënter te informeren werd de website van Home Info volledig vernieuwd. Naast de algemene informatie over alles wat men moet weten bij het zoeken naar een rusthuis, de opname, administratieve formaliteiten, enz is er een zoekrubriek voorzien waarbij vlot informatie over een rusthuis, RVT of serviceflat kan bekomen worden. Ook werd, via een extra betoelaging van de GGC, de website toegankelijk gemaakt voor blinde en slechtziende personen. Onderstaande tabel en grafiek toont aan dat steeds meer mensen de website van Home Info aanklikken. Jaar Aantal bezoekers 2008 10.665 2009 13.265 Aantal 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Ev olutie van het aantal bezoekers 10.665 13.265 Jaar 2008 2009 2008 2009 vzw Home Info Jaarverslag 2009 11

BRUSSELS MELDPUNT OUDERENMIS(BE)HANDELING Sinds januari 2009 ging binnen Home Info het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling van start. Dit Meldpunt is een aanspreekpunt voor concrete situaties van ouderenmis(be)handeling binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en richt zich naar ouderen die nog thuis wonen of reeds in een rusthuis verblijven, naar familieleden/mantelzorgers en naar professionele hulpverleners. Het jaarverslag over de werking 2009 van het Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling kan men bestellen (02/511 91 20) of downloaden via de website www.home info.be onder de rubriek Brussels Meldpunt Ouderenmis(be)handeling. vzw Home Info Jaarverslag 2009 12

STATISTISCHE GEGEVENS 1. REGISTRATIE VAN DE OPROEPEN In 2009 ontving Home Info 910 oproepen, waaronder 840 telefonische oproepen en 70 oproepen via e mail. 1. 1. AANTAL OPROEPEN Via telefoon 840 92% Via e mail 70 8% TOTAAL 910 100% 8% via telefoon via e mail 92% 1. 2. AARD VAN DE OPROEPEN Vragen over residentiële voorzieningen 819 90% Andere vragen 91 10% TOTAAL 910 100% 10% Item residentiële voorzieningen Ander item 90% De meerderheid (90%) zijn vragen over residentiële voorzieningen. vzw Home Info Jaarverslag 2009 13

1.3. IDENTIFICATIE VAN DE OPROEPER Oudere zelf 105 12% Rusthuisbewoner 2 0% Familie 354 39% Personeelslid 21 2% Directie 39 4% Andere personen 132 15% Externe dienst 228 25% Onbekend 29 3% TOTAAL 910 100% 25% 3% 12% 0% Oudere zelf Rusthuisbewoner Familie Andere personen 2% Directie Personeelslid 4% 15% 39% Externe dienst (o.a.soc) Onbekend Home Info wordt vooral gecontacteerd door familieleden van de ouderen (39%) of door externe (sociale) diensten (25%). Slechts 12% van de ouderen nemen zelf contact op met Home Info. 1.4. GESLACHT 28% Man Vrouw 72% Man 256 28% Vrouw 654 72% TOTAAL 910 100% De meerderheid van de personen die Home Info contacteren (72%) zijn vrouwen. Deze gegevens illustreren dat de zorg voor ouderen voornamelijk door vrouwen wordt gedragen. vzw Home Info Jaarverslag 2009 14

1.5. INHOUD VAN DE OPROEP Klacht 52 Vraag naar info 742 Mededeling 107 Ventilatie 17 Wederoproep 56 Andere 36 Het grootste aantal oproepen (742) betreft nood aan informatie. 17 56 36 52 107 Klacht Vraag naar info Mededeling Ventilatie Wederoproep Andere 742 1.6. AARD VAN DE INTERVENTIE Info 639 Advies 171 Luisteren 144 Doorverwijzing 147 Klachtenbehandeling 26 Uitnodiging gesprek 174 Andere tussenkomst 37 26 147 144 174 171 37 639 Info Advies Luisteren Doorverwijzing Klachtenbehandeling Uitnodiging gesprek Andere tussenkomst De meerderheid van de oproepen gaan over vragen naar informatie en advies. Bij 174 van de oproepen gaat het over complexe hulpvragen waarbij de betrokkene uitgenodigd wordt voor een gesprek. Bedoeling hiervan is alle relevante elementen te onderzoeken om nadien een gepast advies te kunnen geven. vzw Home Info Jaarverslag 2009 15

1.7. INHOUDELIJK ASPECT VAN DE OPROEP Identificatiegegevens 478 Rechten en plichten 72 Verzorging/ verpleging 113 Algemene kwaliteit 181 Financies 118 Voeding 5 Hygiëne 1 Infrastructuur 67 Animatie 8 Personeel 8 Directie 7 Persoonlijk onwel zijn 14 Melding vrije plaatsen 22 Ander thema 68 TOTAAL 1162 8 67 1 5 118 8 181 7 14 22 113 68 72 478 Identificatiegegevens Rechten en plichten Verzorging/verpleging Algemene kwaliteit Financies Voeding Hygiëne Infrastructuur Animatie Personeel Directie Persoonlijk onwelzijn Melding vrije plaatsen Ander thema Men contacteert Home Info met vragen rond identificatiegegevens (478). Tijdens dit gesprek komen meestal ook heel wat andere thema s aan bod zoals informatie over financiële aspecten, de infrastructuur, rechten en plichten, enz Daarnaast springen vooral vragen aangaande de algemene kwaliteit (181) van het rusthuis in het oog. vzw Home Info Jaarverslag 2009 16

1.8. REGIO Brussels Gewest 673 Halle Vilvoorde 230 Vlaanderen 71 Wallonië 20 TOTAAL 994 20 71 230 673 Brussels Gewest Halle Vilvoorde Vlaanderen Wallonië Meer dan de helft van alle oproepen (673) zijn vragen over het Brussels Gewest. vzw Home Info Jaarverslag 2009 17

