Aan de leden van de commissie Vergadering d.d. Casenummer Notitienummer Commissienotitie Bestuur 24 januari 2013 AB12.01320 CN2012-042 Gemeente Bussum Adviseren over de verdeling van de middelen voor gemeentelijke Ontwikkelingssamenwerking Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum Geachte leden, Telefoon: 035 69 28 888 Fax: 035 69 28 500 Website: www.bussum.nl E-mail: info@bussum.nl 0. SAMENVATTING Deze notitie geeft een overzicht van de binnengekomen aanvragen voor een bijdrage uit de gelden gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking. Daarbij gaat het specifiek om de inzet van de voor 2012 beschikbare middelen van 17.500,-. Aan de hand van de hiervoor vastgestelde criteria wordt u de vraag voorgelegd op welke wijze deze middelen dit jaar besteed moeten worden. Deze notitie biedt u een schets van de situatie waarmee u in dialoog met de betrokken partijen die voor deze vergadering worden uitgenodigd tot een afgewogen oordeel kunt komen. Inlichtingen bij H. Pel (SLZ) Doorkiesnummer 035-6928709 E-mail adres hepel@bussum.nl 1. INLEIDING De gemeente Bussum is een zogenoemde Millenniumgemeente. Zij heeft dit predikaat gekregen omdat zij de Millenniumdoelstellingen onderschrijft en daaraan inhoud geeft door onder andere de ondersteuning van de Wereldwinkel en het geven van bijdragen aan projecten voor ontwikkelingssamenwerking. Jaarlijks is voor het laatste doel geld beschikbaar waarvoor organisaties zich kunnen intekenen. Dit jaar kon tot 16 november jl. hiervoor een projectplan worden ingediend. 2. INHOUDELIJK Een terugblik In 2008 is de invulling van het beleid ontwikkelingssamenwerking ingevuld op basis van een commissienotitie. Vanaf 2009 is vervolgens het budget verdeeld op basis van subsidiering. Na aanleiding van een oproep op de website en in de Bussumse krant kunnen projecten aangemeld worden waarna op basis van een interactieve sessie in commissie bestuur een verdeling van het budget wordt gemaakt. Het college wikkelt de subsidiering af op basis van de advisering in commissie bestuur. De criteria bij de beoordeling waren tot 2010 als volgt: 1. Het moet gaan om een project in Afrika 2. De doelgroep van het project moet worden gevormd door vrouwen/kinderen 3. Als vorm van ontwikkelingssamenwerking wordt de voorkeur gegeven aan microkredieten 4. Het project moet ter plaatse een direct (meetbaar) effect hebben 1
5. Het project moet daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de bewustwording van de Bussumse inwoners 6. Het project moet passen binnen de millenniumdoelen (zie hierna) 7. Het project moet kunnen worden aangehaakt bij een bestaande, liefst lokale structuur. De acht Millenniumdoelen: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten 4. Kindersterfte is sterk afgenomen 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp In 2010 werd slechts één aanvraag ingediend die aan de voorwaarden voldeed. Daarnaast waren er twee initiatieven die ontwikkelingswerk in Azië betroffen. Dit leidde tot een herbezinning op de toetsingscriteria voor de gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking en behoefte aan nadere profilering van Bussum als Millenniumgemeente. Daarom is toen, op basis van de commissienotitie invulling beleid internationale samenwerking 2010 besloten de criteria te beperken tot een drietal voorwaarden, waarbij het project: 1. een bijdrage moet leveren aan de Millenniumdoelen 2. aandacht moet besteden aan de bewustwording van de Bussumse inwoners (al dan niet via scholen) 3. uit moet gaan van een lokale organisatie. Dit betekende concreet dat de beperkingen alleen Afrika' en 'hulpverlening via microkredieten' zijn losgelaten. Dat leidde uiteindelijk tot acht aanvragen. Waar in 2008 en 2009 duidelijke keuzes werden gemaakt uit de voorgelegde projecten werd in 2010 gekozen voor een verdeling van het beschikbare budget over alle ingediende projecten. In 2011 werd aan vier organisaties subsidie toegekend. 2
