Organische reststromenscan Exportslachterij J. Gosschalk en Zn. B.V. Openbaar verslag Relatienummer 12462 Rapportnummer 3006030DR01OPENBAAR Auteur(s) Ir. Martin L. van de Pol Bewerkt: POL/mg Gecontroleerd: Initialen: RBR Paraaf Regentesselaan 2 3818 HJ Amersfoort Postbus 1526 3800 BM Amersfoort Telefoon: Telefax: e-mail: website: 033 422 13 30 033 422 13 49 energie@kwa.nl http://www.kwa.nl Rabobank: 372977669 KvK Gooi en Eemland: 32069286
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel/resultaat scan 3 3. Werkwijze scan 3 4. Inventarisatieresultaten 4 5. Resultaten uitwerking alternatieve verwerkingsroutes 5 5.1 Varkenshaar 5 5.2 Wit orgaanafval (varkens en deel cat. 3 van runderen) 5 5.3 Beenderen 5 5.4 Zuiveringsslib 5 5.5 Gemengde bloedstroom 7 5.6 Afvalwater 7 6. Conclusies en aanbevelingen 8 Bijlagen 1. Overzicht reststromen Gosschalk 2. Overzicht uitgewerkte alternatieve verwerkingsroutes afvalwater en zuiveringsslib 3. Financiële haalbaarheid eigen slibvergisting 4. Financiële haalbaarheid zelf slib ontwateren 3006030DR01OPENBAAR Blad 2 van 8
1. Inleiding (hierna KWA) heeft een strategische reststromenscan ontwikkeld waarmee diverse (alternatieve) verwerkingsopties voor organische reststromen op basis van grondstoffelijke en energetische conversies in kaart worden gebracht. Deze scan wordt voor 50% gesubsidieerd door Agentschap NL. Exportslachterij J. Gosschalk en Zn. B.V. (hierna Gosschalk) heeft als één van de partijen die hiervoor door KWA zijn benaderd een dergelijke scan bij haar inrichting in Epe eind 2010 laten uitvoeren. Gosschalk is een slachterij van zowel varkens als runderen. 2. Doel/resultaat scan De resultaten van de scan geven Gosschalk strategische informatie over de verwerkingsroutes die nu of in de nabije toekomst het meest interessant zijn. Ook krijgt het bedrijf inzicht in het opstarten en implementeren van deze route(s) (bijvoorbeeld via nader haalbaarheidsonderzoek). Het beoogde projectresultaat sluit ook goed aan bij het door Agentschap NL gepropageerde thema biobased-economy en bij initiatieven die de overheid samen met het bedrijfsleven ontplooien behorende bij het energie-transitiepad Groene Grondstoffen. 3. Werkwijze scan De scan is uitgevoerd conform de volgende aanpak. Eerst is een bedrijfsbezoek afgelegd. Tijdens dit bezoek zijn per reststroom gegevens ingewonnen omtrent hoeveelheid, samenstelling en huidige verwerkingsroute inclusief kosten. Bij het verzamelen van informatie over hoeveelheden is ook gewerkt met massabalansen die kunnen worden opgesteld ten aanzien van de vlees- en reststroom-hoeveelheden die bij het slachten van varkens en runderen vrijkomen. De huidige verwerkingsroutes zijn globaal geanalyseerd op basis van kosten en baten, duurzaamheidaspecten ( Ladder van Lansink ), (verwachte) afnamezekerheid en juridische en overige randvoorwaarden. KWA heeft intern gebrainstormd over alternatieve verwerkingsroutes, waarbij zowel energetische conversies worden beschouwd als terugwinning van waardevolle grondstoffen. KWA heeft de meest interessante alternatieve verwerkingsroutes nader uitgewerkt. Alle scangegevens zijn verwerkt in deze korte en bondige bedrijfsindividuele eindrapportage. In deze rapportage is het volgende opgenomen: a) overzicht huidige reststromen en verwerkingsroutes b) opsomming van nieuw geformuleerde alternatieve verwerkingsroutes c) per nader uitgewerkte alternatieve verwerkingsroute is zoveel mogelijk genoemd: 1) globale kosten-batenanalyse 2) duurzaamheidaspecten 3) energiegebruik 4) afnamezekerheid 5) juridische en overige randvoorwaarden 6) aanbevelingen ten aanzien van nader onderzoek ten behoeve van toekomstige implementatie 7) aanbevelingen welke partijen te benaderen voor onderzoek en/of implementatie. 3006030DR01OPENBAAR Blad 3 van 8
