10 redenen voor (voorzichtig) milieu-optimisme

Vergelijkbare documenten
Peter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014

CIR-Isolatie Raad vzw

EEN «CARBON CREDIT CARD» OM BELGEN WAKKER TE MAKEN

Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor

Nederland kantelt naar een duurzame samenleving

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011

NRC Infographic, Prinsjesdag

Fossiele haven Amsterdam in aanvaring met mondiaal CO2 budget. Amsterdam, februari 2015

Klimaatverandering en Ontwikkeling

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei Energie in Beweging

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Zonnestroom en windstroom Samen meer

[Plaats], [Datum] Aan het College van B & W en de Gemeenteraad van de Gemeente [.] Betreft: Afstoten financiële belangen in de fossiele industrie

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen

USD /

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

Latijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus :30

BIJEENKOMST VNO NCW Macro-ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en energieverbruik

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering Klimaatverandering

Het Europese Klimaat en Energiebeleid voor 2030

AKB Grootverbruik B.V. Voortgangsrapportage 2017

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

De Europese Energie Unie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

klimaatverandering en voedsel

De transitie naar duurzaamheid: ook een kwestie van ethiek. Dr. Ir. Peter Tom Jones , Leuven

Doorrekening gebouwde omgeving met het Energietransitiemodel

1. De crisis van het hedendaagse wereldsysteem 63 Eindeloze groei is ecologisch onduurzaam 64 Andere tekortkomingen 67 Een historisch kruispunt 75

The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons

Klimaatverandering: beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Emissie broeikasgassen in Europa,

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Doorrekening gebouwde omgeving met het Energietransitiemodel

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

VERSCHILLEN IN SCHATTINGEN TUSSEN KOOLSTOFBUDGETTEN NADER BEKEKEN. Detlef P. van Vuuren

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

De Energie Unie en haar governance. Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Caro De Brouwer 27/11/2013

Klimaat & Energie Transitie: ultieme opgave voor Limburg

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Factcheck: 5 beweringen van Donald Trump over het klimaatakkoord...

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Houthalen vormt broedplaats voor innovatief stortbeheer

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage H1 2017

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Hoe snel verandert de energiemarkt?

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008

Na zijn au revoir tegen het klimaat staat Trump alleen op het wereldt...

Hernieuwbare energie: noodzaak, visie op 2050 en beleid

Klimaat en ontwikkeling

COP 21: analyse van het nieuwe klimaatakkoord en de mogelijke beleidsmatige en economische impact. 2 februari 2016 Tomas Wyns,

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Impact Elektrisch Vervoer op Klimaat en Maatschappij. Ronald van Wuijtswinkel 23 januari 2017

EU ETS herziening post Standpunt van de elektriciteitssector. FEBEG. Silvie Myngheer CCIM Stakeholders dialoog

Kinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist,

Welcome in the Ferraris Building!

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015

Wat betekent het klimaatakkoord van Parijs voor de Europese reductiedoelstellingen

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Bouwen is Vooruitzien

De permanente oliecrisis

Energie Transitie: traagheid en versnelling

Emissie broeikasgassen in Europa (EU-15),

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

Rapport van het Panel voor Klimaat en Duurzaamheid. Rapport du Panel pour le Climat et le Développement Durable

OOSTENDE KLIMAATNEUTRAAL

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Rol Procesindustrie. Opschalen & opschieten. Marjan Minnesma 15 november 2016

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

2028: GAME OVER VOOR DE VERBRANDINGSMOTOR

Nieuwe methodiek CO 2 -voetafdruk bedrijventerreinen POM West-Vlaanderen. Peter Clauwaert - Gent 29/09/11

1 van 10. Period: January 1 to June 30, 2014

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Duurzaam transport voor nu en de toekomst

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

KPMG PROVADA University 7 juni 2018

2013 breekt klimaatrecords: wetenschappers vragen dringend meer emissiereducties

China, globalisering en milieuproblematiek. Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009

De landbouwsector als essentieel onderdeel van het Vlaams- en Europees klimaatbeleid

Over de crisis niets dan goeds

Transcriptie:

10 redenen voor (voorzichtig) milieu-optimisme Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager SIM² KU Leuven & Voorzitter i-cleantech Vlaanderen vzw) 5-5-2017, LEUVEN

Climate change, the mother of all problems Eerst het slechte nieuws: Over het Rockstromdiagram en het klimaatprobleem 5/4/2017 TR/Jones 2

Planetaire grenzen worden doorboord Bron: WWF bewerking van J. Rockström et al., Nature, 461, 2009 Verdwijnen van habitat Invasieve soorten Opwarming aarde 5/4/2017 TR/Jones 3

Opwarming is de vader van alle problemen Klimaatverandering = major threat multiplier Credits image: L.K. Bogataj, University of Ljubljana, Slovenia, 2011. 5/4/2017 TR/Jones 4

Opwarming zet zich onversaagd door 3 records op rij: 2014, 2015, 2016 5/4/2017 TR/Jones 5

Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met 3,7 tot zelfs 4,8 C toe tegen 2100 5/4/2017 TR/Jones 6

Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met 3,7 tot zelfs 4,8 C toe tegen 2100 Grens voor gevaarlijke klimaatveranderingen 5/4/2017 TR/Jones 7

Gevaarlijke klimaatveranderingen tegenhouden? Ontmoet de carbon law! 5/4/2017 TR/Jones 10

Climate change, the mother of all problems Naar het goede nieuws: De transitiepaden zijn gekend, realistisch en worden vandaag volop bewandeld 5/4/2017 TR/Jones 11

Transitie van de fossiele, lineaire economie naar een klimaatvriendelijke, circulaire, veerkrachtige economie Figuur: VITO 5/4/2017 TR/Jones 12

