Investment Highlights week 37 Datum: 17 september 218 Turkse centrale bank kiest rentewapen De Amerikaanse economie ligt er goed bij. Zowel het bedrijfsleven als de consument gaat het voor de wind. Het hoge consumentenvertrouwen is mede het gevolg van de gunstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De krapte op de arbeidsmarkt vertaalt zich in geleidelijke loonstijgingen. Enigszins verrassend vielen de Amerikaanse inflatiecijfers iets lager uit dan verwacht. In de eurozone viel de industriële productie tegen. Wel nam het vertrouwen toe na maanden van daling. Een mogelijke brexit-deal in november en uitzicht op handelsafspraken tussen de Verenigde Staten en Europa zullen het vertrouwen verder opstuwen. Uitzicht op een oplossing van het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China is er nog niet. Sterker nog, nieuwe Amerikaanse handelssancties lijken zo goed als zeker. De ECB en de BoE verrasten niet. In tegenstelling tot de Turkse centrale bank, die met een aanzienlijk grotere renteverhoging kwam dan werd verwacht. Aandelen en grondstoffen hadden een goede week. Amerikaanse en Europese kapitaalmarktrentes liepen op. Zo naderde de Amerikaanse 1-jaarsrente weer de 3%. Belangrijkste Economische data week 37 Amerikaanse inflatie valt licht terug (zie grafiek 1) Vertrouwen economie eurozone herstelt (zie grafiek 2) < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 37 Oplossing handelsconflict nog niet in zicht Onverwachts grote renteverhoging Turkije Geen verrassingen ECB en BoE < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 37 Aandelenmarkten in de plus Kapitaalmarktrentes lopen op Wisselend beeld opkomendelandenvaluta s < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 38 Voorlopige inkoopmanagersindices (flash PMI) eurozone en Verenigde Staten Vergadering BoJ, EU-top (brexit), Korea-top, handelsgesprekken VS en Japan. Grafiek 1 Amerikaanse inflatie valt licht terug 4% 3% 2% 1% % -1% dec-1 dec-12 dec-14 dec-16 Grafiek 2 Vertrouwen eurozone herstelt 8 6 4 2 CPI VS (j-o-j) CPI kern VS (j-o-j) ZEW verwachtingen ZEW huidige situatie (rechteras) -2 Tabel 1 Selectie economische cijfers week 37 Act. Exp. Prev. VS: CPI (j-o-j) 2,7% 2,8% 2,9% VS: CPI core (j-o-j) 2,2% 2,2% 2,4% VS: Reële uurlonen (j-o-j),2% -,1% VS: Ind. productie (m-o-m),4%,3%,4% VS: Retail sales (m-o-m),1%,4%,7% EZ: Industriële prod. (j-o-j) -,1% 1,% 2,3% VK: Industriële prod. (j-o-j),9% 1,1% 1,1% CH: CPI (j-o-j) 2,3% 2,1% 2,1% CH: Industriële prod. (j-o-j) 6,1% 6,1% 6,% JP: BBP Q2 (q-o-q),7%,7% -,2% Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode 6 4 2-2 -4-6 -8 Achmea Investment Highlights
Amerikaanse inflatie valt iets terug Today s groundbreaking numbers are demonstrative of what I m hearing every day from small business owners that business is booming. As the tax and regulatory landscape changed, so did small business expectations and plans. Het optimisme binnen het kleinbedrijf (NFIB) bereikte het hoogst niveau ooit. Amerikaanse inflatie blijft achter bij verwachtingen De Amerikaanse economie ligt er nog steeds goed bij. De detailhandlesverkopen in augustus stegen minder hard dan verwacht, maar dat werd gecompenseerd door een positieve bijstelling van de maand ervoor. Jaar-op-jaar liep de stijging van de detailhandelsverkopen terug van 6,7% naar 6,6%. De industriële productie steeg harder dan verwacht. Jaar-op-jaar liep deze op van 4% naar 4,9% (grafiek 3). De bezettingsgraad steeg van 77,9% naar 78,1%. Ook de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt blijven onverminderd gunstig. Zowel de nieuwe als de bestaande werkloosheidsuitkeringen daalden tegen de verwachting in. Het aantal vacatures steeg veel sterker dan verwacht. Er zijn nu slechts 91 werklozen per 1 vacatures, het laagste niveau ooit (zie grafiek 4). Het aantal mensen