4. Inventarisatieresultaten De resultaten van de inventarisatie zijn in bijlage 1 in tabelvorm weergegeven. De hoeveelheden zijn bepaald in overleg met Gosschalk. Als controlemiddel zijn massabalansen opgesteld voor geslachte runderen en varkens. In totaal wordt momenteel jaarlijks circa 55.000 ton reststromen bij Gosschalk afgevoerd. Tevens wordt jaarlijks circa 110.000 m 3 afvalwater geloosd. De geïnventariseerde reststromen zijn in 3 groepen te verdelen: categorie 1- of 2-materiaal aangeboden aan een destructiebedrijf ter destructie (grijs gemarkeerd) afvalstromen die al zodanig worden verwerkt dat hieruit een (relatief) hoogwaarde toepassing ontstaat en waarmee voor Gosschalk relatief weinig kosten meegemoeid zijn (geel gemarkeerd) afvalstromen waarvoor het interessant lijkt om alternatieve verwerkingsroutes nader te onderzoeken (wit gemarkeerd). De 4 grijs gemarkeerde reststromen in bijlage 1 betreffen: 1) gemengde bloedstroom van varkens en runderen 2) koeien(runder)koppen 3) slachtafval van runderen, categorie 1-materiaal 4) kadavers. Deze stromen moeten (uiteindelijk) worden vernietigd bij een destructiebedrijf. Er is hiervoor geen alternatief. Wel is het in principe nog mogelijk om enkele stromen gescheiden of op een andere wijze voor destructie aan te bieden, waardoor bij het destructiebedrijf mogelijk minder verwerkingskosten worden gemaakt. Hierdoor ontstaat onderhandelingsruimte voor Gosschalk om een gunstigere prijs te verkrijgen voor het afvoeren en verwerken van deze stromen. De 4 geel gemarkeerde stromen betreffen: 1) Runderhuiden 2) Ongeboren mest runderen 3) Varkensdarmen 4) Darmslijm (van varkens). Dit zijn stromen die al specifiek worden gevaloriseerd dan wel worden opgewaardeerd. Het is de verwachting dat voor deze stromen momenteel milieutechnisch en financieel geen betere alternatieven voor handen zijn. Ook voor de overige 5 vaste reststromen (allen categorie 3) zijn door KWA alternatieven geformuleerd en zoveel mogelijk uitgewerkt, zie volgende hoofdstukken. Het geloosde afvalwater is gezuiverd met een fysisch-chemische zuivering met een verwijderingrendement van naar verwachting circa 50%. De concentratie van organische vervuiling in het op het riool geloosde afvalwater blijkt relatief gering te zijn. Grondstoffen of energie uit het afvalwater genereren, bijvoorbeeld via anaerobe nazuivering, lijkt hiermee niet erg interessant. Toch is hiervoor naar verwachting één alternatieve optie interessant, zie volgende hoofdstuk. 3006030DR01OPENBAAR Blad 4 van 8
5. Resultaten uitwerking alternatieve verwerkingsroutes Hieronder volgt de uitwerking van diverse (financiële, organisatorische en juridische) consequenties verbonden met de in hoofdstuk 4 genoemde alternatieve verwerkingsroutes. De indeling van dit hoofdstuk is op basis van de soorten vrijkomende afvalstromen bij Gosschalk. 5.1 Varkenshaar Het varkenshaar is in te zetten in de textielindustrie om hiermee non-woven textiel te produceren. De optie is gecheckt bij een relatie van KWA. Indien gewenst kan een monster van de varkensharen van Gosschalk worden geleverd aan de relatie om te testen op inzetbaarheid. Daarnaast is uit de haren de grondstof cysteïne te extraheren. Dit kan vervolgens worden ingezet als broodverbeteraar. Vooralsnog is nog geen inzage in de kosten en technieken om het cysteïne te zuiveren. Vanwege de veterinaire eisen die aan deze optie kleven, gaat deze optie mogelijk vergezeld van relatief veel kosten. Tenslotte zouden de haren ook voor ambachtelijke verfkwasten gebruikt kunnen worden. Aangezien dit een nichemarkt betreft is het de vraag of dit een realistische optie is. Ook hier is verder niet aan de haalbaarheid gerekend. 