Directoraat-generaal, Visserij en Landelijk Gebied Behandeld door Wnb; overwegingen vergunning; seismisch onderzoek Lemsterland; Rottige Meenthe & Brandemeer en Datum 5 december 2018 Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk DGNVLG-NB / 18311355 Datum 5 december 2018 Contactpersoon Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG... 2 2 PROCEDURE... 2 3 WETTELIJK KADER... 3 3.1 Relevante artikelen Wet natuurbescherming... 3 3.2 Bevoegdheid... 3 3.3 Vergunningplicht... 3 3.4 De beoordeling van projecten en andere handelingen... 3 4 INHOUDELIJKE BEOORDELING... 4 4.1 Afbakening... 4 4.2 Mogelijke effecten en mitigatie... 5 4.3 Cumulatie... 6 5 CONCLUSIE VERGUNNINGVERLENING... 7 Pagina 1 van 7
1 ONDERWERP AANVRAAG U bent voornemens een seismisch onderzoek uit te voeren in het zoekgebied Lemsterland. Doel van het seismisch onderzoek is inzicht te krijgen in de opbouw van de diepere ondergrond tot circa 6 km diepte. Op basis van de gegevens wordt bestudeerd of er in de diepe ondergrond mogelijk aardgasvoorraden aanwezig zijn. Daarnaast geeft het onderzoek inzicht in de mogelijkheden van winning van aardwarmte (geothermie). Met het seismisch onderzoek wordt door het kunstmatig opwekken van geluidsgolven (trillingen) een 3Dbeeld van de ondergrond verkregen. Er zijn verschillende technieken om een geluidsgolf op te wekken. De keuze voor een bepaalde techniek wordt bepaald door het type gebied waarbinnen het onderzoek wordt verricht. In de meeste gebieden op het vasteland wordt seismisch onderzoek uitgevoerd door kleine ladingen springstof in de ondergrond tot ontploffing te brengen (zogenaamde schotgat seismiek). In gevallen dat het werken met springstof in het water niet uitvoerbaar is, is het gebruik van een airgun voor het opwekken van de geluidsgolf een alternatief. Bij deze methode wordt gecomprimeerde lucht vanuit de airgun plotseling losgelaten waardoor geluidsgolven ontstaan. Er wordt niet langs 1 lijn gewerkt, maar de detectie van de weerkaatsingen wordt langs verschillende parallelle raaien gedaan. Het theoretische grid van detectie- en bronraaien is rechthoekig met regelmatige intervallen van geofoonstations en signaalbronlocaties die langs lijnen loodrecht op elkaar ingedeeld zijn. Wanneer in een moeilijk toegankelijk gebied wordt gewerkt of een gebied waar het om redenen van natuurbehoud niet wenselijk is om de theoretische rechte lijnen te volgen, kunnen de detectie- en bronlocaties verplaatst worden. De aangevraagde activiteit kan tot effecten leiden op de beschermde natuurwaarden de Natura 2000-gebieden Rottige Meenthe & Brandemeer en Voor een uitgebreidere beschrijving van de voorgenomen activiteit wordt kortheidshalve verwezen naar de ecologische effectbeoordeling bij de aanvraag. 2 PROCEDURE Op 25 september 2018 ontving ik per e-mail uw aanvraag. Bij e-mail van 26 september 2018 heb ik de ontvangst van uw aanvraag bevestigd. Pagina 2 van 7
3 WETTELIJK KADER 3.1 Relevante artikelen Wet natuurbescherming In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied zijn in deze relevant de artikelen 2.7, lid 2, jo 1.3, lid 5 van de Wet natuurbescherming (hierna: Wnb) en 2.8, lid 1, artikel 2.9, lid 5 tot en met 8 van de Wnb, artikel 2.7, lid 1, sub b, Besluit natuurbescherming (hierna: het Bnb). De exacte wetsteksten zijn te raadplegen op www.overheid.nl onder wet- en regelgeving. 3.2 Bevoegdheid De voorgenomen activiteit valt onder artikel 1.3, lid 1, onder b, sub 3, van het Bnb, luidend: activiteiten ten aanzien van het opsporen, winnen of opslaan van diepe delfstoffen, bedoeld in artikel 1 van de Mijnbouwwet. 3.3 Vergunningplicht De aangevraagde activiteit kan mogelijk de kwaliteit doen verslechteren van of een significant verstorend effect hebben op de in hoofdstuk 4 genoemde beschermde natuurwaarden. 