dat zijn baan opzegt, bevindt zich op het hoogste niveau sinds 21. De krapper wordende arbeidsmarkt zorgt voor opwaartse druk op de lonen. Zo liepen de gemiddelde reële uurlonen op tot,2% jaar-op-jaar. De inflatiecijfers bleven echter wel achter bij de verwachtingen. De producentenprijzen (PPI) vielen terug van 3,3% naar 2,8% jaar-op-jaar en de PPI zonder de voedings- en energiecomponenten van 2,7% naar 2,3% jaar-op-jaar. De consumentenprijzen (CPI) liepen terug van 2,9% naar 2,7% en de CPI zonder de voedings- en energiecomponenten van 2,4% naar 2,2% jaar-op-jaar. De importprijzen daalden van 4,9% naar 3,7% en de exportprijzen van 4,3% naar 3,6% jaar-op-jaar. Het vertrouwen in de Amerikaanse economie blijft onverminderd hoog. Zo bereikte het optimisme binnen het kleinbedrijf het hoogste niveau ooit. Ook het consumentenvertrouwen (Michigan University) vertrouwen steeg harder dan verwacht (zie grafiek 5). Productiecijfers eurozone vallen tegen, vertrouwen stijgt De industriële productie in de eurozone liep harder terug dan verwacht. Jaar-op-haar daalde deze van 2,3% naar -,1%. Vooral de 1,3%-daling van de Italiaanse industriële productie droeg negatief bij. Door een stijging van de importen en een lichte daling van de exporten daalde het overschot op de handelsbalans van de eurozonelanden van 16,5 naar 12,7 miljard. De werkgelegenheid in de eurozone ontwikkelt zich gunstig. Deze steeg over het tweede kwartaal met,4%. Ook de loonkosten liepen op. Aan het einde van het tweede kwartaal waren deze gestegen met 2,2% jaar-op-jaar. De definitieve consumentenprijzen (CPI) in Duitsland, Frankrijk en Spanje bleven onveranderd op respectievelijk 2%, 2,3% Achmea Investment Management - Investment Strategy en 2,2%. De Italiaanse inflatie werd bijgesteld van 1,7% naar 1,6%. Het vertrouwen in de economie liep na maanden van dalingen weer op (zie grafiek 2). Robuuste economische ontwikkelingen Azië Ondanks het handelsconflict zijn de Chinese macro-cijfers nog steeds goed. Zo stegen de detailhandelsverkopen van 8,8% naar 9% jaar-op-jaar en de industriële productie van 6% naar 6,1% jaar-op-jaar. De PPI daalde van 4,6% naar 4,1% en de CPI liep op van 2,1% naar 2,3% jaar-op-jaar. De groei van de Japanse economie over het tweede kwartaal werd opwaarts bijgesteld naar,7%. De PPI bleef onveranderd op 3% jaar-op-jaar. Grafiek 3 Amerikaanse industriële productie in de lift 5% Industriële productie VS (j-o-j) 4% 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% Grafiek 4 Amerikaanse arbeidsmarkt wordt krapper dec-5 dec-8 dec-11 dec-14 dec-17 Grafiek 5 Vertrouwen VS bevindt zich op hoge niveaus Achmea Investment Highlights 2/5 8 6 4 2 11 15 1 95 9 Aantal werklozen per vacature NFIB Small business optimism Consumentenvertrouwen (rechteras) 85 11 1 9 8 7
Verrassend grote ophoging Turkse rente The Wall Street Journal has it wrong, we are under no pressure to make a deal with China, they are under pressure to make a deal with us. Our markets are surging, theirs are collapsing. We will soon be taking in Billions in Tariffs & making products at home. Volgens Trump is het handelsconflict vooral een Chinees probleem. Nog weinig schot in handelsconflict VS en China Er is nog weinig zicht op een oplossing voor het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China. Naar verluidt staat Trump op het punt om tarieven op $2 miljard aan Chinese import in werking te stellen. Ook dreigde Trump de omvang te verhogen met nog eens $267 miljard, wat min of meer neerkomt op de totale import uit China. Op de achtergrond lijken er wel nieuwe gesprekken voorbereid te worden, maar uit de retoriek vanuit beide kampen klinkt nog weinig toenadering. Donald Trump ziet het handelsconflict vooral als een probleem voor China. Toch klinken er steeds meer kritische geluiden vanuit het Amerikaanse