5.2 Wit orgaanafval (varkens en deel cat. 3 van runderen) De markt van petfood is de laatste jaren behoorlijk onder druk komen te staan. Voor zover is na te gaan nemen de producenten alleen vers vlees af, op de VION-dochters na. De vraag is of afzet naar de VION-dochters een betere prijs voor Gosschalk zal opleveren, dan de huidige verwerkingsmethode (destructie). Indien gewenst zou hier verder naar gekeken kunnen worden. Het probleem van het zuiverder aanleveren is dat in Nederland de markt in belangrijke mate door één destructiebedrijf gedomineerd wordt. De vraag is dus in eerste instantie of het meerwaarde heeft om afvalstromen gescheiden (en daarmee zuiverder) aan te leveren. Vooralsnog lijkt dit op dit moment alleen voor bloed een interessante optie te zijn. Let wel: dit betekent dat het bloed op bedrijfslocatie separaat en gekoeld bewaard moet worden en vervolgens afgevoerd dient te worden binnen een beperkt tijdsbestek. Uit de pancreas, maar mogelijk ook uit andere organen, zijn door de farmaceutische industrie enzymen te extraheren en uit sommige organen hormonen. De wijze en voorwaarden van aanleveren bepalen uiteindelijk voor welke toepassingen deze enzymen en hormonen, en eventuele andere stoffen, weer zijn in te zetten. Omdat de toegevoegde waarde in de farmacie hoog ligt, is dit een optie die het verder uitzoeken waard is. 5.3 Beenderen Op dit moment worden beenderen afgevoerd naar een vetsmelter. Het is ook mogelijk om de beenderen naar een gelatineproducent af te voeren. Van het collageen uit de botten kan gelatine worden gemaakt. In een vervolgfase moet worden bekeken of dit een financieel interessant alternatief is. 5.4 Zuiveringsslib Voor het verminderen van de verwerkingskosten dan wel het verwaarden van zuiveringsslib bij Gosschalk zijn de volgende drie methoden het meest kansrijk: a) (zelf) terugwinnen van fosfaat dat in het slib aanwezig is b) zelf ontwateren van slib, waardoor transportkosten dalen c) zelf vergisten van slib, waarmee energie teruggewonnen kan worden. Deze methoden kunnen mogelijk onderling worden gecombineerd. De uitwerkingsresultaten ten aanzien van het zuiveringsslib en afvalwater zijn meer in detail weergegeven in bijlage 2. 3006030DR01OPENBAAR Blad 5 van 8
5.4.1 Fosfaat in zuiveringsslib extern benutten De meest eenvoudige optie om fosfaat in het zuiveringsslib terug te winnen is de optie om het zuiveringsslib af te voeren naar verbrandingsinstallaties van SNB of DRSH Slibverbranding. Hier wordt het slib ontwaterd en gedroogd en vervolgens verbrand. De asresten van fosfaathoudend slib kunnen vervolgens als grondstof worden aangeleverd bij een kunstmest- of een fosforfabrikant. Deze fabrikanten produceren hoogwaardige fosforverbindingen. Het kostenvoordeel dat hiermee in de keten ontstaat kan in principe ook Gosschalk ten goede komen. Goede contractonderhandelingen zijn hiervoor noodzakelijk. Een belangrijke randvoorwaarde hierbij is de vereiste kwaliteit van de asresten. De belangrijkste vereisten die aan de samenstelling van asresten die door de fosforfabrikant (Thermphos) worden gesteld zijn hieronder in een tabel weergegeven. Tabel 1: eisen Thermphos aan asresten verbrand zuiveringsslib Fosfaatgehalte Kopergehalte Zinkgehalte Ijzergehalte als P2O5 (g/kg as) (mg / kg as) (mg / kg as) (g / kg as) Eisen Thermphos >200 < 500 < 100 < 10 Vermoedelijke gehaltes in asresten na verbranding Gosschalk-zuiveringsslib* ca. 100 140 800 niet bekend * o.b.v. analyseresultaten slibmonster 17/4/2007 