Aanvragen en toekenningen tot nu toe: Jaar Aantal Aantal Organisaties aanvragen toekenningen 2008 Negen Een St. Humanitaire hulp Gambia 18.000 2009 Zes Drie - Rotary: 2.500 (voor een drinkwaterinstallatie bij een school) - Luseleko Zambia 9.500 (voor lopende projecten, w.o. een lerarengebouw) - ASAP 7.500 (voor een microkrediet voor vrouwen) 2010 Een (na verruiming 8) Acht ASAP 4.000 Be More (mw. K. Ebbelaar) 1.000 Ghana-Support 2.166 Humanitaire Hulp Gambia 2.166 Kinderen in Nood 2.166 Water voor Masai 2.166 Lusekelo Zambia 2.166 Vrienden van Ashram 2.166 2011 Vier Vier - humanitaire hulp Gambia 4.500,- - Lusekelo Zambia: 4.500,- - Child Surgery Vietnam: 9.000,- - ASAP: 1.500,- Procedure 2012 In de begroting 2012 is het budget voor ontwikkelingssamenwerking overgeheveld van programma 1 (bestuur) naar programma 8 (zorg en welzijn). De reden hiervoor was dat de gemeente haar inzet op de millenniumdoelen duidelijker zichtbaar wil maken. Andere subsidies op de millenniumdoelen (wereldwinkel en internationale vrouwendag) vielen al onder programma 8. Wel valt de Stedenband nog onder programma 1 en de inzet op duurzaamheid onder programma 4 (economische zaken). De interactieve bespreking van de aanvragen in de raadscommissie zijn voor de subsidies 2012 in overleg met de griffier wel geagendeerd in commissie bestuur (januari 2013). Wat opvalt in de aanvragen voor 2012 is dat er ook projecten zijn ingediend die niet bijdragen aan ontwikkelingssamenwerking. Het betreft lokale initiatieven die de bewustwording op het gebied van duurzaamheid bevorderen. Formeel voldoen deze aanvragen aan de criteria want duurzaamheid is milleniumdoelstelling 7. Bij de uitnodiging op de gemeentelijke website en in de Bussumse krant is de voorwaarde ontwikkelingssamenwerking niet gesteld. Door het schrappen van het criterium Afrika in 2010 is dit formeel ook geen criterium. Wel werd duidelijk aangegeven dat het ontwikkelingssamenwerking betreft. Bovendien zijn er andere budgetten binnen programma 4 beschikbaar voor incidentele subsidies die duurzaamheid stimuleren. Daarom is besloten deze projecten niet te betrekken bij de verdeling van beschikbare middelen. 3
Projectaanvragen 2012 Er zijn 9 organisaties die een aanvraag om een bijdrage hebben ingediend. Elke aanvraag is getoetst aan de voorwaarden die Bussum stelt om in aanmerking te komen voor een bijdrage. Deze voorwaarden zijn: - het project moet een bijdrage leveren aan de Millenniumdoelen; - het project moet aandacht besteden aan de bewustwording van de Bussumse inwoners (al dan niet via scholen); - het project moet uitgaan van een lokale, Bussumse, organisatie. Hieronder worden alle projectaanvragen vermeld voor 2012. De Humanitaire Hulp Gambia (SHHG) Deze Bussumse stichting is een bekende van de gemeente. Vorig jaar ontvingen zij 4.500,- voor het aanleggen van een watervoorziening bij de St. Vituskliniek in Gambia. Hierover hebben zij een aantal lessen verzorgd op het Vitus College in Bussum, waarbij met leerlingen van de eerste en derde klas gediscussieerd werd over onderwerpen als honger, armoede en gezondheid. In 2010 ontvingen zij 2.166,- voor Bussum Garden. In de huidige aanvraag wordt een bijdrage gevraagd voor haar wezenproject. Dit project zorgt ervoor dat weeskinderen in hun vertrouwde omgeving kunnen opgroeien. De stichting heeft meer dan 40 wezen onder haar hoede. De hulp kan zijn in de vorm van rijst, schoolgeld of anders. Er wordt per situatie gekeken wat er nodig is. Hiervoor heeft de stichting een geschoold maatschappelijk werkster op de weg die de situaties beoordeelt en na plaatsing vinger aan de pols houdt door voortdurende huisbezoeken. Het project wordt ook via de projecten van Amsterdam Dakar Challenge gesteund. Omdat er voor 2012 heel veel meer aanvragen liggen voor ondersteuning, doet de stichting een verzoek tot een bijdrage in de kosten, zodat nog meer wezens geholpen kunnen worden. Gevraagde bijdrage: 5.000,- Vrienden Ashram De Vrienden Ashram (S.V.A.) is in 1996 opgericht. Het secretariaat is gevestigd in Bussum. De stichting levert gerichte bijdragen aan de Sri Kanyakumari Gurukula Ashram in India