EEN NIEUWE TIJD VOOR DE TWEE GEZUSTERS ~~~~~

magazine december 2015

EEN NIEUWE TIJD VOOR DE TWEE GEZUSTERS ~~~~~ 10 Zuster Liesbeth Burghout is de laatste zuster die in het Savelbergklooster woont. Ze heeft een rijk leven. VROEGER WAS GELUK HEEL GEWOON ~~~~~ 23 HALLO BITE! ~~~~~ 6 Al 70 jaar woont Bram Kole in de oude Egge. Het plein verlaten is dan ook geen optie. Bram heeft veel herinnerringen aan een mooi leven. Weller krijgt een nieuw computersysteem. Wat zijn de voordelen en wat merkt u ervan. Hoofdredactie Krista Wauben En verder: Buddy zoekt maatje / 4 Hoe buddy's hun maatje helpen zijn of haar kracht te hervinden. Redactie Karin Theunissen, Krista Wauben, Yvette Verhooren en Zuiderlicht Fotografie Arjen Schmitz en Marcel van Hoof (pagina 5-7 en 12) Maankwartier werkelijkheid / 8 Harry van Dijck: We krijgen weer iets om trots op te zijn. De taal van de mam / 15 Moeder en dochter Bruist / 16 Een bijzonder verhaal dat al in de oorlog begon. Hoe is het met... / 18 Angelique van Schendel 'Die goeie ouwe tijd...' / 26 Roelof Braad over nostalgie Een koepel voor alle huurders / 30 Hoe Weller huurders betrekt bij belangrijke beslissingen. HEERLERBAAN ZOEKT HET HOGEROP ~~~~~ 21 Het nieuwe wijkpunt Peter Schunck zorgt voor dagelijkse gezellige activiteiten voor àlle ouderen in de wijk. De invulling daarvan bepalen ze zelf. Vormgeving en productie Zuiderlicht Drukwerk Drukkerij Walters Wellermagazine is een uit gave van Weller. In een bio logisch afbreekbare plastic folie vinden zo n 10.000 exemplaren hun weg naar Wellerklanten en -relaties. Het plastic folie kan uiteraard in de GFT-bak! Heeft u tips, opmerkingen, vragen of leuke berichten voor dit magazine? Stuur ze dan naar Wellermagazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2, 6400 AA Heerlen. 2

