Stichting Papier Recycling Nederland Langer plezier van karton en papier www.prn.nl
Langer plezier van karton en papier Kranten, tijdschriften, folders, boeken, kopieer- en printpapier en catalogi, we hebben het allemaal in huis. Tel daar de dozen en doosjes voor voedingsmiddelen, pc s, wasmiddel, lampen, schoenen, cosmetica en pakpapier voor cadeautjes en vele andere producten bij op, dan realiseer je je dat we bijna ongemerkt veel papier en karton in huis hebben. Zo kunnen we die producten gebruiken, vervoeren en bewaren. In Nederlandse huishoudens gebruiken we iets minder dan 1,8 miljoen ton (1.800.000.000 kg) papier en karton per jaar, voor verpakkingen en andere toepassingen zoals de krant. Per persoon betekent dit dat er ongeveer 105 kilogram papier en karton per jaar door onze handen gaat. Met z n allen gebruiken we dus thuis ongeveer de helft van de totale consumptie van papier en karton. Bedrijven, kantoren, etc. zijn goed voor ongeveer de andere helft. Recycling: oudpapier in plaats van bomen Voor de productie van die 1,8 miljoen ton nieuw papier en karton is een grote hoeveelheid grondstof nodig. In Nederland is oudpapier hiervoor al jaren de belangrijkste bron. In ons land gemaakt nieuw papier en karton bestaat namelijk voor ruim 75% uit gerecycled oudpapier en -karton en nog maar voor bijna 25% uit verse papiervezels uit hout. Door het hergebruik van oudpapier en -karton besparen we veel waardevolle grondstoffen en energie, en voorkomen we een enorme berg afval. Dat is goed voor het milieu. 2
De productie van papier/karton De kringloop Om oudpapier weer als grondstof voor nieuw papier en karton te kunnen gebruiken moet het brongescheiden worden ingezameld, zodat het schoon en droog is en niet wordt vermengd met andere materialen. Want als het vervuild is, bijvoorbeeld omdat het vies of vet is geworden, is het niet meer geschikt als grondstof voor nieuw papier en karton. Het is dus belangrijk dat we kranten, verpakkingen en ander papier en karton na gebruik apart houden van andere afvalstromen, zoals gft- en restafval. (Zie de scheidingswijzer achterop deze folder.) De gemeenten zamelen oudpapier uit huishoudens in. Dit gebeurt met minicontainers huisaan-huis (kliko s, vaak blauw of met blauw deksel) of met papiercontainers in de wijk of bij winkelcentra. Ook scholen, (sport)verenigingen en kerken zamelen oudpapier in. Het ingezamelde oudpapier gaat via de oudpapierondernemingen naar de papier- en kartonindustrie. Die industrie verwerkt het tenslotte tot nieuw papier en karton, bijvoorbeeld het papier waarop deze folder is gedrukt. En als we dit na gebruik weer bij het oudpapier doen, is de kringloop rond. Al ruim 90% recycling In Nederland wordt ruim 90% van alle papier en karton ingezameld voor hergebruik. Dat is afkomstig uit huishoudens, kantoren, winkels en bedrijven samen. Nederland is hiermee Europees koploper in papierrecycling. In cijfers gezegd wordt in Nederland 2,6 miljoen ton oudpapier van de totale gebruikte 2,9 miljoen ton hergebruikt. 3
Ruim 30 kilogram verdwijnt in het restafval: zonde! Van de ongeveer 105 kilogram papier en karton die we per persoon jaarlijks gebruiken, wordt ongeveer 71 kilogram brongescheiden ingezameld en hergebruikt. Wat (gescheiden) wordt ingezameld, wordt hergebruikt. Ongeveer 30 kilogram herbruikbaar oudpapier per persoon verdwijnt jaarlijks helaas nog in het restafval, en wordt dus niet hergebruikt. Dat is zonde, want zo verdwijnt waardevolle secundaire grondstof in de afvalinstallaties en wordt verbrand. In totaal komt jaarlijks zo n 527 miljoen kilogram herbruikbaar oudpapier in het huishoudelijk restafval terecht. Daarvan is naar schatting zeker tweederde prima herbruikbaar, dus zo n 351 miljoen kilogram! Van oud naar nieuw Voor het verwerken van oudpapier en hout tot nieuw papier en karton moet er eerst papierpulp van worden gemaakt. Dit gebeurt bij het