2. PROFIEL VAN DE PERSOON VOOR WIE MEN OPVANG ZOEKT In 2009 werden 190 personen uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek i.v.m. opname in een rusthuis, RVT of serviceflat: in 6 situaties ging het over de opname van een echtpaar, Dit betekent dat er in het totaal voor 196 personen een residentiële opvang moest gezocht worden. 2.1. GESLACHT Vrouwen 123 63% Mannen 72 37% TOTAAL 196 100% 37% 63% Man Vrouw Deze tabel illustreert dat voornamelijk vrouwen op zoek zijn naar een residentiële opvang. Dit cijfer bevestigt zich jaarlijks. 2.2. LEEFTIJD Tussen 50 59 jaar 7 4% Tussen 60 69 jaar 14 7% Tussen 70 79 jaar 35 18% Tussen 80 89 jaar 120 61% Tussen 90 99 jaar 21 11% 100 jaar 0 0% TOTAAL 196 100% 11% 0% 4% 7% 18% 60 60 69 70 79 80 89 90 99 61% 100 De nood aan opname in een rusthuis of RVT is het grootst binnen de groep van 80 tot 89 jarigen (61%), gevolgd door de groep 70 tot 79 jarigen. Deze gegevens tonen aan dat ouderen zo lang mogelijk in hun thuismilieu blijven. vzw Home Info Jaarverslag 2009 18

2.3. TAAL Nederlandstalig 129 66% Tweetalig 47 24% Franstalig 18 9% Andere 1 1% TOTAAL 196 100% 24% 1% 9% 66% Nederlands Frans Tweetalig Andere De meerderheid, nl. 66% van de personen die beroep doen op Home Info, zijn op zoek naar een Nederlandstalige residentiële opvang. 2.4. REGIO Brussels Gewest 68 35% Brussels Gewest & randgemeenten 69 35% Randgemeenten 59 30% TOTAAL 196 100% 35% 30% Brussels Gewest & randgemeenten Brussels Gewest 35% Randgemeenten 35% zoekt een residentiële opvang zowel in het Brussels Gewest als in de randgemeenten. 35% zoekt uitsluitend in het Brussels Gewest en 30% enkel in de randgemeenten. vzw Home Info Jaarverslag 2009 19

2.5. CONTACTPERSOON Betrokkene 32 16% Partner 30 15% Kinderen 90 46% Andere familieleden 17 9% Vrienden 3 3% Sociale dienst 23 12% TOTAAL 196 100% 2% 12% 16% 15% Betrokkene Partner Kinderen Andere familieleden 9% Vrienden Sociale dienst 46% Andere Zoals voorgaande jaren zijn het voornamelijk de kinderen (46%) van de betrokken oudere die Home Info contacteren. In tweede instantie doen de betrokkenen zelf (16%) beroep op ons, gevolgd door de sociale diensten (12%). 15% van personen die ons contacteren zijn op zoek naar een opvang voor hun partner. 2.6. WELKE INSTELLING ZOEKEN ZE ROB RVT 151 73% Serviceflat 29 14% Kortverblijf 15 7% Dagverblijf 8 4% Nachtverblijf 1 1% Andere 2 1% 7% 4% 1% 1% ROB RVT Serviceflat 14% Kortverblijf Dagverblijf 73% Nachtopvang Andere De meerderheid, nl 151 personen zijn op zoek naar een rusthuis of een RVT, 29 zoeken een serviceflat. De vraag naar een kortverblijf komt op de 3 de plaats. vzw Home Info Jaarverslag 2009 20

2.7. MOTIEVEN Mantelzorg te zwaar 69 Ontoereikende thuiszorg 51 Veiligheid 78 Verlies van woning 3 Ontevreden over huidig RH 14 Verkennend gesprek 60 Onbekend 1 60 1 69 Mantelzorg te zwaar Verlies woning Veiligheid 14 3 Ontoereikende thuiszorg Ontevreden in huidig RH 51 78 Verkennend gesprek Onbekend Uit deze gegevens blijkt dat 78 personen, waarmee we een gesprek hadden, op zoek zijn naar een residentiële opvang omwille van veiligheidsredenen. Het betreft hier veelal de bezorgdheid van familieleden die vrezen dat het alleen wonen van hun ouder(s) werkelijke of potentiële risico's met zich meebrengt wegens hun gezondheidstoestand. We denken hier onder meer aan verwardheid, vergetelheid, maar ook fysieke kwetsbaarheid (bv. vrees voor breuken bij het vallen, ) 69 personen beslissen tot een rusthuisopname van hun familielid omdat de thuisverzorging te zwaar geworden is. Vooral in geval van zwaar dementerende ouderen kan de thuisverzorging te belastend worden omdat deze ouderen haast permanent toezicht nodig hebben. Ook veiligheidsmotieven spelen hier vast en zeker hun rol. 51 van de rusthuisopnamen is te wijten aan situaties waarbij de verschillende thuiszorginstanties niet meer kunnen beantwoorden aan de stijgende zorgvraag: de zorgen zijn te groot en te complex geworden. In 14 situaties betreft het ouderen die reeds in een residentiële ouderenvoorziening verblijven en waarbij hetzij de oudere zelf, hetzij de familie ontevreden is over de dienstverlening of over bepaalde aspecten daarvan. Zij contacteren Home Info om zich te laten adviseren over een voorziening die beter tegemoetkomt aan hun specifieke behoeften. In bepaalde situaties worden mensen ook geconfronteerd met prijsverhogingen die voor hen onbetaalbaar blijken, waardoor ze naar een andere voorziening moeten uitkijken. 60 personen die beroep doen op Home Info betreft ouderen die nog thuis verblijven maar de toekomst willen voorbereiden. Tijdens deze gesprekken wordt het totale aanbod van de residentiële ouderenzorg verkend. vzw Home Info Jaarverslag 2009 21

