Jaargang 1, nr. 4, september 2012 Redactie: Nancy Berkepeis, beleidsmedewerker Aanpak Huiselijk Geweld NWN Nieuwsbrief Bij het opstellen van deze 4 e nieuwsbrief realiseer ik mij dat het precies een jaar geleden is de eerste nieuwsbrief gemaakt werd. Wat gaat de tijd toch snel! Zoals u weet kunt u ook op www.huiselijkgeweldnwn.nl de nieuwsbrief en andere interessante ontwikkelingen lezen. Nieuwe landelijke campagne Maandag 27 augustus is de nieuwe landelijke campagne tegen geweld in huiselijke kring van start gegaan. De campagne richt zich op huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling en duurt tot het einde van dit jaar. Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten en minister Ivo Opstelten gaven in het AMK in Den Haag het startsein voor deze campagne. Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten: Geweld is erg, maar geweld tegen iemand die kleiner, onmachtiger en kwetsbaar is en daardoor afhankelijk, is dubbel zo erg. Want het geeft een kras op het vertrouwen in de samenleving. De campagne laat zien hoe je de signalen van geweld kunt herkennen en wat je kunt doen om het zo snel mogelijk stoppen. Minister Opstelten: Geweld in huiselijke kring, of het nu kindermishandeling, partnergeweld of ouderenmishandeling is, is ontoelaatbaar. Geweld in huiselijke kring komt helaas veelvuldig voor. De oproep aan een ieder is dan ook: kom in actie om dit probleem een halt toe te roepen! Titel van de campagne is Een veilig thuis. Daar maak je je toch sterk voor? De campagne bestaat uit spotjes voor televisie en radio, een website en campagnemateriaal waarmee gemeenten, steunpunten huiselijk geweld en advies- en meldpunten kindermishandeling in hun eigen stad of regio campagne kunnen voeren. Op www.vooreenveiligthuis.nl vindt u meer informatie over de campagne. Social media campagne Vrouwenopvang Dinsdag 4 september is de social media campagne van de Vrouwenopvang 'Maak van huiselijk geweld geen geheim. Durf te delen' van start gegaan. De campagne omvat een facebookpagina, een website, een speciaal gemaakte clip van het nummer laat mij nu maar vrij van zangeres Do en een handtekeningenactie voor een Nationaal actieprogramma tegen huiselijk geweld. Met de social media campagne wil de Vrouwenopvang mensen wakker schudden om over huiselijk geweld praten. Alleen zo wordt het zoeken van hulp en het praten over geweld achter de voordeur uit de taboesfeer gehaald doordat mensen hun ervaringen delen, hulp bieden en hulp zoeken. Krachtambassadeurs Zangeressen Do en Bettina Holwerda zijn de eerste krachtambassadeurs van de Vrouwenopvang. Zij roepen iedereen op zich uit te spreken over huiselijk geweld en om ook krachtambassadeur te worden. Op de website www.ikdurftedelen.nl staat informatie over de campagne, wat krachtambassadeurs precies zijn, wat je kunt doen tegen huiselijk geweld en informatie over de Dag van het Delen. De boodschap van de Vrouwenopvang is voor vrouwen en mannen: "Voor een op de vijftien mensen vooral vrouwen - in Nederland is huiselijk geweld de normaalste zaak van de wereld. Hoeveel vrienden uit jouw vriendenlijst zijn dat? Ze worden mishandeld, uitgescholden en vernederd. Iedere dag. Maar niemand die het weet. Laat daarom nu zien wat nooit wordt gedeeld door dit bericht te 'liken'. Samen kunnen we huiselijk geweld stoppen" Facebook Op www.facebook.com/vrouwenopvang staat wat Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 1 van 6
mensen kunnen doen. Iedereen die de Facebookpagina bezoekt kan ook krachtambassadeur worden. Vrijwilligers tegen ouderen mishandeling Ouderenmishandeling is een serieus probleem, dat verschillende verschijningsvormen heeft en op verschillende plaatsen voorkomt: ouderen kunnen mishandeld worden thuis, op de dagopvang of in een woonzorginstelling. Vrijwilligers komen op deze plaatsen, zij zien en horen veel en kunnen daarom een grote bijdrage leveren aan de bestrijding van ouderenmishandeling. Het is belangrijk dat vrijwilligers die contacten hebben met ouderen zowel extramuraal als intramuraal alert zijn op signalen om mogelijke ouderenmishandeling zo vroeg mogelijk te stoppen. Het Verwey-Jonker Instituut heeft daarom in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een interactieve