Bovenstaande waarden zijn gebaseerd op de analyseresultaten van een slibmonster uit 2007. Op basis van deze waarden zouden de asresten van Gosschalk niet binnen de vereisten van Thermphos passen. De vraag is of met eenvoudige maatregelen het slib wel binnen vereisten geleverd zou kunnen worden. Een hernieuwde monstername, waarbij ook het ijzergehalte wordt bepaald, geeft uitsluitsel over de huidige samenstelling. Indien deze samenstelling wel binnen de specs zou vallen (met name op fosfaat), zou deze optie nader onderzocht kunnen worden op financiële haalbaarheid. Vermoedelijk dient dan wel het huidige coagulatiemiddel ijzerchloride van de fysisch-chemische zuivering ten behoeve van de haalbaarheid van deze optie te worden vervangen door een aluminiumvariant. Bezien zal moeten worden of het rendement van de huidige waterzuivering hierdoor niet zal verslechteren. De exacte eisen die kunstmestfabrikanten stellen aan de samenstelling van de asresten zijn niet bekend. Wel is het minimaal benodigde fosfaatgehalte bij één fabrikant nagegaan. Deze fabrikant stelde de eis van 300 g fosfaat (gemeten als P 2 O 5 )/kg as en is hiermee wat dit aspect aangaat strenger dan Thermphos. 5.4.2 Zelf ontwateren van zuiveringsslib In bijlage 4 is de financiële haalbaarheid berekend, indien Gosschalk zelf zuiveringsslib gaat ontwateren en het residu extern laat vergisten. Naast de investeringsbehoefte is in deze berekening rekening gehouden met extra kosten voor lozing van filtraat en het energiegebruik van bijvoorbeeld een zeefbandpers. Het filtraat kan overigens eventueel weer op de eigen fysisch-chemische zuivering worden geloosd, waardoor de extra lozingskosten aanzienlijk kunnen afnemen (hiermee is in de berekening van bijlage 4 geen rekening gehouden). Het blijkt dat een terugverdientijd van circa 2 jaar kan worden gehaald. Grootste struikelblok is vermoedelijk de mate van ontwaterbaarheid van het slib. Dit dient eerst in laboratoriumproeven of op pilot-niveau in praktijk te worden getest. Ook extra geuremissie die ontstaat bij ontwatering kan belemmerend zijn. Nader onderzoek naar de resterende ruimte die de bestaande vergunde geuremissie-contour nog openlaat is hiervoor daarom ook noodzakelijk. Overkappen van het ontwateringsproces inclusief afzuiging met luchtzuivering is overigens een optie om extra geuremissies te ondervangen. 5.4.3 Zelf vergisten van zuiveringsslib In bijlage 3 is de financiële haalbaarheid weergegeven van een investering in een eigen vergistingsinstallatie, waarbij het gevormde biogas wordt benut in de huidige stoomketels, dan wel in een toekomstige WKK-installatie. Hierbij is ook uitgegaan van het zelf ontwateren van digestaat (slib dat overblijft na vergisting). De berekende terugverdientijd is met of zonder WKK circa 3 jaar. Deze gunstige terugverdientijd wordt met name bepaald door het ontwateren van het slib (minder afvoerkosten) en minder door de energieterugwinning. 3006030DR01OPENBAAR Blad 6 van 8
5.4.4 Fosfaat in zuiveringsslib zelf benutten Aanvullend bij het ontwateren van slib kan Gosschalk het filtraat opmengen met magnesiumpoeder, waardoor struviet neerslaat. Dit struviet (magnesium-ammonium-(kalium)- fosfaat) (meststof) kan worden ingezet als vervanger voor kunstmest in de landbouw. Mogelijk dient de hierbij zuurgraad van het filtraat continu te worden gecorrigeerd met bijvoorbeeld natronloog. Om struviet te creëren dat voldoet aan de gewenste P-N-verhouding voor meststofgebruikers, dient mogelijk ook nog fosforzuur te worden gedoseerd. Het gebruik van de genoemde chemicaliën kan de financiële haalbaarheid sterk verslechteren. Laboratoriumproeven of praktijktesten met filtraat dienen nader uitsluitsel te kunnen geven over de opbrengst van Struviet die bij Gosschalk mogelijk is en de hierbij benodigde hoeveelheden chemicaliën. Voordeel van deze aanvullende actie is ook dat de te lozen vuillast van het filtraat afneemt. 