1 In teamverband bouwen: kwaliteit, doeltreffendheid, snelheid! Leefmilieu Brussel BOUWTEAM EN DEELNAME VAN DE TOEKOMSTIGE INWONERS Daniel MIGNOLET Habitat et Participation vzw 1
Doelstellingen van de presentatie De link leggen tussen de participatie en de uitwerking van een woonproject De uitdagingen en de veelzijdige facetten van de participatie begrijpen De beperkingen en troeven van een participatief project in een woning toelichten 3 Plan van de uiteenzetting De participatie: theoretische aspecten Enkele participatieprocessen voor woningen: Illustraties Participatie-instrumenten 4 2
DE PARTICIPATIE Participatie betekent niet dat je een persoonlijk advies geeft zonder de situatie te kennen maar wel degelijk dat je samen alle aspecten begrijpt die de kwestie bepalen. Dit betekent dat je de globale uitdagingen kent die deel uitmaken van de gestelde vragen. 5 Belangrijk onderscheid Een participatief project veronderstelt dat de betrokken personen het project en de bestemming ervan van begin tot eind opvolgen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij projecten die verband houden met de participatieve begroting. Een participatieproces kan deel uitmaken van een breder project en slechts een onderdeel ervan vormen. Andere politieke, administratieve, zelfs contractuele overheden zijn aldus verantwoordelijk voor het eindresultaat in samenwerking met een of meerdere technische kantoren. 6 3
Definitie Deelnemen, d.w.z deel nemen aan ; i.e., de deelname ontwikkelen, wat betekent dat de capaciteit om zich te verenigen, om partners te zijn, ontwikkeld wordt. Een gemeenschappelijke visie uitwerken rond een project of een deel van een project. 7 Uitleg rond de uitdagingen Hulpmiddel bij beslissingen Middel om toe te treden tot een project / de verandering Emancipatiemiddel Middel om banden te creëren op een territorium Deelnemen om deel te nemen Middel om eisen te stellen 8 4
Schaal van de burgerparticipatie (Sherry Arnstein 1969) Manipulatie Therapie Gebrek aan participatie = interesse tonen voor de zorgen van de mensen Informatie Consultatie Symbolische participatie = een ritueel om wie ontevreden is te sturen Implicatie Partnerschap Delegatie van bevoegdheid Effectieve participatie = de burger krijgt enige macht Directe controle Driehoek van de mobilisatie Behoeften Waarden Wensen Opportuniteiten 5
De participatievoorwaarden De Voorwaarden creeren WILLEN DEELNEMEN Doelstellingen: de actoren mobiliseren Driehoek van de mobilisering KUNNEN DEELNEMEN Doelstellingen: de actoren in staat stellen (vermogenempowerment) Talrijke methodes en tools PARTICIPATIEV- OORWAARDEN MOGEN DEELNEMEN Doelstellingen: de participatiegraad meten Schaal van Sherry Arstein Kader van wat onderhandelbaar is MOETEN DEELNEMEN Doelstellingen: een ethiek van collectieve verantwoordelijkheidszin creëren Talrijke methodes en tools 11 PARTICIPATIEPROCES VOOR WONINGEN Definitie Onderscheid groepswoning en solidair wonen Voorbeelden De belangrijkste etappes van de participatieprocessen Aandachtspunten 12 6
Een definitie Individuele woning Mede-eigendom Groepswoning Gemeenschap Groepswoning solidaire woning? Groepswoning - Privé en collectieve ruimtes - Niet noodzakelijk familiebanden - Hoofdzakelijk beheerd door de inzittenden Solidaire woning - Privé en collectieve ruimtes - Niet noodzakelijk familiebanden - Groepswoning met één/meerdere maatschappelijk kwetsbare persoon (personen) - Maatschappelijke begeleiding 7
Voorbeelden Solidaire woning op initiatief van de stad Brussel Huis Groenstraat te Anderlecht BIPLAN Een eigen huis??? 15 De belangrijkste etappes Analyse van de context De strategie De communicatie De mobilisatie De animatie De analyse van de resultaten De communicatie met de opdrachtgevers De evaluatie van het proces 16 8
Aandachtspunten Deelnemers: Wie zal deelnemen aan het gebeuren? Het betrokken publiek verschilt naargelang de kwestie aangezien de belangen van de verschillende groepen en hun capaciteit om deel te nemen aan een participatieproces afhangt van het besproken onderwerp. Duur: Het is belangrijk de politieke kwesties op het juiste moment aan te kaarten. De impact van het participatieproces op de beslissingen die genomen worden, zou slechts beperkt kunnen zijn indien het optreedt net nadat een wetgeving omtrent de kwestie werd aangenomen. Budget: Sommige methodes zijn verfijnder dan andere en vergen aldus een groter budget. De kosten van de methodes kunnen echter sterk variëren. De kost van een evenement hangt af van elementen zoals: 17 Aandachtspunten De geografische draagwijdte: waar moeten de deelnemers vandaan komen? Dat beïnvloedt de verplaatsingskosten en de noodzaak om al dan niet eten te voorzien. De lonen en subsidies: is het noodzakelijk deskundigen te betalen of zullen ze zich ter beschikking stellen? Dienen de burgers vergoed te worden voor het afwezigheid op de werkplek en in het kader van andere verplichtingen? De locatie: is het noodzakelijk een locatie te huren voor het gebeuren of zal de organisator toegang hebben tot een locatie die gratis ter beschikking werd gesteld? De bevoorrading tijdens het gebeuren: dergelijke evenementen zijn altijd aangenamer voor de deelnemers als een gerecht, koffiepauze, enz. voorzien worden. 18 9
ENKELE INSTRUMENTEN Post-it spel Fototaal Cadavre exquis 19 Interessante tools, websites, etc : www.habitat-participation.be www.habitat-groupe.be Referenties Praktische handleiding voor duurzaam bouwen en andere bronnen: Vademecum van de participatie 2013 Praktische handleiding voor de begeleiding van participatieve projecten 20 10
Contact Daniel Mignolet Beleidsmedewerker Habitat et Participation Place des peintres 1 bte 4 1348 LLN. : 010 450604 E-mail: d.mignolet@habitat-participation.be 21 11