KRISTA'S COLUMN Sprookjes zijn van alle tijden: ter lering en vermaak. Jaren geleden brachten we een Wellermagazine uit met het thema sprookjes. Een van mijn favorieten. Alhoewel het moeilijk is om in deze tijd over sprookjes te spreken. Vluchtelingenproblematiek, terreurdreiging,! De aanvallen in Parijs veroorzaken ontwrichting, boosheid en verdriet in de hele wereld. Ook in corporatieland is er weinig sprookjesachtigs aan. Regelgeving, het imago van de sector en de nieuwe woningwet zorgen voor extra uitdagingen. Maar Weller pakt het positief op: we gaan efficiënter werken met als doel om de klant effectiever te bedienen. Goed, dat wel. Maar het zijn andere tijden! Ook Maankwartier wordt wel eens gekscherend een sprookje genoemd. Jammer want dit unieke project is niet alleen een aanwinst voor de stad, maar ook voor de regio. Kijk op blz. 8 voor een update over Maankwartier. Echte sprookjes bestaan misschien niet meer, het is meer het tijdperk van de Disney Sprookjes. Maar in het kader van nostalgie wilde ik jullie toch nog eens meenemen naar jaren geleden, naar het sprookje dat ik toen schreef. Al was het alleen maar om de foto van 10 jaar geleden. zucht! Er was eens een bruinharig meisje met heel veel sproetjes. Zóveel dat je een dag nodig had om ze te tellen. Vroeger vond het meisje de sproetjes niet zo leuk, maar sinds wellermagazine december 2015 een aantal jaren werden ze volledig geaccepteerd. De sproetjes voelden zich gewaardeerd en elk jaar kwamen er een paar bij. Tot vandaag. Toen het meisje die morgen op de weegschaal ging staan was ze een heleboel afgevallen. Ze snapte er niets van tot ze in de spiegel keek! Verschrikt zag ze dat al haar sproetjes waren gestolen. Wie had dat nu gedaan? Verdrietig zat het meisje op het bankje bij de Droomvijver. De torens van Kasteel Hoensbroek weerspiegelden fraai in het water en de vijverelfen zongen een prachtig lied. Maar het meisje kon er niet van genieten. Dikke tranen biggelden over haar sproetloze wangen. Opeens sprong er een dikke kikker uit het rimpelige water. Niet huilen meisje, zei de kikker. Ik weet waar we moeten zoeken. Verbaasd keek het meisje op. Jouw sproetjes lagen vanmorgen op de markt van Vijverland, bij het kraampje van de Tandenfee. De kikker trok het meisje mee de vijver in en samen gingen ze op zoek. Al snel kwamen ze aan op de bedrijvige markt. Het meisje keek haar ogen uit: Assepoester, Sneeuwwitje en Doornroosje waren samen aan het winkelen, Roodkapje stond te praten met de rode schoentjes, ze zag Goudlokje zonder de drie beren en een paar shoppende draken die uitgebreid naar handtasjes zochten. Uiteindelijk kwamen ze bij het tandenkraampje en daar sprak het meisje haar boosheid uit. 3 De Tandenfee schaamde zich diep. Normaal gesproken handelde ze alleen maar in tanden. Maar sinds de crisis, had ze te weinig centjes om alle kinderen een beloning onder het kussen te leggen. Dat brak haar hart. Ze besloot eenmalig wat sproetjes te stelen, met als gevolg dat ze nu ziek was van schuldgevoel. De kikker die het emotionele betoog met lede ogen aanzag, kreeg medelijden en bood de fee zijn spaarvarken aan. Een hele speciale spaarpot, die zichzelf steeds opnieuw kon vullen. De Tandenfee was uitzinnig van blijdschap. Ze maakte een vreugdedansje en pakte de zak met sproetjes om die snel weer terug te geven. Opgelucht vlogen de sproetjes op het meisje af, om zich tevreden te nestelen op hun vertrouwde plekje. Samen met de kikker klom het meisje de vijver uit. Ze was dolblij met de hulp en vroeg hoe ze hem kon bedanken. De kikker hoefde zich niet lang te bedenken. Lang geleden was ik een knappe prins, maar door de betovering van een oude toverkol ben ik een kikker geworden. Ik zou van jou graag een dikke pakkerd krijgen, zodat de betovering verbroken kan worden. Verwachtingsvol gaf het meisje de kikker een kus. Maar er gebeurde helemaal niets. Hmmn, misschien moet je het nog eens proberen zei de kikker. Het meisje strekte haar hals uit, tuitte haar lippen en gaf de glibberige kikker nog een kus. Ha ha, zei de kikker. Dacht je nou echt dat ik een prins zou worden? Jij gelooft zeker in sprookjes. <

Het woord nostalgie komt uit het Grieks en is een samenvoeging van nostos dat terugkeer betekent, en algos dat droefheid en pijn betekent. We gebruiken het woord voor een stukje heimwee naar wat ooit was. Buddy s komen dit gevoel dagelijks tegen in hun vrijwilligerswerk. Projectmedewerker Corine Simons (links) en coördinator Marie-Louise Weerts CONTACT TUSSEN MENSEN KAN ZÓ BIJZONDER EN PUUR ZIJN Op de Maatschappelijke Beursvloer van 2014 leerden wij Buddyzorg Limburg kennen. Onder de indruk van wat buddyzorg voor zieke volwassenen en kinderen kan betekenen, sloten wij een match. In ruil voor een leuke activiteit van de buddy s in onze Wellerij bieden wij Buddyzorg Limburg de mogelijkheid om zich aan u te presenteren. Een kleine geste met, hopelijk, een groot resultaat. Want er zijn altijd méér vrijwilligers nodig die iemand die ziek is bij kunnen staan met een lach, wat extra hulp en soms ook een traan. Iets voor u of voor jou? Buddyzorg Limburg greep onze match met beide handen aan. Zo kon u enkele buddy s onlangs tegenkomen in de shopping centra van Weller in Heerlerheide en Heerlerbaan. Hier deelden zij gezonde traktaties uit, om mensen te wijzen op de ondersteuning die zij aanbieden voor kinderen en volwassenen met obesitas. Projectmedewerker Corine Simons en coördinator Marie- 4

