Docentenhandleiding module Overheid, Burger en DigiD De module In de module Overheid, Burger en DigiD wordt het thema overheid, burger en hun onderlinge online en offline communicatie verkend aan de hand van opdrachten en worden leerlingen voorbereid op het zelfstandig aanvragen en activeren van een DigiD. Dit is het hoofddoel van de module. Een belangrijke opmerking hierbij: het daadwerkelijk aanvragen en activeren vindt -uit oogpunt van privacy en aansprakelijkheid- buiten de klassensituatie plaats 1. In de lesmodule wordt dit aanvragen en activeren alleen voorbereid. De verkenning van overheid en burger geschiedt aan de hand van mensen die bij de overheid werken en met wie de burger in contact zou kunnen komen vanuit zijn vier mogelijke rollen: klant, adviseur/inspreker, kiezer en onderdaan. De module had dus ook Ambtenaar, Burger en DigiD kunnen heten. Opbouw module De module is opgebouwd uit vijf onderdelen: Animatie Onderdeel 1: 'Overheid' Onderdeel 2: 'Burger en DigiD' Aan de slag Woorden Overheid, Burger en DigiD oefenen. Het onderdeel Uitleg DigiD aanvragen valt buiten het bestek van de les. Hierin vinden de leerlingen twee stappenplannen die ze (thuis) kunnen downloaden en printen. In de twee stappenplannen staan de stappen die je moet zetten om een DigiD aan te vragen en te activeren. De introductie van het thema overheid, burger en hun onderlinge communicatie vindt klassikaal plaats aan de hand van een animatiefilmpje. Vervolgens worden online opdrachten aangeboden. Er zijn twee clusters opdrachten. Het eerste cluster bestaat uit zes opdrachten, het tweede uit zeven. De leerlingen kunnen deze opdrachten individueel maken of in tweetallen. De leerlingen kunnen zelf hun antwoorden op de opdrachten online controleren. De docent bespreekt op gezette tijden de voortgang bij de opdrachten met de leerlingen. Via zogenaamde Kennischecks wordt de verworven kennis online getoetst in de module. Ook hier kunnen de leerlingen zelf de antwoorden online controleren. In het onderdeel Aan de slag oefenen leerlingen digitale informatievaardigheden en mediawijsheidcompetenties 2 die ze nodig hebben bij het zelfstandig aanvragen en 1 Dit kan gebeuren via Digidingen-desk. Inloopspreekuur voor jongeren. Bibliotheken kunnen dit inloopspreekuur inrichten of scholen kunnen dat doen, al dan niet in samenwerking met de bibliotheek. Voor meer informatie: www.digidingen-desk.nl. 2 Voor een uitleg van deze begrippen verwijzen we naar de algemene inleiding op de modules, Toelichting modules (zie doejedigiding.nl, bij Informatie docent ). 1
activeren van een DigiD. In het onderdeel Woorden oefenen wordt er gewerkt aan het uitbreiden van de woordenschat horend bij het thema overheid, burger en hun onderlinge communicatie en bij het aanvragen en activeren van een DigiD. Voor meer informatie over de achtergronden en aanpak van Doe je digiding! zie Toelichting modules (doejedigiding.nl, bij Informatie docent ). Doelgroep Vmbo-leerlingen, vierde leerjaar, alle leerwegen (beroeps, kader, gemengd, theoretisch). Mbo-studenten, eerste leerjaar, alle niveaus (1, 2, 3, 4). Duur De gehele module duurt 90 minuten. De docent is vrij om opdrachten over te slaan en zo de module in te korten. Benodigde materialen 1. Digibord of computer met internetverbinding, beamer en scherm. 2. Een lokaal met voldoende computers (desktops/laptops/tablets) met internetverbinding voor de leerlingen. Bij voorkeur 1 computer per leerling, anders 1 computer per tweetal. 3. Voldoende koptelefoons voor de leerlingen. Vraag de leerlingen vooraf hun eigen oortjes mee te nemen. 