10 redenen om optimistisch te zijn 1. CO 2 -emissies stabiliseren voor het eerst wereldwijd. 2. China sluit haar steenkoolcentrales en goes cleantech. 3. De doorbraak in het mondiale klimaatbeleid 4. De doorbraak van de disinvestment-beweging 5. Fossiele energiebedrijven boeren (snel) achteruit. 6. Hernieuwbare energie breekt het ene record na het andere. 7. Elektrificatie wagenpark komt op gang. 8. Peer-to-peereconomie doet zijn intrede. 9. Circulaire economie is het nieuwe Leitmotiv. 10. Zelfs stortplaatsen leveren nieuwe grondstoffen. 5/4/2017 TR/Jones 13

1. (Energiegerelateerde) CO 2 emissies stabiliseren voor het eerst wereldwijd (Data: IEA, 2016) 1 5/4/2017 TR/Jones 14

1. (Energiegerelateerde) CO 2 emissies stabiliseren voor het eerst wereldwijd (Data: IEA, 2016) 1 5/4/2017 TR/Jones 15

Cijfers 2016 bevestigen deze trend 5/4/2017 TR/Jones 16

Een van de hoofdredenen? Chinese steenkoolconsumptie vermindert 5/4/2017 TR/Jones 17

2. Cleantech transitie in China gaat sneller dan vooropgesteld in eigen doelstellingen 2 5/4/2017 TR/Jones 18

2. Cleantech transitie in China gaat sneller dan vooropgesteld in eigen doelstellingen 2 J. Legget: It looks as though total CO 2 emissions may have peaked in 2014, fully 16 years ahead of the national 2030 target 5/4/2017 TR/Jones 20

3. Klimaatbeleid dubbelsporig succes 3 limit planetary warming to well below 2 C, urging nations to pursue an even stricter target, 1.5 C Countries will assess their progress towards reducing emissions in 2018, and must revisit their climate pledges every five years, beginning in 2020 The agreement creates a transparent system for measuring, reporting and verifying emissions 5/4/2017 TR/Jones 21

Naar 2,7 C met huidige afspraken van Parijs 3 T-stijging indien akkoord Parijs wordt uitgevoerd Grens gevaarlijke klimaatveranderingen TR/Jones 22

Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 = 3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht 3 5/4/2017 TR/Jones 23

Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 = 3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht 3 Maar wat na de verkiezing van fossil fool Donald Trump & aanstelling van o.a. Scott Pruitt (EPA)? 5/4/2017 TR/Jones 24

5/4/2017 TR/Jones 25

5/4/2017 TR/Jones 26

4. Disinvestment-beweging wint heel snel aan invloed 4 Om de opwarming te beperken tot maximum 2 C moet de hoofdmoot van de fossiele grondstofvoorraden (steenkool, aardolie, gas) in de grond blijven 5/4/2017 TR/Jones 27

> 500 organisaties trokken voor meer dan 5,000 miljard dollar geld terug uit fossiele sector 5/4/2017 TR/Jones 28

Universiteiten sluiten zich aan in België en nu ook Harvard! 4 5/4/2017 TR/Jones 29

5. Fossiele bedrijven boeren slecht 5 Steenkoolbedrijven : o Peabody Energy, Arch Coal, 5/4/2017 TR/Jones 30

5. Fossiele bedrijven boeren slecht 5 Oliebedrijven in crisis (maar ook in transformatie): o o Lage olieprijzen & dure ontginning Klimaatbeleid & Afbouw subsidies 5/4/2017 TR/Jones 31

5/4/2017 TR/Jones 32

6. Hernieuwbare energie breekt helemaal door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie) 6 5/4/2017 TR/Jones 34

6. Hernieuwbare energie breekt helemaal door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie) 6 + 71 GW IN 2016 + 51 GW IN 2016 5/4/2017 TR/Jones 35

Bevestigd door het Amerikaanse Department of Energy 5/4/2017 TR/Jones 36

7. Elektrificatie transport niet meer tegen te houden 7 Financial Times: Europe s focus on diesel may have driven its car industry up a technological dead end Verkoop van EVs steeg (wereldwijd) met 60% in 2015 (cf. verkoop PV-installaties in zelfde jaar steeg met 50%) 5/4/2017 TR/Jones 37

7. Elektrificatie van transport is niet meer tegen te houden Noorwegen op nr. 1 in EU 7 5/4/2017 TR/Jones 39

Iconische London Cab gaat elektrisch! 5/4/2017 TR/Jones 40

7. Elektrificatie transport toekomstscenario s 7 5/4/2017 TR/Jones 41

Deze doorbraak vereist moedig beleid! 5/4/2017 TR/Jones 42

Deze doorbraak vereist moedig beleid! 5/4/2017 TR/Jones 43

10 redenen om optimistisch te zijn 1. CO 2 -emissies stabiliseren voor het eerst wereldwijd. 2. China sluit haar steenkoolcentrales en goes cleantech. 3. De doorbraak in het mondiale klimaatbeleid 4. De doorbraak van de disinvestment-beweging 5. Fossiele energiebedrijven boeren (snel) achteruit. 6. Hernieuwbare energie breekt het ene record na het andere. 7. Elektrificatie wagenpark komt op gang. 8. Peer-to-peereconomie doet zijn intrede. 9. Circulaire economie is het nieuwe Leitmotiv. 10. Zelfs stortplaatsen leveren nieuwe grondstoffen. 5/4/2017 TR/Jones 45

Conclusies 5/4/2017 TR/Jones 46

Dank voor de aandacht! Alle recensies en interviews: http://epo.be/uitgeverij/boekinfo_pers-reacties.php?isbn=9789462670822 5/4/2017 TR/Jones 47