MEDIA EN MEDIAGEBRUIK IN HET ELEKTRONISCHE TIJDPERK dr Lou Lichtenberg Directeur
MEDIA EN MEDIAGEBRUIK IN HET ELEKTRONISCHE TIJDPERK LIJN LEZING A. Overview over het perslandschap in Nederland B. Maatschappelijke trends in informatievoorziening C. Consequenties van trends voor de krant D. Vormen van vernieuwing van informatiedragers E. Bespiegelingen voor de toekomst GTSC Veenendaal 9 april 2008 2
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP IS PRINT OUT? GTSC Veenendaal 9 april 2008 3
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP GTSC Veenendaal 9 april 2008 4
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP GTSC Veenendaal 9 april 2008 5
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP GTSC Veenendaal 9 april 2008 6
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP Laten we niet overdrijven + wereldwijd stijgen aantallen en oplagen kranten en tijdschriften + in Nederland dagelijks 3,7 mln. kranten verkocht + dagelijks 1,9 mln dagbladen gratis verspreid + totale tijdschriftoplage blijft stijgen (tot 26,6 mln. nu) GTSC Veenendaal 9 april 2008 7
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP + investeringen in nieuwe drukpersen Chevalier investeert 6 miljoen in machinepark 02/04/2008 11:04 Het innovatie-gedreven grafisch bedrijf Chevalier dat een geschiedenis heeft van 93 jaar vernieuwing, meldt een belangrijke mijlpaal in haar bestaan: een compleet nieuw, ultramodern machinepark van MAN Roland. Met deze investering is een bedrag van 6 miljoen euro gemoeid. Chevalier versterkt hiermee haar positie als duurzaam bedrijf dat de hoogste drukwerkkwaliteit van Europa levert. GTSC Veenendaal 9 april 2008 8
A. OVERVIEW PERSLANDSCHAP MAAR GTSC Veenendaal 9 april 2008 9
A. DONKERE WOLKEN BOVEN PERSLAND In Europa blijven oplagen betaalde dagbladen teruglopen Nederland vanaf 2000 oplagedaling van 4,5 naar 3,7 mln. Zie www.persmediamonitor.nl Minder interesse van adverteerders voor gedrukte media GTSC Veenendaal 9 april 2008 10
B. TRENDS IN MEDIALAND DONKERE WOLKEN BOVEN PERSLAND Dagblad van dominant medium naar concurrerend product Computer komt op en zet internet op rails Informatiesamenleving groeit Nieuwe elektronische mogelijkheden als alternatieven voor gedrukte media GTSC Veenendaal 9 april 2008 11
B. ALGEMENE TRENDS SAMENLEVING Lezen gedrukte media loopt terug Tijd besteed aan media blijft constant (ca. 19 uur p.w.) Aantal nieuwe media neemt toe GTSC Veenendaal 9 april 2008 12
B. ALGEMENE TRENDS SAMENLEVING (2) Aandeel gedrukte media in mediagebruik daalt 1975-1995: meer tv-kijken Medio jaren 90: meer tijd voor ict ten koste van oude media Digitale generatiekloof GTSC Veenendaal 9 april 2008 13
C. CONCLUSIES UIT TRENDS Kostenbesparingen Persconcentratie Ten koste van banden met lezers en adverteerders Ten koste van innovatie Onderzoek KPMG/BEA GTSC Veenendaal 9 april 2008 14
C. CONCLUSIES UIT TRENDS Vuistregels Blijf alert op ontwikkelingen Reageer creatief daarop Productvernieuwing is noodzaak Zoek naar elektronische alternatieven Onderzoek KPMG/BEA GTSC Veenendaal 9 april 2008 15
Conclusies uit trends: Van print naar ONLINE GTSC Veenendaal 9 april 2008 16
D. VORMEN VAN VERNIEUWING 1. Veranderingen binnen print 2. Naar elektronische modellen (e-informatiedragers) GTSC Veenendaal 9 april 2008 17
D-1. VERANDERINGEN BINNEN PRINT GTSC Veenendaal 9 april 2008 18
D-1. VERANDERINGEN BINNEN PRINT Prepress Press Post-press Andere vormen GTSC Veenendaal 9 april 2008 19
D-1. Veranderingen binnen print : PREPRESS Convergentie van opmaaktechnieken Meer beeld (ook infographics), meer kleur GTSC Veenendaal 9 april 2008 20
D-1. Veranderingen binnen print : meer beeld GTSC Veenendaal 9 april 2008 21
D-1. Veranderingen binnen print : PRESS Computer to plate Formaat - tabloid GTSC Veenendaal 9 april 2008 22
D-1. Veranderingen binnen print : Overige vormen Gedrukte krant elektronisch overgebracht + *gedrukt op papier en/of *te downloaden op laptop / pc GTSC Veenendaal 9 april 2008 23
