Marijke Coopmans Academiejaar 2003-2004 2 Kan. Japanologie ZOEKOPDRACHT ENCYCLOPEDIE Sapporo, het hartje van Hokkaidō 1 1 http://www.japan-guide.com/e/e2163.html 1
Inhoudstafel 1. Inleiding 1.1 Motivatie 2. Zoektocht 2.1 Trefwoorden 2.2. Bibliotheek 2.2.1. Atlas 2.2.2. Encyclopedie 2.2.3. Boeken 2.2.4. Tijdschriften 2.3 Databanken on-line 2.3.1. Libis 2.3.2. Nacsis Webcat 2.3.3. Picarta 2.3.4. Jstor 2.3.5. BAS 2.3.6. Citation Indexes 2.3.7. EBSCO Host 2.4 Internet zoeken 2.4.1 Yahoo 2.4.2. Google 2.4.3. Alltheweb 2.4.4. Vivisimo 2.4.5. Teoma 2.4.6. Amazon 3. Besluit 2
1. Inleiding 1.1 Motivatie Als onderwerp voor deze zoekopdracht gaat mijn keuze uit naar de stad Sapporo ( 札幌 ). De reden hiervoor is tweeledig. Eerst en vooral heb ik een algemene interesse voor het Japanse noordelijke eiland Hokkaidō ( 北海道 ). Niet alleen zijn ongerepte natuur en zijn kostbare fauna en flora ( zie Botanical Gardens ) 2 spreken tot mijn verbeelding, maar ook de erg opvallende verschillen met centraal Japan. Dit is vooral in zake politiek, maatschappelijke opbouw, evolutie door de geschiedenis heen en industrie. Na de Meiji-restauratie (1868) was er een meer nationale eenheid te bemerken, die ook zeker het bestuderen waard zou zijn. Zo komen we dan ook meteen aan het ontstaan van Hokkaidō s hoofdstad Sapporo. Dat Sapporo geen onbelangrijke stad is, blijkt zeker ook uit het volgende overzicht. 3 GROTE STEDEN IN JAPAN (aantal inwoners in miljoenen) evolutie 1985-1995 1985 1993 1995 (1985=100) Tokyo 8,355 7,927 7,968 95,4 Yokohama 3,122 3,251 3,307 105,9 Kawasaki 1,089 1,168 1,203 110,5 Nagoya 2,166 2,095 2,152 99,4 Osaka 2,636 2,495 2,602 98,7 Kyoto 1,479 1,395 1,464 99 Kobe 1,411 1,468 1,424 100,9 Fukuoka 1,16 1,214 1,285 110,8 Kitakyushu 1,056 1,015 1,02 96,6 Sapporo 1,543 1,704 1,757 113,9 Hiroshima 1,044 1,072 1,109 106,2 Sapporo is dus een van de 11 Japanse steden met meer dan een miljoen inwoners. 2 http://www.hokudai.ac.jp/fsc/bg/ 3 Kesteloot, C, Topgrafie en sociaal economische aardrijkskunde van japan.leuven: ACCO, 2004. 3
Ten tweede is de keuze bepaald door mijn culturele interesse. Zoals al bleek uit mijn vorige zoekopdracht kan het traditionele Japan me erg boeien. Een tijdje heb ik me dan ook toegelegd op de festivals ( まつり ) in al hun pracht en praal. Wat voor mij een zeer opvallend en bijzondere matsuri bleek, was het snow festival ( 雪まつり ) dat jaarlijks, ja hoor, te Sapporo wordt gehouden. Een aardrijkskundige, geschiedkundige, industriële en culturele interesse voor éénzelfde stad werkt alleszins motiverend. Ik zou me vooral willen toeleggen op het ontstaan van de stad en zijn (huidige structuur) en het culturele aspect van de stad (vooral dan het Snow Festival). 2. Zoektocht 2.1 Trefwoorden Aangezien ik vooralsnog een erg brede kijk heb op mijn onderwerp en de invalshoeken aan de start van de zoektocht erg uiteenlopend zijn, kan ik allerhande trefwoorden gebruiken om nuttige informatie te verkrijgen. Meer specifieke trefwoorden zullen aangevuld worden, naarmate het zoeken vordert. - Hokkaidō ( 北海道 ) - Sapporo ( 札幌 ) - Japan en toerisme - Japanese festivals & holidays - matsuri( まつり ) - Snow festival ( 雪まつり ) - Sapporo and industries - Sapporo and culture - 4