voor verzorging, opvoeding en scholing van gemiddeld 170 weeskinderen en halfwezen. In 2010 kregen zij van de gemeente een bijdrage van 2.166,- voor de afbouw van het schoolcomplex. Naast regelmatige donaties houdt de stichting diverse acties voor deelprojecten, de laatste jaren vooral ten behoeve van de school. De acties worden vaak aangevuld met subsidies van de Wilde Ganzen en het NCDO. Deze laatste organisatie is gestopt met het verstrekken van subsidies. De stichting ondersteunt de leefgemeenschap door het helpen uitvoeren van concrete projecten. Over deze projecten willen zij op de Emmaschool een les gaan verzorgen. Het meest urgent is het uitdiepen van een grote waterput. Onlangs is vlakbij één van de Ashram-boerderijen door de lokale overheid een diep kanaal gegraven. Uit dit kanaal mag geen water worden opgepompt ter bevloeiing, dat moet uit de waterput komen die al op het terrein aanwezig is. Door daling van de grondwaterspiegel is het waterniveau hierin echter fors gedaald en is er op dit moment onvoldoende water om de diverse gewassen te bevloeien. 4
De situatie is acuut omdat de kostbare mangobomen, die ongeveer 6 jaar geleden geplant zijn en juist nu vruchten beginnen te dragen, dreigen af te sterven. Uit de huidige waterput kan onvoldoende water worden opgepompt om dit te voorkomen. De Ashram heeft de stichting dringend om hulp gevraagd. Gevraagde bijdrage: 7.500,- Afhankelijk van de financiering zoekt deze stichting ook financiële hulp voor het opstarten van bananenteelt op een stuk landbouwgrond. De Ashram bezit stukken landbouwgrond, waarvan één nog verder ontwikkeld moet worden. Door investering in het geschikt maken van de grond, het aanleggen van een bevloeiingssysteem en de aankoop van bananenplanten hoopt men door opbrengsten van de teelt op den duur voldoende inkomsten te verwerven om geheel self-supporting te kunnen zijn. Gevraagde bijdrage: 10.000,- De stichting neemt 10% van de kosten van wonen en levensonderhoud van de kinderen in het weeshuis tot hun rekening. Momenteel moeten de toiletten dringend worden vernieuwd. Gevraagde bijdrage: 2.000,- Dusabikane Met ondersteuning van het Interkerkelijk Diaconaal Fonds Bussum-Naarden (IDF) is een projectplan door mevrouw Seconde Nahayo opgesteld waarbij de sociaaleconomische re-integratie van ongeschoolde jeugd in twee plattelandsdorpen in Burundi centraal staat. Streven is de leefomstandigheden van twintig ongeschoolde jongeren tussen 12-15 jaar te verbeteren. Getracht wordt door middel van opleidingscentra deze jongeren op te leiden voor timmerwerk, metselwerk, metaalwerk en naaiwerk. Mevrouw Seconde Nahayo is afkomstig uit Burundi en woonachtig in Bussum. Zij is bewogen met het lot van de bewoners van het land waaruit ze is gevlucht en heeft dit scholingsproject opgestart. Zij heeft een beroep gedaan op het IDF, maar dit project valt niet onder de doelstellingen van het IDF. Bovendien kunnen zij de financiële grootte niet behappen. Ook de diaconie van de Protestante Kerk kan haar niet financieel ondersteunen, omdat ze al voor een ander project in Afrika hebben gekozen. Het is voor het bestuur van de stichting moeilijk om haar activiteiten te starten aangezien een startkapitaal ontbreekt. Daarom vraagt zij een bijdrage aan de gemeente Bussum. De stichting Dusabikane wil zich presenteren op de Koninginnedagbraderie, workshops en een rommelmarkt organiseren. Ook zijn er plannen om te pogen een school bereid te vinden om zich in te spannen voor dit project. Gevraagde bijdrage: 1.000,- 5
