Seizoenoverzicht Kalenderjaar 2007 Door Klaas Ybema en Harm Zijlstra WORKUM / HEERENVEEN, 21 februari 2008 De gemiddelde temperatuur van 2007 was zeer hoog, dankzij een recordzachte januari (en ) en een nu al legendarische april. Een qua temperatuur vrijwel normale tweede helft van het jaar voorkwam dat het record van 2006 werd verpulverd in plaats van een evenaring. Door een zonnige (maart en april boekten records) was er een overschot aan zonuren. Het was een zeer nat jaar; landelijk een vierde plaats sinds 1901. Vooral de vakantieperiode in de was regenachtig. Opvallend was de kurkdroge aprilmaand. Die brak alle droogterecords, voor welke maand dan ook. Het aantal dagen met ergens in Nederland sneeuwval was de laagste waarde sinds recordhouder 2002. Temperatuur De gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt was 11.2 C tegen normaal 9.8. Zie ook tabel 2 en figuur 1 en 2. Het kalenderjaar was in De Bilt daarmee net zo warm als recordhouder 2006 (tabel 1). Datzelfde geldt voor het landgemiddelde met 11.0 C. Tabel 1. Warmste kalenderjaren (De Bilt; 1901-nu) 2007, 2006 11.2 1990, 1999, 2000 10.9 2002 10.8 1989, 2005 10.7 1994 10.6 1992 10.5 1995, 1998, 2001 10.4 1988, 1997, 2003, 2004 10.3 Tabel 2. Temperatuur (De Bilt) jaar (normaal) gem. Temperatuur 6.5 +3.3 11.7 +2.8 17.2 +0.6 10.3 +0.1 11.2 9.8 max. 20+ 24 64 9 97 77 max. 25+ 8 12 0 20 22 max. 30+ 0 1 0 1 3 min. < 0 15 4 7 35 59 min <= -5 1 0 0 3 12 min <= -10 0 0 0 0 3 max < 0 0 0 0 2 9 Tabel 3. Temperatuur (extremen) > maximum (maand) < minimum (maand) 17.1 (02) Maastricht-vv -9.3 (01) Twente-vv 29.7 (04) Westdorpe -3.3 (3/4) Volkel / Eerbeek 32.9 (07) Maastricht-vv 3.5 (08) Ell 23.8 (09) Arcen / Ell -5.5 (11) Twente-vv Vlissingen boekte een landelijk record met gemiddeld 11.8 C (was 11.6 in 1999 en 2006). Het gemiddeld maximum van De Bilt was 15.3 C tegen normaal 13.7. Het record daar was 15.2 in 2003 en 2006. Landelijk liep dit uiteen van 13.4 C te Hoorn-Terschelling tot 15.6 te Arcen en Ell. Van de VWK stations berekende Neede (ST) het hoogste jaargemiddelde met 16.5. Het gemiddeld minimum bedroeg in De Bilt 7.0 C (normaal 5.7), een evenaring van het record van 2006. Landelijk varieerde dit cijfer van 5.9 C te Twente-vv tot 9.4 te Vlissingen, een verbetering van het plaatselijk - en landelijk - record van 1999, 2000, 2002 en 2006 (9.1). De Bilt noteerde 35 vorstdagen, tegen normaal 59. De beste maand qua vorstdagen was december met een landgemiddelde van 12.6 (+1.8). Slechts 3 dagen met matige vorst werden er in De Bilt gemeten, tegen 12 normaal. Strenge vorst kwam 1x voor in Eerbeek: -10.9 op 22 december. Vlissingen kwam nooit lager dan -3.7 C. De Bilt had 2 ijsdagen, een tekort van 7. De Bilt had 97 warme dagen (20+), een overschot van 20. Maar liefst 14 daarvan vielen in april ( 24). Landelijk de beste maanden waren april met 11.2 (+9.4), juni met 20.1 (+8.8) en augustus met 20.9 (+0.5). Door een zonder veel uitschieters was het aantal se en tropische dagen onopvallend, zie ook tabel 2. April had met 5.4 (+5.2, record was 2.8 in 1993) zelfs het hoogste gemiddelde van het jaar. De 10 se dagen van Arcen en Ell in april betekenden uiteraard ook een record voor die maand.
