Besluitvorming betreffende ongewenste zwangerschap in de huisartsenpraktijk 2003-2011 Gé Donker 1 Maaike Goenee, Charles Picavet en Ciel Wijsen 2 1 NIVEL Zorgregistraties eerste lijn, Peilstations 2 Rutgers/WPF - Utrecht
Disclosure sheet Gé Donker Sponsoring of onderzoeksgeld Peilstationsfinanciering Ministerie van VWS Honorarium of andere (financiële) vergoeding 250,- en reiskostenvergoeding Geen andere relaties
Studie motivatie Contraceptie is goed beschikbaar Ongewenste zwangerschappen komen regelmatig voor Kennis kan helpen doeltreffende preventie te ontwikkelen Weinig kennis over de rol van de huisarts
Studievragen Wat is de incidentie en trend in ongewenste zwangerschappen? Wat zijn patiëntkenmerken? Wat zijn voorspellers van ongewenste zwangerschap? Wat is de rol van de huisarts?
Abortuswet - 1984 Legale abortus <24 weken vanaf 1 e dag laatste MP >16 dagen over tijd: 5 dagen bedenktijd vanaf 1 e artsbezoek niet indien <16 dagen Alleen gelegaliseerd in abortuskliniek met licentie (17) of ziekenhuizen (108) Patiënten moeten volledig geïnformeerd zijn over alle opties en in vrijheid besluiten
Methode en meetinstrument Cohort studie - peilstations 2003-11 Wekelijkse registratie 45 HA-praktijken EMR ICPC-code W79 Vragenlijst ingevuld door HA mbt patiëntkenmerken en reden van ongewenst zijn Follow-up vragenlijst mbt definitief besluit 6 maanden na eerste huisartsbezoek Cluster and multivariate regressie analyse
Incidentie per 10.000 vrouwen naar bevolkingsdichtheid 2003-11 50 40 30 20 10 0 Platteland Kleine stad Grote stad Totaal 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Incidentie per 10.000 vrouwen naar leeftijdsgroep 2003-2011 110 90 70 50 30 10-10 15-19 yrs. 20-24 yrs. 25-29 yrs. 30-34 yrs. 35-39 yrs. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Patiëntkenmerken ~ 9-10% zwangerschappen ongewenst Gemiddelde leeftijd: 28 jaar (13-53) 12% bij tieners in 2011 55% alleenstaand 68% Nederlandse origine 50% eerste zwangerschap 73% niet eerder ongewenst zwanger 79% niet eerder abortus
Casus HA-praktijk Jongen en meisje op spreekuur 14 jaar Een week overtijd, pos. zwangerschapstest Vraag om abortus Wat doet de huisarts? Voorlichting opties Verwijzing abortus? Retour spreekuur? Ouders?
Afkomst Marocco 5% Anders 16% Turkije 6% Ned. Antillen 2% Nederlands 68% Suriname 3%
Eerder abortus of ongewenste zwangerschap Eerder ongewenst zwanger Eerder abortus 20 8 16 5 73 79 Geen 1 >1 Geen 1 >1
Redenen voor ongewenste zwangerschap
Clusteren van redenen Te oud en voltooid gezin (P<0.001) Te jong + werk/studie interferentie + te arm (P<0.01)
Europese abortus rates < 10 per 1.000 11-21 per 1.000 22 per 1.000 of meer
Initieel verzoek versus def. uitkomst Initieel verzoek % Def. uitkomst % 4,8 15,6 Abortus Kind opvoeden 0,9 14,7 1,2 Abortus provocatus Kind opvoeden Adoptie 79,9 Niet besloten 81,4 Miskraam
Vervolg casus Komt terug bij 13 weken met moeder Ouders van beide kinderen hebben uitgebreid contact gehad, willen zwangerschap behouden Uitgebreid plan over opvang kind door beide ouders, nu 4 kinderen, financieel onafhankelijk en gelukkig
Voorspellers voor verandering Factoren die verandering van besluitvorming voorspellen OR (95% CI) Multivariate analyse P Zwangerschapsduur (weken) 1.13 (1.04-1.22) <0.01 Bespreken alternatieven 3.72 (1.84-7.50) <0.01 Verwijzen naar abortuskliniek 0.41 (0.19-0.87) <0.05
Conclusies Meer ongewenste zwangerschap in grote steden Leeftijd is een voorspeller (te jong, te oud) Relatieproblemen als reden hangt niet samen met leeftijd of gezinsgrootte Redenen ongewenstheid zijn divers en clusteren Risicogroepen voor abortus zijn jonge leeftijd en niet- Nederlandse afkomst Een op 4 vrouwen is niet besloten of verandert van gedachte na het eerste HA-bezoek
Belangrijke rol voor de huisarts Dames die van mening veranderen bespr. 2x zo vaak alt. opties met HA (P<0.01) Veranderen na initiële voorkeur voor abortus: 26x kind opvoeden en 2x adoptie Een derde heeft een vervolgconsult bij de HA Twee derde van niet besloten vrouwen heeft vervolgconsult HA
Discussie Plannen HA-en voldoende vervolgconsulten? Meer aandacht voor ongewenste zwangerschap in medische opleiding? Moeten er samenwerkingsafspraken komen? Moeten bekwame HA-en toestemming krijgen abortus te induceren met med.?