2.2 Bibliotheek 2.2.1 Atlas Allereerst zocht ik in een atlas om zo de juiste ligging van Sapporo te kunnen weergeven. Deze vond ik als snel in dit werk. Kurokawa, yuuichi ( 黒川雄一 ). 日本地名地図館 (nihonchinachizukan). Shogakukan ( 小学館 ), 2002, 32 3a. 2.2.2 Encyclopedie Om mijn onderwerp een juiste omschrijving te kunnen geven doorbladerde ik de handige encyclopedieën die de Oost-Aziatische bibliotheek rijk is. In Japan, An illustrated Encyclopedia 4 vond ik de volgende definitie van Sapporo. Sapporo Capital of Hokkaidō. Located in the South-Western part of Ishikan Plain in Western Hokkaidō. The city is laid out in a Checker-board pattern on the alluvial part of the river Toyohizagarra. It became the administrative center of Hokkaidō after the establishment of a colonial office (Kaitaikushi) in 1869. Since World War II its commercial significance has increased. Major industries include food processing, printing, machinery repair and maintenance and construction. The Toyoha mines in the west produce lead and zinc. Sapporo isalso known for its beer. It was host to the Winter Olympic Games in 1972. Attractions include the forests of Maruyama and Mawayama, the campus of H.U., H.U. Botanical Gardens, Mahajima Park, Maruyama Zoological Gardens and Jōzantei Hot Spring. Area: 1,118 sq km (432 sq mi) Population: 1,671,742 Sapporo Breweries, Ltd 5 4 Japan an illustrated Encyclopedia, Kodansha, 1993, 1314 5 www.beeradvocate.com/beer/review/ 5
(Sapporo Biru) One of Japan s leading breweries, commanding a large share of the domestic founded in 1876, and Sapporo is the oldest brand of beer in Japan. Sapporo beer is exported to Hong Kong, Singapore, Australia, The U.S., France, Germany and other countries. The company also produces wines, spirits and soft drinks Sapporo Winter Olympic games 6 ( オリンピック大会, Sapporo Tōki Orimpikku Taikai) Held in Sapporo, Hokkaidō, 3-13 February 1972. The 11 th Winter Olympic Games and the first to take place in Asia. The competitors totalled 1,128 athletes from 35 countries Toen ik het snow festival opzocht kreeg ik deze omschrijving: Snow festival 7 ( 雪まつり, Yuki Matsuri ) A tourist-oriented festival held in Sapporo, Hokkaidō, in early February, featuring a contest of snow and ice sculptures. Similar festivals are held elsewhere in northern Japan. Om een tweede opinie te verkrijgen zocht ik hetzelfde in een ander encyclopedisch werk nl.; Japan Encyclopedia 8 waar mij het volgende over Sapporo werd verteld. Sapporo Chief city of Hokkaido prefecture and of the island of Hokkaido, located at the opening to the Ishikari plain in the southwest part of the island. The city was built from the scratch in 1869 on a checkerboard plan. It became a prefecture in 1886. It hosted the Winter Olympic games in 1972 (Teine Ski resort) and is the home of Chitose International Airport. Its climate is relatively cool and humid. It expanded considerably after WW II and it produces sake and western style liquors (whiskey and cognac) as well as Sapporo brand beer. It is also home to some textile, furniture and machine-tool manufacturers. Every 6 www.kiat.net/olympics/history/winter/w11sapporo.html 7 www.snowfes.com/english/index_e.html 8 Fréderic, Louis. Japan Encyclopedia. The Belknap press of Harvard University Press Cambridge, Massachussets, London, England, 2002, 823. 6
