Bronkhorst Ruud van Capelleveen Nummer: 19 kijk op www.absolutefigures.nl voor digitale boeken
Bronkhorst www.absolutefigures.nl DOOR RUUD VAN CAPELLEVEEN Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.absolutefigures.nl Copyright Het is niet toegestaan om de inhoud en werking van onze download te wijzigen. Ook mag u de inhoud van deze download niet op een andere manier verspreiden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. IJsselstadje Via smalle wegen door een prachtig rivierenlandschap bereikt men het kleine IJsselstadje Bronkhorst. Het is een van de weinige stadjes Bronkhorst kreeg stadsrechten in 1482 in Nederland, die buiten de middeleeuwse kern niet werden bebouwd. Bronkhorst groeide niet en is nooit een handelscentrum geworden. Bronkhorst bleef eeuwenlang een agrarische gemeenschap. De in Bronkhorst gebouwde huizen zijn van het type stadsboerderijen. Tegenwoordig leeft Bronkhorst van toerisme. Een aantal boerderijen werd hiervoor omgebouwd tot horecagelegenheid. 2003-2017 www.absolutefigures.nl Kastelen Extra 19 2
Bronkhorst De kapel In het Gelderse Bronkhorst is de geschiedenis stil blijven staan. Bronkhorst is een van de weinige oude plaatsen in Nederland waar het centrum niet werd volgebouwd. Ook buiten de oorspronkelijke middeleeuwse kern werd nauwelijks gebouwd. Hierdoor bleef Bronkhorst klein en schilderachtig. De huizen uit de middeleeuwen gingen bij een stadsbrand in 1633 verloren. Bij de herbouw werd het oude stadsplan gevolgd. Het stadje ligt aan de IJssel in de gemeente Bronckhorst. Het stadje ontstond bij het elfdeeeuwse kasteel Bronkhorst. Dit kasteel raakte in verval en werd in de negentiende eeuw afgebroken. U vindt er weinig van terug. Alleen de kasteelheuvel herinnert nog aan dit kasteel van de ooit zo machtige heren van Bronkhorst. Schilderachtig Bronkhorst bleef een agrarische gemeenschap. U vindt er een aantal opmerkelijke rijksmonumenten, waaronder enkele vakwerkboerderijen, een beltmolen, een potterbakkerij, een papierschepperij en een kaasmakerij. Op het stadsplein staat de meer dan vijf eeuwen oude kapel van Bronkhorst. Dit eenbeukige kerkje werd in 1960 helemaal opge- www.absolutefigures.nl 19 3
Doorkijkje naar het Hoge Huis knapt. Alle panden in Bronkhorst werden in de laatste decennia van de twintigste eeuw gerestaureerd. Het Hoge Huis of Huis Ophemert is het enige gebouw in Bronkhorst met stadse allures. Het Hoge Huis werd gebouwd in 1633. Het werd voorzien van renaissance trapgevels. Oorspronkelijk was het een ontvangershuis. Aan het einde van de achttiende eeuw werd het een boerderij. Toerisme De boerderijen in het IJsselgebied zijn overwegend van het hallehuistype met T-vorm, schreef De Roy van Zuydewijn. Ze zijn bestemd voor gemengd bedrijf. Een belangrijk verschil met de overige Achterhoekse boerderijen is, dat de grote deeldeuren niet teruggeplaatst zijn in de achtergevel. Hierdoor bleven de oogstwagen droog onder de overstek, een overhangend gedeelte van het dak boven de inrijdeuren. Het stadje Bronkhorst is nooit een handelscentrum geweest. Ook nu ademt het nog de landelijke rust. Deze bedaarde stemming wordt in de zomermaanden gedeeltelijk teniet gedaan door fietsers en wandelaars. Bronkhorst leeft nu van het toe- www.absolutefigures.nl 19 4
Een bus met toeristen is klemgereden risme. www.absolutefigures.nl 19 5
De nok van het kerkje van Bronkhorst De Kapel van Bronkhorst De kapel van Bronkhorst is een eenbeukig kerkje en staat midden in het stadje. Het kerkje werd in de 14e eeuw gesticht door Gijsbert V van Bronckhorst en zijn vrouw Catharina van Leefdael ter ere van de Heilige Maagd Maria en Sint-Maarten. het stadje Bronkhorst uiteraard nauw verbonden was. In de jaren zestig werd het kerkje geheel gerestaureerd. Nu wordt het gebruikt door de Nederlands Hervormde Kerk. Er hangt een aantal wapenschilden in het kerkje, dat het bekijken waard zijn. Ze houden de herinnering levend aan de bewogen geschiedenis van de bannerheerlijkheid Bronkhorst, waarmee www.absolutefigures.nl 19 6
Kasteel Bronkhorst Informatiebord over de Slotheuvel en het Hoge Huis Van de oude burcht van Bronkhorst is alleen nog een begroeide heuvel over. Het kasteel werd in 1828 grotendeels gesloopt. Op de overblijfselen werd een landhuis gebouwd, dat op haar beurt, in 1904, werd afgebroken. Sindsdien ligt de burchtheuvel te wachten op de archeologen, die misschien nog interessante sporen van de vroegere bewoning uit de fundamenten kunnen opdiepen. Het kasteel dat vroeger op de burchtheuvel stond was een machtig slot, dat van hoge ouderdom moet zijn geweest. De eerste heren van Bronkhorst werden al vermeld in het jaar 1140. Het waren belangrijke, invloedrijke ridders: Ze waren baanderheren - één van de vier die in het toenmalige Gelderland voorkwamen. En een baanderheer was inderdaad een machtig man, hij was niet ondergeschikt aan de landsheer, de graaf van Gelre, maar viel direct onder het gezag van de Duitse keizer, die het in deze streken destijds voor het zeggen had. Ook de graven van Gelre vielen onder het gezag van deze keizer. www.absolutefigures.nl 19 7