Fig. 1 Gemiddelde temperatuur Gemiddeld 11.0 Normaal 9.6 Vlissingen 11.8 Winsum 10.3 Fig. 2 Afwijking temperatuur Gemiddeld +1.4 Lauwersoog / Wijk aan Zee +1.7 Diverse plaatsen +1.2 Fig. 3 Aantal vorstdagen Gemiddeld 33 Normaal 56 Deelen / Soesterberg 52 Vlissingen 11 Fig. 4 Aantal ijsdagen Gemiddeld 3 Normaal 10 Plaatselijk Gelderland 6 Noordelijk kustgebied 1 Fig. 5 Aantal dagen 20 graden Gemiddeld 85 Normaal 69 Ell 110 Hoorn-Ter. / Vlieland 40 Fig. 6 Aantal dagen 25 graden Gemiddeld 16 Normaal 20 Ell 30 Hoorn-Ter. / Vlieland 2 Er was slechts 1 tropische dag in De Bilt: 31.5 C op 8 juni. Arcen had er 4 en met tuineffect was dit plaatselijk 15 (Neede). Het landelijk gemiddelde over 2007 bedroeg slechts 1.2 (-1.8), de laagste waarde sinds 1993 (0.6). De hoogste temperatuur was 32.9, op 15 juli te Maastricht-vv, Vlieland kwam niet verder dan 26.2 C (5 augustus). Luchtdruk De luchtdruk in De Bilt was gemiddeld 1015.9 hpa (+0.4). Dit liep landelijk uiteen van 1015.0 (+0.2) op Terschelling tot 1016.6 (+0.4) te Maastricht-vv. De uiterste uurwaarden in De Bilt waren 982.2 (18 januari) en 1043.0 (13 december). Wind De landgemiddelde wind bedroeg 4.5 m/s (-0.2). De uitersten waren landelijk: Arcen en Heino met 3.2 m/s en Vlieland met 8.3 m/s. De gemiddelde luchtverplaatsing bedroeg 1.7 m/s uit westzuidwest, normaal 1.4 m/s uit het zuidwesten.
Fig. 7 Uren zon Gemiddeld 1693 Normaal 1537 De Kooy 1879 Deelen 1564 Fig. 8 Afwijking zon Gemiddeld +156 Leeuwarden +265 Herwijnen +43 Fig. 9 Dagen onweer Gemiddeld 28 Normaal 25 Schiphol 39 Plaatselijk kust < 20 Tabel 4. Zonneschijn De Bilt aantal uren / zonloze dagen 155 (-20) 33 (-3) 640 (+164) 2 (-10) 564 (-11) 2 (-3) 307 (+10) 17 (-1) jaar 1690 (+167) 48 (-22) Tabel 5 Zonneschijn (extremen) > aantal uren 182 Stavoren 711 Stavoren 658 De Kooy 333 De Kooy < aantal uren 120 Twente-vv 585 Deelen 497 Westdorpe 269 Eelde Zonneschijn en straling De Bilt berekende 1690 uren zon, 167 uren meer dan normaal. Vrijwel dit gehele saldo kwam op naam van de. Zowel maart (225, Hoorn- Terschelling) als april (294, Cabauw) boekten een nationaal maandrecord. April was met een landgemiddelde van 274 uren (+113) veruit de zonnigste maand van het jaar. Door een onopvallende meimaand werden de zonneschijnrecords over de hele (op naam van 1990) net niet verbroken. De zonnigste plaats was De Kooy met 1879 uren. Dat was daar een bescheiden 12 e plaats sinds 1909. Net als in 2006 was Deelen de somberste plaats, zie figuur 7. De globale straling van De Bilt was 361,4 kj/cm 2 (normaal 349.5). Landelijk liep dit uiteen van 351.6 te Deelen tot 396.0 te De Kooy. Onweer Het aantal dagen