vrijwilligers op om mensen die lichamelijk erg ziek zijn te ondersteunen. Vervolgens brengen wij vraag en aanbod, oftewel de buddy en zijn maatje, bij elkaar. Vaak is deze match het begin van een vriendschap voor het leven. Al hoeft dit natuurlijk niet. Ons belangrijkste doel is het voorkomen dat mensen door hun ziekte alleen komen te staan. POSITIEVE ENERGIE De kracht van buddyzorg is dat de zieke alles kan delen met zijn buddy. Je partner, vader of moeder vertel je vaak niet al je angsten, maar je buddy is iemand van buitenaf ; daar kun je alles bij kwijt. Daarbij helpt de buddy bij het leren omgaan met de ziekte, het opbouwen van een sociaal netwerk en bij dagelijkse activiteiten, zoals een bezoek aan de arts. Uiteindelijk helpt de buddy zijn maatje zo zijn of haar kracht te (her)vinden. Een buddy geeft dan ook veel. Het is soms best zwaar vrijwilligerswerk. Maar je krijgt er nog veel meer voor terug. Als buddy sta je er ook nooit alleen voor: alle buddy s worden geschoold en begeleid. < Buddyzorg is gratis! Meer weten? Kijk op www.buddyzorglimburg.nl. Louise Weerts vertellen vol vuur over deze nieuwe tak van hun werk. Overgewicht is een groot probleem van deze tijd. Maar er is iets aan te doen. Door je leefstijl te veranderen kun je weer gezond en fit worden. Een buddy kan je daarbij steunen, door oude gewoontes te doorbreken en te helpen bij het vinden van een nieuwe leefstijl. Samen sta je sterker in dit lastige proces. BUDDY ZOEKT MAATJE Volgens ditzelfde principe van samen sta je sterker doet Buddyzorg Limburg nog veel meer. Corine: We zijn in de jaren 90 ontstaan voor de begeleiding van hiv- en aidspatiënten die vanwege hun ziekte vaak in een isolement terechtkwamen. De aandacht en steun van een buddy bleek enorm waardevol. Vandaar dat wij er, toen hiv een chronische ziekte werd, voor hebben gekozen om de buddyzorg ook in te zetten voor mensen met bijvoorbeeld kanker of ALS. Het werk van Buddyzorg is tweeledig. Marie-Louise: Wij leiden Een buddy aan het werkin het winkelcentrum. Projectmedewerker Corine Simons legt het belang van een buddy uit. wellermagazine december 2015 5

We gaan meer digitaal regelen. Is het tijdperk van de brief op papier en het persoonlijke contact dan definitief voorbij? Nee, natuurlijk niet. Als u dat liever heeft, sturen we alle brieven aan u gewoon per post. En u kunt ons altijd bellen of bezoeken in de Wellerij. Dat verandert niet. HALLO BITE! Weller stapt deze maand over WAT IS BITE? op een nieuw computersysteem. BITE is het project waarin we Deze overstap is een hele klus, want het nieuwe computersysteem, álle gegevens van onze huurders, Dynamics Empire, gaan invoeren. woningen, winkelpanden en garages Al onze medewerkers gaan hiermee moeten in het nieuwe systeem ingevoerd worden. Daar hebben we in want voor het eerst wordt het werken. Het heeft veel voordelen, december en januari onze handen mogelijk om alle werkprocessen die vol aan. Hopelijk zonder dat u er iets bij een woningcorporatie voorkomen, van merkt. Maar helemaal geruisloos zal de overstap niet gaan, het ondertekenen van het huurcon binnen één systeem te regelen. Van omdat er ook dingen veranderen. tract en het melden van een storing Zo kunt u vanaf volgend jaar veel tot het opzeggen van de huur. Dat meer digitaal regelen bij Weller. werkt efficiënter en sneller, want zelfs het ondertekenen van een formulier kan digitaal. Zo levert het nieuwe systeem ook een kostenbesparing op. Het is mogelijk dat u in december en januari iets langer op een antwoord moet wachten dan u van ons gewend bent. WAT BETEKENT BITE VOOR U? U kunt voortaan meer digitaal regelen bij Weller. Ons digitale klantportaal (MijnWeller) wordt hiervoor helemaal opnieuw ingericht. Elke huurder krijgt een eigen account dat toegankelijk is via een persoonlijke inlogcode en een wachtwoord. In deze beveiligde internetomgeving worden al uw documenten en bijvoorbeeld ook onderhoudsaanvragen bewaard. Zoals u dat wellicht al kent van uw energieleverancier. U hebt zo altijd overzicht van alle afspraken met Weller. 3 TIPS VOOR VEILIG INTERNET 1. Kies een slim wachtwoord, liefst een combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers en leestekens. 2. Verander dit wachtwoord regelmatig en gebruik niet 6