Child Surgery Vietnam (CSVN) De stichting is gevestigd in Bussum. Het CSVN zamelt in Nederland gelden in om in de armste gebieden van Vietnam operaties en revalidatieprogramma s mogelijk te maken. Tevens werken ze in hun programma s aan het versterken van de medische kennis van lokale artsen en andere revalidatiespecialisten. Zoals een speciaal trainingsprogramma gericht op de behandeling van brandletsel en een herstelprogramma rond een grote groep jongeren die nadelige gevolgen ondervinden van injecties in de bovenarmspier, het zogenaamde Deltoid-project. Het gedachtegoed is dat kinderen zonder handicap meer kans hebben op werk in de toekomst en kinderen met een handicap door een operatie een grotere kans krijgen om verder te kunnen komen, een vak te leren en een werkplek te bereiken. Ze werken hiervoor samen met de Vietnamese partner Center 2, een lokale NGO, met de Hanoi International Womens Club en met Impulsis, het loket voor ontwikkelingssamenwerking namens Kerk in actie, ICCO en Educans. Sinds 2008 is CSVN drager van het Keurmerk Goede Doelen. Vorig jaar heeft de stichting 6.000,- van de gemeente ontvangen als bijdrage voor diverse projecten. Tijdens Bussum Cultureel geven zij informatie over deze projecten aan de Bussumse bevolking. Bij vele gelegenheden zoeken zij in en rondom Bussum contact met het publiek en krijgen daarvoor ook aandacht in de media. Ook dit jaar zouden zij graag een algemeen budget ter beschikking willen hebben. In de aanvraag wordt een overzicht gegeven van de gevraagde bijdrage per project (totaal 17.500,-), de stichting vraagt de gemeente een deel hiervan financieel te ondersteunen. Gevraagde bijdrage: 17.500 (gevraagd wordt een deel te financieren). - 5.000,- algemene operatiekosten - 5.000,- operatiekosten Deltoid patiënten - 3.000,- onderzoek omvang Deltoid problem - 3.500,- training brandletsel behandeling - 1.000,- voorlichting en organisatie in Nederland Water voor de Masai Deze Bussumse stichting is opgericht op 15 november 2007 en heeft zich tot doel gesteld om schoon drinkwater (en de daarvan afgeleide mogelijkheden) voor het Masaivolk in Afrika te bevorderen. Sinds de oprichting heeft de Water voor de Masai twee watermolens geplaatst in Tanzania. In 2010 ontvingen zij hiervoor van de gemeente een bijdrage van 2.166,-. Door de aanwezigheid van deze watermolens worden nu 2500 mensen van schoon drinkwater voorzien, komen mensen uit andere dorpen water halen waardoor meer vermenging plaatsvindt en produceren de geiten en koeien meer melk waarmee onder andere kaas wordt gemaakt. Met de zelfverdiende opbrengst is men nu in staat landbouwmaterialen en gereedschappen aan te schaffen en is er meer geld beschikbaar om kinderen naar school te laten gaan. Er is geld ingezameld voor een derde molen, maar er ontbreekt nog een bedrag van ongeveer 10.000,-. De stichting geeft veel lezingen in Bussum en omstreken over hun activiteiten. Gevraagde bijdrage: 10.000,- (gevraagd wordt een deel te financieren). 6
Lusekélo Zambia De Bussumse stichting is vanaf 2004 bezig met het bouwen van een school in Zambia. Toen werd het eerste schoolblok in gebruik genomen voor 24 leerlingen. In 2010 werd een bijdrage gegeven van 2.166,- voor de bouw van toiletten/douches bij lerarenhuizen. Vorig jaar was dit 6.000,- als bijdrage in de kosten voor de bouw van lerarenhuizen en een schoolgebouw met drie lokalen en toiletten. Door het organiseren van diverse evenementen, zoals een muzikaal evenement in de Wilhelminakerk, geven zij aandacht aan dit project. In 2012 kon het vierde schoolblok met drie lokalen worden gebouwd en nu wordt de school bezocht door 565 leerlingen. De stichting vraagt een bijdrage in de kosten voor de laatste drie lerarenhuizen. Gevraagde bijdrage: 6.000,- ASAP In 2010 is aan deze stichting een bijdrage toegekend van 4.000,- voor papajafruit in Burkina Faso. De stichting was toen nog gevestigd in Bussum. Na deze aanvraag is de stichting verhuisd naar de gemeente Naarden. In 2011 is wederom een aanvraag ingediend en is alsnog 1.500,- bijgedragen voor de aanleg van latrines in Burkina Faso. Dit jaar is er opnieuw een aanvraag binnengekomen voor het beschikbaar stellen van microkredietfaciliteiten aan 200 extra vrouwen in dorpen op het platteland van Burkina Faso voor hun economische ontwikkeling en het verhogen van bestaande leningen. Omdat ze niet voldoen aan de voorwaarde dat het project moet uitgaan van een Bussumse organisatie en er geen sprake is van lokale bewustwording in de projectaanvraag, wordt voorgesteld dit project niet te betrekken bij