Investment Highlights week Datum: 8 oktober 2018 Renteniveaus lopen op Op grondstoffen na eindigden alle categorieën de week in de min. Sterke macro-economische cijfers en een zeer optimistische Fed-voorzitter zorgden voor stijgende renteniveaus. De Amerikaanse 10-jaarsrente steeg tot boven de 3,2% en in het kielzog liep ook de Duitse 10- jaarsrente op naar 0,57%. De Italiaanse 10-jaarsrente steeg nog harder dan de Duitse. Ondanks dat de Italianen de EU iets tegemoet kwamen in de omvang van het begrotingstekort, blijven de zorgen om Italië aanhouden. Door de oplopende renteniveaus stonden ook aandelen onder druk. Daarnaast droegen de verslechterende verhoudingen tussen de Amerikanen en Chinezen bij aan het negatieve sentiment. Berichtgeving over Chinese spionagepraktijken zetten vooral technologie-aandelen onder druk. Positieve ontwikkelingen gedurende de week waren een handelsakkoord tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada. Ook de kans op een brexit-deal lijkt iets toegenomen. Belangrijkste Economische data week Amerikaanse renteniveaus lopen op (zie grafiek 1) Amerikaanse arbeidsmarkt onverminderd sterk (zie grafiek 2) Stabiele inkoopmanagersindices eurozone < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week Kans op brexit-deal lijkt toegenomen Italiaanse regering bindt iets in, zorgen blijven < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week Aandelen en obligaties in de min Recordverschil Amerikaanse en Duitse 10-jaarsrente Britse pond stijgt in waarde < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 41 Amerikaanse en Europese inflatiecijfers en industriële productie (eurozone)landen Notulen ECB, aftrap bedrijfscijfers Q3 (Amerikaanse financials), eerste ronde verkiezingen Brazilië Jaarlijkse meetings IMF en Wereldbank Ontwikkelingen Italië en brexit Grafiek 1 Amerikaanse renteniveaus lopen op 3,5% 2,5% 1,5% 0,5% 2-jaarsrente Grafiek 2 Amerikaanse werkloosheid daalt verder 10-jaarsrente dec-15 jun-16 dec-16 jun-17 dec-17 jun-18 9% Payrolls (RA, x1000) Werkloosheid 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% dec-12 dec-13 dec-14 dec-15 dec-16 dec-17 Tabel 1 Selectie economische cijfers week Act. Exp. Prev. VS: ISM Manufacturing 59,8,0 61,3 VS: ISM Non-manufactur. 61,6 58,0 58,5 VS: PMI Markit Composite 53,9 NB 54,7 VS: Factory orders (j-o-j) 2,3% 2,1% -0,5% VS: Non farm Payrolls 134k 185k 270k VS: Unemployment rate 3,7% 3,8% 3,9% VS: Hourly earnings (j-o-j) 2,8% 2,8% 2,9% EZ: Retail sales (j-o-j) 1,8% 1,7% EZ: PPI (j-o-j) 4,2% 3,8% 4,3% EZ: PMI Markit Composite,8 51,2 51,3 EZ: Unemployment rate 8,1% 8,1% 8,2% Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode 0 3 300 2 200 1 100 0 Achmea Investment Highlights
Amerikaanse economie ligt er goed bij All facets of the manufacturing and defense industrial base are currently under threat. Een nieuw rapport van het Witte Huis waarschuwt dat de Amerikaanse defensieindustrie veel te afhankelijk is van China en kwetsbaar is voor hacking. This is a remarkably positive outlook In een toespraak liet Fed-voorzitter Powell zich bijzonder positief uit over de Amerikaanse economie. Hij sprak van een historisch zeldzame periode van ultra-lage werkloosheid en beperkte inflatie. Het positieve beeld werd afgelopen week ook weer bevestigd in diverse macrocijfers. Vooral de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt blijven onverminderd sterk. Zo daalden zowel de nieuwe als de bestaande werkloosheidsuitkeringen harder dan verwacht. Het aantal nieuwe banen (non-farm payrolls) viel weliswaar een stuk lager uit dan verwacht (zie tabel 1), dit werd ruimschoots gecompenseerd door een