2. 8. LICHAMELIJKE EN GEESTELIJKE GEZONDHEID Volledig autonoom 51 Hulp nodig bij wassen/ kleden 124 Hulp nodig bij verplaatsing 64 Hulp nodig bij naar toilet gaan 53 Hulp nodig bij het eten 16 Bedlegerig 18 Incontinent 37 Psychiatrisch verleden 5 Personen met dementie 78 18 16 37 5 78 51 Volledig autonoom Hulp wassen/kleden Hulp bij verplaatsing Hulp bij toilet gaan Hulp bij eten Bedlegerig 53 64 124 Incontinent Psychiatr. verleden Dementerend Het opsplitsen van de graad van zorgbehoevendheid in diverse categorieën is niet makkelijk en subjectief. De meerderheid van de personen die onze dienst contacteren zijn familieleden van de betrokkene. Zij informeren ons over de graad van zorgbehoevendheid van de te plaatsen oudere. Uit de gesprekken blijkt vaak dat dit niet altijd duidelijk omschreven kan worden. Het is ook zo dat verschillende criteria bij eenzelfde persoon aanwezig kunnen zijn. Wij merken een stijging in de graad van zorgbehoevendheid van de betrokkene oudere. De vraag naar een degelijke opvang voor een persoon met dementie is met 25% gestegen. 2.9. HUIDIG VERBLIJF Thuis 82 42% Ziekenhuis 53 27% Revalidatie 33 17% ROB/RVT 18 9% Serviceflat 2 1% Bij familie 2 1% Dakloos 1 1% Kortverblijf 2 1% Palliatieve eenheid 1 1% 17% 9% 1% 1% 1% 1% 1% Thuis Ziekenhuis 42% Revalidatie ROB RVT 27% Serviceflat Bij familie De meerderheid van de ouderen (42%) die opgenomen worden, wonen thuis, gevolgd door de ouderen die in een ziekenhuis verblijven. vzw Home Info Jaarverslag 2009 22

2.10. BESCHIKBAAR BUDGET Opname in een RUSTHUIS < 750,00 0 0% 751,00 870,00 3 2% 871,00 1.000,00 17 10% 1.001,00 1.120,00 26 16% 1.121,00 1.240,00 39 23% 1.241,00 1.500,00 44 26% + 1.501,00 9 6% TOTAAL 138 100% 6% 0% 2% 10% < 750 751 870 26% 16% 871 1.000 1.001 1.120 1.121 1.240 1.241 1.500 23% > 1.501 Ongeveer 65% zoekt een rusthuis tussen 1.000 en 1.500 per maand. Opname in een SERVICEFLAT < 750,00 5 16% 751,00 870,00 1 4% 871,00 1.000,00 3 12% 1.001,00 1.120,00 1 4% 1.121,00 1.240,00 6 20% 1.241,00 1.500,00 1 4% + 1.501,00 0 0% Onbekend 12 40% TOTAAL 31 100% 40% 16% 4% 12% < 750 751 870 871 1.000 1.001 1.120 1.121 1.240 1.241 1.500 0% 4% 20% 4% > 1.501 Onbekend 24% van diegene die een serviceflat zoeken zijn bereid hiervoor tussen de 1.121 en 1.500 per maand te betalen. 16% zoekt een serviceflat minder dan 750 per maand. vzw Home Info Jaarverslag 2009 23

TOESTAND RESIDENTIELE OUDERENVOORZIENINGEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Brussel kent een ruim aanbod aan residentiële ouderenvoorzieningen. Niettemin neemt het aantal jaarlijks af. Volgende tabel geeft een overzicht van het aantal rusthuizen & rust en verzorgingstehuizen gedurende de tien laatste jaren. Jaar Totaal instellingen Totaal bedden 2000 228 17.326 2001 220 17.287 2002 217 17.295 2003 214 17.018 2004 210 16.894 2005 204 16.770 2006 200 16.644 2007 199 16.706 2008 197 16.745 2009 195 16.614 Aan de hand van cijfermateriaal, vindt u op de volgende bladzijden een gedetailleerd beeld van de Brusselse residentiële ouderenvoorzieningen. Vooraf enkele observaties : Het Brussels Gewest telt 195 residentiële voorzieningen, wat een capaciteit van 16.614 bedden betekent. Hiervan zijn 173 rusthuizen met een capaciteit van 15.281 bedden. Dit is een vermindering met 221 bedden tegenover 2008. (Tabel 1) Slechts 37% van de bedden zijn RVT bedden. (Tabel 2) 72% van de Brusselse rusthuizen zijn commercieel, de publieke sector is goed voor 15% en 13% heeft een vzw statuut. (Tabel 3) De meerderheid van de rusthuizen zijn erkend door de GGC (70%), de andere (29%) hebben een erkenning bij de COCOF en werken uitsluitend Franstalig. Twee rusthuizen (1%) hebben een erkenning bij de Vlaamse Gemeenschap en werken Nederlandstalig. (Tabel 4) Nog slechts 6% van de rusthuizen hebben een capaciteit van 2 tot 25 bedden. 46% hebben minder dan 75 bedden en 48 % hebben meer dan 76 bedden. (Tabel 5) Betreffende het wooncomfort in het rusthuis zijn 95% individuele kamers en 17% zijn kamers voor 3 personen (Tabel 6) Er zijn in het Brussels Gewest 22 serviceflatgebouwen en deze beschikken over 1.333 flats of appartementen voor 1 of 2 personen (Tabel 8, 9 en 10) In 2009 werden 4 instellingen gesloten en kwam er één rusthuis en één serviceflat bij. (Tabel 11 en 12) Er zijn slechts 10 centra die dagopvang aanbieden en er werden geen nieuwe dagverzorgingscentra geopend in 2009 (Tabel 15 en 16) vzw Home Info Jaarverslag 2009 24