handreiking Vrijwilligers tegen Ouderenmishandeling gemaakt. Op http://www.huiselijkgeweldnwn.nl/102/interactiev e-handreiking-vrijwilligers-tegen- Ouderenmishandeling.html vindt u meer informatie en kunt u de handreiking downloaden. Volksgezondheid, Welzijn en Sport, in een brief aan de Tweede Kamer laten weten. Overleg De NODO-procedure is opgesteld in samenwerking met de medische sector. Sinds 1 januari 2010 vindt, wanneer een minderjarige komt te overlijden, vóór het afgeven van een verklaring van overlijden, altijd overleg plaats tussen de behandelend arts en een forensisch arts. De NODO-procedure zal plaatsvinden in twee speciaal daarvoor toegeruste ziekenhuizen: het AMC in Amsterdam en het UMC in Utrecht, in samenwerking met de GGD en. De nieuwe procedure omvat het verzamelen van informatie (bijvoorbeeld bij de ouders of op de plek van overlijden), het verrichten van een schouw, afname van lichaamsmateriaal en indien nodig een obductie. Goede communicatie met de ouders is hierbij zeer belangrijk. Daar wordt dan ook de nodige aandacht aan besteed. Openbaar Ministerie Als er aanwijzingen zijn voor een niet-natuurlijk overlijden of er wordt getwijfeld aan de natuurlijke aard van het overlijden, stopt de NODO-procedure. In dat geval wordt er contact opgenomen met het Openbaar Ministerie. Dan volgt de standaardprocedure bij niet-natuurlijk overlijden en onderzoekt het OM bijvoorbeeld of er sprake is van een strafbaar feit. Staatssecretaris Teeven gaat er vanuit dat de NODO-procedure op 1 oktober 2012 in werking treedt. GGD Nederland draagt zorg voor de implementatie van de procedure. De uitvoering van deze procedure zal één jaar lang worden begeleid door een evaluatieonderzoek. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek volgt een beslissing over voortzetting van de procedure. Onderzoek bij onverwacht overlijden kind Als een minderjarige overlijdt en de doodsoorzaak is onbekend, wordt niet langer een verklaring van natuurlijk overlijden afgegeven zonder nader onderzoek. Met de komst van de NODO-procedure (Nader Onderzoek DoodsOorzaak minderjarigen) wordt vanaf 1 oktober bij onverklaard en onverwacht overlijden door speciaal daarvoor opgeleide artsen een nader onderzoek uitgevoerd naar de doodsoorzaak. Dat heeft staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie), mede namens de Minister van Brief Tweede Kamer: http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/venj/docu menten-enpublicaties/kamerstukken/2012/09/04/brieftweede-kamer-nader-onderzoek-doodsoorzaakminderjarigen.html Nieuw lespakket over loverboy-problematiek Het Merel van Groningen-project is een nieuw lespakket voor jongeren van 12 tot 16 jaar over loverboy-problematiek, online gedrag en groepsdruk. Doel van het project is om jongeren weerbaar te maken. Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 2 van 6
En plotseling ben je van hem Merel van Groningen (pseudoniem) heeft een autobiografisch boek geschreven waarin zij verteld hoe zij in de val van een loverboy terecht is gekomen. Haar boek 'En plotseling ben je van hem' is de leidraad voor het project en het lespakket dat ontwikkeld wordt in samenwerking met uitgeverij Edu'Actief. Het Merel van Groningen-project is bedoeld voor jongeren van 12 tot 16 jaar in alle vormen van het onderwijs, maar ook binnen de jeugdzorg en andere jeugdinstellingen is het gebruiken. Via een gevarieerd, interactief pakket ontdekken jongeren of zij zelf mogelijk risico's lopen om slachtoffer te worden van een loverboy en aan welke signalen loverboys te herkennen zijn. Ook om zo te zien of iemand in hun eigen omgeving mogelijk gevaar loopt. Samenwerking politie Politie en Justitie hebben de bestrijding van loverboys tot speerpunt benoemd. Goede voorlichting en preventie is daarbij van groot belang. De inbreng van de politie binnen het Merel van Groningen-project is groot. Zo heeft het korps Rotterdam Rijnmond haar volle medewerking verleend. Lees het volledige bericht op http://www.eduactief.nl/nieuws/2377-politie-rotterdam-rijnmondwerkt-mee-aan-lespakket-over-loverboys.html Huiselijk geweld eerder gestopt door meldcode Sinds de invoering van de Rotterdamse Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, grijpen professionals in