LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE

LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE Modulaire opleiding MO-Maatschappelijk AO BE 007 Versie 2.0 BVR Pagina 1 van 25

Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 4 1.2 Inhoud... 4 1.3 Certificering... 4 1.4 Niveau... 4 1.5 Duur... 4 1.6 Plaats van de opleiding in de basiseducatie... 4 1.7 Modules... 6 1.8 Leertraject... 7 1.9 Sleutelcompetenties... 8 2 Modules... 9 2.1 Module Actualiteit en geschiedenis (M BE 029)... 9 2.1.1 Situering van de module in de opleiding... 9 2.1.2 Instapvereisten... 9 2.1.3 Studieduur... 9 2.1.4 Ontwikkelingsdoelen... 9 2.2 Module Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu (M BE 030)... 11 2.2.1 Situering van de module in de opleiding... 11 2.2.2 Instapvereisten... 11 2.2.3 Studieduur... 11 2.2.4 Ontwikkelingsdoelen... 11 2.3 Module Leren leren (M BE 031)... 13 2.3.1 Situering van de module in de opleiding... 13 2.3.2 Instapvereisten... 13 2.3.3 Studieduur... 13 2.3.4 Ontwikkelingsdoelen... 13 2.4 Module Communicatie in persoonlijke relaties (M BE 032)... 15 2.4.1 Situering van de module in de opleiding... 15 2.4.2 Instapvereisten... 15 2.4.3 Studieduur... 15 2.4.4 Ontwikkelingsdoelen... 15 2.5 Module Democratisch handelen (M BE 033)... 16 2.5.1 Situering van de module in de opleiding... 16 2.5.2 Instapvereisten... 16 2.5.3 Studieduur... 16 2.5.4 Ontwikkelingsdoelen... 16 2.6 Module Burgerschap (M BE 034)... 18 2.6.1 Situering van de module in de opleiding... 18 2.6.2 Instapvereisten... 18 2.6.3 Studieduur... 18 2.6.4 Ontwikkelingsdoelen... 18 2.7 Module Vrije tijd, volwassenenonderwijs en vorming (M BE 035)... 20 2.7.1 Situering van de module in de opleiding... 20 2.7.2 Instapvereisten... 20 2.7.3 Studieduur... 20 2.7.4 Ontwikkelingsdoelen... 20 2.8 Module Kunst en cultuur (M BE 036)... 21 2.8.1 Situering van de module in de opleiding... 21 2.8.2 Instapvereisten... 21 2.8.3 Studieduur... 21 2.8.4 Ontwikkelingsdoelen... 21 2.9 Module Solliciteren (M BE 037)... 22 2.9.1 Situering van de module in de opleiding... 22 2.9.2 Instapvereisten... 22 2.9.3 Studieduur... 22 Versie 2.0 BVR Pagina 2 van 25

2.9.4 Ontwikkelingsdoelen... 22 2.10 Module Gezondheid (M BE 038)... 23 2.10.1 Situering van de module in de opleiding... 23 2.10.2 Instapvereisten... 23 2.10.3 Studieduur... 23 2.10.4 Ontwikkelingsdoelen... 23 2.11 Module Techniek (M BE 039)... 24 2.11.1 Situering van de module in de opleiding... 24 2.11.2 Instapvereisten... 24 2.11.3 Studieduur... 24 2.11.4 Ontwikkelingsdoelen... 24 2.12 Module Voorbereiding theoretisch rij-examen (M BE 040)... 25 2.12.1 Situering van de module in de opleiding... 25 2.12.2 Instapvereisten... 25 2.12.3 Studieduur... 25 2.12.4 Ontwikkelingsdoelen... 25 Versie 2.0 BVR Pagina 3 van 25

1 Opleiding 1.1 Relatie opleiding referentiekader De opleiding M BE 007 MO - Maatschappelijk is een algemene opleiding uit het leergebied MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE. 1.2 Inhoud In de opleiding MO - Maatschappelijk vergroot en verbreedt de cursist zijn kennis over de wereld. Hij ontwikkelt een kritische zin met betrekking tot gebeurtenissen in de wereld. Hij verbreedt zijn horizon met betrekking tot maatschappelijke voorzieningen en mogelijkheden in functie van zelfontplooiing. Hij zet de stap naar participatie in verenigingen, aan cursussen en andere maatschappelijke voorzieningen in het kader van een zinvolle vrijetijdsbesteding In de opleiding MO - Maatschappelijk zijn er 12 modules. Voor het behalen van het certificaat moet de cursist de competenties verwerven van ten minste zes modules, waarvan 3 vaste modules en 3 keuzemodules. De vaste modules zijn Actualiteit en geschiedenis, Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu en Leren leren. kiest uit elk van de drie volgende reeksen ten minste één module. Modulereeks 1 bestaat uit de volgende keuzemodules: Communicatie in persoonlijke relaties en Democratisch handelen. Modulereeks 2 bestaat uit de volgende keuzemodules: Burgerschap, Vrije tijd, volwassenenonderwijs en vorming, Kunst en cultuur, Solliciteren. Modulereeks 3 bestaat uit de volgende keuzemodules: Gezondheid, Techniek, Voorbereiding theoretisch rij-examen. 1.3 Certificering De opleiding MO - Maatschappelijk leidt tot het certificaat MO - Maatschappelijk particperen. 1.4 Niveau De opleiding MO - Maatschappelijk particperen situeert zich op het niveau 1 ste graad secundair onderwijs. 1.5 Duur Voor het behalen van het certificaat van de opleiding moet de cursist de deelcertificaten behaald hebben van de vaste modules en ten minste één deelcertificaat uit elke reeks van keuzemodules. De opleiding omvat ten minste 240 lestijden. 1.6 Plaats van de opleiding in de basiseducatie Nr. Leergebied Opleiding Code Lestijden Niveau 1 Informatie- en communicatietechnologie Informatie- en communicatietechnologie AO BE 001 120 (ICT) 2 Nederlands Nederlands (NT1) AO BE 002 600 SO 1 3 Nederlands tweede taal Nederlands voor AO BE 003 420/480 R 1 4 Alfabetisering Nederlands tweede taal anderstaligen (NT2) Alfabetisering in het Nederlands voor anderstaligen (NT2 Alfa) AO BE 004 R 1 15 Latijns schrift R 1 - BE AO BE 015 180 R 1 5 Wiskunde Wiskunde AO BE 005 600 SO 1 Versie 2.0 BVR Pagina 4 van 25

