De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011"

Transcriptie

1 De transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011

2 Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen Gelijkaardig probleem voor uitputting van fosfaatvoorraden 28/08/2011 2

3 Materialenafhankelijkheid 28/08/2011 3

4 Kritische grondstoffen voor de EU Supply risk Economic importance 4

5 cruciaal voor de groene economie! Supply risk Wind energy, electric cars Catalysts PV energy Batteries Economic importance 5

6 Living Planet Report 2010 BAU = SC = Suicide Scenario 28/08/2011 7

7 Ecologische grenzen, the non-negotiable basis for our social and economic development Rockström et al., Nature, 461, /08/2011 8

8 Ecologische duurzaamheid: Vereist Factor 10 reductie milieuimpact (EVA, CO 2 (eq.), TMR, etc.) tegen 2050 voor Westerse landen 28/08/

9 Parallelle transities... Energiebeheer Materialenbeheer Financiën Wonen Voeding Mobiliteit 28/08/

10 SocioTechnical (sustainable production) Behavioural (sustainable consumption)

11 1. I love Techno Koppeling energie- en materialenbeleid: Energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, (Super)Smart Grids Kernelementen duurzaam materialenbeheer: Industriële ecologie cradle to cradle slim sluiten Slimme producten: EcoDesign (LCA) Van verbruikers naar gebruikers Voorwaarden? Pro-actief overheidsbeleid Groene fiscaliteit (taksombouw) Gerichte sturing van onderzoeksprogramma s (cf. IWT, FP7) 28/08/

12 SMM Maturity Model (Rossy, Jones, Geysen, Bienge, 2010) 28/08/

13 Materialentransitie: slim sluiten 28/08/

14 Materialentransitie: slim sluiten 28/08/

15 Materialentransitie: slim sluiten WtP 28/08/

16 Urban Mining (bv. Lithium recovery in Umicore Verhaeghe et al., 2011) 28/08/

17 Materialentransitie: slim sluiten technospheric mining WtP (E)LFM 28/08/

18 Case-study: Closing the Circle/Enhanced Landfill Mining (ELFM) 2009: Oprichting ELFM Consortium K.U.Leuven, VITO, UH, OVAM, LRM, LNE, Group Machiels EFRO Demonstratie CtC 2010: 1st Intern. ELFM Symposium IWT O&O ELFM, 6 M budget : Opstart CtC (230 M invest.) ELFM Goes international 28/08/

19 The benefits of recycling... Diran Apelian, CR³ Presentation, Leuven, /08/

20 Recyclageratio s moeten naar boven! (cf. UNEP, 2011) 28/08/

21 Groeiende vraag vereist primaire materialenstroom ondanks goede recyclage (cf. aluminium) Martchek (2007); Stijgende Al stock in technosfeer RC: 34-36% (UNEP) EOL-RR: 42-70% (UNEP) 28/08/

22 Slimme producten, materialen op maat Multifunctionaliteit & modulariteit Ecodesign: Voor hergebruik, reassemblage, sluiten kringlopen, minimale impact tijdens gebruiksfase Ook op systeemniveau (bv. stadsplanning) Nieuwe reguleringsvormen Extended producer responsibility (EPR) & terugnameplicht 28/08/

23 Van producten naar diensten 28/08/

24 2. We need to change our behaviour 28/08/

25 World 2.0: Terug naar boomhutten? Neen, danku 28/08/

26 Behoefte aan inspirerende toekomstbeelden: Leitbilder Pull-effect even belangrijk als pusheffect

27 Urgenda, /08/

28 De voordelen van een transitiebeleid Nieuwe jobs Energie- en materialenautonomie Leefbare steden minder gezondheidskosten (Pittel en Rubbelke, 2008) Kenniseconomie cleantech & aantrekken investeringen Hier en nu, geen vrijbuiters! 28/08/

29 Dank voor de aandacht! Foto Carl Vandervoort Dr. Ir. Peter Tom Jones IOF Research Manager Industrial Ecology and SMM Centre for high temperature processes, metallurgy and refractory materials Centre for Resource Recovery and Recycling(CR³) & SMaRT-Pro² IOF Knowledge Platform: Enhanced Landfill Mining Research Consortium: Dept. MTM, K.U.Leuven 28/08/

