Lobbyen, meer dan hobbyen Machiavellist op bezoek in het Huis van Thorbecke. Nieuwegein, 20 november 2018 / Peter van Keulen & Evelien van Riel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lobbyen, meer dan hobbyen Machiavellist op bezoek in het Huis van Thorbecke. Nieuwegein, 20 november 2018 / Peter van Keulen & Evelien van Riel"

Transcriptie

1 Lobbyen, meer dan hobbyen Machiavellist op bezoek in het Huis van Thorbecke Nieuwegein, 20 november 2018 / Peter van Keulen & Evelien van Riel

2 Onze bijdrage vandaag Wat is het? Lobby voor VGM? Hoe verder? 1. Lobby 2. Agenderen 3. Trends Pagina 2

3 Verschillende lobbyisten 1. In-huis Bedrijven Brancheorganisaties Maatsch. organisaties Overheden 2. Extern Oud-politici Consultants Pagina 3

4 Wat Public Matters doet beïnvloeden van beleid 1. Focus op proces, strategie en ondersteun bij uitvoering 2. Belangrijkste politieke kleuren en gezindtes 3. Bedrijven, brancheorganisaties, overheid REALISEER POSITIE (NATIONAAL, LOKAAL, PROVINCIAAL en BRUSSEL ) Pagina 4

5 Wat is het & op wie gericht? 3 Beinvloeders (Stakeh mgt) Media Wetenschap Branche org, etc DG/SG Middenkader Experts 2 Ministeries (Public Affairs) 2 e Kamer 1 e Kamer Kabinet / PA 1 Politiek (Lobbyen) Pagina 5

6 Werkzaamheden lobbyist VERKRIJGEN inzicht in strategie/ activiteiten van een organisatie ADVISEREN PA en lobby strategie, campagne en middelen ANALYSEREN van beleid en handelen van stakeholders MANAGEN van informatie, netwerken en issues Pagina 6

7 Maar wat doe je dan Klankborden over aanpak Maken stakeholderanalyse Ontwikkelen kernboodschappen Schrijven opinieartikel Opzetten gesprekken Kamerleden, PA s & bwp Ontwikkelen beïnvloeding strategie Profiling CEO s Creëren spreekmogelijkheden Managen aanpak formatie Volgen en duiden debatten Verzorgen gespreksbriefing Organiseren training & workshop Adviseren structuur PA Voorbereiden gesprekken ambtenaren Selecteren voorz. brancheorganisatie Trainen parlementaire enquete Opstellen position paper Organiseren brainstorm t.b.v. draagvlak Pagina 7

8 II. VGM NL lobby Agenderen en reageren

9 Overeengekomen doelstelling PA-strategie van VGM NL: dé belangenbehartiger van de professionele vastgoedmanagers in Nederland te zijn en een betrouwbare (gespreks)partner te zijn voor ambtelijke stakeholders, politiek en vastgoedsector. VGM NL wil zorgen dat leden vroegtijdig betrokken worden bij wijzigende regelgeving en (bestuurs)leden in staat stellen daarin namens de sector betrokken te zijn bij besluitvorming. Pagina 9

10 Wat doen wij voor VGM NL? Inspelen op nieuw beleid Monitoren politieke actualiteiten Agenderen nieuwe issues Gebruiken van media in lobby Lobby activiteiten Opstellen lobby strategie per issue Juiste stakeholders zoeken en samenwerken Opstellen position papers Contacten met TK / EK leden (mails en faceto-face) Pagina 10

11 Lobby activiteiten Goed verhuurderschap Wet Damocles- Sluiting woningen Beheerkosten Overleg met ministerie en minister BZK bijdragen aan sectoroverleg met minister Ollongren. Input voor Kamerbrief s naar Kamerleden n.a.v. Kamerbrief Afspraak met CDA Kamerlid Eric Ronnes begin 2019 Position paper + s naar Tweede Kamer GL heeft n.a.v. position paper, input VGM NL letterlijk gevraagd aan minister J&V Contact met SP n.a.v. en vraag voor nader contact + extra informatie Contact met Eerste Kamer Nav contact EK-leden heeft D66 letterlijk gevraagd naar positie VGM leden Vervolg contact met D66 EKlid Gesprekken met VVD en CDA om issue te agenderen VVD en CDA hebben issue geagendeerd d.m.v. schriftelijke vragen aan minister BZK. VVD wil rondetafel organiseren. Pagina 11