voor al uw accounts hetzelfde wachtwoord. 3. Wij sturen u nooit een mail met een link naar betaalgegevens. Mocht u ooit een dergelijke nepmail of phishingmail namens Weller ontvangen, meld dit dan meteen bij ons. MAAR IK HEB EN WIL GEEN INTERNET? Dat is geen enkel probleem. U ontvangt uw berichten dan gewoon per post. Ook de Wellerij blijft geopend. En u kunt ons altijd bellen via de vertrouwde telefoonnummers. mogelijk dat u iets langer op een antwoord moet wachten dan u van ons gewend bent. Eind januari is de overstap klaar. In maart openen we vervolgens ook ons vernieuwde klantportaal, dat vanwege BITE vanaf eind november uit de lucht is. In de loop van 2016 volgt tenslotte een Weller-APP waarmee u ook vanuit uw smartphone of tablet snel toegang heeft tot al uw huurgegevens. < FINBOX STOPT! Op 1 januari 2016 stoppen de banken met Finbox. Dan vervalt deze betaalmogelijkheid dus ook voor ongeveer 300 huurders die bij Weller gebruik maken van de digitale acceptgiro. U krijgt weer als vanouds een acceptgiro toegestuurd. U kunt ook kiezen voor automa tische incasso. Of u boekt het bedrag van uw huur zelf over met vermelding van de betaalgegevens. Deze vindt u duidelijk terug op uw maandelijkse nota. WAT MERKT U VAN DE OVER- STAP? BITE vraagt in december en januari veel werk van iedereen bij Weller. Twee weken voordat het nieuwe computersysteem op 16 december live gaat, gaan al onze computers op zwart en regelen we álles tijdelijk op papier. Deze afspraken moeten daarna opnieuw ingevoerd worden. En dan moeten we natuurlijk ook nog wennen aan het nieuwe systeem. Hierdoor is het wellermagazine december 2015 7

Het Maankwartier is eerherstel in de vorm van allure en lef. Marcia Luyten (de presentatrice van Buitenhof) in haar boek Het Geluk van Limburg (oktober 2015). MAANKWARTIER WORDT WERKELIJKHEID De status van de bouw bij Maankwartier Noord met prachtige geveldetails van kunstenaar Michel Huisman. Het duurt nu niet lang meer. Over een paar weken kan iedereen de sfeer in Maankwartier zien, ervaren en proeven. Allereerst in Noord rond het Maanplein met zijn Heliostaat. Kom kijken en laat u verrassen. 8