De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid en de rol van de culturele sector

De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid en de rol van de culturele sector De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid en de rol van de culturele sector Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) Ecocultuur Stuk, 21/11/2011 BAU is geen optie meer... 21/11/2011 2 Living Planet

Nadere informatie

Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor

Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor Utopia-avond Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor 19.30-21.30 uur, refter Hollands College Utopia Revisited 2016 = 500 jaar publicatie Thomas

Nadere informatie

De transitie naar een koolstofarme, circulaire economie: van stadsmijnbouw tot Enhanced Landfill Mining

De transitie naar een koolstofarme, circulaire economie: van stadsmijnbouw tot Enhanced Landfill Mining De transitie naar een koolstofarme, circulaire economie: van stadsmijnbouw tot Enhanced Landfill Mining 9 December 2011 Dr. Ir. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/ELFM Consortium) Business As Usual = Geen optie

Nadere informatie

De transitie naar duurzaamheid: ook een kwestie van ethiek. Dr. Ir. Peter Tom Jones , Leuven

De transitie naar duurzaamheid: ook een kwestie van ethiek. Dr. Ir. Peter Tom Jones , Leuven De transitie naar duurzaamheid: ook een kwestie van ethiek Dr. Ir. Peter Tom Jones 11-02-2015, Leuven Overzicht Het klimaatprobleem in een ruimere context Een kwestie van ethiek Oplossingen o Transitiepaden

Nadere informatie

Peter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014

Peter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014 Stuur uw vragen naar: +32 470 533 966 Peter Tom Jones Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven Bijdrage Peter Tom Jones Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager

Nadere informatie

Vergiftiging van bodem, (grond) water en rivieren. Casus: Chloor-verbindingen en zware metalen.

Vergiftiging van bodem, (grond) water en rivieren. Casus: Chloor-verbindingen en zware metalen. Vergiftiging van bodem, (grond) water en rivieren. Casus: Chloor-verbindingen en zware metalen. Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology, Asst. Prof., LUCA. Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas (LUCA, school

Nadere informatie

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten?

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? 26/03/2010 Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? Dr. Karl Vrancken projectenmanager - VITO VITO Unit transitie energie en milieu» Energie en emissie modellering en monitoring»

Nadere informatie

www.ahaproject.be voordracht Peter Tom Jones 1/14

www.ahaproject.be voordracht Peter Tom Jones 1/14 De Transitie naar Duurzaamheid Peter Tom Jones KULeuven Plan C TNM ICTV AHA-project Deinze 18-04-2012 verslag: M. Sterken (International Polar Foundation) Voor slides van de voordracht, zie: www.petertomjones.be

Nadere informatie

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 Blik op de toekomst John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 18/05/2017 2 Bron: ETC, draft report product circularity, 2017 Waste management indicators 3 Material circularity indicator Ontwikkeld

Nadere informatie

Studienamiddag Steunpunt SuMMa. 23 maart 2016

Studienamiddag Steunpunt SuMMa. 23 maart 2016 Studienamiddag Steunpunt SuMMa 23 maart 2016 1972 1987 1992 2002 2005 2011 2013 2014 2015 Eurotop Milieu ministers VMP milieu economie EU politiek Hoe ontstaan? Voorstel 2011 Logische extensie op plan

Nadere informatie

Sustainable Concrete Centre. Duurzaam Innoveren in beton

Sustainable Concrete Centre. Duurzaam Innoveren in beton Sustainable Concrete Centre Duurzaam Innoveren in beton Sustainable Concrete Centre Oosterhout (NB), The Netherlands Director: Mantijn van Leeuwen m.vanleeuwen@crh-scc.nl +31 6 2275 4364 CRH in Nederland

Nadere informatie

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

10 redenen voor (voorzichtig) milieu-optimisme

10 redenen voor (voorzichtig) milieu-optimisme 10 redenen voor (voorzichtig) milieu-optimisme Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager SIM² KU Leuven & Voorzitter i-cleantech Vlaanderen vzw) 5-5-2017, LEUVEN Climate change, the mother of all