Brussels Hoofdstedelijk Gewest AARD VAN DE INSTELLING (ROB, RVT) Tabel 1 ROB= rusthuis RVT= rust en verzorgingstehuis GEMEENTE ROB+RVT Uitsluitend RVT Uitsluitend ROB TOTAAL instell. bedden instell. bedden instell. bedden instell. bedden Anderlecht 13 1.501 3 66 16 1.567 Brussel 14 1.749 1 100 14 641 29 2.490 Elsene 4 392 1 50 8 375 13 817 Etterbeek 4 382 5 178 9 560 Evere 6 506 6 506 Ganshoren 2 212 1 55 3 267 Jette 8 896 8 896 Koekelberg 2 224 2 100 4 324 Molenbeek 13 1.453 4 181 17 1.634 Oudergem 5 348 3 143 8 491 Schaarbeek 7 891 6 292 13 1.183 St. A. Berch. 5 489 5 489 St. Gillis 3 380 3 83 6 463 St. Joost 1 147 1 147 St. Lam. Wol. 2 169 4 294 6 463 St. Piet. Wol. 4 349 4 349 Ukkel 10 1.357 5 253 15 1.610 Vorst 3 334 3 137 6 471 Waterm. Bosv. 2 432 2 122 4 554 TOTAAL 108 12.211 2 150 63 2.920 173 15.281 62% 2% 36% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 62% 36% 2% ROB+RVT RVT ROB Het Brussels Gewest telt 173 rusthuizen, met een totale capaciteit van 15.281 bedden Deze tabel toont aan dat : 36% van de instellingen uitsluitend rusthuis (ROB) zijn. 62% van de instellingen functioneert als rusthuis en heeft eveneens RVT bedden. 2% van de instellingen zijn uitsluitend RVT. vzw Home Info Jaarverslag 2009 25

Brussels Hoofdstedelijk Gewest AANTAL BEDDEN (ROB,RVT) Tabel 2 ROB= rusthuis RVT= rust en verzorgingstehuis GEMEENTE Aantal ROB Aantal RVT TOTAAL bedden bedden instell. bedden Anderlecht 871 696 16 1.567 Brussel 1.452 1.038 29 2.490 Elsene 593 224 13 817 Etterbeek 335 225 9 560 Evere 239 267 6 506 Ganshoren 187 80 3 267 Jette 523 373 8 896 Koekelberg 254 70 4 324 Molenbeek 1.097 537 17 1.634 Oudergem 301 190 8 491 Schaarbeek 854 329 13 1.183 St. A. Berch. 290 199 5 489 St. Gillis 293 170 6 463 St. Joost 87 60 1 147 St. Lam. Wol. 383 80 6 463 St. Piet. Wol. 164 185 4 349 Ukkel 1.035 575 15 1.610 Vorst 321 150 6 471 Waterm. Bosv. 289 265 4 554 TOTAAL 9.568 5.713 173 15.281 63% 37% Bedden 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 63% ROB bedden ROB RVT bedden 37% RVT bedden In 2009 zijn er 213 RVT bedden bijgekomen. vzw Home Info Jaarverslag 2009 26

Brussels Hoofdstedelijk Gewest VERDELING ROB EN RVT VOLGENS STATUUT VAN HET RUSTHUIS bedden ROB bedden RVT Privé 7.651 80% 3.902 68% Publiek 1.917 20% 1.811 32% Bedden 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Verdeling volgens statuut 80% 68% 32% 20% ROB bedden RVT bedden Publiek Privé vzw Home Info Jaarverslag 2009 27

Brussels Hoofdstedelijk Gewest STATUUT (ROB, RVT) Tabel 3 ROB= rusthuis RVT= rust en verzorgingstehuis GEMEENTE Publieke sector Private sector TOTAAL ocmw commercieel vzw instell. bedden instell. bedden instell. bedden instell. bedden Anderlecht 1 209 13 1.225 2 133 16 1.567 Brussel 6 895 18 1.024 5 571 29 2.490 Elsene 2 256 8 407 3 154 13 817 Etterbeek 2 197 6 345 1 18 9 560 Evere 1 80 3 265 2 161 6 506 Ganshoren 1 152 2 115 3 267 Jette 1 104 6 609 1 183 8 896 Koekelberg 1 83 2 100 1 141 4 324 Molenbeek 1 235 14 1.223 2 176 17 1.634 Oudergem 1 74 7 417 8 491 Schaarbeek 1 147 12 1.036 13 1.183 St. A. Berch. 1 110 4 379 5 489 St. Gillis 1 214 4 139 1 110 6 463 St. Joost 1 147 1 147 St. Lam. Wol. 1 112 5 351 6 463 St. Piet. Wol. 1 171 2 136 1 42 4 349 Ukkel 2 257 11 1.091 2 262 15 1.610 Vorst 1 153 5 318 6 471 Waterm. Bosv. 1 132 2 363 1 59 4 554 TOTAAL 27 3.728 124 9.543 22 2.010 173 15.281 15% 72% 13% 25% 62% 13% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 72% 15% 13% ocmw commercieel vzw Betreffende het aantal rusthuizen zijn de meerderheid commerciële rusthuizen (72%), 15% zijn openbare rusthuizen en 13% hebben een vzw statuut. Ook wat het aantal bedden betreft bevinden zich 62% in commerciële instellingen, 25% binnen de publieke sector en 13% binnen de vzw's. vzw Home Info Jaarverslag 2009 28