Ineens gaat het snel met Maankwartier. Deze maand worden in Noord de kantoren van het UWV en de gemeente Heerlen opgeleverd. In maart krijgen de eerste bewoners de sleutel van hun appartement of woning. Rond het Maanplein worden de panden gevuld met gezellige cafés, restaurants en winkels. En onder het plein openen begin volgend jaar de nieuwe parkeergarage en supermarkt Jumbo hun deuren. Harry van Dijck, manager Weller Vastgoed Ontwikkeling Over een paar maanden wandelen we écht door Maankwartier. Dan wordt de visie van Michel Huisman, de bedenker van Maankwartier, werkelijkheid, opent Harry van Dijck ons gesprek. Wij zijn ervan overtuigd dat de nieuwe stationsomgeving Heerlen en Parkstad zal versterken. Vroeger kon je een gebied in ontwikkeling brengen met een snelweg. Kijk maar langs de A2. Daar zie je dat alle steden een graantje meepikken van de goede verbinding. Tegenwoordig geldt de ontwikkeling van een goede stationsomgeving als dé motor voor stedelijke ontwikkeling. Dat merken wij ook aan de animo om in Maankwartier te willen wonen en werken. De tien huurwoningen in Noord zijn allemaal al verhuurd en van de 30 koopwoningen zijn er 12 verkocht en op nog eens 2 is een optie genomen. De levendigheid die hier ontstaat zal een positieve impuls zijn voor het hele centrum. VIERSTERRENHOTEL Het laatste goede nieuws voor Maankwartier is dat in Zuid de ontwikkeling van het Maanhotel met 188 kamers doorgaat. De bouw start in 2016; ernaast komt een parkeergarage. Harry van Dijck: Een Duitse investeerder ziet Maankwartier als dé perfecte locatie in Parkstad voor een viersterrenhotel met welness, een restaurant en de modernste vergaderfaciliteiten. Alleen al vanwege de centrale ligging bij het station in het centrum van de stad zal dit hotel in trek zijn bij zakelijke gasten. Maar ook de toeristische bezoeker zal er met plezier verblijven, met de belangrijkste trekpleisters en het grote culturele aanbod in Zuid-Limburg binnen handbereik. ALLE VERTROUWEN U hebt de berichten vast gehoord of gelezen in de media: wij houden van Maankwartier, maar het project krijgt ook kritiek. Tegenstanders vinden het te groot en te duur voor Heerlen en zijn bang dat Maankwartier de leegstand in de binnenstad vergroot. Bestaat dit risico? Maankwartier kost geld. Natuurlijk!, antwoordt Harry van Dijck. Maar het merendeel van de investeringen komt van private en commerciële partijen die in Maankwartier willen investeren. Deze investeerders zien net zoals wij rendement, meerwaarde! Ook zal de leegstand niet vergroten: in Maankwartier komen vijftien winkels, die allemaal ingevuld worden door nieuwe ondernemers voor de binnenstad. Er zijn dus geen verplaatsingen, alleen maar aanvullingen. Door het stationsgebied, dat tot voor kort nog léég was, op een mooie manier in te vullen met wonen, werken en verblijfsfuncties, gaat dit deel van Heerlen pas leven en wordt de stad weer compleet. Tegelijk krijgen we iets om trots op te zijn, zoals Rotterdam trots is op zijn Markthallen en Aken op zijn Dom. Daar heb ik álle vertrouwen in. < wellermagazine december 2015 9

Links: De prachtige binnentuin van het Savelbergklooster. Rechts: De minstens zo mooie binnentuin van de Luciushof. 10

EEN NIEUWE TIJD VOOR DE TWEE GEZUSTERS In hartje Heerlen beheert Weller twee historische pareltjes die een zorgzaam verleden met elkaar delen: de Luciushof en het Savelbergklooster. Samen treden de beide kloosters de toekomst tegemoet als de TWEE gezusters. Ga gerust kijken en proef de sfeer uit andere tijden wellermagazine december 2015 11