bedrijfsleven. Escalatie van het handelsconflict kan de winstgevendheid van het Amerikaanse bedrijfsleven behoorlijk raken. Val van Lehman Brothers 1 jaar geleden Afgelopen zaterdag was het exact 1 jaar geleden dat Lehman Brothers faillissement aanvroeg. De daaropvolgende angst voor een implosie van het financiële systeem zorgde voor een accelaratie van koersdalingen op de financiële markten. Onconventionele maatregelen van vooral de Fed zorgde uiteindelijk voor een terugkeer van het vertrouwen van beleggers. Vooral Amerikaanse assets hebben sindsdien een ongekend herstel in rendementen laten zien. Waar bijvoorbeeld Amerikaanse aandelen circa 85% boven de top in 27 staan, noteren Europese aandelen nog steeds onder deze top. Ondanks dat ook de Europese centrale banken de Fed volgden met monetaire verruiming was zowel het economische herstel als het herstel op de financiële markten in Europa veel minder sterk. Waar de Fed inmiddels stappen maakt met normalisatie van het ruime monetaire beleid, vindt dit elders in de wereld nog maar op een bescheiden schaal plaats. Zo opereert circa 25% van de wereldwijde economie nog steeds onder negatieve beleidsrentes. ECB begint met afbouw van het opkoopprogramma Ook de beleidsrentes van de ECB zijn nog steeds negatief en zullen dit zeker tot de zomer van 219 blijven. Wel bevestigde Mario Draghi de start van de afbouw van het opkoopprogramma in het vierde kwartaal. Het streven is om dit programma aan het eind van het jaar te beëindigingen, maar dat is wel afhankelijk van de dan inkomende data. Per saldo blijft het monetaire beleid nog steeds stimulerend, mede door herinvestering van obligaties die afgelost worden. Mario Draghi benadrukte Achmea Investment Management - Investment Strategy de onderliggende kracht van de eurozone-economie, mede door de sterke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Hierdoor trekken ook in de eurozone geleidelijk aan de lonen aan. Wel ziet Draghi de risico s van bijvoorbeeld het handelsconflict en de crisissituatie in sommige opkomende landen. Mede hierdoor werden conform verwachting de groeiverwachtingen voor de eurozone voor 218 (van 2,1% naar 2,%) en 219 (van 1,9% naar 1,8%) licht neerwaarts bijgesteld. BoE handhaaft beleid Ook de Bank of England (BoE) handhaafde conform verwachting haar beleid. Wel klonk er een positief geluid over de economische ontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk. Zo werd de groeiverwachting over het derde kwartaal verhoogd van,4% naar,5%. De brexit blijft wel een groot risico. Alhoewel er positieve geluiden zijn over een aanstaande brexit-deal tussen de Britten en de EU in november, bestaan hierover binnen de Britse regering nog steeds grote meningsverschillen. Mark Carney, voorzitter van de BoE, waarschuwde volgens The Guardian dat indien er geen brexit-deal komt de renteniveaus zullen stijgen, waardoor huizenprijzen met 35% kunnen dalen. Ook het Britse pond zal dan in waarde dalen en hogere handelstarieven zullen leiden tot hogere inflatie. De impact op de economie kan volgens Carney net zo groot zijn als de impact van de kredietcrisis. Onverwachts hoge renteverhoging Turkse centrale bank Om de vrije val van de Turkse lira en de oplopende inflatie een halt toe te roepen, staat de Turkse centrale bank onder druk om de rente verder te verhogen. Bemoeienis van president Erdogan om dat vooral niet te doen, leek de Turkse centrale bank hiervan te hebben weerhouden. Afgelopen week verraste de centrale bank, een paar uur nadat Erdogan nog pleitte voor een lagere rente, met een veel grotere verhoging van de rente dan werd verwacht. De rente werd met 625 basispunten verhoogd tot 24%. In reactie hierop herstelde de Turkse lira (zie grafiek 6). Ook de Russische centrale bank verraste met een (beperkte) renteverhoging, van 7,25% naar 7,5%. Grafiek 6 Renteverhoging zorgt voor herstel Turkse lira,1 jun-1 jun-12 jun-14 jun-16 jun-18 Achmea Investment Highlights 3/5,8,7,6,5,4,3,2 Turkse lira vs. USD Beleidsrente (rechteras) 25 2 15 1 5
