1 Jaarverslag Vereniging Pastoraal Werkenden Nederland mei 2011 april 2012 In dit verslag komen de hoofdpunten van het afgelopen jaar aan de orde. We beogen niet uitputtend te zijn. Het gaat om de drie hoofdtaken en de organisatie van de VPW Nederland. Professionalisering: 1. Geestelijk leiderschap. 2. Beroepscode voor r.- k. Pastores. 3. Overleg opleidingen. 4. Kwaliteit van pastoraat. 5. Deelname aan totstandkoming cursus geestelijk leiderschap georganiseerd door Stichting Oecumenische Spiritualiteit. Collegiaal beraad: 1. Dialoog met jonge priesters en diakens. Belangenbehartiging: 1. Rechtspositiereglement en ondersteuning Landelijke Kommissie Rechtspositie (LKR). 2. Casussen i.v.m. individuele belangenbehartiging. 3. Aanvullende arbeidsvoorwaardenregeling voor pastoraal werk(st)ers in Limburg. VPW Nederland als organisatie: 1. Afscheid bureausecretaresse. 2. Aanstelling administrateur. 3. Taakverdeling. 4. Beleidsontwikkeling. 5. Netwerkgesprekken. 6. Het Dagelijks (DB) en Algemeen Bestuur (AB); 7. Ledenbestand en ledenwerving. 8. VPWinfo.nl, blad en website. De professionalisering Het accent heeft dit verslagjaar gelegen op het geestelijk leiderschap, training van nieuwe bestuursleden en de beroepscode. Daarnaast zijn er diverse gesprekken geweest om te onderzoeken of het versterken van de kwaliteit van pastoraat een volgend meerjarenthema van de VPW kan worden en hoe dit dan nader ingevuld kan gaan worden. Daarover is een notitie in voorbereiding ter bespreking op eerstvolgend AB. 1. Geestelijk leiderschap (GL) Op donderdag 9 juni 2011 hield Dr. Tjeu van Knippenberg tijdens de algemene ledenvergadering een inleiding over het geestelijk leiderschap als het hart van het pastoraat. Daarmee legde hij een inhoudelijk fundament onder het project GL. In de middag kreeg Jan Kortie het voor elkaar ons te laten zingen vanuit onze ziel. De projectgroep bestaande uit Manon van de Broek, Jos Oostrik, Nico Bulter (projectleider) en Jan Franken (beleidsmedewerker) heeft in de loop van 2011 invulling gegeven aan het project. Zij heeft met name werk gemaakt van de totstandkoming van kringen rond het thema GL. Daartoe zijn begeleiders aangezocht. De diocesane VPW- en hebben de deelnemers geworven. In het najaar van 2011 zijn er in vijf van de zever VPW- en, Rotterdam en Breda uitgezonderd, kringen van start gegaan. In Breda zijn vergelijkbare cursussen o.l.v. Jos van Genugten opgezet. In Rotterdam timmert de dienstverlening van het bisdom hard aan de weg. De zes begeleiders zijn Sanny Bruijns, Henk Meeuws, Jos Oostrik, Loes Marijnissen, Harrie Brouwers, Ria van Dinther. In de VPW Utrecht is er de kring Almelo (5 deelnemers), de kring Utrecht (8) en Arnhem (8). In de VPW Haarlem- Amsterdam is er de kring Krommenie (maandag) met 7 deelnemers, en de kring Krommenie (vrijdag) met 7 deelnemers. In de VPW Den Bosch is er de kring Nijmegen met 8 deelnemers. In het begin van 2012 groeit het aantal van 5 naar 9 kringen: de kring Groningen (5 deelnemers), de kring Limburg- Noord (8 deelnemers) en de kring Limburg- Zuid (5 deelnemers).
