Evaluatierapportage begrotingssubidies Basisvoorziening Cultuur 1 Algemeen Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland achten cultuurparticipatie primair een taak van gemeenten. De provincie Zuid-Holland heeft daarom haar autonome taken op het gebied van cultuurparticipatie en -educatie per 2013 afgebouwd. In lijn daarmee heeft de provincie fors bezuinigd op de subsidies van de provinciale cultuurinstellingen. Hoewel de provincie Zuid-Holland cultuurparticipatie primair de verantwoordelijkheid van gemeenten vindt, vindt zij dat zij, overeenkomstig het bestuursakkoord tussen Rijk en IPO, een rol heeft in de tweedelijnsondersteuning in het bevorderen van de kwaliteit (consulenten) en in de regionale spreiding (toegankelijkheid). De provincie heeft daarom besloten tot de instandhouding van een kleine basisvoorziening, die gemeenten tweedelijnsondersteuning biedt bij de uitvoering van hun taak op het gebied van cultuurparticipatie. In het bijzonder heeft deze basisvoorziening specifiek de taak het verbinden van primair onderwijs, gemeenten en culturele instellingen bij de ontwikkeling en distributie van doorlopende leerlijnen cultuureducatie. De basisvoorziening bestaat uit Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland (Jeugdtheaterhuis), Popunie Zuid-Holland (Popunie) en Stichting Educatieve Orkest Projecten (SEOP). 1.1 Korte toelichting subsidieregeling A. Kunstgebouw Kunstgebouw richt zich op kleinere kernen in het landelijk gebied (<30.000 inwoners) en handelt als makelaar tussen gemeenten, onderwijs en lokale culturele instellingen. Beoogde taken zijn kennisdeling en informeren van gemeenten en scholen, ondersteunen netwerken. De provincie Zuid-Holland is één van de financieringsbronnen. B. Jeugdtheaterhuis Het Jeugdtheaterhuis is een kunsteducatieve instelling met als basis Gouda en heeft vijf afdelingen in andere middelgrote gemeenten van de provincie Zuid-Holland. Het Jeugdtheaterhuis stimuleert kinderen en jongeren met theater, dans en muziek. C. Popunie De Popunie verleent diensten aan popmuzikanten, popfestivals, podia, de gemeente en andere belanghebbenden. De st. ZH-Popunie was tot 2012 gericht op de provincie Zuid- Holland, vanaf 2013 is de focus op Rotterdam. D. SEOP De SEOP zijn eigenlijk twee stichtingen die zich richten op het begeleiden van amateur koren en het geven van een aantal educatieve voorstellingen voor leerlingen van het basis en voortgezet onderwijs. De vier subsidieregelingen vallen onder de categorie systeemsubsidie. 1.2 Programma in bestuurlijke planning en control cyclus Het Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP vallen in Programma 4 Bestuur en Samenleving (college periode 2011-2015) met het doel 4.5: een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed. Taak 4.5.4: Efficiënt en effectief uitvoeren van cultuurparticipatie. 1.3 Geraadpleegde documenten Erfenis, erfgoed en erfgoud, Beleidsvisie cultureel erfgoed 2013 2016. Cultuurplan 2009-2012, Mooi en Meedoen, Méér ruimtelijke kwaliteit en cultuurparticipatie. Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 Begroting 2014 (blz. 85, blz. 213) Jaarrekening Het Kunstgebouw (inclusief controleverklaring van een accountant). Jaarrekening Het Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland (inclusief controleverklaring van een accountant) 2010-2012. (http://www.jeugdtheaterhuis.nl/wp-content/uploads/jeugdtheaterhuis- Jaarverslag-2012.pdf) Beleidsplan 2009-2012 van de Stichting Zuid-Hollandse Popunie
Inhoudelijk jaarverslag Stichting Zuid-Hollandse Popunie over 2010, 2011, 2012, 2013 Jaarrekening Stichting Zuid-Hollandse Popunie 2011 (inclusief controleverklaring van een accountant). Prestatiemonitor Stichting Zuid-Hollandse Popunie Beschikkingen m.b.t. boekjaarsubsidie Kunstgebouw, maximaal 3.781.970 voor 2011, maximaal 3.858.079 voor 2012 Beschikkingen m.b.t. boekjaarsubsidie Jeugdtheaterhuis, maximaal 517.249 voor 2011, maximaal 526.658 voor 2012 Beschikking m.b.t. een boekjaarsubsidie Popunie voor het jaar 2011 van maximaal 351.636,00 met outputafspraken alsmede voor het jaar 2011 een subsidie van 107.366,00 verleend voor activiteiten in het kader van de innovatie cultuurparticipatie. Beschikking m.b.t. een boekjaarsubsidie SEOP, maximaal 282.061 voor 2011, maximaal 286.466 voor 2012. Voortgangsrapportage Bezuinigen op subsidies 2 Reconstructie beleidstheorie (stap 1) 2.1 Maatschappelijk probleem In het kader van de heroriëntatie in het Hoofdlijnenakkoord 2011 2015 t.a.v. cultuurparticipatie wordt de subsidieverstrekking voor ondersteuningsinstellingen cultuurparticipatie vanaf 2013 fors afgebouwd. 