6 Maatschappij-oriëntatie Maatschappij-oriëntatie: maatschappelijk AO BE 006 200 BaO functioneren 7 Maatschappij-oriëntatie: maatschappelijk AO BE 007 240 SO 1 8 Maatschappij-oriëntatie: opstap TKO AO BE 008 120 SO 1 9 Maatschappij-oriëntatie: functioneren op het werk 1 AO BE 009 80 BaO 10 Maatschappij-oriëntatie: functioneren op het werk 2 AO BE 010 80 SO 1 11 Talen Frans: opstap talen AO BE 011 80 R 1 12 Frans: opstap TKO AO BE 012 120 SO 1 13 Engels: opstap talen AO BE 013 80 R 1 14 Engels: opstap TKO AO BE 014 120 SO 1 Versie 2.0 BVR Pagina 5 van 25

1.7 Modules Naam Code Lestijden Vak Actualiteit en geschiedenis M BE 029 40 niet van toepassing Kaartvaardigheid, mobiliteit en M BE 030 40 leefmilieu niet van toepassing Leren leren M BE G 031 40 niet van toepassing Communicatie in persoonlijke M BE 032 40 relaties niet van toepassing Democratisch handelen M BE 033 40 niet van toepassing Burgerschap M BE 034 40 niet van toepassing Vrije tijd, volwassenenonderwijs en M BE 035 40 vorming niet van toepassing Kunst en cultuur M BE 036 40 niet van toepassing Solliciteren M BE 037 40 niet van toepassing Gezondheid M BE 038 40 niet van toepassing Techniek M BE 039 40 niet van toepassing Voorbereiding theoretisch rijexamen M BE 040 40 niet van toepassing Versie 2.0 BVR Pagina 6 van 25

1.8 Leertraject 34792 Actualiteit en geschiedenis 40 40 34793 Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu 34794 Leren leren 40 34795 Communicatie in persoonlijke relaties 40 40 34796 Democratisch handelen 1/2 34797 Burgerschap 40 40 Vrije tijd, volwassenenonderwijs en vorming 34798 1/4 MO - MAATSCHAPPELIJK PARTICIPEREN 240 Lt 34799 Kunst en cultuur 40 34800 Solliciteren 40 34801 Gezondheid 40 34802 Techniek 40 1/3 40 34803 Voorbereiding theoretisch rij-examen Versie 2.0 BVR Pagina 7 van 25

1.9 Sleutelcompetenties In deze opleiding wordt aan deelvaardigheden van de volgende sleutelcompetenties gewerkt: problemen oplossen; leren en presteren verbeteren; keuzes maken; samenwerken. Voor het centrum geldt met betrekking tot deze sleutelcompetenties de inspanningsverplichting. Voor het behalen van het certificaat worden de sleutelcompetenties niet in rekening gebracht. Versie 2.0 BVR Pagina 8 van 25