Nadere informatie

Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem

Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem 1 Mijnwater BV 2012 Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem Smart Cities door slim gebruik van energienetwerken: Mijnwater 3.0 7 René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com) Cluster Manager

Nadere informatie

Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland

Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle

Nadere informatie

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,

Nadere informatie

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes VMP congres Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes sw@essenscia.be Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Hefboom 9 binnen Vlaams

Nadere informatie

Water crisis - kunnen ingenieurs nog iets bijbrengen?

Water crisis - kunnen ingenieurs nog iets bijbrengen? Water crisis - kunnen ingenieurs nog iets bijbrengen? James.Leten@siwi.org Wereldwijds Opportuniteiten Regionaal - Stroomgebied Lokaal: checklist 2000 2015 millennium ontwikkelingsdoelstellingen 2000 2015

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Pieter Van Laere - Sustainable Development Manager Saint-Gobain Construction Products - ISOVER De kers

Nadere informatie

FRIS Duurzame Energie. Trekkers: EnergyVille

FRIS Duurzame Energie. Trekkers: EnergyVille FRIS Duurzame Energie Trekkers: EnergyVille Voorstelling FRIS werkgroep Duurzame Energie Leden FRIS werkgroep Trekker Bouwstenen FRIS-cluster IncubaThor met stimuleringsprogramma KIC InnoEnergy (pre-seed)

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012

Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012 Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012 Praktijkvoorbeelden voor duurzaam ketenbeheer om de ecologische, sociale en economischfinanciële impact in kaart te brengen. Bernard MAZIJN Universiteit Gent

Nadere informatie

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019 Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie 25 april 2019 Behoeften invullen met minder hulpbronnen Langere levensduur voor producten Gedeeld gebruik Minder verlies Dienst centraal en niet het

Nadere informatie

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020.

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020. Horizon 2020 MKB instrument & Fast track to Innovation 10 juni 2015 Martijn Lammers Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020 2 1 Boodschap 3 MKB instrument: wat is het? Financiering voor High

Nadere informatie

De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030. Han Vandevyvere 20 februari 2013

De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030. Han Vandevyvere 20 februari 2013 De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030 Wetenschappelijk eindrapport Han Vandevyvere 20 februari 2013 Nulmeting: scope 1, 2 en 3 Scope 1,2: verdeling sectoren 28 kton 112 kton 257 kton Totaal = 808

Nadere informatie

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT?

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Karl Vrancken Projectenmanager VITO 5de Vlaams Milieucongres Gent -21 oktober 2008 1 Neen, maar 2 Hoe bereiken we duurzaamheid? Wat is cradle to cradle?

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok Constructieve Flexibiliteit Constructief Ontwerper Part Time Universitair Docent Constructief Ontwerpen Department for the Built Environment TU/e Eindhoven University of Technology Rotterdam Mysterieland

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Sessie 2: De rol van de milieucoördinator in de transitie van lineaire naar circulaire economie

Sessie 2: De rol van de milieucoördinator in de transitie van lineaire naar circulaire economie Sessie 2: De rol van de milieucoördinator in de transitie van lineaire naar circulaire economie Prof. Hildegard Deweerdt Milieuexpert KBC, prof Milieukunde Ugent, gastauteur Wolters Kluwer De rol van de

Nadere informatie

kunststofindustrie naar Geert Scheys

kunststofindustrie naar Geert Scheys Transitie van de kunststofindustrie naar duurzame ontwikkeling Geert Scheys FEDERPLAST.BE Producenten van kunststof- en rubberartikelen LEDEN Agoria & Essenscia 236 effectieve leden (producenten) 18 aangesloten

Nadere informatie

Duurzaam bouwen in België

Duurzaam bouwen in België Duurzaam bouwen in België Constitutionele context Federaal: Productbeleid (normen) Regio s: leefmilieu, wonen, rationeel energieverbruik,... 1 Sector 70 000 ondernemingen Vooral KMO Belg: Zelfbouwer >80%

Nadere informatie

Houthalen vormt broedplaats voor innovatief stortbeheer

Houthalen vormt broedplaats voor innovatief stortbeheer (index.php) (http://adverteren.limburg-actueel.be/index.php?option=com_adagency&controller=adagencyads&task=click& cid=159&bid=365&aid=57) (http://adverteren.limburg-actueel.be/index.php?option=com_adagency&controller=adagencyads&task=click&cid=167&

Nadere informatie

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen 3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Wordt Cradle to Cradle de volgende duurzaamheidsstrategie?