January a major ice-sculpture festival attracts large numbers of visitors. University of Hokkaido (founded 1918). Botanical Gardens and Zoo. Population 1,450,000 2.2.3 Boeken Op het vlak van boeken werd het al iets moeilijker om bruikbaar materiaal te vinden. Toch leken enkele werken me het vermelden waard aangezien ze duidelijk over Sapporo handelen. - Seki, Kiyohide. Urbanization and habitability: Sapporo case. Nihon University: population research institute Tokyo, 1986. - Fisher, Frank B. Facts, fables and fiction of Hokkaidō Japan: the land of a thousand stories. Franciscan missionaries of Mary Printing Shop Sapporo, 1949. - Olympia Aktuell, Tagebuch der Olympischen Winterspiele 72. Fehling Hannover, 1972. Verder wordt er in verschillende andere boeken vaak aan Sapporo gerefereerd. Enkele voorbeelden. Geschiedenis - Jansen, Marius B. The making of Modern Japan. The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge, Massachussets, London England, 2000, 465, 468, 540. - Beasley, W.G. The Rise of Modern Japan, Political and economical change since 1850. St. Martin s Press, 2000, 29. Economie - Abegglen, James C. en George Stalk. Kaisha: The Japanese corporation. How Marketing,Money and Manpower Strategy; not managemant Style, make the Japanese World Pacesetters. Charles E. Tuttle Company, Tokyo, Japan, 1988, 159. - Hirshmeier, y. en Tsunehiko Yui. The development of Japanese Business. George Allen, London, and Unwin, Boston, Sydney, 1981, 129. 7
2.2.4 Tijdschriften Zowel Monumenta Nipponica, als Journal of Asian Studies als the Journal of japanese studies brachten niet veel op. Het doorzoeken van de onnoemelijk vele bundels werd me na een tijdje dan ook te veel. Als ik iets vond, bleek het vaak niet bruikbaar en dan kon het zoeken weer opnieuw beginnen. Er moest een makkelijkere, minder tijdrovende manier bestaan. Misschien wist het onmetelijke internet hulp te bieden. 2.3 Databanken On-line 2.3.1 Libis Het zoeken in Libis bracht zeer weinig op. Ik vond dezelfde resultaten die ik reeds hoger heb vermeld. Mits een vertaling van het duitstalige boek ( 2.2.3 boeken ). Verder vond ik enkele boeken die handelden over bio-medische wetenschappen uit Sapporo. Wat niet bijster interessant is voor deze paper. Toch eventjes het vertaalde boek meegeven. - Ensink, Frans. Olympisch logboek. Sapporo, München, Ausburg, Kiel: Huisbrand Unie S.I., 1972. 2.3.2 Nacsis Webcat Nacsis Webcat bracht me meerdere resultaten op. Alhoewel er ook nog hier zeer vele boeken handelen over wetenschappelijk onderzoek dat op zich niets met Sapporo te maken heeft maar daar gehouden wordt, kwam ik toch tot volgende resultaten. Aangezien ik een kijk wil krijgen op de structuur en cultuur van de stad vind ik dit relevante werken. Ook de Olympische Winterspelen 72 en het snow festival komen weer aan de bod. - Tarnoff, Howard N. New Sapporo guidebook; 英文札幌ガイド ; 札幌ガイドブ ック. Sapporo : EC, 1991. - Official guide book Sapporo Olympic Winter Games 1972 (Fr : Guide officiel des Jeux Olympiques d'hiver de Sapporo 1972). Sapporo. Organizing 8
Committee for the XIth Olympic Winter Games; Jitsugyo no Nihon Sha, 実業之日本社 < ジツギョウノニホンシャ.Tokyo, 1972. - Plans of Sapporo bidding for the XI Olympic Winter Games. Committee for Inviting the Olympic Winter Games to Sapporo. Tosho Printing Co, Tokyo. - Sapporo today. The City of Sapporo, International Relations Department, 1994. - さっぽろ雪まつり 20 年の歩み / 札幌市経済局商工部観光課編, サッポロユキマツリ 20 ネンノアユミ. 札幌市経済局商工部観光課, サッポロシケイザイキョクショウコウブカンコウカ. 札幌市, 1969. - みんなでつくる美しいさっぽろ : 札幌市都市景観条例のあらまし : Urban de sign of sapporo, ミンナデツクルウツクシイサッポロ : サッポロシトシケイカンジョウレイノアラマシ : Urban design of sapporo. 札幌市企画調整局計画部都市計画課, 1998. - 第 11 回冬季オリンピック大会ソ連オリンピック団体 : 札幌 1972< ダイ 11 カイトウキオリンピックタイカイソレンオリンピックダンタイ : サッポロ. 