Brussels Hoofdstedelijk Gewest TAALKEUZE (ROB, RVT) Tabel 4 ROB= rusthuis RVT= rust en verzorgingstehuis GEMEENTE GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap TOTAAL instell. bedden instell. bedden instell. bedden Instell. Anderlecht 12 1.166 4 401 16 Brussel 21 2.048 6 325 2 117 29 Elsene 10 663 3 154 13 Etterbeek 4 249 5 311 9 Evere 5 381 1 125 6 Ganshoren 2 207 1 60 3 Jette 7 726 1 170 8 Koekelberg 3 264 1 60 4 Molenbeek 15 1.521 2 113 17 Oudergem 5 349 3 142 8 Schaarbeek 8 504 5 679 13 St. A. Berch. 5 489 5 St. Gillis 5 407 1 56 6 St. Joost 1 147 1 St. Lam. Wol. 2 157 4 306 6 St. Piet. Wol. 2 213 2 136 4 Ukkel 8 1.037 7 573 15 Vorst 3 247 3 224 6 Waterm. Bosv. 3 491 1 63 4 TOTAAL 121 11.266 50 3.898 2 117 173 70% 29% 1% Naargelang de erkenning van het rusthuis zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest drie verschillende regelgevingen van toepassing : Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC); zij moeten tweetalig werken, Franse Gemeenschapscommissie (COCOF); werken Franstalig, Vlaamse Gemeenschap; werken Nederlandstalig. De meerderheid van de rusthuizen nl. 70% hebben een erkenning door de GGC en 29% hebben een erkenning door de COCOF. Er zijn 2 rusthuizen (1%) met een uitsluitend Nederlandstalig statuut. vzw Home Info Jaarverslag 2009 29

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Taalkeuze Voorstelling van voorgaande tabel Aantal instellingen GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap Aantal bedden GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap 80% 80% 74% 70% 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 29% 30% 25% 20% 20% 10% 10% 0% 1% 0% 1% GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap vzw Home Info Jaarverslag 2009 30

Brussels Hoofdstedelijk Gewest GROOTTE VAN DE INSTELLING (ROB, RVT) Tabel 5 GEMEENTE aantal instellingen met aantal instellingen met aantal instellingen met aantal instellingen met aantal instellingen met ROB= rusthuis RVT= rust en verzorgingstehuis aantal instellingen Totaal met Instell. 2 tot 25 26 tot 50 51 tot 75 76 tot 100 101 tot 150 > 150 bedden bedden bedden bedden bedden bedden Anderlecht 2 1 4 2 4 3 16 Brussel 1 11 4 4 5 4 29 Elsene 2 5 3 1 1 1 13 Etterbeek 2 2 1 2 2 9 Evere 1 1 3 1 6 Ganshoren 2 1 3 Jette 1 3 2 2 8 Koekelberg 1 1 1 1 4 Molenbeek 1 3 5 3 2 3 17 Oudergem 3 4 1 8 Schaarbeek 1 2 4 2 1 3 13 St. A. Berch. 2 1 1 1 5 St. Gillis 3 1 1 1 6 St. Joost 1 1 St. Lam. Wol. 1 2 2 1 6 St. Piet. Wol. 1 1 1 1 4 Ukkel 2 4 1 4 4 15 Vorst 2 1 1 1 1 6 Waterm. Bosv. 2 1 1 4 TOTAAL 11 36 43 27 30 25 173 6% 21% 25% 16% 17% 15% 6% van de rusthuizen hebben een capaciteit van 2 tot 25 bedden, 46% hebben een capaciteit tussen 25 en 75 bedden, 48% hebben een capaciteit van meer dan 76 bedden. aantal instellingen 60 50 40 30 20 10 Evolutie van de grootte van de instellingen 2 tot 25 bedden 26 tot 50 bedden 51 tot 75 bedden 76 tot 100 bedden 101 tot 150 bedden >150 bedden 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 vzw Home Info Jaarverslag 2009 31

Brussels Hoofdstedelijk Gewest WOONCOMFORT IN HET RUSTHUIS Tabel 6 Volgende tabellen geven een beeld van het wooncomfort in de Brusselse rusthuizen: zijn de meerderheid van de rusthuiskamers individuele kamers? Hoeveel rusthuizen hebben nog kamers zonder WC of zonder badkamer enz Vooraf enkele typerende vaststellingen : 1 rusthuis heeft uitsluitend 2 en 3 persoonskamers. 8 rusthuizen hebben geen 1 persoonskamers maar flatjes en/of appartementen 28 rusthuizen hebben geen 2 persoonskamers; in deze instellingen kunnen dus geen echtparen opgenomen worden. Kamers in een rusthuis Instellingen % tov totaal aantal instell. Bedden % tov totaal aantal bedden 1 persoonskamer 164 95% 7.608 50% 2 persoonskamer 145 84% 4.440 29% 3 persoonskamer 30 17% 669 4% 50% van het totaal aantal (15.281) erkende bedden binnen een rusthuis zij 1 persoonskamers. 4% van het totaal aantal (15.281) erkende bedden bevindt zich in een 3 persoonskamer: Door de nieuwe regelgeving gaan deze op termijn verdwijnen. 1 persoonskamer 2 persoonskamer 3 persoonskamer Totaal Comfort kamers bedden % kamers bedden % kamers bedden % kamers bedden % zonder wc 1.613 1.613 21% 248 496 11% 95 285 43% 1.956 2.394 16% met wc 1.784 1.784 24% 500 1.000 23% 33 99 14% 2.317 2.883 19% met badkamer 4.211 4.211 55% 1.472 2.944 66% 95 285 43% 5.778 7.440 49% TOTAAL 7.608 7.608 100% 2.220 4.440 100% 223 669 100% 10.051 12.717 84% bij 16% van het totaal aantal (15.281) erkende bedden is er op de kamer geen wc. 55% van de 1 persoonskamers hebben een badkamer. bij 49% van het totaal aantal erkende bedden is er op de kamer een badkamer. van de resterende 16% vindt men 9% van de bedden terug in een flat of appartement binnen een rusthuis (zie volgende tabel). De overige 7% worden gebruikt voor de opvang van echtparen of zijn niet in gebruik wegens verbouwingswerken. vzw Home Info Jaarverslag 2009 32