de havenstad jaarlijks honderden keren vaker in dan voorheen. Het geweld wordt daardoor eerder gestopt. Dat blijkt uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut, dat in opdracht van GGD Rotterdam-Rijnmond werd uitgevoerd. De gemeente Rotterdam werkt sinds eind 2007 met een Rotterdamse Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Het doel daarvan was om huiselijk geweld en kindermishandeling sneller te ontdekken en te behandelen. Ruim 9000 Rotterdamse hulpverleners, van verpleegkundigen in ziekenhuizen tot docenten, hebben een training gehad. Vooral ziekenhuizen en jeugdzorg komen eerder tussen de ruziënde partijen, waardoor escalaties vaker uitblijven. En dat heeft weer gevolgen voor de politie. Die hoeft minder vaak in te grijpen om een einde te maken aan fysiek geweld. Evaluatie In 2009 is de implementatie van de Rotterdamse meldcode geëvalueerd. De evaluatie gaat in op het daadwerkelijke gebruik van de meldcode. Specifiek is gekeken of bekendheid met de meldcode ook van invloed is op signalering, adviesvragen en meldgedrag. De resultaten zijn uitgesplitst voor de sectoren welzijn, gezondheidszorg, jeugdzorg en onderwijs. Landelijk moeten alle professionals naar verwachting vanaf volgend jaar werken met een verplichte Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van VWS heeft het wetsvoorstel Verplichte meldcode eind 2011 naar de Tweede Kamer gestuurd. Het wetsvoorstel is inmiddels niet controversieel verklaard. Lees de hele evaluatie op: http://www.verweyjonker.nl/vitaliteit/publicaties/huiselijk_geweld/ev aluatie_van_de_rotterdamse_meldcode_huiselijk_ geweld_en_kindermishandeling Lotgenotengroepen St. Zijweg Stichting Zijweg (www.stichtingzijweg.nl) is een landelijke organisatie voor en door vrouwelijke slachtoffers van (ex)partner geweld en hun kinderen. Deze stichting houdt zich bezig met 3 pijlers: slachtoffer-empowerment, aandacht voor knelpunten in het beleid en taboedoorbreking. De lopende activiteiten bestaan uit het bieden van een luisterend oor voor en door slachtoffers per mail, het verzorgen van actuele informatievoorziening voor slachtoffers via de website, en het geven van voorlichting op bijeenkomsten van professionals. Bijzonder aan deze stichting is dat zowel bestuur als de (vrijwillige) medewerkers ervaringsdeskundigen zijn. De stichting krijgt inhoudelijke steun van een Raad van Advies. Door het continue contact met lotgenoten is duidelijk geworden dat er behoefte is aan meer lotgenotencontact. Stichting Zijweg gelooft dat lotgenotencontact het empowerment verhoogt en herstellend kan werken. Om deze reden start er binnenkort in 4 gemeenten een pilot (met zeer beperkte middelen), waarbij Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 3 van 6
met lotgenotengroepen wordt gestart. Deze lotgenotengroepen worden begeleid door 1 of 2 vrijwillige ervaringsdeskundigen. De eerste groep van nieuwe vrijwilligers is geselecteerd en zal binnenkort een professionele training ontvangen. Na deze training zullen de vrijwilligers enkele uren per week door een professionele kracht begeleidt worden. Bij een succesvolle evaluatie hoopt Stichting Zijweg in de toekomst nieuwe fondsen te kunnen werven en naar meer regio s uit te kunnen breiden. Stichting Zijweg sluit bij dit pilot-project zo goed mogelijk aan bij de (A)SHG s. Naar aanleiding van dit bericht is er voor onze regio contact gezocht met de Stichting Zijweg. Enige weken geleden heb ik een zeer leerzaam en interessant gesprek gehad met Inge Verdaasdonk. Op de oproep voor ervaringsdeskundigen die een lotgenotengroep zouden kunnen en willen leiden is door twee vrouwen uit onze regio gereageerd. Inge heeft met deze vrouwen een gesprek gehad. Op dit moment zijn er geen middelen om extra pilotgebieden aan te kunnen wijzen. In het voorjaar van 2013, als er meer duidelijkheid over het succes van de pilot en de financiën is, plannen we vervolgacties voor het NWN gebied. gewerkt aan de landelijke invoering van een sluitende aanpak kindermishandeling. De laatste anderhalf jaar heeft het Nederlands Jeugdinstituut met financiering van de Bernard van Leer Foundation vooral ingezet op een betere borging van de aanpak kindermishandeling. De mijlpalen In dit kader heeft het Nederlands