体育とスポーツ出版所, 1972. - City map Sapporo : 札幌市営地下鉄 南北線 東西線 東豊線, City map Sapporo : サッポロシエイチカテツナンボクセントウザイセントウホウセン. ゼンリン, 1997, 3. - Kobayashi, M. Sally. Creating the Sapporo Snow Festival sculptures. Sapporo: Books 43 North,2004. 2.3.3 Picarta Bij Picarta vond ik met trefwoorden als Japan en Sapporo volgende artikels en website.het zoeken bij picarta was iets moeilijker, aangezien er zeer vele hits waren en het onderwerp afbakenen noodzakelijk was. - Asakawa, Shoichiro, Keisuke Yoshida en Kazuo Yabe. Perceptions of urban stream corridors within the greenway system of Sapporo, Japan. Landscape and urban planning : an international journal of landscape design, conservation and reclamation, planning and urban ecology, vol.68, afl.2 (2004): 167-182. 9
- John Allan Mock. Culture, community and change in a Sapporo neighborhood, 1925-1988: Hanayama. Japanese studies, vol.8, (1999). Lewiston, NY [etc.] : Edwin Mellen Press. - Web City Sapporo, World Wide Web Resource http://web.city.sapporo.jp/ Describes the city of Sapporo, Japan, with information provided by the Sapporo International Communication Plaza Foundation. Includes historical details, statistics, and information for residents and convention delegates. Highlights the climate, population, and industrial structure of Sapporo. Verder vond ik ook het volgende met Olympishe Spelen 1972 als zoekterm. - Gardner, Doug. Official report of the Olympic Games 1972: xxth Olympiad, Munich, August 26-September 11 xith Winter Olympics, Sapporo, February 3-13. British Olympic Association,Sportsworld, London, 1972. Betreffende het Snow Festival vond ik geen resulaten. 2.3.4 Jstor Bij Jstor zocht ik zowel in title, in caption als in full text en dit in verschillende tijdschriften. Ik vinkte o.a. *Asian Studies *Population Studies *Geography *History aan en vond in de tijdschriften horende bij deze categorieen vele voor mij interessante resultaten. Ik noteer er enkele; - Reikichi, Kojima en Edwin G. Beal, Jr. The Population of the Prefectures and Cities of Japan in Most Recent Times. The Far Eastern Quarterly, Vol. 3, No. 4. (Aug., 1944), 313-361. - Jones, Wellington D. Hokkaido, the Northland of Japan. Geographical Review, Vol. 11, No. 1. (Jan., 1921), 16-30. - Shinzom, Kiuchi en Tanabe Ken'ichi. Review author[s]: John D. Eyre. Regional Central Cities. The Journal of Asian Studies, Vol. 32, No. 2. (Feb., 1973), 330-331. 10
2.3.5 BAS (Bibliography of Asian Studies) Het zoeken in Bas gaf opnieuw zeer vele wetenschappelijke artikels. Daarbuiten vond ik ook een aantal resultaten i.v.m de Olympische winterspelen, maar daar heb ik genoeg hits van genoteerd. Blijven volgende artikels over: - Jitsu, Kiyotaka. The urban growth of Sapporo--viewed from the perspectives of land use and land price. Hill, R.D., ed. Land-use change: proceedings of the Asahikawa-Sapporo International Symposium, August 1987. Hong Kong: Hong Kong UP (1989): 223-231. - "The white army [Sapporo Snow Festival]. Japan Update (Tokyo) no.18 (Win 1991): 28-29. - Uyeki, Eugene S. Spatial stratification in Sapporo, Japan, 1975. Urban Studies (Abingdon, Oxfordshire, England) 27, no.4 (Aug 1990): 559-569. 2.3.5 Citation indexes De citation indexen hielpen me niet echt verder. Ik vond geen materiaal dat ik nog niet eerder had ontdekt. (cf.human citation index). 2.3.6 EBSCOhost Hier vond ik enkel resultaten die ik reeds eerder in andere databankan had gevonden. Zoals o.a. - Asakawa, Shoichiro, Keisuke Yoshida en Kazuo Yabe. Perceptions of urban stream corridors within the greenway system of Sapporo. Landscape and urban planning : an international journal of landscape design, conservation and reclamation, planning and urban ecology, vol.68, afl.2 (1999): 167-182. - Uyeki, Eugene S. Spatial stratification in Sapporo, Japan, 1975. Urban Studies (Abingdon, Oxfordshire, England) 27, no.4 (Aug 1990): 559-569. 11