12 Politieke monitor Warmte wet Beheerderskosten Verduurzaming Gebouwde omgeving Vastgoedbeheer Regulering huurprijzen Energiebesparing Bouweisen nieuwe woningen Retail agenda VVE Beheer Bemiddelingskosten Wet Damocles Discriminatie op de huurmarkt Appartements recht Klimaatakkoord Goed verhuurderschap Huisjesmelkers Liberalisatiegrens Screening huurders Middenhuur. Pagina 12

13 Hoe? Ken het niveau... Pagina 13

14 III. De context van lobby in Den Haag - hoe verder?

15 1. Impact van media & beeldregie (11/10/2018) FD, 3 oktober 2018 FD, 4 oktober 2018 Pagina 15

16 Politieke parameters die ondernemings- en investeringsklimaat bepalen 2. Politieke landschap is meer dan ooit divers en dynamisch 7. Herpositionering van fiscale positie Nl en de HQ-discussie 8. Afnemend vertrouwen in multinationale ondernemingen en management 3. Verhoudingen & posities blijven veranderen Rutte, PS en EK verkiezingen, verhoudingen coalitie, etc. 6. Roep om meer en meer transparantie en nooit genoeg 9. Too big & fail: de organisatie die iedereen probeert te vertegenwoordigen, heeft beperkte invloed 4. Open economie sterke interactie EUen mondiale beleid 5. Toenemende concurrentie om aandacht ook van overheden 10. Single issue & discreet: grootste kans op impact Pagina 16

17 Tot slot: een tegeltjeswijsheid. REGEREN is vooruit zien De lobby voor het regeerakkoord van morgen, start VANDAAG Pagina 17

18 Bedankt voor uw aandacht Public Matters Bezuidenhoutseweg AC Den Haag T E pvkeulen@publicmatters.nl W [ 2018 Public Matters]

Lang leve de lokale lobby?!

Lang leve de lokale lobby?! Lang leve de lokale lobby?! Bijdrage door Noortje Thijssen aan nieuwjaarsreceptie Welcom Amsterdam Amsterdam, 11 januari 2018 Even voorstellen Pagina 2 2017 Universiteit van Amsterdam & Public Matters

Nadere informatie

Workshop Verkiezingen

Workshop Verkiezingen Workshop Verkiezingen Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschappen 20 maart 2019 Waarom is een goede relatie met provincie en waterschappen belangrijk? Wat komt er kijken bij een goede lobby? De Hollandsche

Nadere informatie

ProDemos Lobbyen in de gemeente

ProDemos Lobbyen in de gemeente ProDemos Lobbyen in de gemeente 3 december 2014 www.dr2.nl #dr2 @JannaGroot Public affairs Introductie Over public affairs Lobbyen in de gemeente Transparantie en Ethiek 2 Ons bureau Disciplines komen

Nadere informatie

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet Verkiezingen 2017 Op weg naar een nieuw kabinet 1 4-3-2017 Trends deze verkiezingen 2 En we hebben te maken met externe factoren Woorden en daden CPB doorberekeningen 3 Nut van de CPB-doorrekening Reality

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 10 maart 2017 Betreft Effectieve

Nadere informatie

Transparantie Public Affairs is een vak dat volgens de beroepsvereniging in alle openheid bedreven wordt.

Transparantie Public Affairs is een vak dat volgens de beroepsvereniging in alle openheid bedreven wordt. HANDVEST 1. Inleiding Wat kunnen en mogen politici, ambtenaren en journalisten verwachten van leden van de Beroepsvereniging voor Public Affairs (BVPA) die het vak van Public Affairs uitoefenen? En waarop

Nadere informatie

NVDE richting ALV 19 juni 2017

NVDE richting ALV 19 juni 2017 NVDE richting 2020 ALV 19 juni 2017 NVDE bundelt krachten en zet in op volledig hernieuwbare energievoorziening Overkoepelende belangen Transitiebelang voorop Kracht van samenwerking, alle rollen en technieken

Nadere informatie

Herziene convocatie i.v.m. toegevoegde agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