Wordt Cradle to Cradle de volgende duurzaamheidsstrategie? 14/07/2009 Wordt Cradle to Cradle de volgende duurzaamheidsstrategie? Dr. Karl Vrancken projectenmanager - VITO VITO s activiteiten Aardobservatie Energie Materialen Scheiding & conversie Analyse Technologie

Nadere informatie

FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER

FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER Chemical industry 2012 Labour creation Trade balance 89.700 direct 150.000 indirect Chem & life sc > 25 billion All

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE 2050 alles duurzaam CO 2 Brandstof gebruik en CO2 in centraal vermogen 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000

Nadere informatie

Kinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014

Kinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Kinderopvang in transitie Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Conclusies Ingrijpende maatschappelijke verandering vraagt aanpassing Transities leiden tot onzekerheid, spanning en afbraak Omgaan met transities

Nadere informatie

UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid?

UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? Socomec GNB Industrial Power Dennis Klein - Raf Bruggeman Our expertises: Socomec High quality power supply Ensuring the

Nadere informatie

Umicore sluit de cirkel: Duurzaamheid werkt!

Umicore sluit de cirkel: Duurzaamheid werkt! Umicore sluit de cirkel: Duurzaamheid werkt! Flanders Inland Shipping Network Johan Brusselaers 03/12/2012 Umicore s business approach We transformeren metalen in hoogtechnologische materialen. We gebruiken

Nadere informatie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie Ecodesign Leen Van Aken Groep Design & Technologie Wat is ecodesign? Eco - design Ecologisch > esthetisch, ergonomisch, economisch, functioneel, Levenscyclus > ontwerp, productie, distributie, gebruik

Nadere informatie

Studiedag circulaire economie 13 september 2016

Studiedag circulaire economie 13 september 2016 Studiedag circulaire economie 13 september 2016 Sessie B2 Circulaire economie en consumptie - denken in behoeftesystemen An Vercalsteren, VITO NV an.vercalsteren@vito.be ton per capita DE MATERIALENVOETAFDRUK

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Robbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille

Robbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Robbe Salenbien Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Energienetten Inhoudstafel 1. Context De actuele energieproblematiek Een veranderend energienetwerk 2. Het belang van warmte(netten)

Nadere informatie

Management van retour-logistieke ketens

Management van retour-logistieke ketens Management van retour-logistieke ketens Erwin van der Laan RSM Erasmus Universiteit EVO dag 30 mei 2006 Duurzame Supply Chains Meet the needs of the present without compromising the ability of future generations

Nadere informatie

DUURZAME. Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014

DUURZAME. Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014 BEGELEIDING LEREND NETWERK DUURZAME WIJKEN Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014 Doel Stimuleren duurzame wijkontwikkeling in Vlaanderen - Informatie & informatie-uitwisseling - goede voorbeelden - begeleiding,

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Ecodesign in het hoger onderwijs

Ecodesign in het hoger onderwijs Ecodesign in het hoger onderwijs EHO-kit VOOR ECONOMISCHE OPLEIDINGEN DEPARTEMENT LEEFMILIEU, NATUUR & ENERGIE Voorwoord De economische én ecologische problemen in onze maatschappij dwingen overheid,

Nadere informatie

www.machiels.com Presentatie Closing the Circle workshop 2 april 2015

www.machiels.com Presentatie Closing the Circle workshop 2 april 2015 www.machiels.com Presentatie Closing the Circle workshop 2 april 2015 Afval Remo milieubeheer België Afval Remo milieubeheer België Enhanced Landfill Mining: kringlopen sluiten op een slimme manier Directe

Nadere informatie

GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen

GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen ondersteunen van technologiebedrijven met groeiambitie actieve kennispool in domein duurzame en hernieuwbare energie GreenBridge

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Overzicht. Technologische ontwikkeling en milieu-innovatie: een transitie naar de maatschappij van morgen. steven.vanpassel@uhasselt.