3.4 De beoordeling van projecten en andere handelingen 3.4.1. Project met mogelijk significante gevolgen De door u voorgenomen activiteit is een project in de zin van artikel 2.7, lid 2 van de Wnb dat, afzonderlijk of in cumulatie met andere plannen of projecten kan leiden tot significante gevolgen (gevaar) voor de instandhoudingsdoelstellingen van een Natura-gebied. Het betreft een (materiële) ingreep in het natuurlijke milieu of landschap, inclusief de ingrepen voor de ontginning van bodemschatten. 3.4.2. Passende beoordeling Voor een project dat, afzonderlijk of in cumulatie kan leiden tot significante gevolgen voor de instandhoudingsdoelstellingen, kan alleen een vergunning verleend worden als een passende beoordeling (hierna: PB) gemaakt is door de aanvrager, rekening houdend met instandhoudingsdoelstellingen van het gebied. De bij de aanvraag gevoegde PB biedt de grondslag voor de (nadere) vaststelling van de aard en omvang van de gevolgen (mede gelet op de eventuele cumulatie van gevolgen) en de wijze waarop in mitigatie is voorzien. In de PB zijn de effecten getoetst aan de instandhoudingdoelstellingen uit het aanwijzingsbesluit betreffende Natura 2000 gebieden Rottige Meenthe & Brandemeer en Een PB is niet vereist wanneer sprake is van een project dat direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van een Natura 2000-gebied. Pagina 3 van 7
Een PB is evenmin vereist wanneer sprake is van de herhaling of voortzetting van een plan of project waarvoor al eerder een PB is gemaakt en wanneer een nieuwe PB geen nieuwe inzichten kan opleveren. Dit is beide niet aan de orde. De gevraagde vergunning kan slechts verleend worden, indien ik mij ervan heb kunnen verzekeren dat de natuurlijke kenmerken van het desbetreffende gebied niet aangetast zullen worden. In het onderstaande volgt mijn beoordeling van de effectenanalyse zoals neergelegd in de PB. 4 INHOUDELIJKE BEOORDELING 4.1 Afbakening Gebied Het plangebied van het voorgenomen seismisch onderzoek omvat een oppervlakte van ongeveer 123,5 km² en beslaat ruwweg het gebied tussen Lemmer en Ossenzijl. Het plangebied maakt onderdeel uit van de gemeenten De Fryske Marren, Weststellingwerf, Steenwijkerland en de Noordoostpolder. Binnen dit plangebied liggen de Natura 2000-gebieden Rottige Meenthe & Brandemeer en Gevolgen Ten behoeve van de beoordeling van de gevolgen is geïnventariseerd welke in redelijkheid denkbare typen gevolgen onderzocht moeten worden. Dit betreft: Onderwatergeluid en trillingen Stikstofemissie- en depositie waarden De natuurwaarden die door de genoemde gevolgen beïnvloed kunnen worden zijn: Rottige Meenthe & Brandemeer Habitatrichtlijnsoorten: kleine modderkruiper en platte schijfhoren. Weerribben Habitatrichtlijnsoorten: kleine modderkruiper, grote modderkruiper, rivierdonderpad en platte schijfhoren De diverse beschermde waarden en de relevante instandhoudingsdoelstellingen van het betrokken Natura 2000-gebied staan vermeld op www.rijksoverheid.nl/lnv ( Onderwerpen > en Biodiversiteit > Natura 2000 ). Pagina 4 van 7
Conclusie afbakening Ik ben van oordeel dat de afbakening van het gebied, gevolgen en natuurwaarden dat door de aangevraagde activiteit beïnvloed zou kunnen worden in de PB op een juiste wijze heeft plaatsgevonden. 4.2 Mogelijke effecten en mitigatie 4.2.1 Rottige Meenthe & Brandemeer Habitatrichtlijnsoorten De kleine modderkruiper zal éénmalig hinder kunnen ondervinden van het afvuren van een airgun, gedragsveranderingen zijn daardoor slechts zeer marginaal. Door de geringe mate van effecten als gevolg van de aanwezige geluidsbron zal er enkel sprake zijn van tijdelijke verstoring. De werkzaamheden vinden plaats in de winter (december t/m maart). Op dat moment zijn er niet of nauwelijks eieren en larven van de kleine modderkruiper meer aanwezig in het water. Het is aannemelijk dat de platte schijfhoren niet wordt verwond of gedood door het geluid en trilling dat wordt veroorzaakt door de airgun. De platte schijfhoren plant zich waarschijnlijk gedurende het hele jaar voort. Het gebruik van de airgun vindt plaats in een zeer lage dichtheid (maximaal 1 schotpunt per 2,25 ha). Alleen eieren in de directe nabijheid (max. enkele tientallen centimeters) staan onder invloed van de impact