4. Deze docentenhandleiding en het antwoordenblad. In het antwoordblad vindt u bij alle opdrachten de juiste/mogelijke antwoorden. Het antwoordblad dient u digitaal te gebruiken. Als u uitzoomt naar 200% is alle informatie goed leesbaar. Voorbereiding 1. De docent opent en leest de e-mail, die hij ontvangt nadat de school een overeenkomst heeft gesloten met Stichting Digisterker, de ontwikkelaar van Doe je digiding! Jongeren en de digitale overheid. De inloggegevens van de leerlingen zitten als bijlage bij deze mail. In de mail wordt uitgelegd hoe met deze gepseudonimiseerde inloggegevens om te gaan. De docent leest deze instructie en voert haar uit. 2. De docent bekijkt de module online: https://doejedigiding.nl/ en logt in met de persoonlijke inloggegevens die hij heeft ontvangen via zijn e- mailadres. Als hij met deze gegevens inlogt, komt hij op het docentendeel van de leeromgeving terecht. Het docentendeel bevat naast de modules ook het onderdeel Informatie docent. Daar vindt hij o.a. de docentenhandleidingen en antwoordenbladen van de modules. 3. De docent neemt de docentenhandleiding door en bepaalt welke onderdelen klassikaal besproken moeten worden en welke opdrachten hij eventueel wil overslaan. 2
Leerdoelen module plus aansluiting leerdoelen en eindtermen maatschappijvakken vmbo en mbo Onderdeel 1: 'Overheid' 1. De leerling kan in grote lijnen uitleggen wat wordt bedoeld met de overheid. 2. De leerling kan in grote lijnen uitleggen wat de overheid doet. 3. De leerling kan enkele beroepen van ambtenaren benoemen en uitleggen waarom deze beroepen zeer van elkaar kunnen verschillen. 4. De leerling kan de verschillende manieren benoemen waarop de overheid met haar burgers communiceert. 5. De leerling kan de verschillende manieren benoemen waarop de burger met de overheid kan communiceren. 6. De leerling kan uitleggen waarom de overheid steeds meer online wil communiceren met haar burgers. 7. De leerling kan de voordelen voor de burger benoemen van online communiceren met de overheid. 8. De leerling kan uitleggen wat een DigiD is, waarom de overheid DigiD heeft ingevoerd en hoe hij ermee om moet gaan. Onderdeel 2: 'Burger en DigiD' 1. De leerling kan de vier verschillende manieren van contact benoemen van de burger met de overheid: als kiezer, als onderdaan, als adviseur en als klant. Hij doet dit aan de hand van concrete voorbeelden. 2. De leerling kan in grote lijnen benoemen voor welke producten en diensten hij bij de overheid moet zijn. 3. De leerling kan in grote lijnen benoemen bij welke diensten en producten hij zijn DigiD nodig heeft. Aan de slag 1. De leerling kan benoemen waar hij een DigiD kan aanvragen, wat hij hiervoor nodig heeft en hoe hij dit veilig kan doen. 2. De leerling kan benoemen hoe hij een veilig DigiD aanmaakt. Dat wil zeggen: hoe hij een unieke gebruiksnaam en een veilig wachtwoord kiest en hoe hij deze inloggegevens zo kiest dat hij ze kan onthouden (hij kan er ook voor kiezen ze veilig te bewaren. De leerling kan dan benoemen welke tool, een wachtwoordmanager, hij hiervoor kan gebruiken). 3. De leerling kan de stappen benoemen die hij moet zetten bij het aanvragen van een DigiD. 4. De leerling kan uitleggen waarom het aanvragen van een DigiD verloopt zoals het verloopt. Zo kan hij de vraag beantwoorden waarom de organisatie DigiD per post een brief stuurt met een activeringscode. 5. De leerling kan benoemen hoe hij met zijn DigiD moet omgaan. 3