Herziene convocatie i.v.m. toegevoegde agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 5 maart 2019 Noot: Voortouwcommissie: Herziene convocatie i.v.m. toegevoegde agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken DEF i.v.m. agendapunt 11, 32 EU i.v.m. agendapunt 5, 13, 29

Nadere informatie

TRAINING PUBLIC AFFAIRS

TRAINING PUBLIC AFFAIRS TRAINING PUBLIC AFFAIRS DE KUNST VAN HET BEÏNVLOEDEN Bent u geïnteresseerd in de wereld van public affairs en wilt u zichzelf of uw medewerkers laten bijscholen? Heeft u een concreet vraagstuk en merkt

Nadere informatie

bestuursadvies communicatiestrategie public affairs interim-management

bestuursadvies communicatiestrategie public affairs interim-management bestuursadvies communicatiestrategie public affairs interim-management Permanent op de hoogte Den Haag is een lastig te voorspellen factor voor veel organisaties. Elke dag kan het landschap volledig veranderen

Nadere informatie

Kom in actie! (niveau 3 en 4)

Kom in actie! (niveau 3 en 4) Kom in actie! (niveau 3 en 4) Korte omschrijving De studenten voeren in 4 groepjes opdrachten uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op een groot

Nadere informatie

Ruimte voor verandering Transitie Ruimtelijke Ordening

Ruimte voor verandering Transitie Ruimtelijke Ordening Ruimte voor verandering Transitie Ruimtelijke Ordening een tussentijdse balans Netwerk organisatiebeheersing, 7 juni 2012 Christophe Pelgrims, transitiemanager Decreet van 1999: ontvoogding Beleidscontext

Nadere informatie

MASTERCLASS Public Affairs en lobbyen. Marcel Halma

MASTERCLASS Public Affairs en lobbyen. Marcel Halma MASTERCLASS Public Affairs en lobbyen Marcel Halma BSAE Masterclass Marcel Halma 27 maart 2015 Mijn CV Opzet BSAE Masterclass Public Affairs en Lobbyen Effectief lobbyen De branche en zijn lobbyende leden

Nadere informatie

Kansen pakken als partner van de gemeente

Kansen pakken als partner van de gemeente Kansen pakken als partner van de gemeente Utrecht 29 maart 2018 i www.kbo-pcob.nl e info@kbo-pcob.nl t 030 3 400 600 Vandaag antwoorden op vragen zoals: Wat brengt een relatie met de gemeente? Waar staan

Nadere informatie

Politieke legitimiteit

Politieke legitimiteit Politieke legitimiteit Op het snijvlak van wetenschap en samenleving Geerten Waling De Responsieve Rechtsstaat, 22 september 2016 Bij ons leer je de wereld kennen 1 Routeplanner Even voorstellen Wat is

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

Ontwikkelingen in Den Haag

Ontwikkelingen in Den Haag Ontwikkelingen in Den Haag 30 november 2018 Samen Organiseren 2017 in aanloop naar nieuw Kabinet Insteek gemeenten (uit ronde) 1. Op basis van eigen kracht en inhoud aan tafel (niet vanwege, macht, geld,

Nadere informatie

Platform Risicomanagement RBB Uitwerking flappen 8 juni 2017

Platform Risicomanagement RBB Uitwerking flappen 8 juni 2017 Platform Risicomanagement RBB Uitwerking flappen 8 juni 2017 Doorstart platform Uitwerking flappen 8 juni 2017 (locatie RDW) Toelichting op uitwerking: 1. Aantekeningen zijn letterlijk overgenomen M.i.

Nadere informatie

Handboek Public Affairs

Handboek Public Affairs Handboek Public Affairs Vergroot uw politieke invloed door (digitale) belangenbehartiging HOE BEÏNVLOEDT U BELEIDSVORMING? Het eerste onderdeel is uw eigen organisatie: wat wilt u bereiken en met welke

Nadere informatie

Polderen voor beginners

Polderen voor beginners Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.