2 Modules 2.1 Module Actualiteit en geschiedenis (M BE 029) 2.1.1 Situering van de module in de opleiding De module Actualiteit en geschiedenis (BE 029) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. maakt kennis met de grote tijdsperiodes en kan deze ordenen op een tijdsband. kan belangrijke gebeurtenissen en personen een plaats geven in de juiste tijdsperiode. kan waarnemen in functie van in de omgeving aanwezige historische getuigen. kan informatie ordenen in de tijd en in de ruimte en in het politieke, het culturele, het economische en het sociale domein en kan wisselwerkingen tussen deze domeinen aangeven met concrete voorbeelden. oefent zich in het verwerven, verwerken en kritisch analyseren van niet-complexe historische informatie. 2.1.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 027 Actualiteit, geschiedenis en media. 2.1.3 Studieduur 40 lestijden 2.1.4 Ontwikkelingsdoelen Actualiteit en geschiedenis M BE 029 kan een tijdband maken met een ordening van tijdsperiodes zoals ondermeer de Prehistorie, het Oude Nabije Oosten, de Klassieke M BE 029 OD 001 Oudheid, de Middeleeuwen, de Nieuwe Tijd, de Nieuwste Tijd, de Eigen Tijd. kan belangrijke personen of gebeurtenissen in de juiste tijdsperiode M BE 029 OD 002 plaatsen aan de hand van een tijdband. kan aan de hand van een eenvoudig waarnemingsschema met M BE 029 OD 003 betrekking tot materiële en landschappelijke historische getuigen gericht waarnemen. kan informatie ordenen in de tijd en in de ruimte en in volgende M BE 029 OD 004 maatschappelijke domeinen: het politieke; het culturele; het economische; het sociale. kan met een voorbeeld illustreren dat er verbanden en wisselwerkingen M BE 029 OD 005 bestaan tussen de maatschappelijke domeinen. kan via algemene historische begrippen aantonen dat er verbanden en M BE 029 OD 006 wisselwerkingen bestaan tussen politieke, economische, sociale en culturele verschijnselen. kan aan de hand van gerichte vragen eenvoudige historische informatie M BE 029 OD 007 kritisch analyseren. kan aan de hand van een geleide opdracht het onderscheid tussen een M BE 029 OD 008 historisch feit en een mening over een historisch feit toepassen op aangeboden informatie. Versie 2.0 BVR Pagina 9 van 25

kan aan de hand van een concreet voorbeeld illustreren dat een actuele toestand vroeger anders was en in de loop der geschiedenis evolueerde. M BE 029 OD 009 Versie 2.0 BVR Pagina 10 van 25

2.2 Module Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu (M BE 030) 2.2.1 Situering van de module in de opleiding De module Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu (BE 029) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. oefent zich in het gebruik van hulpmiddelen om een reisweg uit te stippelen, te beschrijven en te volgen. maakt gebruik van plattegronden,andere kaarten en de atlas en kiest de juiste kaart voor een bepaalde opdracht. kan uitgaande van een realistische opdracht of actueel gegeven dit ruimtelijk situeren gebruikmakend van de atlas, op de kaart van het federale België, de kaart van Europa en de wereld. oefent zich in zijn eigen regio en in een voor hem vreemde omgeving in het gebruik van het meest gepaste vervoermiddel om een bepaalde plaats te bereiken en kan op een veilige manier deelnemen aan het verkeer. kan voorbeelden geven van oorzaken en gevolgen van lucht-, water of bodemverontreiniging en kan voorstellen formuleren om in de eigen omgeving de kwaliteit van lucht, water en bodem te behouden of te verbeteren. Hij kan in zijn omgeving mogelijkheden verkennen om aan natuurbeleving te doen en is bereid om te in natuurbescherming. 2.2.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 021 Kaartvaardigheid en mobiliteit. 2.2.3 Studieduur 40 lestijden 2.2.4 Ontwikkelingsdoelen Kaartvaardigheid, mobiliteit en leefmilieu M BE 030 Oriëntatie en praktische kaartvaardigheid kan voor zichzelf en voor anderen met behulp van een kaart een reisweg M BE 030 OD 001 uitstippelen, beschrijven en volgen. kan plattegronden en andere kaarten lezen en gebruiken met behulp van M BE 030 OD 002 pictogrammen, legende, schaal en oriëntatie. kan een atlas raadplegen. M BE 030 OD 003 kan uit een ruim aanbod kaarten een kaart kiezen in functie van een M BE 030 OD 004 bepaald doel of in functie van een bepaalde opdracht. kan in een realistische situatie op een gepaste kaart en op de globe de M BE 030 OD 005 evenaar, de polen, de oceanen, en werelddelen opzoeken en aanwijzen. kan de kaart van België schematisch weergeven, zodat hij de M BE 030 OD 006 gemeenschappen, de gewesten de provincies en de provinciehoofdplaatsen kan aanwijzen. kan in realistische situaties op de kaart van Europa een land aanwijzen. M BE 030 OD 007 kan in een realistische situatie, door gebruik van een atlas, een plaats in M BE 030 OD 008 België, Europa of de wereld situeren. * neemt de gewoonte aan om voor hem ongekende plaatsen op te M BE 030 OD 009 zoeken in een atlas. Verkeer en mobiliteit kan in zijn eigen regio en in een voor hem vreemde omgeving een M BE 030 OD 010 bepaalde plaats bereiken door gebruik te maken van het meest gepaste vervoermiddel. kan de voor- en nadelen van de bestaande toestand en/of de nieuwe M BE 030 OD 011 ontwikkelingen op het gebied van verkeer en verkeersveiligheid Versie 2.0 BVR Pagina 11 van 25