oudpapier door het op te lossen in water. De papiervezels komen daarbij los van elkaar. Vervuiling zoals plakband, elastiekjes en nietjes wordt verwijderd. De pulp (een vezelbrij) van oudpapier is grijs door de drukinkt. Daarom moet de pulp worden ontinkt en gebleekt als van oudpapier nieuw wit papier of karton wordt gemaakt. Vervolgens wordt de pulp in de verhouding van 1% vezel en 99% water op de papier- of kartonmachine verwerkt tot nieuw papier en karton. Na droging als laatste stap op de papier- of kartonmachine is het product klaar voor gebruik. De rollen papier en karton die uit de machines komen, worden op rollen of vellen gesneden voor de drukkerijen die er opnieuw kranten, tijdschriften of kartonnen verpakkingen van maken. Houtvezels die voor de eerste keer tot papier of karton worden verwerkt, hoeven natuurlijk niet van inkt te worden ontdaan. Na het ontschorsen van de boomstam wordt die tot spaanders (chips) gehakt. De spaanders worden vervolgens met veel water vermalen tot losse, heel fijne papiervezels. De op die manier ontstane vezelbrij (papierpulp) wordt net als de pulp van oudpapier in de verhouding van 1% vezel en 99% water op de zeef van de papier- en kartonmachine gespoten. Na droging is het product gereed voor verdere bewerking, net als hierboven beschreven bij de grondstof oudpapier. 4
Papier en karton zijn niet eindeloos recyclebaar, zoals blik of glas. Omdat het recyclingproces de papiervezels elke keer korter en slapper maakt, zijn bij de productie van nieuw papier en karton altijd verse houtvezels nodig. Een papiervezel gaat gemiddeld 6 à 7 keer mee. Daar komt bij dat niet alle papier en karton inzamelbaar en recyclebaar is. Ongeveer 15% wordt gebruikt om bijvoorbeeld wc-papier, tissues, waardepapieren, bewaarboeken en behang van te maken. 100% hergebruik is daarom niet mogelijk. Wat hoort wel bij het oudpapier en wat niet? Om van oudpapier nieuw papier of karton van goede kwaliteit te kunnen maken is het vooral belangrijk dat het oudpapier schoon en droog is. Bovendien kan niet al het oudpapier worden hergebruikt. In de scheidingswijzer vindt u een overzicht van wat wel en wat niet mag. Hoofdregel: schoon en droog Schoon: geen voedsel- of verfresten, geen vetvlekken, geen plastic hoesjes Droog: niet doorweekt met water of ander vocht, een beetje regenwater mag Meer informatie? www.prn.nl of stel mij een vraag op boekenwurm@prn.nl Stichting Papier Recycling Nederland Kruisweg 761 2132 NE Hoofddorp Postbus 735 2130 AS Hoofddorp Telefoon: (020) 654 09 89 Fax: (020) 654 09 87 helpdesk@prn.nl www.prn.nl 5
Scheidingswijzer oudpapier Wél Niet bij het oudpapier bij het oudpapier Papier Nat en vuil Nat of vies papier en karton Kranten Tijdschriften Reclamedrukwerk en folders (bijv. vervuild door voedselresten, zoals bakpapier, taart- en pizzadozen of koffiefilters) Sanitair papier (zakdoekjes, tissues, keukenpapier, luiers, wc-papier) Behang (papier en vinyl) (zonder plastic hoesjes) Telefoongids, Gouden Gids, catalogi Bonnetjes, (trein-)kaartjes Boeken en brochures Plastic Plastic hoesjes om (reclame-) folders Verpakkingen en tijdschriften Melk-, yoghurt- en sappakken Kleine en grote kartonnen dozen Papieren zakken en tassen Inpakpapier, cadeaupapier Eierdozen Golfkarton Kartonnen opvulling bij producten (drankenkartons) Vloeibaar wasmiddel verpakkingen (vloeistofdichte kartonnen pakken) Diepvrieskartons (met plastic aan binnenkant) Geplastificeerd papier en karton (lukt het niet dit te scheuren, dan is het geplastificeerd) Plastic tassen en zakken Piepschuim (polystyreen) Administratie Print- en kopieerpapier Administratie (nietjes, paperclips of plakband zijn toegestaan) Schrijfpapier, tekenpapier Enveloppen (van papier of karton, ook met venster) Enveloppen met plastic bubbeltjes Ordners en ringbanden (met metalen of plastic klem en/of plastic kaft) Plastic zicht-, show-, hang- en opbergmappen 6