D-1. Veranderingen binnen print : Overige vormen In pdf-vorm op notebooks GTSC Veenendaal 9 april 2008 24
D-1. Veranderingen binnen print : Overige vormen: REDACTIE Multi media newsroom GTSC Veenendaal 9 april 2008 25
D-1. Veranderingen binnen print : Overige vormen: REDACTIE Burgerjournalistiek GTSC Veenendaal 9 april 2008 26
D-1. Veranderingen binnen print : Overige vormen: EXPLOITATIE Van betaald naar gratis GTSC Veenendaal 9 april 2008 27
D-2. Elektronische modellen Audio video Computer-internet informatieproducten Mobiles Intelligent papers GTSC Veenendaal 9 april 2008 28
D-2. Elektronische modellen : AUDIO-VIDEO Audiotex Viditel; teletekst; kabelkranten Video-on-demand Podcast; vodcast GTSC Veenendaal 9 april 2008 29
D-2. Elektronische modellen : AUDIO-VIDEO Video-on-demand GTSC Veenendaal 9 april 2008 30
D-2. Elektronische modellen : COMPUTER-internet Internet-based newsservices Webkranten GTSC Veenendaal 9 april 2008 31
D-2. Elektronische modellen : MOBILES Tablet PC E-Paper Online-papers op PDA; game computers Mobiele telefoons GTSC Veenendaal 9 april 2008 32
D-2. Elektronische modellen : MOBILES Tablet PC GTSC Veenendaal 9 april 2008 33
D-2. Elektronische modellen : MOBILES E-Books, epaper, irex-iliad GTSC Veenendaal 9 april 2008 34
D-2. Elektronische modellen : MOBILES E-Books, epaper, irex-iliad GTSC Veenendaal 9 april 2008 35
2. Elektronische modellen : MOBILES E-Books, epaper, irex-iliad GTSC Veenendaal 9 april 2008 36
D-2. Elektronische modellen : MOBILES E-Books, epaper, irex-iliad GTSC Veenendaal 9 april 2008 37
D-2. Elektronische modellen : MOBILES E-bookreader Amazon GTSC Veenendaal 9 april 2008 38
D-2. Elektronische modellen : MOBILES PDA s, mobiele telefoons GTSC Veenendaal 9 april 2008 39
D-2. Elektronische modellen : MOBILES PDA s, mobiele telefoons GTSC Veenendaal 9 april 2008 40
D-2. Elektronische modellen : INTELLIGENT PAPERS Krant op maat Daily Me Gepersonaliseerd nieuws via zoekmachines - Googlenews Journalistieke robots, filters GTSC Veenendaal 9 april 2008 41
INNOVATIE-ONDERZOEK Onderzoek ten behoeve van uitgeverijen Onderzoek ten behoeve van journalistiek Onderzoek naar mediagebruikers Overig onderzoek GTSC Veenendaal 9 april 2008 42
Onderzoek- UITGEVERIJEN ENKELE VOORBEELDEN standaardisatie van kleurgebruik in dagbladen herpositionering dagblad als informatie- en advertentiemedium mogelijkheden van differentiatie van advertentietarieven katernen kleine dagbladen nieuwe betaalmodellen voor kranten nieuwe exploitatiemodellen van websites innovatiemogelijkheden voor lokale kranten samenwerking en alternatieven dagbladbezorging GTSC Veenendaal 9 april 2008 43
Onderzoek- JOURNALISTIEK ENKELE VOORBEELDEN civic journalism in een regionaal dagblad krantenwijk: burgerjournalistiek in twee regionale kranten groepsweblog over invloed nieuwe media op journalistiek nieuws- en informatiewebsite voor journalisten journalistieke toepassingen van elektronische documentlezers (e-readers) oprichting kennisbank voor journalistieke innovatieinitiatieven GTSC Veenendaal 9 april 2008 44
Onderzoek- MEDIACONSUMENTEN/ OVERIG ENKELE VOORBEELDEN jongeren en internet in een multiculturele samenleving functies van online versus gedrukte kranten voor politiekmaatschappelijke participatie van burgers gevolgen van opkomst online dagbladen voor pluriformiteit maatschappelijke informatievoorziening tijdsbestedingsonderzoek, onderdeel lokale en regionale media invloeden van rotatiepers op productie, inhoud en vormgeving van kranten en tijdschriften GTSC Veenendaal 9 april 2008 45
TENSLOTTE: ter overdenking Enkele toekomstbespiegelingen Gedrukt en elektronisch complementair Meer info op scherm dan op papier Van defensief naar kansen benutten Behoud het goede van oud en nieuw De weg van transitie is onomkeerbaar GTSC Veenendaal 9 april 2008 46
Nadere info Lou Lichtenberg Stimuleringsfonds voor de Pers Prinsessegracht 19, 2514 AP Den Haag tel. 070 3617111 internet: www.svdp.nl email: lou@svdp.nl GTSC Veenendaal 9 april 2008 47