5.5 Gemengde bloedstroom Het varkensbloed is een potentiële grondstof voor de farmacie (b.v. Harimex). Dit bloed dient hiertoe apart te worden te worden opgevangen. Een techniek op basis van een vacuümsysteem waarbij bloed bij het steken van de varkens direct wordt afgezogen en opgevangen lijkt beschikbaar te zijn. Andere slachterijen werken ook met aparte opvangsystemen voor varkensbloed. Het op bedrijfslocatie opgeslagen bloed dient gekoeld bewaard te worden en vervolgens binnen een beperkt tijdsbestek te worden afgevoerd. Nader onderzoek kan de kosten en baten van deze optie inzichtelijk maken. Een alternatieve toekomstige kostenbesparende optie voor de gemengde bloedstroom, zij het minder hoogwaardig, is om de bij Gosschalk opgevangen gemengde bloedstroom niet meer te laten afvoeren naar een destructiebedrijf, maar deze in een toekomstige eigen vergistinginstallatie voor het zuiveringsslib mee te vergisten. Vermoedelijk dient het bloed hiertoe eerst een sanitatie-stap te ondergaan. 5.6 Afvalwater Het influent van de fysisch-chemische waterzuivering bevat vermoedelijk een substantiële hoeveelheid fosfaat. Het fosfaatgehalte in het influent kan in een watermonster eens worden geanalyseerd. Fosfaat is een goede groeibodem voor algen. Momenteel worden diverse onderzoeken naar en proeven uitgevoerd met algenkweekvijvers (o.a. Wageningen UR). Een bedrijf in Borculo produceert reeds met een algenvijver de grondstoffen voor diverse eindproducten, waaronder die van de chemische industrie (verven, bio-plastics), biodiesel en voedingsmiddelenindustrie (feed en food). Procesvoorwaarde is verder dat het kweekvijverwater verrijkt dient te worden met CO 2. Deze CO 2 kan bij Gosschalk bijvoorbeeld worden geleverd via de rookgassen van de stoomketels. Een ander aspect is dat het influent bij Gosschalk nog veel organische verontreinigingen bevat. Een algenkweekvijver gevoed met influent kan daarom mogelijk wel stankproblemen veroorzaken. Een financiële analyse van deze optie is alleen mogelijk, indien een uitspraak kan worden gedaan over de algenopbrengst per ha kweekvijver. Deze opbrengst zal in een praktijktest moeten worden vastgesteld. Momenteel blijkt het mogelijk om een opbrengst circa 20 ton droge stof per jaar per ha kweekvijver te realiseren (bedrijf Borculo). Een eerste inschatting van KWA is dat deze opbrengst nog (aanzienlijk) hoger zal moeten zijn, voordat deze optie financieel interessant wordt voor Gosschalk. Aanbevolen wordt daarom om in eerste instantie nog niet zelf nader onderzoek uit te voeren, maar de ontwikkelingen op dit gebied (bij WUR o.a.) op de voet te volgen. 3006030DR01OPENBAAR Blad 7 van 8
6. Conclusies en aanbevelingen KWA heeft diverse alternatieve verwerkingsroutes voor de vrijkomende organische reststromen bij Gosschalk geformuleerd en zoveel mogelijk uitgewerkt. De op voorhand meest interessante alternatieve verwerkingsroutes lijken te zijn: a) varkenshaar inzetten in de textielindustrie (non-woven-textiel) b) sommige organen, zoals de pancreas, apart afscheiden uit de totale wit orgaanafvalstroom en deze aan de farmaceutische industrie leveren c) beenderen naar een gelatineproducent af te voeren in plaats van naar een vetsmelter d) zelf (op eigen bedrijfslocatie) ontwateren van zuiveringsslib en vervolgens de ontwaterde stroom afvoeren naar een externe vergister e) het zuiveringsslib op eigen locatie eerst