Nadere informatie

vaste commissie voor Europese Zaken

vaste commissie voor Europese Zaken Den Haag, 23 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Europese Zaken i.v.m. agendapunt 6, 8, 9, 10 CGVK i.v.m. agendapunt 11 FIN i.v.m. agendapunt 13, 14 Activiteit: Procedurevergadering Datum: donderdag

Nadere informatie

Lidmaatschap van de Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie

Lidmaatschap van de Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie Lidmaatschap van de Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie nhoud Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie 3 De lekkerste branche van Nederland 3 Lobby 3 Kennis 3 Arbeidsvoorwaarden

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Ministerie van Binnenlandse Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500

Nadere informatie

Factor C: Buitenste binnen weten wat er speelt

Factor C: Buitenste binnen weten wat er speelt Factor C: Buitenste binnen weten wat er speelt Factor C: Communicatie in het hart van het beleid Buitenste binnen weten wat er speelt 2 Programma Buitenste Binnen Centraal staat de omgevingsanalyse: welke

Nadere informatie

Na het aftreden van Minister de Graaf

Na het aftreden van Minister de Graaf Na het aftreden van Minister de Graaf Minister de Graaf is gisteren afgetreden. Hoe reageert Nederland er nu op en hoe moet het nu verder? Gisteren is Minister De Graaf afgetreden. Vindt u het terecht

Nadere informatie

mondhygiëne Mondgygiënisten in Den Haag

mondhygiëne Mondgygiënisten in Den Haag mondhygiëne Nederlands Tijdschrift voor nummer 2 2016 22 www.mondhygienisten.nl Week van de Mondhygiënist Mondgygiënisten in Den Haag Ergonomisch werken Samenwerking in de praktijk Casus: patiënt met verstandelijke

Nadere informatie

Herziene convocatie i.v.m. gewijzigd tijdstip. vaste commissie voor Buitenlandse Zaken

Herziene convocatie i.v.m. gewijzigd tijdstip. vaste commissie voor Buitenlandse Zaken Den Haag, 21 februari Voortouwcommissie: Herziene convocatie i.v.m. gewijzigd tijdstip vaste commissie voor Buitenlandse Zaken DEF i.v.m. agendapunt 5, 8, 24 EU i.v.m. agendapunt 18, 19, 24 J&V i.v.m.

Nadere informatie

Netwerkdemocratie Drechtsteden

Netwerkdemocratie Drechtsteden Netwerkdemocratie Drechtsteden Drechtstedendinsdag 7 december 2010 Opdracht Drechtraad 16 juni jl. Op basis van de rapporten commissies Scholten II en Meijdam 1. Instellen en organiseren van de Drechtstedendinsdag

Nadere informatie

VERBONDS- COURSE academy.verzekeraars.nl

VERBONDS- COURSE academy.verzekeraars.nl VERBONDS- COURSE 2018 academy.verzekeraars.nl VERBONDSCOURSE 2018 De Insurance Academy van het Verbond van Verzekeraars organiseert ieder jaar de Verbondscourse voor veelbelovende, talentvolle managers

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 25 oktober 2012 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Volgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 12 EU i.v.m. agendapunt 12 FIN i.v.m. agendapunt 12, 14 RU i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2017 2018 29 362 Modernisering van de overheid B VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 22 mei 2018 De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 29 juni Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Volgcommissie(s): EZ i.v.m. agendapunt 9 FIN i.v.m. agendapunt 4 SZW i.v.m. agendapunt 15 V&J i.v.m. agendapunt 15 WR i.v.m.

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 7 maart 2019 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Volgcommissie(s): DEF i.v.m. agendapunt 11, 32 EU i.v.m. agendapunt 5, 13, 29 EZK i.v.m. agendapunt 26 J&V i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA

Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA Wouter Bos heeft gezegd dat de PvdA fouten heeft gemaakt tijdens de campagne in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Wat vindt men hiervan? Wat is

Nadere informatie

Ontpolderen langs de Westerschelde

Ontpolderen langs de Westerschelde Ontpolderen langs de Westerschelde Invloed van lokale en regionale actoren en legitimiteitsproblemen in het beleidsproces (2005-2009) Judith Floor Inhoud Onderzoeksvragen Context Begrippen Beleidsronden

Nadere informatie

20 Q THEMA: MERK Tekst: Geert Dekker Beeld: Hollandse Hoogte, ANP GOEDE GESPREKKEN ACCOUNTANTS EN DE HAAGSE LOBBY

20 Q THEMA: MERK Tekst: Geert Dekker Beeld: Hollandse Hoogte, ANP GOEDE GESPREKKEN ACCOUNTANTS EN DE HAAGSE LOBBY 20 THEMA: MERK Tekst: Geert Dekker Beeld: Hollandse Hoogte, ANP GOEDE GESPREKKEN ACCOUNTANTS EN DE HAAGSE LOBBY 21 22 Actief, doorlopend en structureel onderhoudt het accountants beroep contacten met bestuurders,