Flats en appartement in een rusthuis Comfort Aantal instellingen Aantal % flats 41 1.039 7% appartement 35 339 2% In sommige rusthuizen vindt met zowel flats als appartementen. 57 rusthuizen hebben samen 1.039 flats en 339 appartementen. 9% van het totaal aantal (15.281) erkende bedden zijn flats of appartementen. Deze flats en appartementen kunnen zowel door één als door 2 personen bewoond worden. 1.189 bedden (7%) van het totaal aantal erkende bedden worden gebruikt voor de opvang van echtparen of zijn niet in gebruik wegens verbouwingswerken. vzw Home Info Jaarverslag 2009 33

Brussels Hoofdstedelijk Gewest PRIJZEN Tabel 7 De prijs omvat de kosten voor het verblijf, de huisvesting en verzorging. Daarnaast zijn er nog een aantal diensten en leveringen (incontinentiemateriaal, kapper, pedicure, drank buiten de maaltijden enz ) waarvoor een extra vergoeding aangerekend wordt. Het groot aanbod aan rusthuizen in Brussel en de enorme diversiteit ervan maakt dat de prijzen erg gevarieerd zijn. In het algemeen kunnen wij stellen dat de meerderheid van de instellingen een dagprijs hanteert die schommelt tussen de 35 en 55 per dag ( 1.100 en 1.700 per maand). Bij de rusthuizen erkend door Vlaamse Gemeenschap is het incontinentiemateriaal inbegrepen. Dit is niet het geval bij rusthuizen erkend door de GGC of de COCOF. Toch is bij 29 % van de Brusselse rusthuizen het incontinentiemateriaal inbegrepen in de dagprijs. 11% van de rusthuizen rekenen geen supplement aan voor het wassen van het persoonlijk linnen. Vermits er voor de indexaanpassing van de dagprijs geen toestemming meer vereist is van de Federale Overheidsdienst Economie, gingen in de meerderheid van de rusthuizen de prijzen omhoog in de loop van 2009. 1 persoonskamer 2 persoonskamer 3 persoonskamer Prijs Instellingen % Instellingen % Instellingen % per dag <25 3 2% 5 3% 2 6% 25 30 15 9% 37 26% 12 40% 31 40 78 48% 79 55% 11 37% 41 50 51 31% 21 14% 5 17% > 50 17 10% 3 2% 0 0% TOTAAL 164 100% 145 100% 30 100% Flat Appartement Prijs per dag Instellingen % Instellingen % <25 2 5% 0 0% 25 30 3 7% 1 3% 31 40 10 24% 5 14% 41 50 13 32% 12 34% > 50 13 32% 17 49% TOTAAL 41 100% 35 100% vzw Home Info Jaarverslag 2009 34

Brussels Hoofdstedelijk Gewest SERVICEFLATS in het BRUSSELS GEWEST Tabel 8 GEMEENTE Serviceflats instell. aantal flats Anderlecht Brussel 2 58 Elsene 1 123 Etterbeek Evere 1 70 Ganshoren 1 20 Jette 2 42 Koekelberg Molenbeek 1 35 Oudergem Schaarbeek 2 80 St. A. Berchem St. Gillis 1 29 St. Joost St. Lam. Woluwe 2 118 St. Piet. Woluwe 3 218 Ukkel 6 540 Vorst Waterm. Bosvoorde TOTAAL 22 1.333 Er zijn 22 serviceflatgebouwen en deze beschikken over 1.333 flats of appartementen voor 1 of 2 personen. vzw Home Info Jaarverslag 2009 35

Brussels Hoofdstedelijk Gewest STATUUT SERVICEFLAT Tabel 9 GEMEENTE instell. Aantal aantal flats Statuut Publieke sector Private sector ocmw commercieel vzw Anderlecht Brussel 2 58 1 1 Elsene 1 123 1 Etterbeek Evere 1 70 1 Ganshoren 1 20 1 Jette 2 42 1 1 Koekelberg Molenbeek 1 35 1 Oudergem Schaarbeek 2 80 1 1 St. A. Berchem St. Gillis 1 29 1 St. Joost St. Lam. Woluwe 2 118 2 St. Piet. Woluwe 3 218 1 1 1 Ukkel 6 540 5 1 Vorst Waterm. Bosvoorde TOTAAL 22 1.333 4 11 7 18% 50% 32% Statuut instellingen 60% 50% 50% 40% 30% 20% 10% 18% 32% 0% publieke sector commerciële sector vzw Slechts 4 serviceflats worden uitgebaat door het OCMW, de privé markt met 82% is het best vertegenwoordigd. vzw Home Info Jaarverslag 2009 36