2.2 Provinciale taak Er is sprake van een autonome taak. Vanaf 2013 is de subsidie een taak gebaseerd op bestuurlijke afspraken met medeoverheden, het bestuursakkoord Rijk-IPO. Volgens het Profiel Provincies hebben provincies bij cultuurparticipatie een rol in de tweedelijnsondersteuning, in het bevorderen van de kwaliteit (consulenten) en in de regionale spreiding (toegankelijkheid). In lijn daarmee houdt de provincie een kleine basisvoorziening in stand, die gemeenten tweedelijns ondersteuning biedt bij de uitvoering van de taak op het gebied van cultuurparticipatie. Deze basisvoorziening bestaat uit functies verleend door Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP. De provincie behoudt een minimale financiële en systeemverantwoordelijkheid. 2.3 Beoogde maatschappelijke effecten Bron: Beleidsvisie Cultureel erfgoed 2013 2016 (erfenis, erfgoed en erfgoud 2013 2016 blz. 30-31 en begroting 2014 blz 103) Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland achten cultuurparticipatie primair een taak van gemeenten. De provincie Zuid-Holland heeft daarom haar autonome taken op het gebied van cultuurparticipatie en - educatie per 2013 afgebouwd. In lijn daarmee heeft de provincie fors bezuinigd op de subsidies van de provinciale cultuurinstellingen. Een kleine basisvoorziening moet in stand worden gehouden, die gemeenten tweedelijns ondersteuning biedt bij de uitvoering van hun taak op het gebied van cultuurparticipatie. In het bijzonder heeft deze basisvoorziening specifiek de taak het verbinden van primair onderwijs, gemeenten en culturele instellingen bij de ontwikkeling en distributie van doorlopende leerlijnen cultuureducatie. Met deze basisvoorziening wordt de onderbouw van de dienstverlening aan gemeenten geborgd, ervan uitgaande dat de gemeenten zelf de bovenbouw zullen afnemen. De basisvoorziening zal inhoudelijk dan ook door gemeenten aangestuurd moeten worden, die daarmee een belangrijke taak krijgen in het geheel. Zij moeten zelf actief hun behoeften verwoorden en met de instellingen prestatieafspraken maken en afrekenen. De doelstelling van de provincie is behaald, als Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP andere bronnen vinden voor de financiering van hun activiteiten.
2.4 Beoogde prestaties Tevredenheid van gemeenten over de dienstverlening van de vier culturele instellingen is een beoogde prestatie. Indien gemeenten tevreden zijn over de dienstverlening van de culturele instellingen wordt verondersteld dat zij activiteiten zullen afnemen. Deze prestatie is dienstbaar aan het hogere doel namelijk zelfredzaamheid van de culturele instellingen op het gebied van financiering van activiteiten. De nulmeting is bepaald in een tijd dat SEOP nog twee stichtingen omvatte, de Stichting Koorbegeleidingen (SK) en de SEOP. De SK ontvangt geen provinciale subsidie meer, omdat deze subsidie korting voor koren bij het inhuren van een orkest zich niet goed verhoudt tot het doel van de basisvoorziening: cultuureducatie voor jongeren (bron: Voortgangsrapportage Bezuinigen op subsidies, pag. 8) Bron: begroting 2014 blz. 103 Prestatieindicatoren Doel 1*) omschrijving nulmeting 2014 2015 2016 2017 4.5.4.1 aantal in stand gehouden tweedelijnorganisaties cultuurparticipatie o.b.v. het bestuursakkoord 5 4 4 4 4 Doel 4.5.4: efficiënt en effectief uitvoeren van cultuurparticipatie 2.5 Te subsidiëren activiteiten Activiteiten op het gebied van cultuurparticipatie zijn afgebouwd. Er wordt alleen nog de basisvoorziening in stand gehouden. De gemeenten en andere financieringsbronnen moeten de activiteiten van Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP financieren. 2.6 Onderlinge samenhang van activiteiten, prestaties en effecten Met het instandhouden door de provincie van een basisvoorzieningen voor vier cultuurinstellingen, worden gemeenten in staat gesteld eerstelijns activiteiten op het gebied van cultuur te organiseren. Verondersteld wordt dat een gemeente hiertoe overgaat als zij tevreden is over de basisvoorziening. Die tevredenheid leidt er ook toe dat cultuurinstellingen op hun beurt zelf in staat zijn om bronnen vinden voor de financiering van hun activiteiten. In hoeverre deze instellingen financieel zelfredzaam moeten zijn en binnen welke termijn, is niet verder geoperationaliseerd door de provincie. 2.7 Conclusie reconstructie beleidstheorie De provincie heeft haar autonome taken op het gebied van cultuurparticipatie en educatie per 2013 afgebouwd. Een evaluatie zal over de periode 2013-2016 plaatsvinden. Tevredenheid van gemeenten over het niveau van de basisvoorziening is een belangrijke informatiepijler voor de prestaties en effecten van de subsidieregeling. Met de monitor Basisinfrastructuur cultuurparticipatie wordt voorzien in informatie over de tevredenheid van gemeenten. 3 Beschikte middelen (stap 2) A. Kunstgebouw 2011 3.781.970 3.781.970 0 3.781.970 100% 2012 3.858.079 3.858.079 0 3.858.079 100% 2013 2.438.762 2.438.762 0 2014 1.200.000