Overzicht. Technologische ontwikkeling en milieu-innovatie: een transitie naar de maatschappij van morgen. steven.vanpassel@uhasselt. Technologische ontwikkeling en milieu-innovatie: een transitie naar de maatschappij van morgen steven.vanpassel@uhasselt.be 1 Overzicht Achtergrond: crisis? Wat is duurzaamheid? Omschrijving Meten Oplossingen?

Nadere informatie

Belgische Voorzitterschap 2010: Duurzaam grondstoffen- en materialenbeheer

Belgische Voorzitterschap 2010: Duurzaam grondstoffen- en materialenbeheer Onze ref.: RB-CA/2010/29 Brussel, 17 juni 2010 DOCUMENT Belgische Voorzitterschap 2010: Duurzaam grondstoffen- en materialenbeheer Samenvatting De Europese en Belgische economie is sterk afhankelijk van

Nadere informatie

Alkondor Circulair. 4 juni Martijn Veerman

Alkondor Circulair. 4 juni Martijn Veerman Alkondor Circulair 4 juni 2018 Martijn Veerman m.veerman@alkondor.nl Scope Alkondor Hengelo 1 Engineering 2 Productie 3 Montage 4 Beheer en Onderhoud Uitwerken, ontwikkelen, informatie koppelen en tekenen

Nadere informatie

Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens

Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens (1) Vlaamse strategie voor de bio-economie Interdepartementale werkgroep voor de bio-economie opgestart in 2012 Informatie-uitwisseling

Nadere informatie

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP LEENTJE CROES, PROGRAM MANAGER Chemical industry2012 Labour creation Trade

Nadere informatie

Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie

Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving 2030-2050 De Ruijter Strategie "Er bestaan geen slechte scenario's, alleen slechte voorbereiding." Paul de Ruijter De Ruijter Strategie Doelstellingen

Nadere informatie

Vragen en antwoorden CtC-project

Vragen en antwoorden CtC-project Vragen en antwoorden CtC-project Vragen en antwoorden CtC project 1. Waarom moet de stortplaats terug ontgraven worden? Zal er geen hinder ontstaan? De afvalstoffen die opgeslagen liggen hebben een aanzienlijke

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011 Relevantie van (carbon) footprinting voor telers Jasper Scholten 23 juni 2011 Inhoud 1. Blonk Milieu Advies 2. Levenscyclusanalyse (LCA) 3. Carbon Footprinting 4. Footprint van brouwgerst 5. Footprint

Nadere informatie

Vandaagafval morgengrondstof!

Vandaagafval morgengrondstof! Vandaagafval morgengrondstof! 5de Vlaams Milieucongres IFEST 21 October 2008 Florens Slob Manager Sustainable Business Solutions Van Gansewinkel Group Agenda Korte verkenning Cradle to Cradle concept &

Nadere informatie

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30 Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere

Nadere informatie

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Ir. Piet van Luijk / min. BZK 03-12-2013 1 Waar staan we Bepalingsmethode die aansluit op Europese bepalingsmethoden Nationale MilieuDatabase die geschikt

Nadere informatie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?