van de airgun. Indien de eieren al gevoelig zijn voor trilling zal het verstorend effect klein zijn. Er zal enkel sprake zijn van tijdelijke verstoring. Een significant negatief effect op de instandhoudingsdoelstellingen is uit te sluiten. Er is geen sprake van verslechtering van het leefgebied in het betreffende Natura 2000-gebied en ook geen verstoring van de soorten. Om te waarborgen dat er geen negatieve effecten van activiteit op de genoemde soorten plaatsvinden, verbind ik aan de vergunning nadere voorschriften 12 tot en met 20. Stikstofdepositie Op 13 april 2018 heeft een berekening plaatsgevonden met AERIUS Calculator. Gebleken is dat de stikstofdepositie van de voorgenomen activiteit kleiner is dan of gelijk is aan 0.05 mol N/ha/jr. De stikstofdepositie is hiermee niet vergunningplichtig. Pagina 5 van 7
4.2.2 Weerribben Habitatrichtlijnsoorten De kleine modderkruiper, grote modderkruiper en de rivierdonderpad zullen éénmalig hinder kunnen ondervinden van het afvuren van een airgun, gedragsveranderingen zijn daardoor slechts zeer marginaal. Door de geringe mate van effecten als gevolg van de aanwezige geluidsbron zal er enkel sprake zijn van tijdelijke verstoring. De werkzaamheden vinden plaats in de winter (december t/m maart), op dat moment zijn er niet of nauwelijks eieren en larven van de kleine modderkruiper, grote modderkruiper en de rivierdonderpad meer aanwezig in het water. Het is aannemelijk dat de platte schijfhoren niet worden verwond of gedood door het geluid en trilling dat wordt veroorzaakt door de airgun. De platte schijfhoren plant zich waarschijnlijk gedurende het hele jaar voort. Het gebruik van de airgun vindt echter plaats in een zeer lage dichtheid (maximaal 1 schotpunt per 2,25 ha). Alleen eieren in de directe nabijheid (max. enkele tientallen centimeters) staan onder invloed van de impact van de airgun. Indien de eieren al gevoelig zijn voor trilling zal het verstorend effect klein zijn. Er zal enkel sprake zijn van tijdelijke verstoring. Een significant negatief effect op de instandhoudingsdoelstellingen is uit te sluiten. Er is geen sprake van verslechtering van het leefgebied in het betreffende Natura 2000-gebied en ook geen verstoring van de soorten. Om te waarborgen dat er geen negatieve effecten van activiteit op de genoemde soorten plaatsvinden, verbind ik aan de vergunning nadere voorschriften 12 tot en met 20. Stikstofdepositie Op 13 april 2018 heeft een berekening plaatsgevonden met AERIUS Calculator. Gebleken is dat de stikstofdepositie van de voorgenomen activiteit kleiner is dan of gelijk is aan 0.05 mol N/ha/jr. De stikstofdepositie is hiermee niet vergunningplichtig. 4.3 Cumulatie Bij vergunningverlening voor een project dient een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve gevolgen indien het project, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende Natura 2000-gebied. Vergunning kan alleen verleend worden als het project afzonderlijk of in combinatie met andere projecten geen significante gevolgen heeft. Pagina 6 van 7
Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteit zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in het betreffende Natura 2000-gebiedd of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor het betreffende gebied is aangewezen. Ik concludeer dat in de aangeleverde PB een volledige en juiste cumulatie-toetsing is uitgevoerd. 5 CONCLUSIE VERGUNNINGVERLENING Met de door u uitgevoerde PB als bedoeld in artikel 2.8, lid 1, van de Wnb is de zekerheid verkregen dat met het uitvoeren van de aangevraagde activiteit, rekening houdend met de relevante instandhoudingsdoelstellingen en met inachtneming van de in de vergunning opgenomen voorschriften, waaronder mitigerende maatregelen, geen aantasting zal optreden van de natuurlijke kenmerken van de Natura 2000-gebieden Rottige Meenthe & Brandemeer en Op grond van het bovenstaande ben ik van mening dat de gevraagde vergunning, onder de opgenomen voorschriften en beperkingen, kan worden verleend. Pagina 7 van 7