positieve bijstelling over de voorgaande maand van 201.000 naar 271.000 banen. Het werkloosheidspercentage daalde sterker dan verwacht van 3,9% naar 3,7%, het laagste niveau sinds begin jaren 70. De krapte op de arbeidsmarkt zorgt ook voor stijging van de lonen. Zo stegen de uurlonen in september met 0,3%. Jaar-op-jaar liepen de uurlonen licht terug van 2,9% naar 2,8%. De positieve economische vooruitzichten werden ook bevestigd door de verschillende inkoopmanagersindices. De index van de productiesector (ISM Manufacturing) daalde nog wel, van 61,3 naar 58, maar die van de dienstensector (ISM Non-Manufacturing) liep op van 58,5 naar 61,6. De definitieve niveaus van de inkoopmanagersindices van Markit werden positief bijgesteld. De index van de productiesector (PMI Markit Manufacturing) bleef onveranderd op 55,6 en de index van de dienstensector (PMI Markit Services) werd positief bijgesteld van 52,9 naar 53,5. De PMI Markit Composite index werd positief bijgesteld van 53,4 naar 53,9. Al met al duiden de vertrouwensindicatoren op aanhoudende economische groei de komende periode. In reactie op al deze positieve cijfers liepen de renteniveaus op. Het tekort op de Amerikaanse handelsbalans liep minder sterk op dan werd verwacht, van $,1 naar $53,2. Van dit tekort kwam ruim $34 miljard voor rekening van China. Relatie VS met China verder verslechterd Positief voor de economische vooruitzichten is het nieuwe handelsakkoord dat de Verenigde Staten, Mexico en Canada gesloten hebben. Dit zogenaamde US-Mexico- Canada (USMCA) akkoord vervangt het Noord- Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA), welke naar verwachting eind november officieel getekend zal worden. Daar staat tegenover dat de relatie met China verder verslechterd is. Een oplossing voor het handelsconflict lijkt verder weg dan ooit. Na de Achmea Investment Management - Investment Strategy wederzijdse invoering van handelstarieven en het uitblijven van nieuwe gesprekken tussen beide partijen, kwamen het Witte Huis met een paper waarin ze waarschuwen dat de Amerikaanse productie- en defensie-industrie te afhankelijk is van China en kwetsbaar is voor hacking. Dat deze angst gegrond is, bleek uit berichtgeving dat er vanuit Chinese fabrieken minuscule chips aan de moederborden van servers zouden zijn toegevoegd, waardoor de Chinezen konden meekijken bij de Amerikaanse inlichtingendienst CIA en diverse bedrijven, zoals Apple en Amazon. Overigens ontkennen zowel deze bedrijven als China deze berichten. Het wordt wel steeds duidelijker dat het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China veder gaat dan alleen een overschot op de handelsbalans van China. Economische vooruitzichten eurozone stabiel Macrocijfers duiden op stabiele economische ontwikkelingen in de eurozone. Zo daalde de werkloosheid in de eurozone van 8,2% naar 8,1%, het laagste niveau sinds 2008. De detailhandelsverkopen in de eurozone liepen op van naar 1,8% jaar-op-jaar. De producentenprijzen (PPI) daalden van 4,3% naar 4,2% jaar-op-jaar. De inkoopmanagersindex (PMI Markit Composite) in de eurozone viel licht terug van 54,2 naar 54,1. De Duitse en Spaanse composite indices daalden, terwijl die van Frankrijk en Italië stegen (zie grafiek 4). Grafiek 3 Gunstige economische vooruitzichten VS 35 dec-12 dec-13 dec-14 dec-15 dec-16 dec-17 Grafiek 4 Inkoopmanagersindices eurozone stabiliseren Achmea Investment Highlights 2/5 65 55 45 65 55 45 ISM Manufacturing ISM Non-manufacturing Frankrijk Duitsland Italië Spanje 35 dec-13 dec-14 dec-15 dec-16 dec-17