Nadere informatie

Actuele EU-procedures in de commissies

Actuele EU-procedures in de commissies Den Haag, 15 december Voortouwcommissie: vaste commissie voor Europese Zaken i.v.m. agendapunt 6, 7, 9, 10, 11, 13 DEF i.v.m. agendapunt 13 EZ i.v.m. agendapunt 13 FIN i.v.m. agendapunt 13 I&M i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

In Beeld: De nieuwe ministersploeg

In Beeld: De nieuwe ministersploeg In Beeld: De nieuwe ministersploeg Korte omschrijving werkvorm: Wie staan er bij de koning op het bordes? Sommige ministers hebben al eerder in een kabinet gezeten, maar er zijn ook nieuwkomers. Leerlingen

Nadere informatie

De uitkomsten van het Marketingtrendonderzoek 2014 Onno Ponfoort Rob Lindner

De uitkomsten van het Marketingtrendonderzoek 2014 Onno Ponfoort Rob Lindner De uitkomsten van het Marketingtrendonderzoek 2014 Onno Ponfoort Rob Lindner Utrecht, 24 april 2014 1 Discussie over de marketingtrends www.berenschot.nl/marketingtrends2014 #marketingtrends Marketing

Nadere informatie

De Stemming van 23 juni 2019

De Stemming van 23 juni 2019 De Stemming van 23 juni Deze week zien we geen verdere veranderingen in electorale voorkeuren. Het is interessant om 3 maanden na de Provinciale Statenverkiezingen te zien in welke mate de opgekomen kiezers

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken Den Haag, 28 juni Noot: 2e Herziene agenda i.v.m. wijziging agendapunt 14 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken EZ i.v.m. agendapunt 9 FIN i.v.m. agendapunt 4 SZW i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

1. Wat is uw functie? 2 In welke branche opereert uw branche?

1. Wat is uw functie? 2 In welke branche opereert uw branche? Landbouw, bosbouw en visserij Industrie Energievoorziening Waterbedrijven en afvalbeheer Handel Vervoer & opslag Horeca Informatie en communicatie (ICT / media) Financiële dienstverlening Verhuur en handel

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen pilot havo 2018-I

maatschappijwetenschappen pilot havo 2018-I Opgave 1 Lobby Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 3. Inleiding Politici nemen besluiten die invloed hebben op burgers en organisaties. De belangen zijn vaak groot. Professionele lobbyisten kunnen

Nadere informatie

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders

Nadere informatie

Achmea Congrescentrum Zeist WELKOM

Achmea Congrescentrum Zeist WELKOM Achmea Congrescentrum Zeist WELKOM Actualiteiten RENÉ BRINKHUIJSEN BESTUURSLID VGM NL KEES OOMEN DIRECTEUR ORGANISATIE EN PUBLIC AFFAIRS VVE BELANG Wet en regelgeving Consultatieronde Wet verbetering Verenigingen

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Er is een groot aantal kiezers, dat op een partij van Rita Verdonk zal gaan stemmen, als die opgericht wordt. Omdat dit echter nog niet het geval is en Verdonk wel

Nadere informatie

Wat kan ik zelf doen?

Wat kan ik zelf doen? Wat kan ik zelf doen? Korte omschrijving werkvorm : In vier groepjes voeren de leerlingen een opdracht uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken Den Haag, 7 oktober Noot: Herziene agenda i.v.m. toevoeging agendapunt *) Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken BuZa i.v.m. agendapunt 27 DEF i.v.m. agendapunt 6, 26 EU i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Bestuur, Ruimte en Wonen Turfmarkt 147 Den Haag

Nadere informatie

Samenvatting door M woorden 15 januari keer beoordeeld. Thema's maatschappijleer. Hoofdstuk 1. Algemeen belang:

Samenvatting door M woorden 15 januari keer beoordeeld. Thema's maatschappijleer. Hoofdstuk 1. Algemeen belang: Samenvatting door M. 1124 woorden 15 januari 2014 9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1 Algemeen belang: Openbare orde en veiligheid Buitenlandse betrekkingen