bespreken en beoordelen. kan in zijn eigen regio en in minder gekende omgevingen op een veilige manier deelnemen aan het verkeer. Leefmilieu kan voorbeelden geven van oorzaken van lucht-, water of bodemverontreiniging. kan de gevolgen aangeven van lucht-, water en bodemverontreiniging voor de mens, plant en dier. kan voorbeelden geven van maatregelen om de kwaliteit van het leefmilieu te behouden of te verbeteren. kan voorstellen formuleren om in de eigen omgeving de kwaliteit van lucht, water en bodem te behouden of te verbeteren. kan illustreren hoe mensen uit verschillende culturen op verschillende wijzen met planten en dieren omgaan. kan met voorbeelden aantonen dat de mens natuur en milieu beïnvloedt en dat hierdoor het biologisch evenwicht kan gewijzigd worden. *is bereid om op te komen voor natuurbescherming, voor het behoud van waardevolle landschappen en van leefmilieu. kan aan de hand van een eenvoudig waarnemingsschema met betrekking tot natuur en milieu gericht waarnemen met al zijn zintuigen. kan in zijn omgeving mogelijkheden verkennen om aan natuurbeleving te doen. M BE 030 OD 012 M BE 030 OD 013 M BE 030 OD 014 M BE 030 OD 015 M BE 030 OD 016 M BE 030 OD 017 M BE 030 OD 018 M BE 030 OD 019 M BE 030 OD 020 M BE 030 OD 021 Versie 2.0 BVR Pagina 12 van 25

2.3 Module Leren leren (M BE 031) 2.3.1 Situering van de module in de opleiding De module Leren leren (BE 031) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. oefent zich in vaardigheden die concentratie op de leertaak en het memoriseren bevorderen. kan informatie verwerven en verwerken en problemen oplossen om een antwoord te vinden op een gestelde vraag of een gesteld probleem. kan bij een gesteld probleem oplossingsplannen bedenken en het meest gepaste kiezen en uitvoeren. maakt een realistische werk- en tijdsplanning, beoordeelt zijn leerproces op doelmatigheid en stuurt bij indien nodig. 2.3.2 Instapvereisten Er zijn geen instapvereisten. 2.3.3 Studieduur 40 lestijden 2.3.4 Ontwikkelingsdoelen Leren leren M BE 031 Aandacht en geheugen kan doelgericht aandacht schenken. M BE 031 OD 001 kan zijn aandacht gericht houden tot wanneer de taak afgewerkt is. M BE 031 OD 002 kan zinvol inoefenen, memoriseren, herhalen en toepassen. M BE 031 OD 003 Informatie verwerven en verwerken en problemen oplossen kan diverse informatiebronnen en -kanalen kiezen om een antwoord te M BE 031 OD 004 vinden op een gestelde vraag of een gesteld probleem. kan diverse informatiebronnen en -kanalen op systematische wijze M BE 031 OD 005 gebruiken om een antwoord te vinden op een gestelde vraag of een gesteld probleem. kan in diverse informatiebronnen gegevens selecteren die een antwoord M BE 031 OD 006 bieden op een gesteld probleem of een gestelde vraag. kan informatie bewerken, kritisch analyseren en samenvatten M BE 031 OD 007 kan de verworven informatie communiceren. M BE 031 OD 008 kan bij het oplossen van een probleem het probleem herformuleren. M BE 031 OD 009 kan bij het oplossen van een probleem verschillende oplossingsplannen M BE 031 OD 010 bedenken. kan bij het oplossen van een leerprobleem de bedachte M BE 031 OD 011 oplossingsplannen verwoorden. kan bij het oplossen van een probleem het meest gepaste oplossingsplan M BE 031 OD 012 kiezen. kan bij het oplossen van een probleem het gekozen oplossingsplan M BE 031 OD 013 uitvoeren. kan bij het oplossen van een probleem nagaan in hoeverre het gekozen M BE 031 OD 014 oplossingsplan is uitgevoerd. kan bij het oplossen van een probleem nagaan of het uitgevoerde plan M BE 031 OD 015 een antwoord biedt voor het gestelde probleem. Metacognitie kan omgaan met de affectieve aspecten van het leerproces bij M BE 031 OD 016 leerprestaties. *is bereid om uitleg of hulp te vragen bij leer en studieproblemen. M BE 031 OD 017 Versie 2.0 BVR Pagina 13 van 25

kan een realistische werk - en tijdsplanning opmaken M BE 031 OD 018 kan materiaal selecteren en ordenen. M BE 031 OD 019 kan zijn leeropvattingen, leermotieven en leerstijl in vraag stellen. M BE 031 OD 020 kan zijn leerproces beoordelen op doelgerichtheid en zonodig M BE 031 OD 021 aanpassen. kan taken op systematische wijze aanpakken. M BE 031 OD 022 kan in een nieuwe leersituatie de aanwezige voorkennis oproepen. M BE 031 OD 023 Versie 2.0 BVR Pagina 14 van 25