De Slotheuvel Naar de top van de Slotheuvel www.absolutefigures.nl 19 8
Slotheuvel van Bronkhorst Slotheuvel www.absolutefigures.nl 19 9
Het Hoge Huis Het Hoge Huis Het Hoge Huis of Huis Ophemert is het enige 'stadse' huis van Bronkhorst. Het huis heeft renaissance trapgevels en werd in 1633 gebouwd. Oorspronkelijk was dit het ontvangershuis en het werd in de 18e eeuw in gebruik genomen als boerderij. Er wordt nu een horecagelegenheid annex antiquariaat in geëxploiteerd. www.absolutefigures.nl 19 10
Geschiedenis Nederland Ruud van Capelleveen schrijft sinds eind jaren negentig elke maand een aantal bijdragen over geschiedenis voor AbsoluteFacts.nl. 'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van zijn beste artikelen over de geschiedenis van Nederland. Ruud van Capelleveen toont in zijn artikelen aan, dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn. www.absolutefigures.nl In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, en over de Slavenhandel van de WIC. Voor de moderne mens is het heel gewoon om door verlichte straten te fietsen, maar in vroeger tijden trad na zonsondergang echt de duisternis in. Als door dikke bewolking ook het schijnsel van de maan niet doordrong op aarde, kon je geen hand voor ogen zien. Hierdoor waren de nachten gevaarlijk, want roversbenden lagen in het donker op de loer om hun slag te slaan. Ruud van Capelleveen laat u zien dat vroeger alles anders was. bekijk dit digitale boek op https://www.absolutefigures.nl www.absolutefigures.nl 19 11
De molen van Bronkhorst Bronkhorster molen Even buiten Bronkhorst staat een molen, die werd gebouwd door de heren van Bronckhorst. In archiefstukken is te lezen, dat de bewoners van Bronkhorst gedwongen werden hun graan te laten malen in deze molen. In 1844 werd de dwangmolen door brand verwoest, maar op dezelfde plaats verrees een nieuwe stenen molen. In 1958 werd de inmiddels vervallen molen gerestaureerd en bleef bespaard. Tegenwoordig mogen de bewoners van Bronkhorst zelf weten waar zij hun graan malen en heeft de molen vooral een toeristische betekenis. Tijdens ons bezoek werden we enthousiast onthaald door de vrijwillige molenaar en kregen wij uitgebreid uitleg over de werking van de Bronkhorster windmolen. www.absolutefigures.nl 19 12
Molen van Bronkhorst De wieken www.absolutefigures.nl 19 13
Stellingmolen 1844 www.absolutefigures.nl 19 14
De wind drijft de tandwielen aan Molenaar geeft uitleg www.absolutefigures.nl 19 15
Graan wordt verpakt in zakken Winkelinterieur foto Ageeth van Amerongen www.absolutefigures.nl 19 16
Huis te koop in Bronkhorst foto Ageeth van Amerongen Restaurant www.absolutefigures.nl 19 17
Stadsboerderij Kerkplein www.absolutefigures.nl 19 18
Mineralen Het is hier niet altijd druk www.absolutefigures.nl 19 19
Het gesprek van de dag Doorkijkje www.absolutefigures.nl 19 20
Bronkhorst is gemakkelijk te belopen Joodse begraafplaats www.absolutefigures.nl 19 21
Op de Joodse begraafplaats Bedankt en tot ziens in Bronkhorst www.absolutefigures.nl 19 22
bekijk onze digitale boeken op https://www.absolutefigures.nl www.absolutefigures.nl 19 23
Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrieven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw interesse. Net als op onze websites, gratis downloads en e-boeken streven wij met onze nieuwsbrieven naar een hoge kwaliteit. De nieuwsbrieven van Absolute- Figures.nl zijn een begrip geworden in Nederland. Hiermee informeren wij de liefhebbers al bijna twintig jaar. Bekijk het overzicht van onze informatieve nieuwsbrieven: Gratis Nieuwsbrieven Digitale Boeken Onze digitale boeken zijn niet verkrijgbaar in de reguliere boekhandel. Onze producten worden uitsluitend via onze winkel op het internet verkocht. Hierdoor kunnen wij de prijzen van onze boeken aantrekkelijk houden. www.absolutefigures.nl AbsoluteFacts.nl De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiedenis. Op deze site raakt u niet uitgekeken, want regelmatig worden nieuwe interessante onderwerpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiedenis, kastelen en de koninklijke huizen van Europa. www.absolutefacts.nl CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met interessante artikelen over kunst en kunstenaars. CultuurArchief.nl is een uitgebreide website voor iedereen die van kunst houdt. www.cultuurarchief.nl Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk filatelistisch tijdschrift op het internet met elke week nieuwe publicaties. De nadruk ligt op postzegels, maar er wordt ook aandacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. www.filahome.nl www.absolutefigures.nl 19 24