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni

Nadere informatie

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Wie we zijn: De branchevereniging voor Windenergie op Land en Windenergie op Zee. Behartiger van allerlei bedrijven

Nadere informatie

47% van de Nederlandse marketeers vindt zijn marketingkennis van online mogelijkheden te beperkt

47% van de Nederlandse marketeers vindt zijn marketingkennis van online mogelijkheden te beperkt 47% van de Nederlandse marketeers vindt zijn marketingkennis van online mogelijkheden te beperkt 49% vindt dat mediabureaus tekort schieten in hun advies over online marketing Wat is de werkelijkheid van

Nadere informatie

De week waarin alles anders werd (of niet?)

De week waarin alles anders werd (of niet?) De week waarin alles anders werd (of niet?) Er is waarschijnlijk geen week geweest in de Nederlandse politieke geschiedenis waar in een korte tijd zoveel veranderde als de afgelopen 7 dagen. In die periode

Nadere informatie

Verslag college 2 collegereeks Europa

Verslag college 2 collegereeks Europa Verslag college 2 collegereeks Europa In dit tweede college, gegeven door dr. Mendeltje van Keulen (Lector Haagse Hogeschool), wordt ingezoomd op de Nederlandse rol en belangen in de Europese Unie. Europa

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk Datum

Nadere informatie

Workshop Stakeholder Engagement

Workshop Stakeholder Engagement Workshop Stakeholder Engagement Datum: dinsdag 14 februari 2017 Door: Barbra Eilers Voordat we beginnen Tata Steel Mobiele telefoon uit / stil Veiligheid Faciliteiten Training Stakeholder Engagement 2

Nadere informatie

Met betrekking tot de distributie van Raadsdocumenten kunnen drie categorieën worden onderscheiden:

Met betrekking tot de distributie van Raadsdocumenten kunnen drie categorieën worden onderscheiden: Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie Datum 23 december 2016 Betreft

Nadere informatie

Public Affairs. Public Affairs. Adaptieve Agenda Zuidelijke Randstad november 2013

Public Affairs. Public Affairs. Adaptieve Agenda Zuidelijke Randstad november 2013 Public Affairs Adaptieve Agenda Zuidelijke Randstad 2040 5 november 2013 Public Affairs Directeur Ruimtelijk-Economische Strategie de heer Ten Dolle Inhoud Onduidelijkheid terminologie Resultaten Toekomst

Nadere informatie

platform gastouderopvang JAARVERSLAG 2016

platform gastouderopvang JAARVERSLAG 2016 platform gastouderopvang JAARVERSLAG 2016 1 Platform Gastouderopvang jaarverslag 2016 Oprichting Op 26 januari 2016 is het Platform Gastouderopvang opgericht. De initiatiefnemers zijn de gastouderbureaus

Nadere informatie

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten

Nadere informatie

Opstellen visie voor Marken

Opstellen visie voor Marken -Waarom? -Stappen tot nu toe -Definities -Plan van Aanpak -Planning 2014 Waarom? Leefbaarheidsplan Marken 2001 actualiseren? TROP gemeente Waterland 2001 actualiseren? Bestaande ontwikkelingen woningbouw

Nadere informatie

De koppeling van EU-subsidies aan stadsprojecten:

De koppeling van EU-subsidies aan stadsprojecten: VNG Servicebureau Europa De koppeling van EU-subsidies aan stadsprojecten: Tips vanuit de Nederlandse praktijk Tim te Pas Wat gaan we vanochtend doen? 1. Korte introductie VNG Servicebureau Europa 2. EU

Nadere informatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1

Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1 Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1 Samenvatting door C. 1476 woorden 18 april 2016 3,3 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Module 1 politiek Een goede politicus heeft de volgende kenmerken:

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken Den Haag, 30 mei Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken i.v.m. agendapunt 6, 7, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 26, 27 SZW i.v.m. agendapunt 24, 25 V&J i.v.m. agendapunt 24 VWS i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Ongeplande activiteiten van de commissie

Ongeplande activiteiten van de commissie Den Haag, 1 juni Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken i.v.m. agendapunt 6, 7, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 26, 27 SZW i.v.m. agendapunt 24, 25 V&J i.v.m. agendapunt 24 VWS i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 20 maart 2019 Noot: Herziene agenda i.vm. aanpassing noot *) Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken DEF i.v.m. agendapunt 23 EU i.v.m. agendapunt 9, 34, 35, 36 EZK i.v.m.