2.4 Module Communicatie in persoonlijke relaties (M BE 032) 2.4.1 Situering van de module in de opleiding De module Communicatie in persoonlijke relaties 2 (BE 032) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. kan zich weerbaar opstellen en omgaan met afspraken, regels en machtsverhoudingen. De cursist kan omgaan met conflictsituaties in persoonlijke relaties. Dit veronderstelt dat de cursist een conflict herkent, de ernst ervan kan inschatten en bereid is te overleggen en anderszins mee te werken aan de oplossing van het conflict. 2.4.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 022 Basis Communicatie in persoonlijke relaties. 2.4.3 Studieduur 40 lestijden 2.4.4 Ontwikkelingsdoelen Communicatie in persoonlijke relaties M BE 032 kan afspraken maken en taken verdelen. M BE 032 OD 001 kent het onderscheid tussen afspraken en regels. M BE 032 OD 002 kan zijn gedachten, gevoelens en meningen uiten rekening houdend met M BE 032 OD 003 de andere. kan in een concrete situatie de heersende machtsverhoudingen M BE 032 OD 004 herkennen. kan desgewenst conventies, eigen aan machtsverhoudingen, toepassen. M BE 032 OD 005 kan zich weerbaar opstellen en zijn persoonlijke autonomie behouden M BE 032 OD 006 gebruik makend van verschillende strategieën. kan bij het maken van keuzes rekening houden met het belang van een M BE 032 OD 007 relatie ten opzichte van andere relaties door prioriteiten af te wegen. kan conflicten herkennen en signaleren. M BE 032 OD 008 kan de ernst van een conflict inschatten. M BE 032 OD 009 kan oplossingen bedenken bij conflicten. M BE 032 OD 010 *is bij conflicten bereid te overleggen. M BE 032 OD 011 *is bij conflicten bereid de emotionele grenzen van de anderen te M BE 032 OD 012 respecteren. Versie 2.0 BVR Pagina 15 van 25

2.5 Module Democratisch handelen (M BE 033) 2.5.1 Situering van de module in de opleiding De module Democratisch handelen (BE 033) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. zal met het oog op een vergrote maatschappelijke participatie in groepen, verenigingen en organisaties kunnen omgaan met structuren van besluitvorming. oefent zich in het afwegen van het eigen belang en het groepsbelang. neemt verantwoordelijkheden op in de groep of organisatie en komt op voor zijn eigen rechten of voor die van anderen via de geëigende inspraakprocedures. legt contacten in de groep en kan opkomen voor zijn eigen mening in groepsdiscussies en die mening eventueel handhaven of bijstellen. oefent zich in probleemoplossing en conflicthantering in groep. 2.5.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 024 Vrije tijd en handelen in groep. 2.5.3 Studieduur 40 lestijden 2.5.4 Ontwikkelingsdoelen Democratisch handelen M BE 033 kan in een groep, vereniging of organisatie de structuren van M BE 033 OD 001 besluitvorming herkennen en er mee omgaan. kan in een groep, vereniging of organisatie herkennen hoe beslissingen M BE 033 OD 002 tot stand komen. (meerderheid, minderheid, consensus). kan bij het werken in een groep, vereniging of organisatie verschillende M BE 033 OD 003 belangen op korte en langere termijn afwegen. kan opkomen voor de eigen rechten en voor de rechten van anderen uit M BE 033 OD 004 een groep, vereniging of organisatie. kan de voordelen van het behoren tot een groep, vereniging of M BE 033 OD 005 organisatie gebruiken. kent inspraakprocedures om zijn vragen, problemen, ideeën of meningen M BE 033 OD 006 over beleidskwesties kenbaar te maken. kan gebruik maken van inspraakprocedures om zijn vragen, problemen, M BE 033 OD 007 ideeën of meningen over beleidskwesties kenbaar te maken kan contacten leggen met anderen binnen een groep, vereniging of M BE 033 OD 008 organisatie. (MO II Democratisch handelen 8) kan contacten onderhouden met anderen binnen een groep, vereniging M BE 033 OD 009 of organisatie. staat open voor contacten met anderen buiten het eigen netwerk. M BE 033 OD 010 kan in een groep, vereniging of organisatie verantwoordelijkheid M BE 033 OD 011 opnemen. kan in een groepsdiscussie zijn mening weergeven. M BE 033 OD 012 kan zijn mening beargumenteren in een groepsdiscussie. M BE 033 OD 013 kan in een groepsdiscussie zijn mening handhaven. M BE 033 OD 014 kan in een groepsdiscussie zijn mening bijsturen. M BE 033 OD 015 kan in een groep, vereniging of organisatie belangrijke elementen van M BE 033 OD 016 overleg en gezamenlijke probleemoplossing toepassen, zoals: gezamenlijk zoeken naar een probleemoplossingswijze de probleemoplossingwijze toepassen; Versie 2.0 BVR Pagina 16 van 25

meewerken aan het proces van besluitvorming; de wijze van samenwerking evalueren. *is bij conflicten in een groep, vereniging of organisatie bereid om de bedachte oplossingen uit te voeren. kan in een groep, vereniging of organisatie conflicten hanteren door de eigen belangen te behartigen zonder hierbij de belangen, motivaties en emoties van anderen uit het oog te verliezen. M BE 033 OD 017 M BE 033 OD 018 Versie 2.0 BVR Pagina 17 van 25