met onweer in De Bilt bedroeg 36, normaal 29. Het gemiddelde aantal per station bedroeg ongeveer 28, tegen 25 normaal. Landelijk koploper was Schiphol met 39 dagen, zie verder figuur 9 en tabel 6. Het aantal dagen met ergens in Nederland onweer lag boven normaal: er werden in totaal 119 genoteerd, tegen normaal 106. Tabel 6. Onweer (extremen) > aantal dagen 7 Sint Maarten 9 Eindhoven 29 Groot-Ammers 4 Diverse plaatsen Tabel 7. Dagen onweer Nederland 20 (+6) 29 (+3) 54 (+14) 15 (-11) Neerslag Het was met een neerslag van landelijk 979 mm (normaal 797), een zeer nat jaar. Dit gemiddelde was goed voor een 4 e plaats sinds 1901, na 1966, 1998 en 2001. Plaatselijk (o.a. Ezumazijl, Oud Alblas, Ter Apel) was het zelfs een stationsrecord. De natste maand was juli met een record landgemiddelde van 162 (+93) en de droogste april met 0.4 (-44), een allround laagterecord. De maandsommen varieerden van 0 mm (Vele plaatsen, april) tot 267 mm (Oudenbosch, juli). In de Bilt viel een jaarsom van 951 Tabel 8. Relatief natst / droogst Veendam Gr +331 Nieuwolda Gr +327 Joure Frl 1109 Vlieland-Vliehors Frl +36 Den Oever NH +10 De Koog NH -8
Tabel 9. Natste en droogste plaatsen IJsselmonde ZH 1180 Beekbergen Gel 1167 Apeldoorn Gel 1161 Arnhem Gel 1159 Barendrecht ZH 1145 Kootwijk Gel 1141 Oosterbeek Gel 1137 Ezumazijl Frl 1135 Oud Alblas ZH 1129 Drachten Frl 1135 Roden Dr 1126 Groesbeek Gel 1125 Arcen L 842 Oirschot NBr 842 Zandvoort NH 842 Chaam NBr 840 Echt L 834 Noordgouwe Z 831 Roermond L 830 De Kooy NH 828 Tollebeek Fle 814 Vlieland-Vliehors Frl 809 De Koog NH 796 Den Oever NH 792 mm, normaal 793. De neerslagduur was daar 663 uren (+40). Landelijk liep dit uiteen van 539 uren in Vlissingen tot 777 in Nieuw-Beerta. Tabel 10. Districtsgemiddelden Waddeneilanden 906 +111 Fryslân-vasteland 1012 +212 Groningen 1045 +252 Drente 1010 +202 Overijssel 958 +168 Veluwe 1043 +197 Oost-Gelderland 1003 +231 Betuwe 1008 +242 Utrecht 1030 +218 Flevoland + IJsselmeer 928 +144 Noord-Holland (excl. Texel) 958 +141 Zuid-Holland 1019 +194 Zeeland 923 +146 Westelijk Noord-Brabant 954 +154 Oostelijk Noord-Brabant 921 +165 Limburg-laag 886 +153 Limburg-hoog 995 +177 Nederland 979 +182 Diversen Het aantal dagen met ergens in Nederland sneeuw was 35 (normaal 69, de laagste waarde sinds het record van 2002 (29). Het stationsgemiddelde was met 9 ook zeer laag. Het benaderd weercijfer van De Bilt was met 6.0 normaal (+0.1). Het weerkwaliteitscijfer was 54.3 (normaal 51.1). De luchtvochtigheid liep uiteen van 80% tot 87% (Stavoren). Fig. 10 Neerslag Gemiddeld 979 Normaal 797 IJsselmonde 1180 Den Oever 792 Tabel 11. Neerslag jaar (normaal) landgemiddelde 285 181 323 188 979 797 afwijking +93 +15 +120-47 +182 neerslagduur (De Bilt) 240 150 139 146 663 624 afwijking +57-1 +25-28 +40 Tabel 12. Neerslag (extremen) > seizoensom < seizoensom > etmaalsom (maand) 378 Beekbergen 207 Noordgouwe 43 (01) Laaksum 242 Twee plaatsen 119 Echt 55 (05) Veendam 456 Zegveld 223 Denekamp 83 (07) Culemborg 259 Ezumazijl 128 Capelle 57 (09) St. Kruis
JAAR 2007 Temperatuur max min Neerslag dagen Aantal dagen met Bedekking Weercijfer max gem min > max < max > min < min 20 25 ijsd. < 0-10 Tot. > etm 0.1 1 10 mi ha on nv sn sd > sn gem zl zo gem 1 9 De Bilt 15.3 11.2 7.0 31.5 6-3.7 12 17.5 8-6.9 12 97 20 2 35 951 41 5 186 134 33 102 36 79 8 4 48 41 6.0 Boyl BTR 14.8 7.1 31.7 6-2.7 12 18.6 6-6.4 12 92 17 4 36 995 40 7 198 144 32 28 10 21 73 14 2 1 5.6 Laaksum BTR 13.8 11.0 8.5 29.6 6-2.3 12 19.2 7-4.4 12 65 7 4 19 889 43 1 191 141 25 23 16 23 6 0 ½ 4.8 Leeuwarden-Zuiderburen Str 14.5 11.3 8.0 31.9 6-0.8 12 19.2 6-5.3 12 80 13 2 24 986 33 5 202 141 30 22 26 19 15 3 1 4.4 Lemmer STR 14.3 10.9 7.7 30.9 6-3.3 12 18.5 6-6.2 12 78 11 4 30 1070 44 7 208 142 37 54 15 25 44 8 2 1 5.1 29 33 5.4 11 14 Delfzijl StR 14.8 11.0 8.1 32.3 6-0.2 12 20.0 6-4.9 12 92 20 1 21 1062 29 5 213 164 35 46 29 30 14 2 3 5.5 6.6 3 58 Groningen-Beijum StR 14.4 10.7 7.7 30.8 6-1.1 12 17.5 6-5.1 12 84 14 3 26 1034 28 6 237 155 29 20 25 25 13 4 4 Roodeschool BTR 13.9 7.6 30.7 8-0.1 12 18.0 6-4.9 12 67 12 2 23 1077 35 6 211 153 30 27 26 25 47 21 2 1 5.4 5.7 4 8 Ten Post STR 14.2 7.4 30.7 8-0.9 12 18.6 6-5.2 12 74 11 3 29 996 30 6 225 158 34 39 12 23 64 16 5 5.3 5.8 8 34 Winsum VTR 13.9 10.3 7.1 30.5 6-0.6 12 17.7 6-5.3 12 64 11 3 34 1035 27 1 227 153 37 43 17 22 56 16 4 2½ Assen-N STR 14.9 7.8 31.8 6-2.0 12 19.0 6-5.9 12 99 23 3 28 981 37 1 211 144 33 23 10 13 15 0 44 32 Oosterhesselen STR 15.3 10.8 7.5 32.4 6-3.4 12 18.4 7-7.2 12 105 31 5 29 1075 79 6 214 146 31 30 8 17 49 14 2 2 4.8 6.5 4 70 IJsselmuiden STR 15.5 11.2 8.0 32.3 6-3.4 12 18.7 6-6.2 12 112 28 4 23 935 28 12 201 141 31 24 10 29 13 3 3 4.7 Nijverdal-ZW STR 15.6 11.1 7.2 31.9 6-3.2 12 19.2 6-9.2 12 113 31 3 36 909 24 1 196 146 24 12 6 26 60 4 0 6 Borculo STR 15.2 11.3 7.4 32.2 6-3.0 12 20.4 7-8.9 12 103 26 6 34 975 40 5 197 143 29 19 3 24 41 9 1 7½ 5.2 7.0 1 92 Dichteren BTR 15.5 11.3 7.6 30.9 6-2.9 12 19.8 7-8.6 12 110 24 6 29 1052 38 5 192 137 35 34 18 26 10 1 8 6.8 1 59 Eerbeek BTR 15.1 10.8 6.4 32.1 6-3.5 12 17.7 8-10.9 12 97 25 3 48 1 1033 40 1 200 155 31 25 13 28 76 6 1 8½ Groesbeek STR 15.3 11.0 7.2 31.8 6-3.4 12 18.6 7-8.8 12 106 26 6 36 1125 29 1 205 150 38 46 19 20 60 7 1 8 4.8 6.4 4 57 t Harde STR 15.3 11.0 