2.4 Internet zoeken 2.4.1 Yahoo Yahoo is zeer gebruiksvriendelijk zodat je werkelijk in geen tijd vindt wat je werkelijk zoekt. Ik vond zeer vele sites die een iets touristischere kijk op mijn onderwerp gaven. Maar ook van deze kon ik wat leren. De vele kaartjes en foto s maken de sites minder zwaar en zorgen ervoor dat je op een ontspannen manier een mooie kijk op de stad krijgt. Het doorklikken op de desbetreffende sites leverde me ook weer mooie beelden en relevante informatie over het Sapporo van nu op. - Web City Sapporo, for residents of and visitors to Sapporo; includes a city profile and historical outline, and information on area lodging, events, and activities. www.global.city.sapporo.jp/ Dan toch komt dat fameuze Sapporo bier eens op de voorgrond! - Sapporo Breweries, corporate profile, research and development information, and the annual report. www.sapporobeer.co.jp/ Ook over de festivals wist Yahoo me van o.a. schitterend beeldmateriaal te verschaffen. - Sapporo Snow Festival - Hokkaido Japan, about the annual Sapporo Snow Festival in Hokkaido - Japan... Japan for Visitors > Sapporo Guide > Articles > Sapporo Snow Fesival... The annual Sapporo Snow Festival is the most famous winter festival in Japan and attracts many people from all... gojapan.about.com/library/weekly/aa012899.htm - Sapporo, Japan. Sapporo, a city of 1.7 million, is located on the island of Hokkaido, the northernmost of the four main islands of Japan.www.bridgewater.edu/~dhuffman/sapporo 2.4.2 Google 12
Ook hier worden vooral de officiele en touristische websites gepromoot. De resultaten zijn over het algemeen heel vergelijkbaar met deze van Yahoo. Ik noteer dan ook geen resultaten. 2.4.3 Alltheweb Opnieuw hetzelfde effect als bij Yahoo en Google. Al vond ik toch iets interessant dat ik nog niet eerder was tegengekomen. - Sapporo,... Sapporo is the capital of HOKKAIDO, the fifth largest city in Japan. There are many parks... you compare to other cities in Japan. http://www.jistac.net/sapporo.html - Wikipedia, Sapporo Snow Festival. Wikipedia Free Encyclopedia's article on 'Sapporo Snow Festival'... Missing imagesapporo_snow_festival.jpg Sapporo Snow Festival The Sapporo Snow Festival is a very famous event held... http://en.wikipedia.org/wiki/sapporo_snow_festival 2.4.4 Vivisimo Ook hier vond ik telkens dezelfde resultaten als met andere searchengines. 2.4.5 Teoma Het zoeken met Teoma ervaarde ik eerder als onprettig. Niet zo mijn zoeksite dus. Ik werd vaak naar heel verschillende hits verwezen terwijl ik toch reeds geavanceerd aan het zoeken was. Verder vond ik weereens telkens dezelfde sites. Ik vond enkel dit de moeite waard. - History of Sapporo, The early history of Sapporo forms an integral part of the history of Hokkaido, once known as Ezo. www.global.city.sapporo.jp/knowmore/histor... 2.4.6 Amazon 13