Nadere informatie

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties Introductie VNCI Branche-organisatie voor de chemische procesindustrie Totaal ca 100 (geassocieerde) leden, verenigingen, donateurs, ca 150 productievestigingen:

Nadere informatie

Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul

Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul Agenda Even voorstellen ISO en (Persoonlijk) Leiderschap Externe issues voor strategie Het waarom van organisaties Van strategie

Nadere informatie

Verkiezingen Tweede Kamer 2012

Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Europese Unie dr. Edwin van Rooyen 10-9-2012 PvdA, VVD en SP zijn voorstander van het vergroten van de controle op

Nadere informatie

Hierbij ontvangt uw Kamer de antwoorden op vragen van de leden Beckerman en Leijten (beiden SP) over de gaslobby (ingezonden 6 november 2017).

Hierbij ontvangt uw Kamer de antwoorden op vragen van de leden Beckerman en Leijten (beiden SP) over de gaslobby (ingezonden 6 november 2017). > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Boekverslag door E. 2025 woorden 23 oktober 2014 5.9 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: wat leer je bij maatschappijleer? Iets is een maatschappelijk probleem

Nadere informatie

Reputatiemanagement en CDA. Michael Sijbom, campagneleider/hoofd communicatie CDA

Reputatiemanagement en CDA. Michael Sijbom, campagneleider/hoofd communicatie CDA Reputatiemanagement en CDA Michael Sijbom, campagneleider/hoofd communicatie CDA Opzet presentatie 2 1. Trends en ontwikkelingen 2. Verkiezingen 2010: verval CDA en JPB 3. Wat doen bij reputatieschade

Nadere informatie

VERSNELLEN VAN VERDUURZAMING

VERSNELLEN VAN VERDUURZAMING VERSNELLEN VAN VERDUURZAMING Over DGBC Oorsprong Stichting Dutch Green Building Council (DGBC) opgericht in 2008 Marktinitiatief Opgericht door marktpartijen en lid van de World Green Building Council

Nadere informatie

vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Den Haag, 1 november 2012 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap BiZa i.v.m. agendapunt 20 ELI i.v.m. agendapunt 6, 8, 10, 12, 20 EU i.v.m. agendapunt 16, 17 I&M i.v.m.

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 11 juni 2019 Noot: Herziene besluitenlijst i.v.m. wijziging agendapunten *) Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken BiZa i.v.m. agendapunt 40 BuZa i.v.m. agendapunt 6 EU i.v.m.

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer havo 2008-I

Eindexamen maatschappijleer havo 2008-I Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Opgave 1 Politieke besluitvorming: leeftijdsgrens alcohol omhoog naar 18 jaar? 1 maximumscore 1 Eén van de volgende taken: wetgevende

Nadere informatie

Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU

Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU Sandor Loeffen Adjunct-griffier/EU-adviseur migratie- en asielbeleid s.loeffen@tweedekamer.nl Onderwerpen 1. Nationale parlementen in de EU: - rol, taken

Nadere informatie

De invloed van vergrijzing op het winkellandschap. Visie

De invloed van vergrijzing op het winkellandschap. Visie De invloed van vergrijzing op het winkellandschap Visie 2016-2025 Inleiding Retail is complexer dan ooit. Onder invloed van demografische, economische en technologische ontwikkelingen wordt het retaillandschap

Nadere informatie

Herziene agenda i.v.m. toevoeging agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken. Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken

Herziene agenda i.v.m. toevoeging agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken. Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken Den Haag, 30 mei 2018 Noot: Voortouwcommissie: Herziene agenda i.v.m. toevoeging agendapunten*) vaste commissie voor Binnenlandse Zaken BiZa i.v.m. agendapunt 41 EZK i.v.m. agendapunt 23, 41 i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2019Z01304

Nadere informatie

vaste commissie voor Economische Zaken (Voortgang) wet- en regelgeving

vaste commissie voor Economische Zaken (Voortgang) wet- en regelgeving Den Haag, 6 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Economische Zaken Volgcommissie(s): BZK i.v.m. agendapunt 5 DEF i.v.m. agendapunt 5, 10, 11 EU i.v.m. agendapunt 8, 9 FIN i.v.m. agendapunt 4 LNV i.v.m.