Jeugdinstituut onder andere ondersteuning geboden bij het opzetten van de Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling. Een aandachtsfunctionaris fungeert als aanspreekpunt binnen een instelling voor een ieder die kindermishandeling vermoedt of ermee geconfronteerd wordt. Deze functie is actueel door de komst van de Wet meldcode waardoor organisaties die met ouders en kinderen werken, moeten beschikken over iemand die je kunt consulteren over kindermishandeling. Voor en met gemeenten is een handzame monitor ontwikkeld waarmee het gemeentelijk beleid op kindermishandeling aangestuurd kan worden. Tot slot is gewerkt aan de professionalisering van de hulp na kindermishandeling in de vorm van een handboek waarin beschikbare kennis hierover gebundeld is en aanbevelingen gedaan worden om een samenhangend zorgaanbod te realiseren. Meer informatie en aanmelden http://www.nji.nl/ecache/def/1/36/940.html Agenda 27 september Conferentie: Niets doen blijft geen optie Over de aanpak van kindermishandeling vandaag en morgen. De conferentie markeert de officiële start van de Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling. Tijd: 13.00 tot 16. 30 uur Locatie: Hogeschool Domstad Kosten: 75 (inclusief het handboek over hulp na kindermishandeling en de publicatie Niets doen is geen optie) In het project Regionale aanpak kindermishandeling is de afgelopen jaren hard 4 oktober Symposium 20 jaar De Waag In het kader van het 20-jarig bestaan van de Waag, organiseert de Waag op 4 oktober 2012 voor haar relaties en medewerkers het symposium Van pionier tot professional; ontwikkelingen in de ambulante forensische ggz. Tijd: 9:00-17:00 uur Locatie: Spant! in Bussum De Waag bestaat 20 jaar! In 1992 is de Waag gestart als polikliniek voor gespecialiseerde forensische zorg. De Waag heeft inmiddels acht vestigingen in de Randstad en een franchisevestiging in Zeeland. De Waag draagt duurzaam bij aan een veiligere samenleving, met laagdrempelige en gespecialiseerde zorg voor mensen met een psychische stoornis en grensoverschrijdend gedrag. Het jubileum wordt gevierd met dit symposium. Op http://www.20jaardewaag.nl/#nav395=3187 ziet u een uitgebreid overzicht van het programma Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 4 van 6
van de dag, tevens kunt u zich inschrijven en vindt u informatie met betrekking tot de praktische zaken 11 oktober Strategisch Keten Overleg Huiselijk Geweld Netwerkoverleg Ouderenmishandeling Waterweg Congres Commissie Samson Omringd door zorg, toch niet veilig huiselijk geweld Op maandag 8 oktober presenteert de commissie- Samson haar rapport Omringd door zorg, toch niet veilig. Op donderdag 11 oktober 2012 organiseert de commissie een congres rondom de thema s en aanbevelingen van het eindrapport. Tijd: 9:30-17:00 uur Locatie: NH Leeuwenhorst Noordwijkerhout Prijs: 100,00 incl. btw per persoon In het besef dat seksueel misbruik een ingrijpende gebeurtenis voor het slachtoffer en voor zijn of haar (directe) omgeving is, heeft de toenmalige minister van Jeugd en Gezin, mr. André Rouvoet op 16 juli 2010 mede namens zijn collega van Justitie, de commissie Samson ingesteld. Op het congres zal aandacht besteed worden aan seksueel misbruik van kinderen die op gezag van de overheid uit huis geplaatst zijn maar bovenal staat de vraag centraal: hoe nu verder? André Rouvoet is de dagvoorzitter van het congres. De voorzitter van de commissie mr. Rieke Samson- Geerlings zal het congres inleiden. Mevrouw Ans van de Maat van Jeugdzorg Nederland zal nader ingaan op de aanbevelingen van de commissie. Andere sprekers die dag zullen zijn, kinderombudsman, Marc Dullaert en de staatssecretaris van het ministerie van VWS, drs. Marlies Veldhuijzen van Zanten-Hyllner. Tijdens de middagsessie zullen verschillende parallelsessies gehouden worden die elk door een commissielid zullen worden voorgezeten. Enkele onderwerpen die tijden het congres aan bod zullen komen zijn: De impact van seksueel misbruik voor een kind Professionalisering binnen de jeugdzorg Het toezicht op de jeugdzorg Seksueel misbruik een taai probleem, maar goed te bestrijden De commissie-samson heeft onafhankelijk onderzoek gedaan naar seksueel misbruik van minderjarigen die onder verantwoordelijkheid