Kapitaalmarktrentes lopen op Goede macro-economische cijfers droegen bij aan een positief sentiment. Risicovolle categorieën eindigden de week in de plus, terwijl staatsobligaties in de min eindigden. De kapitaalmarktrentes in de eurozone en de Verenigde Staten liepen op. De Amerikaanse 1- jaarsrente eindigde nipt onder de 3%. Tegenvallende Amerikaanse inflatiecijfers zorgden mede voor een stijging van de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Ook de olieprijs ging met een forse winst de week uit, met dank aan orkaan Florence. Aandelen in de plus Wereldwijde aandelen sloten de week af met een winst van 1,2% in lokale valuta. Alle regio s eindigden in lokale valuta in de plus. Mede door de daling van de Japanse yen lieten Japanse aandelen met 2,8% de grootste stijging zien. Aandelen uit de opkomende markten behaalden het laagste rendement en in euro was deze zelfs negatief. Kapitaalmarktrentes lopen op Gunstige economische ontwikkelingen zorgden voor oplopende kapitaalmarktrentes. Ondanks de iets tegenvallende Amerikaanse inflatiecijfers liep de Amerikaanse kapitaalmarktrente wel op. De 1-jaarsrente ging even door de 3%-grens, maar eindigde de week nipt eronder. De Amerikaanse 2-jaarsrente liep nog iets sterker op, waardoor de rentetermijnstructuur weer iets vervlakte. De Duitse 1-jaarsrente steeg van,39% naar,45%. De Italiaanse 1-jaarsrente daalde daarentegen, waardoor de daling van de risico-opslag van Italiaanse staatsobligaties afgelopen week gecontinueerd werd (zie grafiek 7). EMD herstelt Op investment grade euro-obligaties na eindigden alle kredietcategorieën in de plus. De stijging van de risicovrije rente werd gecompenseerd door de daling van de risicoopslagen. Het totaalrendement op global high yield bedroeg,5% en op EMD HC,6%. EMD LC behaalde een rendement van,4% in euro, met een licht positieve bijdrage van de valuta. Grondstofprijzen lopen per saldo op De brede GSCI index sloot de week af met een plus van,8%. Dit kwam met name uit de subcategorie energie. De olieprijs steeg naar circa $78 per vat Brent olie, mede door verwachte productieverstoringen door orkaan Florence (zie grafiek 8). Braziliaanse real onder druk De euro apprecieerde ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De eurodollarkoers bedraagt nu ruim 1,16. Ook het Britse pond werd per saldo sterker, ondersteund door goede economische ontwikkelingen en bemoedigende geluiden in de brexit-onderhandelingen. De meeste opkomendelandenvaluta s lieten een herstel zien. Zo apprecieerden de Russische roebel en vooral de Turkse lira na renteverhogingen door de betreffende centrale bank. Alleen de Braziliaanse real blijft onder druk staan (zie grafiek 9). De meest recente peilingen voor de presidentsverkiezingen van 7 oktober duiden op een toenemende kans op een overwinning van een van de markt onvriendelijke kandidaten. Grafiek 7 Risico-opslag Italië daalt verder 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% 1-jaarsrente Italië minus Duitsland 1-jaarsrente Duitsland 1-jaarsrente Italië -,5% dec-14 aug-15 apr-16 dec-16 aug-17 apr-18 Grafiek 8 Olieprijs schuurt tegen de $8 per vat 85 Olieprijs (Brent) 8 75 7 65 6 55 5 45 4 dec-16 mrt-17 jun-17 sep-17 dec-17 mrt-18 jun-18 Grafiek 9 Braziliaanse real onder druk,5,45,4,35,3,25 USD-BRL X-RATE,2 dec-13 dec-14 dec-15 dec-16 dec-17 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 37 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 377 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Alex van den Berg Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 1859537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5