vergisten en hiermee energie opwekken, alvorens het digestaat zelf te ontwateren en het residu af te voeren naar een verbrandingsinstallatie of landbouw (bij voldoen aan BOOM) f) indien zelf ontwateren haalbaar is, het fosfaat in het filtraat valoriseren door hieruit zelf struviet (meststof landbouw) te maken g) varkensbloed apart afvangen en aan farmacie leveren dan wel de opgevangen gemengde bloedstroom in de toekomst niet meer laten afvoeren naar een destructiebedrijf, maar deze in een toekomstige eigen vergistinginstallatie voor het zuiveringsslib mee te vergisten. De grootste reststroom die met bovengenoemde opties gemoeid is, is het zuiveringsslib. Aanbeveling is daarom om eerst de drie genoemde opties (d) f)) nader op haalbaarheid te laten onderzoeken. Ontwateren van zuiveringsslib levert hierbij vermoedelijk de grootste financiële voordelen op, zodat deze optie wordt aanbevolen als allereerste te onderzoeken. Verder kunnen de aanbevelingen nog worden aangevuld met de aanbeveling om een (eerste) haalbaarheid na te gaan van de optie van het rechtstreeks afvoeren van zuiveringsslib naar een verbrandingsinstallatie, waarna de asresten aan een kunstmest- dan wel fosforfabrikant worden geleverd. Dit kan eenvoudig worden uitgevoerd door een (aantal) representatieve slibmonsters te nemen en deze monsters te laten analyseren op de stoffen zoals genoemd in paragraaf 5.4.1. Tenslotte is aan te bevelen om een monster varkenshaar aan te leveren bij een bedrijf uit de non-woven-textielindustrie, zodat deze partij kan nagaan in hoeverre dit varkenshaar geschikt is als grondstof. 3006030DR01OPENBAAR Blad 8 van 8
Bijlage 1 Overzicht reststromen Gosschalk
Beschrijving stroom hoeveelheid samenstelling bron/wijze van ontstaan: scheiding mogelijk? afvoerbestemming Duurzaamheidsklasse* ton/j (ods/czv/n-p-s-gehalten) Varkensbloed gemengd met runderbloed (ter destructie) 4.500 niet bekend scheiding tussen varkensbloed en runderbloed theoretisch mogelijk Rendac 3 Ongeboren mest (runderen) 5.200 P2O5: 6,3 g/kg; N: 17,1 g/kg is al gescheiden composteerder 2 Varkenshaar 300 niet bekend is al gescheiden Rendac 3 Runderhuiden 6.100 niet bekend is al gescheiden leerlooierij 1 Beenderen, hoeven, hoorns 4.300 niet bekend scheiding levert geen meerwaarde op vetsmelter, daarna deels feed, deels destructie 2,3 Varkensdarmen 1.500 niet bekend is al gescheiden worstvel-producent 1 Resterende slachtafval (wit orgaanafval) varkens 4.900 niet bekend is al gescheiden Rendac 3 Resterende slachtafval (wit orgaanafval) runderen 10.000 niet bekend is al gescheiden Rendac 3 Darmslijm (varkens) 400 niet bekend is al gescheiden pharmacie 2 Koeienkoppen (gevild) 3.100 niet bekend is al gescheiden vleesverwerker waarna menselijke consumptie, restanten naar destructie 2,3 Gezuiverd bedrijfsafvalwater 109.000 ca. 1.000 mg/l CZV; ca. 100 mg/l N-Kj. intern onderzoek nodig voor scheidingsopties riool 4 Zuiveringsslib (flotatieslib, trommelzeef-residu en zandvanger-residu) 13.700 ods: 13 g/kg; K2O: 25 g/kg ds; P2O5: 27 g/kg ds; MgO: 5,7 g/kg ds alleen mogelijk bij scheiding afvalwaterstromen externe vergisting 3 Kadavers/afgekeurd materiaal 121 niet bekend nee Rendac 3 Duurzaamheidsklasse is bepaald op basis van de indeling van de Ladder van Lansink. Deze indeling is in volgorde van steeds afnemende duurzaamheid: 1) Hergebruik van voorwerpen in z'n geheel of in onderdelen 2) Hergebruik van (basis)materiaal waaruit voorwerpen zijn opgebouwd 3a) Verbranden/vergisten van voorwerpen/materiaal met energieterugwinning 3b) Verbranden van voorwerpen/materiaal zonder energieterugwinning 4) Storten/lozen van voorwerpen/materiaal 3006030DR01openbaar Bijlage 1 Blad 1 van 1