2 De kring Geestelijk Leiderschap is officieel geaccrediteerd bij de Stichting Kwaliteitsregister Geestelijk Verzorgers (SKGV). Deelname aan de kring levert daarom studiepunten op. Deelnemers ontvangen aan het eind van het traject een deelnamecertificaat. Projectleider Nico Bulter heeft tweemaal gerapporteerd naar en overlegd met het dagelijks bestuur over het inhoudelijk en financieel verloop van het project. In september 2011 is in de Wetenschappelijke Adviesraad de basis gelegd voor de eerste brochure (het project bestaat uit twee delen: de kringen en de productie van twee brochures). De Adviesraad bestaat uit Nico Bulter, Jan Franken, René Hornikx, Annemiek de Jong- van Campen, Jos van Genugten, Huib Klamer, Tjeu van Knippenberg en Jozef Wissink. Er is een redactie gevormd, bestaande uit Nico Bulter, Jan Franken en René Hornikx. Het is niet gelukt om de brochure zoals gepland in december 2011 gereed te hebben. Uiteindelijk verschijnt begin maart 2012 de brochure (met het accent op de ziel van de pastor) het levenslicht onder de titel Mijn ziel verlangt. De inhoud bestaat uit tien interviews en reflecties rond geestelijk leiderschap als het hart van het pastoraat. In de loop van 2012 komt er een eind aan de zes bijeenkomsten, waarin de kringen bij elkaar komen. Een tweede brochure (met het accent op het bezielend handelen van de pastor) staat gepland voor het najaar. 2. De beroepscode voor r.- k. pastores De beroepscode uit 2001 was toe aan een herziening. In het proces van het vernieuwen van de beroepscode zijn de meningen van het tuchtcollege gevraagd en verwerkt. Op de algemene ledenvergadering van 9 juni 2011 is de laatste versie van de geactualiseerde beroepscode aan de leden voorgelegd. Daarbij is zij goedgekeurd. Omdat de uitkomsten van de Commissie Deetman raakvlakken hebben met de beroepscode, en die toen nog niet bekend waren, is de code ter toetsing aangeboden aan het meldpunt Seksueel Misbruik binnen de R.K. Kerk om te zien of deze volstaat dan wel nog aangepast moet worden. 3. Overleg met de opleidingen Op initiatief van de VPW zijn er gesprekken geweest met de HBO opleiding Fontys (directeur E. Luijten) en de FKT (Faculteit Katholieke Theologie, Decanen A. Denaux en J. Wissink). Doel is nadere kennismaking en bespreken wat mogelijkheden zijn om met elkaar samen te werken. Tevens is het gegaan over actuele ontwikkelingen in het veld van het pastoraat en de opleidingen. Eerste concrete actie is dat alle studenten een exemplaar van Mijn ziel verlangt (uitgave VPW in het kader van Geestelijk Leiderschap) uitgereikt gekregen hebben. Er komt een vervolgafspraak met de opvolger van dr. Jozef Wissink. De opleidingen krijgen erg weinig nieuwe studenten die in het pastorale werk willen. De VPW neemt deel aan het halfjaarlijkse branche overleg HBO theologie, waarin alle relevante partners van alle denominaties vertegenwoordigd zijn en waarin onder andere over opleidings- en competentieprofielen gesproken is. 4. Kwaliteit van pastoraat Zowel de gesprekken met de opleidingen als de gesprekken met leden hebben de focus weer verlegd naar de vraag hoe een impuls gegeven kan worden aan de versterking van de kwaliteit van pastoraat. In de contacten met de VGVZ (Vereniging van Geestelijk Verzorgers in Zorginstellingen) en de BNP (Bond Nederlandse Predikanten) blijkt dat beroepsgroepen als geestelijk verzorgers en predikanten hier al veel structureler mee aan de slag gegaan zijn. Dat geldt overigens ook voor justitiepastoraat. Met Fred van Iersel (Justitiepastoraat), VGVZ,