de verdeling van beschikbare middelen. Gevraagde bijdrage: 7.748,-. Webshop FEEL GOOD eco store Mevrouw Jeanette Dierick-Wesseldijk, woonachtig in Bussum, wil met de webshop FEEL GOOD bewustwording creëren voor de herkomst van producten en gebruikte materialen en laten zien dat er veel mooi duurzame tassen, fair trade mode accessoires en milieuvriendelijke woonaccessoires te koop zijn die het milieu minder belasten en die bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van kleine boeren en producenten in ontwikkelingslanden. Wanneer consumenten fair trade producten kopen, leveren ze een bijdrage aan armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling in ontwikkelingslanden. Zij wil door middel van een voorlichtingscampagne de inwoners van Bussum bewust laten maken dat afval een waardevolle bron van grondstoffen kan zijn en dat er mooie fair trade producten te koop zijn. Deze campagne bestaat uit een advertentiecampagne aangevuld met een blog waar burgers achtergrondinformatie kunnen krijgen over de producten en het verhaal. Hiervoor zal zij eenmaal per maand minimaal een jaar een opvallende advertentie in de Bussumse krant laten plaatsen, vergezeld met een product dat van gerecyclede materialen is gemaakt of fair trade is geproduceerd. De webshop is een zakelijke onderneming van mevrouw Dierick en de bedoeling is dat 1% van de winst ten goede komt aan one percent for the planet, http://www.onepercentfortheplanet.org. Het projectplan heeft verder geen betrekking op ontwikkelingssamenwerking, daarom wordt voorgesteld dit project dan ook niet te betrekken bij de verdeling van beschikbare middelen. Gevraagde bijdrage: 6.060,- 7
Watt Nu Watt Nu i.o. draagt bij aan het verduurzamen van de directe leefomgeving van Bussumers en het vergroten van de betrokkenheid van Bussumers bij hun leefomgeving. Deze coöperatieve vereniging i.o heeft hierover een projectplan ingediend waarmee de initiatiefnemers bij willen dragen aan de groei van de opwekking van schone energie in Bussum. Formeel voldoet dit projectplan aan de criteria want duurzaamheid is milleniumdoelstelling 7. Maar het heeft geen betrekking op ontwikkelingssamenwerking. Bovendien zijn er andere budgetten binnen programma 4 beschikbaar voor incidentele subsidies die duurzaamheid stimuleren. Daarom wordt voorgesteld dit project niet te betrekken bij de verdeling van beschikbare middelen. Gevraagde bijdrage: totale kosten 21.750,- (gevraagd wordt een deel te financieren). Samenvattend overzicht projecten Organisatie De Humanitaire Hulp Gambia Vrienden Ashram Dusabikane Child Surgery Vietnam Water voor de Masai Lusekélo Zambia ASAP Webshop FEEL GOOD eco store Millenniumdoelen Lokaal initiatief Actieve lokale bewustwording Betrekking op ontwikkelingssamenwerking Gevraagd bedrag Ja Ja Ja Ja 5.000,- Ja secretariaat gevestigd in Bussum Ja Ja 19.500,- (bijdrage daarin) Ja Ja Ja Ja 1.000,- Ja Ja Ja Ja 17.500,- (bijdrage daarin) Ja Ja Ja Ja 10.000,- (bijdrage daarin) Ja Ja Ja Ja 6.000,- Ja Neen Onbekend Ja 7.748,- Ja Ja Ja Neen 6.060,- Watt Nu Ja Ja Ja Neen 21.750,- (bijdrage daarin) 8
3. FINANCIËLE ASPECTEN Er is een totaalbedrag van 17.500,- beschikbaar. In de begroting 2012 is het budget voor ontwikkelingssamenwerking overgeheveld van programma 1 (bestuur) naar programma 8 (zorg en welzijn). De reden hiervoor was dat de gemeente haar inzet op de millenniumdoelen duidelijker zichtbaar wil maken. Andere subsidies op de millenniumdoelen (wereldwinkel en internationale vrouwendag) vielen al onder programma 8. Wel valt de Stedenband nog onder programma 1 en de inzet op duurzaamheid onder programma 4 (economische zaken). 4. VOORSTEL / VERZOEK Het college verzoekt de commissie aan de hand van deze notitie in dialoog te treden met de betrokken partijen waarna zij tot een afgewogen oordeel kan komen over de wijze waarop dit jaar aan het gemeentelijk ontwikkelingsbeleid concreet vorm en inhoud wordt gegeven. Burgemeester en wethouders van Bussum, de waarnemend secretaris, de burgemeester, M.A. Kip mw. drs. R. Kruisinga 9