2.6 Module Burgerschap (M BE 034) 2.6.1 Situering van de module in de opleiding De module Burgerschap (M BE 034). situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. heeft notie over het begrip democratie en kan de basisprincipes van een parlementaire democratie met voorbeelden illustreren. In grote trekken heeft de cursist een zicht op de federale staat België en de verschillende bestuursniveaus en hun grote bevoegdheden. kan aangeven hoe de media informatie verzamelt, selecteert en verspreidt en staat kritisch tegenover de invloed van de media op het eigen denken en handelen. krijgt achtergronden over de multiculturele samenleving en maakt het onderscheid tussen een feit en een mening ook daar waar het andere culturen betreft. 2.6.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 026 Actualiteit, geschiedenis en media. 2.6.3 Studieduur 40 lestijden 2.6.4 Ontwikkelingsdoelen Burgerschap M BE 034 Democratische vormen van bestuur kan het begrip democratie situeren binnen verschillende contexten. M BE 034 OD 001 kan de basisprincipes van een parlementaire democratie zoals scheiding M BE 034 OD 002 der machten in wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht met een voorbeeld illustreren. kan aangeven op welke terreinen en hoe hij invloed kan uitoefenen op M BE 034 OD 003 het beleid. kan aangeven dat België een federale staat is met gemeenschappen en M BE 034 OD 004 gewesten. kan met enkele voorbeelden voor elk bestuursniveau illustreren wat zijn M BE 034 OD 005 bevoegdheid is. Media kan aangeven hoe informatie verzameld, geselecteerd en verspreid M BE 034 OD 006 wordt. kan aan de hand van enkele voorbeelden de invloed van de media op M BE 034 OD 007 zijn eigen denken en handelen illustreren. kan gebruik maken van een brede waaier aan informatie- en M BE 034 OD 008 communicatiemiddelen. * kan een kritische houding aannemen ten aanzien van allerlei vormen M BE 034 OD 009 van berichtgeving. Multiculturele samenleving kan de begrippen, cultuur en subcultuur binnen de samenleving M BE 034 OD 010 illustreren. kan enkele voorbeelden geven van oorzaken van migratie. M BE 034 OD 011 kan aangeven welke grote bevolkingsgroepen op dit moment in België M BE 034 OD 012 leven. kan zijn opvattingen over andere culturen en levensovertuigingen toetsen M BE 034 OD 013 Versie 2.0 BVR Pagina 18 van 25

aan feiten en aan andere meningen. herkent vooroordelen over andere culturen. M BE 034 OD 014 kan op een gepaste manier reageren op vooroordelen. M BE 034 OD 015 *kan respect opbrengen voor de eigenheid, opvattingen en de specifieke M BE 034 OD 016 leefwijze van mensen uit diverse culturen en subculturen. Versie 2.0 BVR Pagina 19 van 25

2.7 Module Vrije tijd, volwassenenonderwijs en vorming (M BE 035) 2.7.1 Situering van de module in de opleiding De module Vrije tijd, volwassenenonderwijs en vorming (BE 035) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. oriënteert zich op de wereld van vrije tijd, van volwassenenonderwijs en vorming om er met meer succes te kunnen aan. verruimt de horizon en kiest op basis van eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en interesses op welke manier de vrije tijd wordt ingevuld. kan de eigen vrije tijd plannen en organiseren. 2.7.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 024 Vrije tijd en handelen in groep 2.7.3 Studieduur 40 lestijden 2.7.4 Ontwikkelingsdoelen Vrije tijd, volwassenenonderwijs en -vorming M BE 035 Vrije tijd kan aan de hand van een voorbeeld illustreren dat een evenwichtige verdeling van zijn tijd over werk en vrije tijd belangrijk is voor zijn M BE 035 OD 001 persoonlijke ontwikkeling. * staat open voor nieuwe, hem niet bekende vrijetijdsuitingen in de eigen M BE 035 OD 002 omgeving en ver daarbuiten. kan zelfstandig informatiebronnen over vrijetijdsbestedingsmogelijkheden M BE 035 OD 003 raadplegen. kan communiceren over zijn eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en M BE 035 OD 004 verlangens met betrekking tot zijn vrijetijdsbesteding. kan een vrijetijdsbesteding kiezen op basis van een eenvoudige kostenbaten-inschatting. M BE 035 OD 005 kan nieuwe, hem niet bekende vrijetijdsuitingen verkennen. M BE 035 OD 006 kan zijn vrije tijd plannen. M BE 035 OD 007 kan zijn vrije tijd organiseren. M BE 035 OD 008 kan gebruik maken van diverse maatschappelijke diensten en/ of M BE 035 OD 009 instellingen met betrekking tot vrije tijd. Volwassenenonderwijs en -vorming kan zijn eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en verlangens met M BE 035 OD 010 betrekking tot volwassenenonderwijs en -vorming realistisch inschatten. *is bereid om over zijn eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en M BE 035 OD 011 verlangens met betrekking tot volwassenenonderwijs en -vorming te communiceren. kan een brede waaier van studie- en vormingsmogelijkheden verkennen. M BE 035 OD 012 kan informatie inwinnen over de voorwaarden en mogelijkheden van M BE 035 OD 013 volwassenenonderwijs en vorming. kan een keuze maken uit een brede waaier van studie- en M BE 035 OD 014 vormingsmogelijkheden rekening houdende met de eigen interesses, capaciteiten en waarden. kan een beroep doen op maatschappelijke diensten en/ of instellingen M BE 035 OD 015 met betrekking tot volwassenenonderwijs en vorming. Versie 2.0 BVR Pagina 20 van 25