Buiten de boeken en artikels die ik reeds elders vond had Amazon me niet veel speciaals te bieden. Enkele resultaten vond ik toch het noteren waard door hun auteur. John Allan Mock blijkt meerdere malen Sapporo als onderwerp te kiezen. - John Allan Mock. Culture, Community and Change in a Sapporo Neighbourhood, 1925-1988. Hanayama, Japanese studies, no. 8, 1999 - Takayama, Jinya. Historical Museum of Hokkaido (Kaitaku Kinenkan) (Sapporo), 579. Historical Village of Hokkaido (Kaitaku-no Mura) (Sapporo), 578-579. History of Japan, 602-609 Hitoyoshi, 523. Hokkaido, 3, 18, 28, 77,... 3.Besluit Om te besluiten zou ik eerst graag zeggen dat het zeer interessant is een stad te bestuderen. Niet alleen door de verscheidenheid aan facetten, maar zeker ook door het relevante beeldmateriaal dat je te zien krijgt. Aangezien ik eerst een ander onderwerp had, nl nationale feestdagen, heb ik me op korte tijd enigszins moeten aanpassen aan een geheel andere kijk op Japan. Het was voor mij dan ook een opluchting als ik af en toe bij het zoeken geconfronteerd werd met het verschil tussen het nationalisme en het traditionalisme. Dat ook een plaatsje krijgt in Sapporo s maatschappij. Persoonlijk vond ik de Olympische Spelen van 1972 het interessantst om te behandelen. Niet alleen de sportprestaties natuurlijk, maar de hele structuur achter zo n spelen. Hoe een stad op zijn kop gaat staan om zo n mega-festijn op touw te zetten. Dit is welicht niet heel anders in andere steden, dus hiermee hebben we nog niet zoveel bijgeleerd over Sapporo zelf. Tijdens de zoektocht kwam ik zeer regelmatig artikels en boeken tegen over wetenschappelijke onderzoeken doorgaande in Sapporo. Het zoeken naar wetenschappelijke onderzoeken handelend over Sapporo bleek iets moeilijker, maar niet onhaalbaar te zijn. Zo vond ik enkele bodem-en luchtonderzoeken. De populatie-en maatschappelijke bevindingen waren voor mij relevanter. Ik heb dan ook de 14
keuze gemaakt om deze in de paper te noteren en niet de voorgaande. Aangezien ze een betere kijk op de stad weergeven. Verder waren de zeer vele touristische sites en naslagwerken zeer handig om eens te kijken wat er zo mooi en boeiend kan zijn aan deze stad. Hierbij stootte ik vaak opnieuw op de verschillende festivals. Ik heb enkel het Snow Festival verder uitgewerkt, wat zeker niet wil zeggen dat het Summer Festival en Cherry Blossom Viewing minder boeiend zou zijn. Het voor mij belangrijkste materiaal was vooral het artikel van John Allen Mock (infra), waarin hij de evolutie van de bevolking beschrijft. Ook de geschiedenisboeken, waar enkel gerefereerd wordt, leerde me veel over het ontstaan van de stad. Als ik dit onderwerp ook voor mijn licentiaatsverhandeling zou nemen, dan zou ik vooral de maatschappelijke evolutie bestuderen. Wel iets breder en geheel Hokkaidō tot mijn studie rekenen. Het verschil tussen het noordelijke eiland en de centrale eilanden in kaart brengen lijkt me zeer interessant. Nu ik iets meer weet over Hokkaidō s hoofdstad heb ik het gevoel dat ik meer wil weten over heel het eiland. Misschien dus iets om me volgend jaar op toe te leggen. Om af te sluiten zou ik over de zoektocht nog even kwijt willen dat, al is het internet nog zo handig, het bibliotheek snuisteren me nog steeds meer kan boeien. Rekken doorzoeken en boeken doorbladeren doet me blijkbaar meer onthouden dan klikken en doorklikken. Al heb ik nu wel beseft dat het een onnoemelijk moeilijk werk moet geweest zijn om een paper, laat staan een licentiaatsverhandeling af te werken zonder de on-line databanken. Het wordt elke dag makkelijker werkelijk te vinden wat je zoekt. Oefening baart kunst waarschijnlijk. 15