B. Jeugdtheaterhuis 2011 517.249 517.249 517.249 0 517.249 100% 2012 526.658 526.658 0 526.658 100% 2013 200.000 200.000 2014 200.000 C. Popunie 2011 459.002 459.002 459.002 0 459.002 100% 2012 467.195 467.195 467.195 0 467.195 100% 2013 143.932 143.932 143.932 2014 125.000 D. SEOP 2011 282.061 282.061 282.061 0 282.061 100% 2012 286.466 286.466 0 286.466 100% 2013 77.786 77.786 0 2014 30.000 4 Vastgestelde activiteiten (stap 3) Er worden geen activiteiten gesubsidieerd. Er wordt alleen nog de basisvoorziening in stand gehouden. De gemeenten en andere financieringsbronnen moeten de activiteiten van Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP financieren. Subsidies worden vastgesteld na beoordeling van de jaarstukken van de culturele instellingen. Gelden met betrekking tot de basisvoorziening zijn conform subsidievoorwaarden besteed. 5 Behaalde prestaties (stap 4) Om te voldoen aan de systeemverantwoordelijkheid heeft de provincie het Tympaan Instituut opdracht gegeven een monitor Basisinfrastructuur cultuurparticipatie en cultuurnetwerkers uit te voeren. De monitor geeft inzicht in de manier waarop de basisvoorziening vorm krijgt, in hoeverre gemeenten zich ondersteund voelen door de basisvoorziening en de cultuurnetwerkers en wat de meetbare effecten van activiteiten zijn. Uit de monitor Basisinfrastructuur cultuurparticipatie en cultuurnetwerkers komt naar voren dat gemeenten verschillende diensten afnemen van de provinciale cultuurinstellingen en dat hun inzet gewaardeerd wordt. Dit betreft zowel de inhoudelijke programma s en projecten op het gebied van cultuureducatie en talentontwikkeling, alsook de ondersteuning bij regionale projecten en lokale activiteiten. 6 Gerealiseerde effecten (stap 5) Op 3 september 2014 vond een informatiebijeenkomst plaats met bestuurders van culturele instellingen en Statenleden van de commissie R&L. De manier waarop de culturele instellingen de transitie naar basisvoorziening hebben volbracht en de stand van zaken met betrekking tot hun functioneren stond centraal tijdens deze bijeenkomst. In dit eerste jaar van het bestaan zijn nut en noodzaak van de Basisvoorziening Cultuur in de provincie Zuid-Holland aangetoond. De bestuurders van de culturele instellingen hebben tijdens de informatiebijeenkomst met de Statenleden te kennen gegeven dat bij gemeenten, het onderwijs en het middenkader in Zuid-Holland behoefte blijkt te bestaan voor de rol en functies die vanuit de basisvoorziening worden vervuld.
Het is alle vier de culturele instellingen gelukt om additionele financiering te verwerven van gemeenten, het middenkader en fondsen voor de uitvoering van activiteiten. Ten gevolge van de bezuinigingen op de subsidies van de provinciale cultuurinstellingen kunnen echter niet alle activiteiten meer worden uitgevoerd. 7 Mate van doeltreffendheid (stap 6) Zoals bij 2.6 geformuleerd is de doelstelling van de provincie behaald, als Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en SEOP andere bronnen vinden voor de financiering van hun activiteiten. De subsidieregelingen zijn doeltreffend. Alle vier de culturele instellingen is het gelukt om andere bronnen van financiering te vinden voor de uitvoering van hun activiteiten. Uit de monitor Basisinfrastructuur cultuurparticipatie en cultuurnetwerkers komt naar voren dat de provinciale subsidie kan worden gezien als seed money : het feit dat de provincie zorgt voor de basis (onderbouw) maakt het mogelijk om bijdragen te krijgen van gemeenten, fondsen en sponsors voor de ontwikkeling en uitvoering van activiteiten. De gezamenlijke inspanningen en financiële bijdragen van zowel provincie als gemeenten dragen bij aan de gedeeltelijke overgang van focusgebied en verantwoordelijkheden en zorgen ervoor dat opgebouwde kennis en ervaring voor de gemeenten behouden blijven.