2.8 Module Kunst en cultuur (M BE 036) 2.8.1 Situering van de module in de opleiding De module Kunst en cultuur 2 (BE 036) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. oriënteert zich om de wereld van kunst en cultuur met het oog op een verhoogde participatie eraan. Het is de bedoeling dat drempels lager worden en dat de cursist gebruik maakt van een ruim scala van voorzieningen, diensten en/ of instellingen met betrekking tot kunst en cultuur. Naast cultuurparticipatie is er in deze module aandacht voor respect voor de eigenheid, opvattingen en de specifieke cultuuruitingen van mensen uit andere culturen en subculturen. 2.8.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 025 Basis Kunst en cultuur. 2.8.3 Studieduur 40 lestijden 2.8.4 Ontwikkelingsdoelen Kunst en cultuur M BE 036 kan communiceren over zijn eigen ervaringen, beperkingen, behoeftes en M BE 036 OD 001 verlangens met betrekking tot kunst en cultuur. kan vormen, mogelijkheden en infrastructuur van kunst- en M BE 036 OD 002 cultuuruitingen verkennen. kan met betrekking tot kunst en cultuur gericht waarnemen met al zijn M BE 036 OD 003 zintuigen. kan informatie over kunst- en cultuuruitingen en activiteiten opzoeken. M BE 036 OD 004 kan informatie over kunst- en cultuuruitingen en activiteiten verwerken. M BE 036 OD 005 kan gebruik maken van een ruim scala van voorzieningen, diensten en/ M BE 036 OD 006 of instellingen met betrekking tot kunst en cultuur. kan zijn opvattingen over kunst en cultuuruitingen en activiteiten M BE 036 OD 007 beargumenteren. kan zijn opvattingen over kunst en cultuuruitingen en activiteiten toetsen M BE 036 OD 008 aan andere meningen. kan met een voorbeeld illustreren dat elke periode in de geschiedenis en M BE 036 OD 009 elke cultuur kenmerkende kunstuitingen heeft. kan voor de grote wereldgodsdiensten en levensbeschouwingen enkele M BE 036 OD 010 belangrijke kenmerken aangeven. *kan respect opbrengen voor de eigenheid, opvattingen en de specifieke M BE 036 OD 011 cultuuruitingen van mensen uit andere culturen en subculturen. Versie 2.0 BVR Pagina 21 van 25

2.9 Module Solliciteren (M BE 037) 2.9.1 Situering van de module in de opleiding De module Solliciteren (BE 037) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. De module heeft als doel het solliciteren zo succesvol mogelijk te laten verlopen. verkent verschillende manieren om te solliciteren, maar verkent ook de eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en verlangens met betrekking tot verdere beroepsopleiding en werk. Verwachtingen tot de toekomstige job worden realistischer. krijgt de kans om zich te oefenen in het solliciteren zelf. 2.9.2 Instapvereisten Er zijn geen instapvereisten. 2.9.3 Studieduur 40 lestijden 2.9.4 Ontwikkelingsdoelen Solliciteren M BE 037 kan zijn eigen kwaliteiten, beperkingen, behoeftes en verlangens met betrekking tot verdere beroepsopleiding en werk zoeken realistisch M BE 037 OD 001 inschatten. kan een portfolio van werkervaringen en verworven vaardigheden M BE 037 OD 002 samenstellen en beheren. kan de activiteiten van een aantal technische beroepsbeoefenaars M BE 037 OD 003 verkennen. kan zijn eigen profiel toetsen aan het jobprofiel. M BE 037 OD 004 kan zijn prioriteiten voor een job weergeven. M BE 037 OD 005 kan communiceren over zijn wensen en mogelijkheden met betrekking tot M BE 037 OD 006 werk en/of vervolgopleidingen. kan zijn persoonlijk netwerk en andere jobkanalen inzetten bij het zoeken M BE 037 OD 007 naar een job. kan een beroep doen op maatschappelijke diensten en/ of instellingen M BE 037 OD 008 met betrekking tot het zoeken van werk. weet dat mechanismen van vraag en aanbod een invloed hebben op de M BE 037 OD 009 eigen positie en kansen op de arbeidsmarkt. kan nagaan of jobaanbiedingen relevant zijn voor zijn situatie. M BE 037 OD 010 kan verschillende manieren om te solliciteren verkennen M BE 037 OD 011 kan een sollicitatiebrief en een CV schrijven. M BE 037 OD 012 kan online solliciteren. M BE 037 OD 013 kan een sollicitatieformulier invullen. M BE 037 OD 014 kan communiceren over zijn sterke en zwakke punten in functie van de M BE 037 OD 015 aangeboden job. kan een sollicitatiegesprek voeren. M BE 037 OD 016 * is assertief tijdens elke fase van de sollicitatieprocedure M BE 037 OD 017 kan zijn sollicitatieaanpak bijsturen op basis van externe evaluatie en M BE 037 OD 018 zelfevaluatie. kan gebruik maken van zijn rechten en zijn plichten als werkzoekende. M BE 037 OD 019 Versie 2.0 BVR Pagina 22 van 25