Nadere informatie

Een toelichting op Circular IQ

Een toelichting op Circular IQ Een toelichting op Circular IQ Vereniging Circulair Friesland Roy Vercoulen & Claire Teurlings Founders Circular IQ 14 Februari 2017 Een slim interactief platform dat duurzaamheidsinformatie verandert

Nadere informatie

Interessegroep Critical Chain Interessegroep Critical Chain. Agenda. Richard Smal Voorzitter Critical Chain Interesse Groep

Interessegroep Critical Chain Interessegroep Critical Chain. Agenda. Richard Smal Voorzitter Critical Chain Interesse Groep IPMA Grote projecten plannen: How to plan a battleship! Aarle Rixtel, 24 april 2014 Richard Smal Voorzitter Interesse Groep 20:00 of Critical Change 1 Met dank aan onze sponsors Doelstellingen IPMA Critical

Nadere informatie

Leefbare steden. met connected lighting

Leefbare steden. met connected lighting Leefbare steden met connected lighting 3 Steden veranderen Uitdagingen voor leefbaarheid en veiligheid Steden kunnen druk en chaotisch zijn Maar de diversiteit maakt ze voor velen aantrekkelijk Feit:

Nadere informatie

De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer

De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Maarten Dubois Manager Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer (SuMMa) KU Leuven 29 maart 2015 SteunpuntDuurzaam Materialenbeheer(SuMMa)

Nadere informatie

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur Geïntegreerde netwerken en knooppunten: veranderingen in de maatschappij Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur Project uitwerking en planvoorbereiding Advies verkenningen Onderzoek duurzame stedenbouw

Nadere informatie

Minor voorlichting PEW 13 maart 2017 Dorien Kooij

Minor voorlichting PEW 13 maart 2017 Dorien Kooij Minor voorlichting PEW 13 maart 2017 Dorien Kooij MINOR Vrijheid om te kiezen (3 vakken) - gebruik hem! Enkele voorbeeldpakketten voor PEW-ers 1. Organisatie(verandering) Marijke Braakman 2. Economische

Nadere informatie

Smart Mobility Amsterdam. Tijs Roelofs X Smart Mobility Manager X CTO X City of Amsterdam

Smart Mobility Amsterdam. Tijs Roelofs X Smart Mobility Manager X CTO X City of Amsterdam Smart Mobility Amsterdam Tijs Roelofs X Smart Mobility Manager X CTO X City of Amsterdam Inhoud 1. Mobiliteit in Amsterdam 2. Smart Mobility trends 3. Innovatie strategie & projecten 4. Amsterdam MaaSterplan

Nadere informatie

Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie. Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw

Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie. Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw 1 Uitdagingen Sustainable Development 1950 2.5 billion 2011 7 billion 2050 9 billion World

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt Hoorzitting Vlaams parlement Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt sw@essenscia.be 1 De essenscia-sectoren Basischemie Farma en life sciences Chemische producten voor de landbouw Zepen,

Nadere informatie

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM BIES BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM Naar een duurzaam en geïntegreerd energiesysteem voor een wijk in transitie Een onderzoek uitgevoerd door: Met ondersteuning van: Foto: AEROPHOTO-SCHIPHOL 1

Nadere informatie

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte

Nadere informatie

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Lut Bollen, 26 oktober 2011 Overzicht Europese beleidskader Smart Cities and Communities Initiative Karakteristieken Bouwstenen

Nadere informatie

D OE P E L S T R I J K E RS

D OE P E L S T R I J K E RS D OE P E L S T R I J K E RS RECYCLINGSYMPOSIUM 04 NOVEMBER 2015 RESOURCE EFFICIENT DESIGN RESOURCE EFFICIENT DESIGN HERBESTEMING SLEM DESIGN FOR REUSE AND RECOVERY DOEPEL STRIJKERS DESIGN FOR RESOURCE

Nadere informatie

Stichting Energie Transitie Nederland

Stichting Energie Transitie Nederland Stichting Energie Transitie Nederland Energietransitie: van centrale naar decentrale opwek voor transparantie en duurzaamheid in de energiemarkt Themabijeenkomst Milieunetwerkcommissie IJssel- Vecht 28

Nadere informatie

CHALLENGE LANDSCHAP Kwaliteit door ontwikkelen

CHALLENGE LANDSCHAP Kwaliteit door ontwikkelen CHALLENGE LANDSCHAP 2070 Kwaliteit door ontwikkelen 54 JAAR TERUG, 54 JAAR VOORUIT landschap in transitie - 1962 1962 54 JAAR TERUG, 54 JAAR VOORUIT landschap in transitie - 2016 2016 LANDSCHAP IN 2070

Nadere informatie

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%

Nadere informatie

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen VMx studiedag mobiliteit Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen 05/09/2013, Leuven Carlo Mol Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen Agenda» Elektrische Mobiliteit : Wat? Waarom? Wie?

