Workshop Verkiezingen

Vergelijkbare documenten
13% 0% Zeker wel Wel Neutraal Niet Zeker niet Weet niet

Rapportage kenmerken politieke ambtsdragers

HANDREIKING. Moreel kompas. Integriteit voor Statenleden. Vereniging Statenlidnu deskundigheidsontwikkeling. Integriteit voor Statenleden

Lobbyen, meer dan hobbyen Machiavellist op bezoek in het Huis van Thorbecke. Nieuwegein, 20 november 2018 / Peter van Keulen & Evelien van Riel

Lang leve de lokale lobby?!

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018

Workshop provinciale besluitvorming

Maak je sterk VOOR WERK. Stappenplan

Vrouwen in politiek en openbaar bestuur. Voortgangsrapportage 2003

Kansen pakken als partner van de gemeente

ProDemos Lobbyen in de gemeente

Verklarende woordenlijst

1 Welke partij heeft uw voorkeur c.q. op welke partij heeft u gestemd bij de Tweede Kamerverkiezing?

BESTUURLIJKE VERNIEUWING?

De Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015

Aan: Leden en duo-commissieleden van de Provinciale Staten van Noord-Holland Leden van de Tweede Kamer

HOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Kansen pakken als partner van de gemeente

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

gelezen de voordracht van de statencommissie Verkeer en Milieu, nummer 6913;

Besluitenlijst van de vergadering van Provinciale Staten van Zuid-Holland d.d. 22 februari 2017

Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011

Met gegrauw en gesnauw bereik je niks

Gepensioneerden over de coalitie. Een peiling van ANBO

gelezen de voordracht van de statencommissies Ruimte en Leefomgeving en Bestuur en Middelen, nummer 6787;

Stukken ter bespreking, opinievorming, etc., vooralsnog niet gericht op advisering aan PS

RUZIE OVER DE FUSIE?

Besluitenlijst Provinciale Staten

Verslag. Dhr. Franssen (voorzitter) en dhr. Vermeulen (VVD)

Vrouwen in. de Provinciale Staten. Onderzoeksrapport

LOBBYEN IN DE PRAKTIJK

Namens het college van GS wens ik jullie een gelukkig en gezond 2011 toe! Ik vind het geweldig om jullie als provinciecollega s te ontmoeten.

Besluitenlijst van de vergadering van de Statencommissie Verkeer en Milieu van 9 januari 2013

1. Wat is voor u de belangrijkste motivatie geweest om CDA-lid te worden?

DE VERKIEZINGSUITSLAG

Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen jan

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Er zijn berichten van verhindering ontvangen van de heer Struijlaard (50Plus) en de heer Scheurwater (SGPenCU).

Puzzel: welke regering krijgen we?

1. Wat is uw functie? 2 In welke branche opereert uw branche?

Diversiteit in de Provinciale Staten

Provinciale Staten(lid) en het Provincierecht 25 juni 2019

A d v i e s a a n P r o v i n c i a l e S t a t e n

Fractiereglement. Statenfractie D66 Zuid-Holland. Herzien vastgesteld 20 oktober 2014

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

jaargang 9 22 november 2012 nummer 5

Provinciale Staten. Advies Commissie Werkwijze

16 mei Onderzoek: Formatie is vastgelopen: wat nu?

Provinciale Staten van Noord-Holland

CDA en GroenLinks aanhang ontevreden The day after de Tweede Kamerverkiezingen 2012

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland

Democratie en Restzetelverdeling bij d Hondt en Hare geen lijstcombinaties. Provinciale Verkiezingen 18 maart Datum 15 juni 2016

Na het aftreden van Minister de Graaf

Besluitenlijst Provinciale Staten

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1

Polderen voor beginners

Innovatie Wmo versus kleur gemeentelijke colleges B&W

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER

Puzzel: De stem van de Statenleden

Advies informateurs na verkiezingen Provinciale Staten 2015

Agenda Commissie Economie

Wijze van afhandelen van bezwaarschriften door Gedeputeerde Staten CBE Inleiding

Plan van aanpak. lobby richting (deel)gemeenten

FAZ: Ja Opdrachtgever: Harm Küpers

Besluitenlijst van de procedurevergadering van de Statencommissie Ruimte en Leefomgeving van 23 november 2016

PERSBERICHT TOP-Onderzoek (10): Onderzoek onder alle bestuurders / politci van Limburg.