Kans op brexit-deal iets toegenomen We want a deal. Those who think that a no-deal would be the better solution are not aware about the difficulties such a scenario would imply. Ook president van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker wil een deal met de Britten. Deal or no deal? Ondanks de naderende brexit zijn de Britse economische vooruitzichten nog steeds redelijk goed. De PMI Markit Composite index viel licht terug van 54,2 naar 54,1. De vooruitzichten in de productiesector namen toe en in de dienstensector af. De tijd begint te dringen dat de Britten en de overige EU-landen tot een brexit-deal komen, aangezien een akkoord ook nog door zowel het Britse als Europese parlement goedgekeurd moet worden. De Britse premier May moet niet alleen overeenstemming met de EU zien te krijgen, ook binnen haar eigen regering staan de neuzen niet allemaal dezelfde kant op. Door alle kritiek op May waren er zelfs twijfels of ze wel aan zou blijven als premier. Na de partijconferentie afgelopen week lijken die twijfels van tafel. Ze gaf aan dat er geen nieuw brexit-referendum komt en dat er een brexit-deal moet komen die voor een meerderheid van het parlement aanvaardbaar is. Zelf lijkt ze ook iets buigzamer te zijn geworden ten aanzien van de Ierse grenskwestie. Ze opperde de mogelijkheid om grenscontroles in te stellen tussen Noord-Ierland en het Britse vaste land, iets wat ze eerder resoluut afwees. Aan beide kanten van het Kanaal zien ze het belang van een deal. De kans op een deal later dit jaar lijkt dan ook iets toegenomen. Italiaanse regering bindt iets in, maar zorgen blijven Een ander hoofdpijndossier in Europa is Italië. De Italiaanse regering is van plan het begrotingstekort fors te laten oplopen. Aanvankelijk wilden ze het tekort de komende jaren op laten lopen tot 2,4% van het bbp. Onder druk van Brussel, waar de Europese Commissie aangaf het niet te accepteren wanneer het begrotingstekort boven de 2% zou uitkomen, stelden ze de beoogde tekorten iets bij. In 2019 zal het tekort wel 2,4% bedragen, maar dat tekort zal teruglopen tot 2,1% in 2020 en 1,8% in 2021. Het overheidstekort aan het einde van het tweede kwartaal van dit jaar kwam uit op 1,9%. De Italianen verwachten dat de ratio van de staatsschuld zal afnemen naar 126,7% in 2020. De ratio aan het eind van het tweede kwartaal bedroeg 133,1%. Gezien de relatief optimistische economische groeiramingen van de Italiaanse regering in vergelijking met bijvoorbeeld het IMF is het twijfelachtig of dit allemaal haalbaar zal blijken. Zowel bij de EU als op de financiële markten blijven de zorgen aanhouden. De Italiaanse 10-jaarsrente liep uiteindelijk harder op dan de Duitse 10-jaarsrente (zie grafiek 5). Opkomendelandenperikelen Ook afgelopen week stonden diverse opkomendelandenvaluta s weer fors onder druk. Uitzondering was de Braziliaanse real. Deze steeg door de toegenomen steun voor de rechtse presidentskandidaat Jair Bolsonaro. Ondanks de veel sterker dan verwachte stijging van de Turkse inflatie van 6,3% op maandbasis (3,4% verwacht), verzwakte de Turkse lira slechts licht ten opzichte van de Amerikaanse dollar en werd zelfs meer waard ten opzichte van de euro. De jaar-op-jaar inflatie in Turkije is nu opgelopen van 17,9% naar 24,5% (zie grafiek 6). De Indiase roepi bereikte het laagste niveau ooit ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Net als Turkije heeft ook India zowel een tekort op de handelsbalans en een begrotingstekort (twin deficit) en oplopende inflatie. Door de stijging van de olieprijs, India is netto olie-importeur, en het onverwachts uitblijven van een renteverhoging door de centrale bank stond de munt afgelopen week weer onder druk. Grafiek 5 Risico-opslag Italië loopt verder op 3,5% 2,5% 1,5% 0,5% -0,5% dec-14 aug-15 apr-16 dec-16 aug-17 apr-18 Grafiek 6 Turkse inflatie loopt hard op 25% 20% 15% 10% 5% 10-jaarsrente Italië minus Duitsland 10-jaarsrente Duitsland 10-jaarsrente Italië Inflatie Turkije (CPI, j-o-j) 0% dec-10 jun-12 dec-13 jun-15 dec-16 jun-18 Achmea Investment Highlights 3/5