2.10 Module Gezondheid (M BE 038) 2.10.1 Situering van de module in de opleiding De module Gezondheid 2 (BE 038) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. krijgt een inzicht in de functies en werking van het menselijk lichaam. maakt gebruik van gezondheidsvoorzieningen en vormt zich een gefundeerde mening over een aantal ethische gezondheidskwesties. 2.10.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 020 Basis Gezondheid. 2.10.3 Studieduur 40 lestijden 2.10.4 Ontwikkelingsdoelen Gezondheid M BE 038 Menselijk lichaam kan op een eenvoudige wijze de functie(s) en de werking van belangrijke M BE 038 OD 001 organen van de mens illustreren. kan op een eenvoudige wijze de functie(s) en de werking van de M BE 038 OD 002 zintuigen illustreren. kan op een eenvoudige wijze de functie(s) en de werking van het skelet M BE 038 OD 003 illustreren. kan op een eenvoudige wijze de functie(s) en de werking van de spieren M BE 038 OD 004 illustreren. kan aan de hand van een voorbeeld illustreren dat er een verband kan M BE 038 OD 005 zijn tussen erfelijkheid, omgevingsfactoren en het optreden van bepaalde zieketeverschijnselen en/ of handicaps. Gezondheidsvoorzieningen en ethische gezondheidskwesties kan gebruik maken van voorzieningen met betrekking tot preventieve en M BE 038 OD 006 curatieve lichamelijke gezondheidszorg. kan gebruik maken van voorzieningen met betrekking tot preventieve en M BE 038 OD 007 curatieve psychische gezondheidszorg. kent globaal de Belgische wetgeving over belangrijke actuele ethische M BE 038 OD 008 gezondheidskwesties. kan over belangrijke actuele ethische gezondheidskwesties zijn mening M BE 038 OD 009 formuleren. Versie 2.0 BVR Pagina 23 van 25

2.11 Module Techniek (M BE 039) 2.11.1 Situering van de module in de opleiding De module Techniek (BE 039) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. Deze module wil de cursist verder laten kennismaken met de wereld van techniek, automaten en apparaten om er met meer zelfvertrouwen in te handelen en er een constructief- kritische houding tegenover aan te nemen. 2.11.2 Instapvereisten behaalde het certificaat van de opleiding MO - Maatschappelijk functioneren. of beheerst de ontwikkelingsdoelen van de module M BE 027 Basis Techniek. 2.11.3 Studieduur 40 lestijden 2.11.4 Ontwikkelingsdoelen Techniek M BE 039 kan de eenheden Volt, Ampère en Watt herkennen en gebruiken. M BE 039 OD 001 kan symbolen op apparaten en automaten lezen. M BE 039 OD 002 kan eenvoudige perspectieftekeningen en ploftekeningen lezen. M BE 039 OD 003 kan gedetailleerde technische plannen lezen. M BE 039 OD 004 kan een handleiding raadplegen om bij het gebruik van automaten en M BE 039 OD 005 apparaten een vastgesteld probleem op te lossen. kan voor een eenvoudige technische opdracht de opeenvolgende M BE 039 OD 006 logische stappen zetten. kan aangeven welke de mogelijkheden en de beperkingen van vaak M BE 039 OD 007 gebruikte toestellen en apparaten zijn. kan voor een bepaalde opdracht het gebruik van apparaten en M BE 039 OD 008 automaten verantwoorden door de voor- en nadelen ervan aan te geven. kan aan de hand van de bijhorende handleiding eenvoudige installaties M BE 039 OD 009 van courant gebruikte apparaten uitvoeren. * ontwikkelt een constructief kritische houding ten aanzien van techniek. M BE 039 OD 010 kan op het werk zorgzaam, economisch en milieubewust omgaan met M BE 039 OD 011 apparaten. * heeft durf en zelfvertrouwen in het dagelijks gebruik van apparaten en M BE 039 OD 012 automaten. * ontwikkelt een constructief kritische houding ten aanzien van techniek. M BE 039 OD 013 Versie 2.0 BVR Pagina 24 van 25

2.12 Module Voorbereiding theoretisch rij-examen (M BE 040) 2.12.1 Situering van de module in de opleiding De module Voorbereiding theoretisch rij-examen (BE 040) situeert zich in de opleiding MO - Maatschappelijk. Deze module wil de cursist de kennis, vaardigheden en attitudes aanreiken, nodig om met succes deel te nemen aan het theoretisch rij-examen. 2.12.2 Instapvereisten Er zijn geen instapvereisten. 2.12.3 Studieduur 40 lestijden 2.12.4 Ontwikkelingsdoelen Voorbereiding theoretisch rij-examen M BE 040 kan zich voorbereiden om met succes deel te nemen aan het M BE 040 OD 001 theoretische rijexamen. Versie 2.0 BVR Pagina 25 van 25