Nadere informatie

Groeikansen met Social Media? Bijeenkomst 18 Mei 2010

Groeikansen met Social Media? Bijeenkomst 18 Mei 2010 Groeikansen met Social Media? Bijeenkomst 18 Mei 2010 1 AGENDA 2 3 Waarom netwerken? Sociale contacten Inspiratie Kennis Doorverwijzingen Transparant Laagdrempelig Interactief Persoonlijk Betrouwbaar Sociaal

Nadere informatie

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

vaste commissie voor Binnenlandse Zaken Den Haag, 12 mei 2017 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken BuZa i.v.m. agendapunt 15 DEF i.v.m. agendapunt 6, 9, 13, 15 EU i.v.m. agendapunt 12, 14 FIN i.v.m. agendapunt 14 SZW i.v.m.

Nadere informatie

De stemming van 13 oktober 2013

De stemming van 13 oktober 2013 De stemming van 13 oktober 2013 De peiling van deze week is gisteren uitgevoerd na bekend worden van het akkoord over de begroting van 2013. Net zoals het geval was toen het Lente Akkoord werd aangekondigd

Nadere informatie

ij Tweede Kamer DER STATEN-GENERAAL

ij Tweede Kamer DER STATEN-GENERAAL ij Tweede Kamer DER STATEN-GENERAAL aan De minister van Buitenlandse Zaken Postbus 20018 De heer drs. S.A. Blok 2500 EA Den Haag Vaste commissie voor Europese Zaken M. Azmani, voorzitter Binnenhof le 2513

Nadere informatie

Datum 24 april 2019 Beantwoording Kamervragen GroenLinks over het bericht in het FD over verdozing van het landschap

Datum 24 april 2019 Beantwoording Kamervragen GroenLinks over het bericht in het FD over verdozing van het landschap > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2019Z07283

Nadere informatie

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2 Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april 2002 7,4 22 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Toets politieke besluitvorming H2 Wat is een parlementaire democratie? : Democratie is dat burgers ook

Nadere informatie

Provinciale Staten. Advies Commissie Werkwijze

Provinciale Staten. Advies Commissie Werkwijze Provinciale Staten Advies Commissie Werkwijze Commissie Werkwijze René Westra (VVD) Gerhard Bos (CDA) Lucia van Milaan (D66) Agnes Lewe (SP) Titus Visser (PvdA) Marjolein Faber (PVV) Peter van t Hoog (ChristenUnie)

Nadere informatie

BOM Biezenmortel, 27 september 2014

BOM Biezenmortel, 27 september 2014 Lobbyende studenten? BOM Biezenmortel, 27 september 2014 Studeren kost drie pakjes sigaretten per maand? workshop KIJK UIT: LOBBYENDE STUDENTEN! Welkom bij de BOM workshop Public affairs in de praktijk

Nadere informatie

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld.

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari 2010 7,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Impuls Samenvatting Maatschappijleer Impuls H4/H5/H6 4.1 Het parlement is baas boven baas

Nadere informatie

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten? voor en door ondernemers

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten?  voor en door ondernemers Lid worden? Met meer leden bereiken we meer. Meer inzet, meer overtuiging, meer gebundelde kennis. Logisch dat we de komende jaren flink willen groeien. In het belang van álle kleine en middelgrote infrabedrijven.

Nadere informatie

Kansen pakken als partner van de gemeente

Kansen pakken als partner van de gemeente Kansen pakken als partner van de gemeente Zwolle 3 april 2018 i www.kbo-pcob.nl e info@kbo-pcob.nl t 030 3 400 600 Vandaag antwoorden op vragen zoals: Wat brengt een relatie met de gemeente? Waar staan

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING De minister president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en armoedebestrijding

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 januari 2017 Beantwoording Kamervragen

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 januari 2017 Beantwoording Kamervragen > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Democratie en Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, paragraaf 4 t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, paragraaf 4 t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, paragraaf 4 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1797 woorden 14 december 2006 3,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Paragraaf4: Prinsjesdag

Nadere informatie