3 BNP, SRKK (Secretariaat van het Rooms- Katholiek Kerkgenootschap) en Luce hebben hierover inventariserende gesprekken plaats gevonden. 5. Geestelijk Leiderschap vanuit de Stichting Oecumenische Spiritualiteit (SOS) De VPW heeft actief meegewerkt aan de totstandkoming van een training Geestelijk Leiderschap vanuit de Stichting Oecumenische Spiritualiteit. Annemiek van Kampen de Jong, ook lid adviesraad project GL, en beleidsmedewerker hebben meegewerkt aan de inhoud van de modules en beleidsmedewerker heeft geworven voor deelnemers aan de training die in september begint en waarvoor inmiddels een tweede groep van 12 personen is opengesteld omdat de eerste groep snel vol zat. Het gaat om een tweedaagse en 4 vervolgdagen. Collegiaal beraad 1. Dialoog VPW met jonge priesters en diakens Omdat de VPW het contact met jonge priesters en diakens nagenoeg verloren heeft en de leden wel met die collega s in dezelfde kerk werken, is het initiatief ontstaan om de dialoog met deze groep te bevorderen. Afgesproken is dat er eerst een bijeenkomst met een vertegenwoordiging van het AB en minstens 6 priesters/diakens georganiseerd zou worden om samen met hen na te denken hoe die dialoog dan het best vorm gegeven kan worden. Dit als voorbereiding op een mogelijke grotere landelijke bijeenkomst van leden van de VPW met jongere priesters en diakens. Deze eerste bijeenkomst heeft in maart plaats gevonden en van de 6 priesters die toegezegd hadden zijn er uiteindelijk 3 geweest. Het DB moet nog evalueren en conclusies trekken t.a.v. de consequenties voor het dialooginitiatief. Belangenbehartiging 1. Rechtspositiereglement en ondersteuning Landelijke Kommissie Rechtspositie (LKR) Na de afspraak dat de RPW (Rechtspositieregeling Pastoraal Werkers) het loon van de CAO W&MD (Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening) zou volgen, is tevens afgesproken dat het overleg LKR- ICORA (Interdiocesane Commissie voor Rechtspositionele Aangelegenheden) nog maar 2 keer per jaar zou worden gehouden. In dit overleg vertegenwoordigt Ariejan Kuin binnen de LKR de VPW Nederland, en de beleidsmedewerker is ambtelijk secretaris van de LKR. De nieuwe voorzitter van het overleg LKR- ICORA is de heer Pommer, burgemeester van St. Michielsgestel. Er is halverwege 2011 een gemengde commissie door LKR/ICORA ingesteld met de opdracht een vergelijking te maken tussen de verschillen/overeenkomsten tussen de RPW en de CAO W&MD. Leden zijn Robert Jan Peters, Annemiek Way, Duysens van de zijde van ICORA en Ariejan Kuin en Jan Franken van de zijde van de LKR. De gemengde commissie doet in de junivergadering van LKR/ICORA een voorstel om de RPW op een aantal punten aan te passen. Over die aanpassingen is steeds overleg geweest met de LKR. Het thema van de jaarlijkse raadpleging van de LKR aan onze leden was Zijn moderne arbeidsverhoudingen en het ambt van pastoraal werk(st)er met elkaar te verenigen? Hoofdthema s waren: beschikbaarheid, bereikbaarheid, wat is onregelmatig werk etc.? (zie
4 verslag gepubliceerd in VPWinfo 2011 nr. 3) De inbreng vanuit deze vergadering is gebruikt voor de gemengde commissie. De LKR is voortdurend bezig vertegenwoordigers te werven voor vrijkomende posities binnen organen van het PNB, om te zorgen dat de invloed van pastoraal werkers binnen het PNB gewaarborgd blijft. Het is niet gelukt een opvolger te vinden voor de aftredende T. van der Rijken in het bestuur van het PNB. Er lopen momenteel wel weer een aantal voordrachten in de diverse bisdommen waarbij pastoraal werkers betrokken zijn, maar deze procedures zijn nog niet afgerond. 