Woorden Overheid, Burger en DigiD oefenen 1. De leerling kan woorden rondom overheid, burger en DigiD plaatsen in de juiste context en ongeveer uitleggen wat ze betekenen. Relatie met vakken De module kan binnen het vmbo worden aangeboden bij de vakken Economie, Maatschappijleer en Maatschappijkunde. Ook kan hij worden ingezet door de mentor. Binnen het mbo kan de module worden aangeboden bij de vakken Burgerschap en Economie en bij het onderdeel Beroepspraktijkvorming. Bij genoemde vakken/onderdelen kan het thema overheid en alles wat ermee samenhangt op één of andere manier al zijn besproken. De module biedt dan een mogelijkheid om die leerstof te herhalen. Aansluiting bij leerdoelen en eindtermen maatschappijvakken vmbo en mbo De leerdoelen van deze module sluiten aan bij de leerdoelen van de Preambule en sommige eindtermen van de vakken Maatschappijleer, Maatschappijleer II (Maatschappijkunde) en Economie, zoals genoemd in het Examenprogramma maatschappijleer vmbo, Examenprogramma maatschappijleer II vmbo en Examenprogramma Economie vmbo (klik hier en verder voor meer informatie). Ook vallen de leerdoelen van deze module binnen de dimensies, die zijn geformuleerd voor het vak Burgerschap op het mbo (klik hier voor meer informatie). Evaluatie De Kennischecks geven aan in hoeverre de individuele leerlingen de leerdoelen hebben bereikt. De resultaten van de kennischecks zijn voor de docent online in te zien. 4
De module in stappen Introductie Activiteit Screenshot Duur 1 De docent bekijkt samen met de klas de animatie Overheid, Burger en DigiD en bespreekt het introductiefilmpje klassikaal aan de hand van de volgende twee vragen: a. Heb jij weleens (onlangs nog) contact gehad met iemand van een overheidsorganisatie? b. Heb jij weleens (onlangs nog) digitaal gecommuniceerd met een overheidsorganisatie? De animatie eindigt met de vraag Huh? Moet je zo n DigiD eerst zelf aanvragen? Deze vraag vormt de overgang naar de inhoud van de module, waarin toegewerkt wordt naar hoe je een DigiD aan kunt vragen. 5 minuten 5
Overheid Activiteit Screenshot Duur 2 De docent verstrekt de inloggegevens aan de leerlingen van de leeromgeving van Digisterker, zodat zij aan het werk kunnen. 15 minuten Er wordt ingelogd via het volgende URL-adres: https://leeromgeving.digisterker.nl De docent legt de leerlingen uit hoe ze moeten navigeren door de hoofdstukken. Je gaat pas verder als je alle opdrachten hebt gedaan van het hoofdstuk waar je mee bezig bent. Zodra dit het geval is, druk je op de blauwe knop Volgend Hoofdstuk onderaan het scherm. De leerlingen loggen in en gaan via de inhoudsopgave van de module naar Onderdeel 1: 'Overheid!' De leerlingen bekijken individueel of in tweetallen de video s en interactieve afbeeldingen die bij Onderdeel 1: 'Overheid' horen en maken de opdrachten 1 t/m 6 van onderdeel 1. De docent loopt rond, kijkt hoe het gaat en bespreekt eventueel optredende problemen klassikaal met behulp van smartboard of computer plus beamer. 6
Activiteit Screenshot Duur 3 Voordat de leerlingen de kennischeck gaan doen die hoort bij onderdeel 1, bespreekt de docent klassikaal opdrachten 1 t/m 6 kort. Hij bespreekt vooral die opdrachten die problemen opleverden en vat de inhoud nog even kort samen. Tevens behandelt hij eventuele vragen van de leerlingen. 10 minuten Hierna gaan de leerlingen individueel of in tweetallen de kennischeck maken. Ze controleren zelf hun antwoorden. 7
Burger en DigiD Activiteit Screenshot Duur 4 De leerlingen bekijken individueel of in tweetallen de video s en maken individueel of in tweetallen de opdrachten 1 t/m 7 die bij het tweede onderdeel Burger en DigiD horen. De docent loopt rond, kijkt hoe het gaat en bespreekt eventueel optredende problemen klassikaal met behulp van smartboard of computer plus beamer. 15 minuten 8