van de overheid in instellingen of pleeggezinnen zijn geplaatst. Hierbij wordt gekeken naar de aard en omvang van seksueel misbruik en wordt niet aan waarheidsvinding ten aanzien van individuele gevallen gedaan. Het onderzoek gaat over de periode van 1945 tot nu. Meer informatie www.congrescommissiesamson.nl 29 oktober Conferentie Krachtige kinderen in de opvang Elk kind verdient een veilig thuis waar het kan leven, spelen en leren. Dat is toch normaal. Tijd: 10:00-16:00 uur Locatie: Antropia, Driebergen Zeist. Aan welke voorwaarden moeten de opvang en begeleiding aan kinderen in de opvang voldoen? En wat betekent de komende decentralisatie van de jeugdzorg voor deze kinderen? Deze vragen staan centraal tijdens het congres 'Krachtige kinderen in de opvang', dat de Federatie Opvang op 29 oktober organiseert. Jaarlijks raken zo n 8000 kinderen hun thuis kwijt en wonen daarna een tijd in de vrouwenopvang op de maatschappelijke opvang. In de opvang zetten professionals zich in om het verblijf voor de kinderen zo normaal mogelijk te maken. Maar wat is normaal? Tijdens het symposium wordt onderzocht wat normaal zou moeten zijn voor deze kinderen en hoe die normale omstandigheden bereikt kunnen worden. Meer informatie: http://www.opvang.nl/files/combivooraankondigin gdef.pdf Federatie opvang: 033-4615029 of secretariaat@opvang.nl 1 november Symposium Online Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag ten opzicht van Jongens Online seksueel geweld tegen jongeren neemt steeds meer toe. Plegers van zedendelicten gebruiken het internet om hun slachtoffers te werven. Tijd: 12.30-17.00 uur Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 5 van 6
Locatie: Concordia, Hoge Zand 42, Den Haag Vooral jongens gebruiken het internet om seksuele contacten te leggen, om vervolgens offline seksuele ervaring op te doen. Dit leidt soms tot negatieve seksuele ervaringen voor hen. Deze jongens zijn moeilijk te bereiken en zij voelen zich zelden slachtoffer. Hoe kunnen we toch iets voor deze jongens en hun ouders betekenen? Daarom organiseert de GGD Den Haag een symposium over online seksueel grensoverschrijdend gedrag ten opzichte van jongens, met de volgende onderwerpen: Seksuele ontwikkeling van (homoseksuele) jongens, coming out van homoseksuele jongens en hun weg op het internet Vrijbuiters misbruikt, seksueel misbruik van minderjarige jongens in de prostitutie Online Grooming: wat is het en wat komen jongens tegen op het internet Er wordt steeds meer bekend over het verband tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld. Situaties zijn soms schrijnend, zowel voor de dieren als voor de menselijke slachtoffers van geweld. Zo zijn er plegers van geweld die hun agressie op het huisdier botvieren om de partner of de kinderen te dwingen tot ander gedrag. Slachtoffers van geweld durven soms geen hulp te zoeken omdat gedreigd is dat het dier dat niet zal overleven of omdat er geen opvangplek voorhanden is. Op dinsdagmiddag 27 november 2012, in de Internationale Week zonder Geweld, organiseren Kadera en de Universiteit van Utrecht in samenwerking met de Hondenbescherming een congres om dit onderwerp toe te lichten. Het programma van het congres wordt in de loop van september bekend gemaakt. Voor wie? Het symposium is bedoeld voor professionals in de regio Haaglanden, die werken met jongeren, vooral met jongens en/of hun ouders. Meer informatie: Indien u meer informatie wenst over het symposium, kunt u contact opnemen met Ellen Boszhard, projectleider seksueel geweld bij de GGD; ellen.boszhard@denhaag.nl. Aanmelden: U kunt zich nu al aanmelden zodat u verzekerd bent van deelname. Het definitieve programma volgt later. Aanmelden kan bij Francoise Zegwaard; francoise.zegwaard@denhaag.nl. 27 november Congres over de relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld De relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld is maatschappelijk en politiek een hot item. Tijd: 13.00 17.30 uur Locatie: Universiteit van Utrecht Kadera aanpak huiselijk geweld werkt, in samenwerking met de Universiteit van Utrecht, aan een onderzoek over de relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld. Nieuwsbrief Huiselijk Geweld NWN - 04.doc Pagina 6 van 6