2. Casussen i.v.m individuele belangenbehartiging De VPW behartigt middels haar beleidsmedewerker zowel algemene als individuele belangen van pastoraal werk(st)ers. Dat kan ook via de eigen diocesane VPW. Priesters en diakens kunnen terecht bij het bisdom omdat de VPW geen vakvereniging is. Er waren 11 individuele kwesties, c.q. vragen. 3. Aanvullende arbeidsvoorwaardenregeling voor pastoraal werk(st)ers in Limburg De aanvankelijk in 2010 gekozen inzet om te komen tot een CAO Limburg is niet succesvol afgerond. Daarover is uitgebreid gerapporteerd in VPWinfo.nl oktober 2011 nr. 3. Uiteindelijk is met instemming van de uitgeschreven ledenvergadering van VPW Limburg in zomer 2011 besloten om in te zetten op een aanvullende arbeidsvoorwaardenregeling die veel overeenkomsten vertoont met de Rechtspositie Pastoraal Werkers. Deze overeenkomst houdt rekening met die onderdelen van de RPW die voor kleine organisaties moeilijk of onmogelijk uitvoerbaar zijn en zorgt toch voor een aanvaardbaar niveau van arbeidsvoorwaarden van de pastoraal werkers. Pastoraal werkers zullen de overeenkomst zelf met hun bestuur moeten overeenkomen als aanvulling op de arbeidsovereenkomst, de VPW zal hen desgevraagd daarbij ondersteunen. Deze regeling is als zodanig ook geschikt en beschikbaar voor pastoraal werk(st)ers in niet kerkelijke organisaties in de rest van Nederland en te downloaden van de website. De VPW Nederland als organisatie 1. Afscheid van onze bureausecretaresse Louise Westerveld heeft als bureausecretaresse afscheid van ons genomen per 1 december 2011. Zij is eerst als vrijwilligster aangeworven en daarna ruim 12 jaar als administratieve kracht voor de VPW werkzaam geweest. Wij zijn haar veel dank verschuldigd. 2. Aanstelling administrateur Na het vertrek van mevrouw Westerveld heeft het Db besloten een deel van de werkzaamheden die zij deed uit te gaan besteden. Zowel om te komen tot een efficiencyslag als om een kostenbesparing te realiseren. Er zijn gesprekken met drie bureaus geweest. Per 1 april is met Bosman financiële dienstverlening een samenwerkingsovereenkomst gesloten als administrateur. Hij zal onder verantwoordelijkheid van onze penningmeester mevrouw de Bunt- Koster met name zorg dragen voor de begrotingen, jaarrekeningen en contributies. Hij werkt met het programma Davilex Business Club. Penningmeester, beleidsmedewerker en secretaris hebben continue toegang tot zijn administratie en kunnen elk moment tussentijdse rapporten uitdraaien. Daarmee eindigt de jarenlange staat van verdienste van Henk Kroon als trouwe en constante administrateur van de VPW Nederland.
5 3. Taakverdelingen Er is een overzicht gemaakt van de taken van onze voormalige bureausecretaresse. Die zijn herverdeeld over de secretaris, penningmeester, administrateur en beleidsmedewerker. 4. De beleidsontwikkeling van de VPW Nederland Het AB heeft besloten om met een jaarplan te gaan werken. In oktober/november van ieder jaar wordt een visiedag georganiseerd waarbij het AB de kader vaststelt voor het werkplan van het daarop volgende jaar. Daarmee wordt begonnen in november 2012. In februari 2011 is een visiedag gehouden met het oog op de visie van de VPW op de ontwikkeling van het pastoraat en de gevolgen daarvan voor de functie van de pastoraal werker op de langere termijn (2020). Het algemeen bestuur van de VPW Nederland heeft zich naar aanleiding van de punten die op die algemene ledenvergadering genoemd werden, op 9 februari 2012 gebogen over de toekomst van de VPW Nederland. De bevindingen daarvan worden op de ALV van 7 juni 2012 gepresenteerd en nader uitgewerkt. Twee oud- voorzitters hebben naar aanleiding van hun kritische opmerkingen over de algemene ledenvergadering