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

Besluitenlijst 13 februari 2015

Het schriftelijke vragenrecht van Provinciale Staten

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet

v o o r d r a c h t 22 mei 2019 Documentnummer : , SG Dossiernummer: K2834

Bestemming vloeivelden Suikerunie Puttershoek. Nr. motie : M Aangenomen Verworpen Overgenomen door GS Aangehouden Ingetrokken

Stemgedrag verkiezingen Provinciale Staten 20 maart 2019

PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN

NIEUWSBRIEF STATENFRACTIE ZEELAND MAART 2012 UIT DE PROVINCIALE STATENVERGADERING VAN 9 MAART

Provinciale Staten Griffie. Aan Provinciale Staten. Behandeladviezen Procedurevergadering Provinciale Staten 20 november 2017

Gewijzigde Agenda Provinciale Staten Met sprekers

Stuknummer: AI Inlichten instantie via pagina 1 van 2

div - Doorgest.: Ledenbrief: Openstelling vacatures bestuurlijke organisatie VNG 25 februari 2009

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal

19 maart Onderzoek: Day after Provinciale Statenverkiezingen

Zoekmachine Openbaar Bestuur

Geachte Statenleden, geachte gedeputeerde, geachte gasten

Communicatieplan Provinciale Staten

Viering 100 jaar vrouwenkiesrecht; vrouwen in de Drentse politiek

Minister Plasterk, Voorzitter van de gemeenteraad van de toekomst, Leden van de gemeenteraad van de toekomst,

Onderzoeksrapport: Vrouwen in de gemeenteraden

De echte landelijke uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2010

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Raadsvoorstel Registratienr: [ 38024] Onderwerp Conceptbegroting Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking West-Brabant

Vrouwen in de Verkiezingsuitslagen

Verslag van de informatie inzake een nieuw college van B&W in de gemeente Kampen en advies aan de fracties in de gemeenteraad

Sociale Kwaliteit. Brainstorm 9 december 2015

December 2017 Jaargang 14 Nummer 3

Transcriptie:

Workshop Verkiezingen

Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschappen 20 maart 2019

Waarom is een goede relatie met provincie en waterschappen belangrijk?

Wat komt er kijken bij een goede lobby? De Hollandsche Molen heeft een lobby workshop georganiseerd die werd gedaan door Marieke van Duin. De titel was Van gelijk hebben naar gelijk krijgen.

Lobby - indrukken, wat denk je daarbij? Roept u maar..

Lobby is ook: Van gelijkhebbennaargelijkkrijgen HOEZO COMPROMIS? HEB IK HET MIS DAN?

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Concreet(!) en relevant De lobby boodschap Beknopt, 1 A4, eventueel bijlagen: blokjes argumenten (feiten & cijfers) Appelleren aan bijv. actualiteit of interesse Aansluiten bij gesprekspartner! Altijd feitelijk correct Niet teveel jargon (!) Van meerdere organisaties ga ook voor de onverwachte partner Ga praten en vooral ook luisteren

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Strategie

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Tijdsinvestering Lange adem & goede planning & bijstellen planning! VERKIEZINGEN (20 maart)!

Verkiezingen (input programma s)

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Timing mogelijkheid te beinvloeden agendering beleidsvoorbereiding politieke besluitvorming implementatie

De Provincie vergadert veel Voor jullie van belang: Commissievergadering (ong. 1x per maand, exc. Recessen) Bereid PS vergadering voor, klein comité, meer ruimte voor inhoud & insprekers Provinciale Statenvergadering (ong. 1 x per maand) Met alle Statenleden wordt gestemd en kunnen moties/amendementen aan de Gedeputeerden worden gericht. Fractievergaderingen (1x per week / 2 weken) Werkbezoeken LET OP: informatie aanleveren min. 2 weken van tevoren, ivm o.a. fractievergaderingen en coalitieoverleggen (afhankelijk van het punt).