Brussels Hoofdstedelijk Gewest ERKENNING SERVICEFLAT Tabel 10 GEMEENTE GGC Vlaamse Gemeenschap Geen erkenning TOTAAL instell. instell. instell. instell. Anderlecht Brussel 2 2 Elsene 1 1 Etterbeek Evere 1 1 Ganshoren 1 1 Jette 1 1 2 Koekelberg Molenbeek 1 1 Oudergem Schaarbeek 2 2 St. A. Berch. St. Gillis 1 1 St. Joost St. Lam. Wol. 2 2 St. Piet. Wol. 1 2 3 Ukkel 2 4 6 Vorst Waterm. Bosv. TOTAAL 12 1 9 22 54% 5% 41% Aantal instellingen GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap 5% 0% GGC 41% 54% Geen erkenning Vlaamse Gemeenschap COCOF van de 22 voorzieningen is de meerderheid erkend door de GGC, 1 serviceflatvoorziening is erkend door Vlaamse Gemeenschap, er is geen serviceflatvoorziening met een erkenning door de COCOF, 9 voorzieningen hebben geen erkenning door één van de gemeenschappen. vzw Home Info Jaarverslag 2009 37

Brussels Hoofdstedelijk Gewest SPREIDING SERVICEFLATS IN HET BRUSSELS GEWEST serviceflats 6 5 6 4 3 3 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Anderlecht Brussel Elsene Etterbeek Evere Ganshoren Jette Koekelberg Molenbeek Oudergem Schaarbeek St. A. Berch. St. Gilles St. Joost St. Lam. Wol. St. Piet. Wol. Ukkel Vorst Waterm. Bosv. Deze grafiek illustreert duidelijk dat er in 8 gemeenten geen voorzieningen voor servicefats zijn. Als enige uitschieter is er de gemeente Ukkel met 6 voorzieningen voor serviceflats. vzw Home Info Jaarverslag 2009 38

Brussels Hoofdstedelijk Gewest GESLOTEN OUDERENVOORZIENINGEN Tabel 11 SLUITINGEN in 2009 GEMEENTE Instellingen Bedden Anderlecht 1 44 Jette 1 56 Schaarbeek 1 33 Sint Pieters Woluwe 1 47 TOTAAL 4 180 Er werden 4 rusthuizen gesloten, wat een vermindering van 180 bedden betekent. Tabel 12 OVERZICHT SLUITINGEN VAN 2000 TOT 2009 JAAR GGC COCOF TOTAAL instell. Bedden instell. Bedden instell. Bedden 2000 7 130 6 237 13 367 2001 6 102 5 244 11 346 2002 4 97 3 88 7 185 2003 5 210 2 46 7 256 2004 4 166 2 46 6 212 2005 5 108 5 223 10 331 2006 3 202 3 113 6 315 2007 2 63 2 63 2008 2 66 1 28 3 94 2009 2 80 2 100 4 180 TOTAAL 40 1.224 29 1.125 69 2.347 vzw Home Info Jaarverslag 2009 39

Brussels Hoofdstedelijk Gewest NIEUWE OUDERENVOORZIENINGEN NIEUWE VOORZIENINGEN in 2009 Tabel 13 GEMEENTE Instellingen Bedden Flats Sint Lambr. Wol. rusthuis 1 89 bedden Ukkel serviceflat 1 90 flats TOTAAL 2 179 Er werd 1 nieuw rusthuis (89 bedden) en 1 nieuwe serviceflatvoorziening (90 flats) geopend. OVERZICHT NIEUWE VOORZIENINGEN VAN 2000 TOT 2009 Tabel 14 JAAR GGC COCOF Vlaamse Gemeenschap TOTAAL instell. Bedden instell. Bedden instell. Bedden instell. Bedden 2000 2001 2 64 1 80 3 144 2002 3 201 1 112 4 313 2003 1 120 2 136 1 44 4 300 2004 2005 1 119 1 119 2006 1 180 1 95 2 275 2007 2008 1 42 1 42 2009 1 90 1 89 2 179 TOTAAL 9 774 6 442 2 156 17 1.372 De laatste 10 jaar werden 69 voorzieningen gesloten wat een afname van 2.347 bedden betekent. Daarnaast werden er over dezelfde periode 17 nieuwe voorzieningen geopend met een totale capaciteit van 1.372 bedden. vzw Home Info Jaarverslag 2009 40

Brussels Hoofdstedelijk Gewest DAGVERZORGINGSCENTRA en DAGCENTRA BRUSSELS GEWEST GEMEENTE GGC COCOF TOTAAL Tabel 15 instell. capaciteit instell. capaciteit instell. capaciteit Anderlecht 1 25 1 25 Brussel 2 35 2 35 Elsene 1 20 1 20 Etterbeek 1 10 1 10 St. A. Berch. 1 20 1 20 St. Gillis 1 20 1 20 St. Lam. Wol 1 15 1 15 St. Piet. Wol. 1 10 1 10 Waterm. Bosv. 1 15 1 15 TOTAAL 7 120 3 50 10 170 er zijn 10 centra die dagopvang aanbieden aan 170 personen. 9 van deze centra zijn dagverzorgingscentra: naast opvang bieden zij ook verzorging aan. Dit van Etterbeek, toegankelijk voor 10 personen, is uitsluitend dagcentrum. OVERZICHT DAGVERZORGINGSCENTRA en DAGCENTRA van 2000 TOT 2009 JAAR GGC COCOF Zonder Statuut TOTAAL Tabel 16 instell. capaciteit instell. capaciteit instell. capaciteit Instell. capaciteit 2000 2001 2002 5 68 2 35 1 8 8 111 2003 7 110 3 45 1 8 11 163 2004 7 110 3 45 1 8 11 163 2005 7 110 3 45 1 8 11 163 2006 7 110 3 45 1 8 11 163 2007 7 120 3 50 10 170 2008 7 120 3 50 10 170 2009 7 120 3 50 10 170 H.I. December 2009 vzw Home Info Jaarverslag 2009 41