Alleen grondstoffen in de plus Op grondstoffen na eindigden alle categorieën in de min. Oplopende risicovrije rentes en risico-opslagen zorgden voor druk op de vastrentende categorieën. In combinatie met een afstraffing van technologie-aandelen eindigden ook aandelen in de min. Bemoedigende geluiden omtrent de brexit zorgden voor een verder herstel van het Britse pond. Aandelen uit de opkomende markten fors onderuit De wereldwijde aandelenmarkt sloot de week af in het rood. Het totaalrendement voor de wereldwijde aandelenindex bedroeg -1,5% in lokale valuta en -0,9% in euro. Aandelen uit de opkomende markten noteerden de grootste min. Dit kwam vooral door een forse daling van Aziatische aandelen, Latijns-Amerikaanse aandelen eindigden juist in de plus. Renteniveaus lopen op Sterke economische cijfers en positieve woorden van Fedvoorzitter Jerome Powell leidden tot oplopende renteniveaus. De Amerikaanse 10-jaarsrente steeg door de 3,2%. In het kielzog stegen ook de Europese rentes mee, maar minder hard dan de Amerikaanse. Het verschil tussen de Amerikaanse en Duitse 10-jaarsrente bevindt zich op een recordhoogte (zie grafiek 7). Alle staatsobligaties eindigden in de min. Vooral Italiaanse staatsobligaties deden het slecht met een verlies van 1,7%. De Italiaanse 10-jaarente liep op tot 3,4%, het hoogste niveau sinds begin 2014. Ook kredietcategorieën in de min Alle kredietcategorieën eindigden in de min. De grootste min was voor EMD HC, met een verlies van 1,3%. EMD LC deed het minder slecht met een verlies van 0,8% in euro. High yield eindigde met een min van 0,6%, mede door het oplopen van de risico-opslag. Het totaalrendement op investment grade credits was het minst negatief (-0,4%). Olieprijs stijgt verder De brede GSCI index sloot de week af met een plus van 1,7%. De olieprijs zet de opwaartse trend door en steeg naar $84 per vat Brent olie (zie grafiek 8). Ook de andere grondstoffen eindigden allemaal in de plus. Het Britse pond stijgt in waarde De euro daalde met 0,9% in waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De euro stond onder druk door de aanhoudende Italiaanse begrotingsperikelen en de Amerikaanse dollar profiteerde van de sterke economische ontwikkelingen. Het Britse pond steeg zowel ten opzichte van de Amerikaanse dollar als de euro in waarde (zie grafiek 10). De Britse munt profiteerde van de bemoedigende geluiden over een brexit-deal. Het beeld bij opkomendelandenvaluta s was gemengd. Zo steeg bijvoorbeeld de Braziliaanse reaal, maar daalden de Indiase roepi naar een recordlaagte en de Indonesische roepia naar het laagste niveau in 20 jaar ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Grafiek 7 Recordverschil10-jaarsrente VS en Duitsland - Verschil 10-jaarsrente VS en Duitsland - jan-89 jan-94 jan-99 jan-04 jan-09 jan-14 Grafiek 8 Olieprijs loopt verder op 90 80 70 Olieprijs (Brent) dec-16 jun-17 dec-17 jun-18 Grafiek 9 Britse pond stijgt in waarde 0,95 0,90 0,85 0,80 0,75 EUR-GBP X-RATE 0,70 dec-15 jun-16 dec-16 jun-17 dec-17 jun-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 3700 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 3707 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Alex van den Berg Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 18059537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5