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Coalities mogelijk 436 partijen

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

1. Stakeholderanalyse Speelveld 2. Krachtenveld analyse (wie heeft het meeste macht / invloed) Welke partijen heb je nodig voor een meerderheid? 3. Energie verdelen en je netwerk inzetten Je netwerk is altijd beter dan je denkt

Speel veld: coalities per provincie (2018) FR : CDA VVD SP FNP GR : SP CDA D66 CU GL DR : VVD PvdA CDA CU GE : CDA VVD D66 PvdA OV : CDA VVD D66 CU FL : VVD CDA SP D66 >> SP eruit > PvdA & CU erbij NH : VVD D66 PvdA CDA ZH : VVD D66 CDA SP UTR : VVD D66 CDA GL NB : VVD SP D66 PvdA LI : CDA SP VVD D66 PvdA ZE : CDA VVD SGP PvdA Let op > oppositie!

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

een ambtenaar

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Investeer in je politieke contacten Denk na over de verhoudingen binnen een fractie: Welk Statenlid is woordvoerder, wie is daarnaast betrokken vanuit bepaald(e) thema of regio? Welke fractiemedewerker zit op het dossier? Wat is het kennisniveau? Wat is rol in de fractie? Bestuurders uit je eigen netwerk met politieke achtergrond?

Investeer in je politieke contacten Denk goed na over de politieke verhoudingen: Wie zitten er in de coalitie? (nu & straks) GUN FACTOR Wat past bij een persoon of een partij > verplaats je in de ander!

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Werkbezoeken en kennismakingsbezoeken

Lobbystappenplan 1. Doel 2. Strategie 3. Tijdsinvestering 4. Timing 5. Coalities mogelijk 6. Ken het speelveld 7. Investeer in ambtenaren 8. Investeer in politieke contacten 9. Nodig je bestuurder uit 10. Media

Inzet (sociale) media

Tenslotte: nog wat tips Weggestemde motie is een slechte motie Moet een dossier wel politiek gemaakt worden of liever weghouden van politiek en media? Kijk naar de politieke realiteit Kijk of je in eerste instantie met een coalitiepartij samen kunt optrekken / biedt politici / bestuurders een podium (profilering). En bedanken, altijd bedanken! Leef je in mensen in, probeer jargon over te nemen dat aansluit bij ontvanger Andere belangrijke spelers: Rijk, waterschappen & gemeenten

Relatie Rijk provincie waterschap - gemeente Politieke verhoudingen partijbelangen Veranderende rol van de verschillende bestuurslagen: decentralisatie versus bezuinigingen Belangenbehartigers Veel wethouders en gedeputeerden komen later als woordvoerder/ minister in de Tweede Kamer Verschillende belangen en veranderende rollen: soms partners soms tegenstanders

Op een rijtje: niet handig Ambtelijkelijnvergetenen alleenpoltiekelijn(gs/ps) benaderen Bij verkeerde dossierhouder(gs) aankloppen Overvragenzonderonderbouwdebusinesscase: feitenop orde Verkeerde timing

Op een rijtje: wel handig Houd rekening met politieke achtergrond GS en PS Benader verschillende beleidsmedewerkers Wees concreet in boodschap/project Provincies zijn altijd op zoek naar best practices: goed om deze met ambtelijke en politieke netwerk te delen Beschouw de Provincie als partner in je lobby Ken je gesprekspartners of leer ze kennen

Nog één keer dan Lobby : Prioriteren: goede lobby kost tijd! Ken het speelveld: timing, inhoud Inlevingsvermogen en gezond verstand

Lobby zomaar wat woorden Verbinder vertegenwoordiger waakhond Kennis & contactenmakelaar aanspreekpunt vraagbaak Sparringpartner educatie facilitator filter / efficiencyslag Politieke graadmeter diplomaat smeerolie campaigner Agenderen mobilisator conflictbemiddelaar ( ) politiek strateeg Regisseur (intern & extern) criticaster interne coördinator lobbycoach