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek

Duurzaamheid in Agrologistiek Duurzaamheid in Agrologistiek Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Wageningen Universiteit Doel sessie Gezamenlijk inzicht verkrijgen in duurzame logistiek. Discussie resulterend in: Actiepunten voor

Nadere informatie

Vlaams beleid rond de bio-economie

Vlaams beleid rond de bio-economie Vlaams beleid rond de bio-economie Inhoud Hoe het begon Visie, strategie en actieplan Rol van de Interdepartementale werkgroep (IWG) SCAR-aanbevelingen Hoe het begon Februari 2012: Europese strategie en

Nadere informatie

Quest for Summer. Leuven, 1 september 2018

Quest for Summer. Leuven, 1 september 2018 Quest for Summer Leuven, 1 september 2018 Gastsprekers: 2014: Françoise Chombar, CEO MELEXIS 2015: Wim Ottevaere, CFO ABLYNX 2016: Elling De Lange, CFO TKH GROUP 2017: Luc Burgelman, CEO NGDATA 2018: Hans

Nadere informatie

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor -

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor - Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij - met de natuur als mentor - KIVI 23 september 2014 Inclusief en circulair innoveren en co-creëren door te inspireren Geanne van Arkel Sustainable

Nadere informatie

Cradle-to-Cradle ook voor Vlaanderen? Themagroepvergaderingen MIP2 - Antwerpen 25/03/2010

Cradle-to-Cradle ook voor Vlaanderen? Themagroepvergaderingen MIP2 - Antwerpen 25/03/2010 Cradle-to-Cradle ook voor Vlaanderen? Themagroepvergaderingen MIP2 - Antwerpen Doel van deze studie Cradle to cradle is een belangrijke inspiratiebron voor MIP2 Een handleiding voor MIP2 om met het concept

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids!

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Smart Homes Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Duizelseweg 4a 5521 AC Eersel www.smart-homes.nl info@smart-homes.nl Peter Brils tel.

Nadere informatie

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Introductie van het bedrijf Uitvinder van de Heuga tapijttegel Omzet $ 1 miljard 3500 medewerkers

Nadere informatie

Circulaire economie Duurzaam materiaalgebruik in de bouw

Circulaire economie Duurzaam materiaalgebruik in de bouw Circulaire economie Duurzaam materiaalgebruik in de bouw Gent, 29 november 2016 Roos Servaes, Meg Scheppers INHOUD 1. Circulaire economie 2. Materiaalbewust bouwen in kringlopen (2014-2020) 3. Materiaalprestatie

Nadere informatie

ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH

ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH Waarom FISCH roadmaps? Hulpmiddel voor FISCH en de Vlaamse chemiesector om duidelijke ontwikkeltrajecten aan te wijzen

Nadere informatie

Inhoud van belangrijkste Locals Werkgroep Meetings gepland als ondersteuning tussen de Locals Meetings

Inhoud van belangrijkste Locals Werkgroep Meetings gepland als ondersteuning tussen de Locals Meetings Inhoud van alle Locals Meetings van start Locals Werking - juli 2010 tot en met december 2015 -. Inhoud van belangrijkste Locals Werkgroep Meetings gepland als ondersteuning tussen de Locals Meetings Vraagstelling

Nadere informatie

Rijkswaterstaat circulair

Rijkswaterstaat circulair Rijkswaterstaat circulair ir. Bon Uijting Adviseur CE in de GWW Rijkswaterstaat WVL 16-01-2019 Wat is de ambitie van RWS? Bestuur RWS: RWS werkt circulair in 2030 Rijksbrede programma: 50% minder primaire

Nadere informatie

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go Peter Vermeij Baerte de Brey 2 Dutch vision Why invest in electric vehicles? Contributes to the economic position of The Netherlands Energy

Nadere informatie