van 9 juni 2011 een gesprek met het dagelijks bestuur gehad over hun visie op de taken van de VPW in deze tijd naar aanleiding van een brief van een van hen. In dat gesprek zijn de pijnpunten merendeels opgelost door een goede standpuntenuitwisseling.s 5. Netwerkgesprekken In het kader van het werk van de beroepsvereniging vinden er regelmatig gesprekken plaats met organisaties dan wel personen waarvan het contact voor de VPW nuttig is. Een belangrijk contact is dat met de VGVZ. Er is jaarlijks een gesprek met de vertegenwoordiging van de katholieke sector en dit jaar hebben voorzitter en beleidsmedewerker hun landdag bezocht. Een ander contact is dat met de Bond Nederlandse Predikanten. Voorzitter is aanwezig geweest bij hun jaarvergadering. 6. Het Dagelijks en Algemeen Bestuur Op dit moment bestaat het dagelijks bestuur uit Niels Morpey, voorzitter; Margot Dijkman, vicevoorzitter; Ina van de Bunt- Koster penningmeester en Paulus Gabriël secretaris. Het dagelijks bestuur heeft 7 keer vergaderd waaronder 1 keer via Skype. De voorzitter heeft te kennen gegeven zich na zijn eerste termijn terug te willen trekken. Dat is tegen het einde van dit kalenderjaar. Er zal een profiel opgesteld worden. Veel diocesane VPW besturen kampen met het vinden van bestuursleden of een voorzitter. Het algemene bestuur is 4 keer bijeengekomen waaronder eenmaal voor het houden van een visie- dag. Besloten is dat het Algemeen bestuur voortaan naast de Algemene ledenvergadering nog tweemaal per jaar bijeenkomt waarvan eenmaal voor het ontwikkelen van een visie. 7. Ledenbestand en ledenwerving Vanaf juni 2011 is het ledenbestand getransporteerd naar het nieuw aangeschafte programma Davilex Business/Club. Hiermee kunnen alle gegevens centraal bijgehouden worden, rekeningen en mails verzonden worden en de boekhouding bijgehouden. De inning van de contributie gebeurt in mei met acceptgiro s en machtigingen.
6 De VPW Nederland houdt de financiën bij van de VPW Limburg en de VPW Den Bosch. Op 1 mei 2012 telt de VPW Nederland 702 leden. De laatste twee jaar zijn wij met respectievelijk 67 en 84 leden verminderd. Redenen zijn pensionering, ontslag, ziekte, overlijden, inkomstenderving of dubbel lidmaatschap, maar niet onvrede met het beleid van de VPW. Een anekdote. In Limburg waren er eind vorige eeuw 103 pastoraal werk(st)ers, nu nog 15 plus 4 bij de Redemptoristen. In het dagelijks en algemeen bestuur is een notitie van de beleidsmedewerker inzake werving van nieuwe leden en de criteria voor lidmaatschap besproken. Dit zal in de diverse VPW besturen verder doorgenomen worden. Doel is in het najaar te komen tot concrete afspraken in het kader van een ledenwerfactie. De contributieregeling is aangepast. De scheiding tussen full en parttimers ligt nu bij 0,7 fte. Dat komt overeen met minder dan 28 uur of meer. 8. VPWinfo.nl, blad en website De VPW Limburg heeft een eigen gedeelte op de landelijke website van de VPW Nederland. Alle VPW n kunnen dat als ze dat willen ook realiseren. Op een beschermd gedeelte zijn de verslagen van het dagelijks en algemeen bestuur voor alle bestuursleden beschikbaar. Marije Bijleveld heeft de redactie in verband met privéomstandigheden verlaten. Zij heeft ruim 7 jaar als redactiesecretaris gefunctioneerd. Elly Bus- Linssen (Heerlen) en Geert Rozema (Utrecht) zijn als nieuwe redactieleden geworven. Geert tekende voor een proefperiode vooraf. Mirjam Dirkx is de nieuwe redactiesecretaris. De VPW is opgericht op 9 september 1987 en bestaat dit jaar 25 jaar. Namens het dagelijks bestuur van de VPW Nederland, Paulus Gabriël Secretaris VPW Nederland