Activiteit Screenshot Duur 5 Voordat de leerlingen de kennischeck gaan doen die hoort bij het wteede onderdeel, bespreekt de docent klassikaal opdrachten 1 t/m 7 kort. Hij bespreekt vooral die opdrachten die problemen opleverden en vat de inhoud nog even kort samen. Tevens behandelt hij eventuele vragen van de leerlingen. Hierna gaan de leerlingen individueel of in tweetallen de kennischeck maken. Ze controleren zelf hun antwoorden. 10 minuten 9
Aan de slag Activiteit Screenshot Duur 6 De docent introduceert klassikaal kort het onderdeel Aan de slag. Bij Aan de slag gaan leerlingen het fictieve personage Nelleke de Boer helpen bij het aanvragen en activeren van een DigiD. Al doende leren de leerlingen de stappen kennen. De leerlingen maken bij de eerste opdracht kennis met Nelleke. Bij de tweede opdracht Onderzoek gaan de leerlingen met Google op internet op zoek naar relevante informatie. Tevens gebruiken ze hiervoor enkele voorgeselecteerde websites en online artikelen. Dit onderzoek is in vier onderdelen opgedeeld: 1. Voorbereiding: Wat heeft Nelleke allemaal nodig om een DigiD aan te vragen? 2. Wachtwoord en gebruikersnaam: Als Nelleke een DigiD gaat aanvragen, moet ze een gebruikersnaam en niet-te-kraken wachtwoord verzinnen. 3. Aanvragen: Welke stappen moet Nelleke zetten als ze een DigiD gaat aanvragen en activeren? 4. Veiligheid: Nelleke zal veilig met haar DigiD om moeten gaan. Weet jij wat je hierover aan Nelleke moet vertellen? De leerlingen gaan aan de slag met het onderzoek. De docent loopt rond, kijkt hoe het gaat en bespreekt eventueel optredende problemen klassikaal met behulp van smartboard of computer plus beamer. 20 minuten 10
Activiteit Screenshot Duur 7 Bij de derde opdracht Controle controleren de leerlingen zelf of hun antwoorden die ze bij de onderzoekopdrachten hebben gegeven kloppen. Dit doen ze met behulp van een interactieve website. De docent loopt rond, kijkt hoe het gaat en bespreekt eventueel optredende problemen klassikaal met behulp van smartboard of computer plus beamer. De docent sluit vervolgens dit Aan de slaggedeelte klassikaal af door een korte samenvatting te geven van wat de leerlingen hebben gedaan bij dit onderdeel van de module Overheid, Burger en DigiD. 10 minuten 11
Woorden Overheid, Burger en DigiD oefenen en Uitleg DigiD aanvragen Activiteit Screenshot Duur 8 De leerlingen hebben bij deze module nieuwe woorden leren kennen. Ze leren de betekenis van deze woorden nog beter kennen door ze bij een sleepoefening in de juiste context te plaatsen. De docent loopt rond, kijkt hoe het gaat en bespreekt eventueel optredende problemen klassikaal met behulp van smartboard of computer plus beamer. 5 minuten 12
9 De docent wijst de leerlingen als afsluiting van de module nog op het volgende onderdeel Uitleg DigiD aanvragen. Dit onderdeel is niet bedoeld voor in de klas. De leerlingen vinden hier twee stappenplannen, die ze kunnen downloaden en printen. In de stappenplannen staan alle stappen die nodig zijn voor het respectievelijk aanvragen en activeren van een DigiD. Met deze instructies bij de hand kunnen de leerlingen zelfstandig daadwerkelijk hun DigiD regelen. Is het toch te moeilijk, dan bieden sommige bibliotheken en sommige scholen ondersteuning bij het daadwerkelijk doen van een aanvraag en activatie. Meer informatie daarover vindt u op https://digidingen-desk.nl/. Buiten lestijd Het daadwerkelijk aanvragen en activeren dient uit oogpunt van privacy en aansprakelijkheid buiten de klassensituatie plaats te vinden. 13