Bijlage 2 Overzicht uitgewerkte alternatieve verwerkingsroutes afvalwater en zuiveringsslib
3006030DR01openbaar Bijlage 2 Blad 1 van 1
Bijlage 3 Financiële haalbaarheid eigen slibvergisting
Financiële haalbaarheid vergister zuiveringsslib Gosschalk hoeveelheid fysisch-chemisch zuiveringsslib 13.700 ton/jaar droge stofgehalte 2% hoeveelheid droge stof 274 ton/jaar afvoerkosten nu 205.500 /j vergisten biogasproductie 350 m3/ton ds (1ste schatting) productie aardgasequivalenten 69.690 m3 aardgas/jaar (gasverbruik Gosschalk: 1.200.000 m3/j) 110 ton ds per jaar vergist tarief aardgas 0,25 /m3 40% van ds vergist warmtegebruik vergister 12.000 m3/jaar (1ste schatting) vermeden aardgas kosten 14.423 /j ontwateren digestaat tot 20% ds hoeveelheid vrijkomend water 12.771 m3/jaar energiegebruik ontwateren 75 MJp/ton water (0,07 kwh/kg ds) energiegebruik ontwateren 957.836 MJp/j energiegebruik ontwateren 106.426 kwh/j tarief kwh 0,07 /kwh (gemiddeld H-L-tarief) extra kosten e-gebruik ontwateren 7.450 /j m3 water extra op riool geloosd TZV-gehalte totale TZV-vracht ve-vracht extra kosten lozing ve-vracht afvoer ontwaterd digestaat afvoerkosten Netto kostenvoordeel 12.771 m3/jaar 2.600 mg/l 33.205 kg/jaar 606 v.e. 36.389 /j 819 ton/jaar 32.743 /j 143.341 /j investering vergistingsinstallatie 180.000 vergistercap.: 300 ton ds per jaar (geen sanitatie in deze begroting) extrapolatie inv. vergisting 170.471 ontwateringsinstallatie 1,5 ton/uur + extra riolering 250.000 (1ste schatting) totale investering 420.471 terugverdientijd 2,9 jaar (nog geen rekening gehouden met kosten van evt. benodigde hoeveelheid flocculant, maar in dat geval hoger ontwateringsrendement) gasmotor productie aardgasequivalenten 69.690 m3 aardgas/jaar bedrijfstijd 7.000 u/j cap. gastoevoer 10 m3/u inputvermogen gasmotor 88 kwth el. rendement 35% el. vermogen gasmotor 31 kwel kosten gasmotor 1.000 /kwel kosten gasmotor netto 30.635 kosten gasmotor bruto (incl. biogasreiniging, installeren) 61.269 totale investering inclusief gasmotor 481.740 elektraproductie 214.443 kwh/j (elektraverbruik Gosschalk: 7.000.000 kwh/j) vermeden elektra-inkoopkosten 15.011 /j scenario levering aan openbare net SDE-tarief groene stroom 0,15 /kwh (tarief 2009) opbrengst verkoop elektra 32.166 /j benutting warmteproductie WKK 318.601 kwh/j (10% benodigd tbv vergistingsinstallatie, 10% stookverliezen) benutting warmteproductie WKK 40.266 m3 aardgasequivalenten/j aardgaskostenbesparing 10.066 /j Netto kostenvoordeel 171.151 /j terugverdientijd 2,8 jaar 3006030DR01openbaar Bijlage 3 Blad 1 van 1
Bijlage 4 Financiële haalbaarheid zelf slib ontwateren
Financiële haalbaarheid ontwateren zuiveringsslib Gosschalk hoeveelheid fysisch-chemisch zuiveringsslib 13.700 ton/jaar droge stofgehalte 2% hoeveelheid droge stof 274 ton/jaar afvoerkosten nu 205.500 /j ontwateren digestaat tot 20% ds hoeveelheid vrijkomend water 12.330 m3/jaar energiegebruik ontwateren 75 MJp/ton water (0,07 kwh/kg ds) energiegebruik ontwateren 924.750 MJp/j energiegebruik ontwateren 102.750 kwh/j tarief kwh 0,07 /kwh (gemiddeld H-L-tarief) extra kosten e-gebruik ontwateren 7.193 /j m3 water extra op riool geloosd 12.330 m3/jaar TZV-gehalte 3.380 mg/l (schatting) totale TZV-vracht 41.675 kg/jaar ve-vracht 732 v.e. (evt. naar fysisch-chemische zuivering leiden) extra kosten lozing ve-vracht 43.915 /j afvoer ontwaterd slib afvoerkosten Netto kostenvoordeel 1.370 ton/jaar 20.550 /j 133.842 /j investering ontwateringsinstallatie 1,5 ton/uur + extra riolering 250.000 (1ste schatting) totale investering 250.000 terugverdientijd 1,9 jaar 3006030DR01openbaar Bijlage 4 Blad 1 van 1