Brussels Hoofdstedelijk Gewest WOONZORG BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST De Vlaamse Gemeenschap heeft een aantal NL plaatsen geprogrammeerd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit geeft de Nederlandstalige Brusselaar de garantie dat hij/zij zal kunnen opgenomen worden in een Nederlandstalige residentiële voorziening. De programmatie van deze plaatsen ziet er als volgt uit : 1.227 erkende rusthuisplaatsen (momenteel zijn er slechts 115) 1.257 plaatsen in een serviceflat (momenteel slechts 32) 113 plaatsen dagverzorgingscentra (momenteel geen) 114 plaatsen kortverblijf (momenteel geen) De implementatie van deze programmatienorm wordt gerealiseerd door de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op te splitsen in 33 woonzorgzones. Het Kenniscentrum Woonzorg kreeg de opdracht de ontwikkeling van deze woonzorgzones te ondersteunen en te begeleiden. De concrete uitbouw van deze woonzorgzones verloopt in verschillende fases. In een 1 ste fase ( 2008 2012) werden een aantal prioritaire zones afgebakend. Deze situeren zich vooral in noorden en noordwestelijk deel van het Brussels Gewest o.a. in Anderlecht, Sint Jans Molenbeek, Koekelberg, Sint Agatha Berchem, Ganshoren, Jette, Laken, Neder Over Heembeek, Haren, Evere, Schaarbeek, Sint Joost ten Node en Brussel. Onderstaande lijst geeft een overzicht van de 33 geprogrammeerde woonzorgzones : 1. WZZ Haren 2. WZZ Neder Over Heembeek 3. WZZ Heizel 4. WZZ Laken Bockstael 5. WZZ Noordwijk 6. WZZ Vijfhoek west 7. WZZ Vijfhoek oost Europawijk 8. WZZ Louizalaan 9. WZZ Lambermont Josaphat 10. WZZ Helmet 11. WZZ Brabantwijk Haachtsesteenweg 12. WZZ Sint Joost ten Node 13. WZZ Evere 14. WZZ Oudergem 15. WZZ Sint Lambrechts Woluwe 16. WZZ Sint Pieters Woluwe 17. WZZ Watermaal Bosvoorde 18. WZZ Etterbeek 19. WZZ Elsene centrum 20. WZZ Elsene Kastelijnwijk 21. WZZ Ukkel 22. WZZ Sint Gillis 23. WZZ Vorst 24. WZZ Kuregem 25. WZZ Sint Guido Scheut 26. WZZ Peterbos 27. WZZ Bergensesteenweg Veeweyde 28. WZZ Koekelberg 29. WZZ Oud Molenbeek 30. WZZ Hoog Molenbeek 31. WZZ Jette 32. WZZ Ganshoren 33. WZZ Sint Agatha Berchem Bron: Kenniscentrum Woonzorg Brussel www.woonzorgbrussel.be vzw Home Info Jaarverslag 2009 42

TOESTAND VAN DE RESIDENTIELE OUDERENVOORZIENINGEN IN DE REGIO HALLE VILVOORDE Het nieuwe woonzorgdecreet van 13 maart 2009 voorziet niet alleen een nieuwe regelgeving maar ook een aantal nieuwe benamingen. Het rusthuis is nu een woonzorgcentrum en een serviceflat zal, zodra de uitvoeringsbesluiten er zijn, een assistentiewoning genoemd worden. Ook spreekt men over woonzorgzones, woonzorgknooppunten, woonzorgboulevards, enz. In het deel over de regio Halle Vilvoorde spreken we dus niet over rusthuis maar over woonzorgcentrum. Halle Vilvoorde kent een ruim aanbod aan residentiële ouderenvoorzieningen. Jaar Totaal woonzorgcentra Totaal bedden 2000 79 4.767 2001 79 4.767 2002 75 4.700 2003 73 4.635 2004 73 4.710 2005 73 4.808 2006 73 5.017 2007 74 5.129 2008 75 5.342 2009 75 5.421 Aan de hand van cijfermateriaal, vindt u op de volgende bladzijden een gedetailleerd beeld van de residentiële ouderenvoorzieningen in de regio Halle Vilvoorde. Vooraf enkele observaties : De regio Halle Vilvoorde telt 75 woonzorgcentra, met een totale capaciteit van 5421 bedden. Dit is een kleine toename van 79 bedden door de uitbreiding van enkele rusthuizen. Er zijn nog slechts 8 woonzorgcentra met minder dan 26 bedden, 20 van de 75 woonzorgcentra hebben een capaciteit van max. 50 bedden en 18 woonzorgcentra hebben meer dan 100 bedden. (Tabel 3) Bij de meerderheid van de woonzorgcentra in de regio Halle Vilvoorde schommelt de prijs tussen 35 en 45 per dag. In 12 woonzorgcentra (16%) treffen we prijzen boven de 51/dag. (Tabel 4) Er zijn 43 serviceflatvoorzieningen, goed voor 1.178 flats of appartementen voor 1 of 2 personen.(tabel 5) Er werden geen nieuwe woonzorgcentra geopend, wel kwam er 1 serviceflatvoorziening bij. (Tabel 6 en 7). Officieel zijn er in de regio Halle Vilvoorde 65 erkende bedden voor kortverblijf, verdeeld over 15 woonzorgcentra. 12 woonzorgcentra bieden kortverblijf aan op vrijwillige basis. Dit brengt het totaal aantal op 106 bedden. (Tabel 8) In de regio Halle Vilvoorde zijn er 7 dagverzorgingscentra en 1 centrum voor palliatieve zorgen. Samen kunnen zij 99 personen opvangen. (Tabel 9) vzw Home Info Jaarverslag 2009 43