7.2 32.4 6-3.4 12 18.8 8-8.6 12 108 25 4 34 951 29 12 195 145 30 21 10 25 48 4 Hattemerbroek STR 15.2 11.1 7.3 31.5 6-3.3 12 19.4 6-7.7 12 105 21 4 36 952 47 7 206 134 31 15 9 26 60 7 2 5.2 6.2 2 40 Malden STR 15.2 7.4 32.0 6-3.2 12 20.4 6-9.7 12 101 26 5 39 980 28 7 193 141 31 21 17 22 6 1 7½ 5.0 6.2 7 45 Neede STr 16.5 11.6 7.9 34.6 6-2.8 12 21.9 7-7.7 12 122 55 5 30 1003 42 5 179 151 27 24 12 25 6 61 15 6.0 7 39 Ruurlo STR 15.6 11.4 7.5 31.9 6-2.3 12 21.5 7-8.4 12 115 30 6 32 25 12 31 60 6 1 5.1 6.8 5 92 Vianen StR 15.3 11.0 7.3 31.2 6-3.7 12 18.5 6-7.4 12 98 23 3 31 991 212 150 24 Woudenberg BTR 15.1 11.0 7.5 30.7 6-3.4 12 18.9 7-6.6 12 92 20 3 30 1053 40 5 199 151 31 41 17 24 5 2 6 5.4 6.0 4 53 Sint Maarten STR 15.3 11.6 8.9 29.4 4-1.0 12 18.5 7-4.8 12 99 16 3 13 999 42 6 195 144 33 22 12 24 16 6 0 5.0 5.9 4 11 Zaandam STR 15.5 11.9 9.1 31.0 6-2.5 12 20.2 7-5.2 12 113 18 2 14 991 24 1 200 138 34 10 19 32 16 3 4 4.9 Capelle a/d IJssel STR 15.3 11.1 7.7 30.7 8-3.7 12 19.4 7-7.6 12 87 19 3 26 1121 40 7 184 152 40 14 20 32 7 1 7 Groot-Ammers BTR 15.2 11.1 7.5 30.8 6-3.4 12 18.7 6-7.6 12 95 16 2 34 1079 32 7 200 144 31 11 22 35 49 8 1 1 5.2 6.2 7 41 Hendrik-Ido-Ambacht StR 15.3 8.5 30.1 6-2.8 12 19.2 7-6.3 12 94 20 3 23 1066 41 5 193 150 38 13 17 22 7 Hoogvliet STR 15.4 9.3 30.2 8-3.3 12 19.1 7-5.3 12 95 17 2 14 990 42 5 194 149 36 8 12 18 17 7 1 5 Nieuwerkerk a/d IJssel STR 15.3 11.9 9.0 30.2 8-3.4 12 19.8 7-5.9 12 91 20 2 19 1099 37 7 201 153 35 6 12 23 24 7 1 3 Ouddorp STR 14.6 11.7 9.3 30.2 8-2.8 12 18.9 7-4.1 12 73 8 2 7 994 38 7 191 145 28 6 15 19 8 1 4 5.2 Rozenburg STR 15.3 8.9 29.5 8-2.3 12 19.1 7-6.2 12 97 14 2 20 989 29 5 194 144 33 13 18 28 7 2 1 5.1 5.8 3 16 Berkel-Enschot STR 16.2 7.5 32.8 8-3.2 19.3-8.0 131 37 2 30 928 25 7 194 150 34 25 10 20 8 1 4½ Moerstraten BTR 15.7 11.7 7.6 31.0 7-3.4 12 18.8 6-7.8 12 118 25 2 29 955 29 7 191 149 29 14 1 18 52 4 0 1 Overloon BTR 15.6 11.3 7.4 31.9 7-3.0 12 20.4 7-9.6 12 111 28 4 34 897 23 7 184 132 30 47 9 19 55 3 1 5.0 6.6 Prinsenbeek STR 15.9 11.9 8.6 31.9 7-2.8 12 19.7 7-6.3 12 115 32 2 22 32 7 190 141 32 15 13 28 6 1 5 Zevenbergen STr 15.7 11.7 8.4 30.7 8-3.3 12 19.4 6-7.3 12 107 22 3 24 994 45 7 185 145 31 14 10 21 4 6.2 6 62 Meteorologisch jaar: Den Ham STR 15.5 11.3 6.9 32.8 6-0.1 1 18.4 7-6.6 1 112 35 1 31 896 31 3 20 7 24 8 1 3½ Sint Maarten STR 15.6 11.8 9.1 29.4 4 1.8 2 18.5 7-2.8 1 99 16 0 5 1016 42 6 195 146 35 19 13 23 7 6 0 4.8 5.9 4 11 Winsum VTR 14.1 10.5 7.3 30.5 6-0.2 1 17.7 6-4.5 1 64 11 1 23 1016 27 1 232 155 34 37 17 24 44 15 4 2½ Herfst: Vianen StR 14.1 10.0 6.6 22.6 9 5.3 11 14.6 9-3.1 11 7 0 6 175 22 10 52 30 3