Op 4 oktober 1867 opende kapelaan Savelberg aan de huidige Gasthuisstraat in Heerlen een gasthuisje voor de verzorging van verwaarloosde kinderen en noodlijdende bejaarden. In 1872 stichtte hij hier samen met zes zusters de congregatie De Kleine Zusters van de Heilige Joseph. Zij hielpen waar niemand anders hielp. In 1936 bouwde een andere geloofsgemeenschap in Heerlen, de Zusters Karmelietessen, naast het Savelbergklooster nog een nieuw klooster: de Luciushof. Ook deze zusters zagen het als hun roeping om voor de hulpbehoevende medemens te zorgen. De binnentuin van de Luciushof werd bij aangenaam weer door de nonnen ook gebruikt om te lezen. KARMELIETESSEN Het Savelbergklooster en de Luciushof delen een stukje geschiedenis aan de rand van de Heerlense binnenstad. In 1930 namen de Zusters Karmelietessen hun intrek in een gebouw aan de Gasthuisstraat, waar toen ook al het Savelbergklooster lag. Maar door de snelle groei van de stichting Flos Carmeli waar de Heerlense Karmelietessen deel van uitmaakten, was dit onderkomen gauw te klein. In 1935 besloten de nonnen een nieuw klooster te bouwen aan de Putgraaf. Dit is de huidige Luciushof: een klooster met een eigen kapel, een binnentuin en lange kloostergangen waarin de Karmelietessen hun dagelijkse rondgang maakten. In 1971 verlieten de zusters het gebouw om meer onder de mensen te gaan wonen. Sindsdien heeft de Luciushof een sociaal-maatschappelijke functie. De lange kloostergangen waarin de Karmelietessen hun dagelijkse rondgang maakten. In gebed bij het mariabeeld in de binnetuin van de Luciushof. NIEUWE FUNCTIES Weller kreeg het voormalige klooster in 2013 in beheer en besloot het complex, waar sinds de jaren 70 niets meer aan was verbeterd, grondig te renoveren. Maar met behoud van de karakteristieke elementen, zoals de kapel met zijn mooie glasin-loodramen en de binnentuin. Sinds vorig jaar beheren we ook het Savelbergklooster, dat nu dienst doet als museum en waar net zoals in de Luciushof werkplekken zijn ingericht voor kleine bedrijven die voor een unieke werkomgeving in de stad kiezen. In de kloosterkapel worden evenementen en concerten georganiseerd. In dit oude complex, dat De Kleine Zusters nog niet zo lang geleden zelf hebben gerenoveerd, woont nog één zuster. Haar woning op de tweede etage is met een glazen loopbrug met het vroegere huis van Mgr. Savelberg verbonden. Van hieruit heeft zuster Liesbeth Burghout een prachtig uitzicht op zowel het negentiende-eeuwse klooster als de kloostertuin die in 2013 werd voorzien van een prachtige muurschildering. Een heel bijzondere plek. > 12

ZUSTER LIESBETH BURGHOUT: DIENSTBAARHEID AAN MENSEN DIE ZORG NODIG HEBBEN, SPRAK MIJ ENORM AAN. DE GESCHIEDENIS VAN DE KLEINE ZUSTERS VAN DE HEILIGE JOSEPH > wellermagazine december 2015 13

Zuster Liesbeth Burghout werd in 1941 geboren in Hengelo in een gezin met tien kinderen. Zij kreeg haar roeping in Bussum waar zij als jong meisje in de huishouding werkte bij De Kleine Zusters van de Heilige Joseph. Hun dienstbaarheid aan mensen die zorg nodig hebben, sprak mij enorm aan. Zo wilde ik ook leven. Ik ben in 1960 ingetreden in het klooster en heb daar mijn hele leven lang géén seconde spijt van gehad. Ik heb een rijk leven. ZORGZAAM Openhartig vertelt zuster Liesbeth, 74 jaar oud, over haar leven in het klooster in Heerlen. Na mijn intrede en professie heb ik eerst een aantal jaren in Roermond, Baarn en Kerkrade gewoond en gewerkt. In 1987 ben ik naar Heerlen verhuisd. In eerste instantie woonde ik in Huize de Berg, het klooster aan de rand van het Aambos. Maar omdat ik hier een andere functie kreeg, verhuisde ik in 1992 naar het Savelbergklooster. Er woonden toen nog 39 zusters, die zich allemaal in de voetsporen van Mgr. Savelberg inzetten voor zieke kinderen en bejaarden. In de geschriften valt zelfs te lezen dat er ook wel eens iets extra s werd gebracht naar het klooster van de Karmelietessen in de Luciushof. Dat werd dan door een klein luikje overgedragen. Verder bleef de deur van dat klooster hermetisch gesloten. Onze zorg in het ziekenhuis en op scholen is intussen overgenomen door de samenleving. Zelf zorgen wij nog voor de bejaarde zusters die in Huize de Berg wonen en verpleegd worden. Ook zorgen wij voor de zusters van onze congregatie die elders in het land wonen. TOEKOMST Vanwege de renovatie moest ik het Savelsbergklooster in 2008 even verlaten. In maart 2010 ben ik weer thuisgekomen in het huis van onze stichter. Hier zorg ik nu voor de grafkapel, naast het vrijwilligerswerk dat ik nog doe in Huize de Berg. Ik woon in rust en stilte maar met de levendigheid van de stad in de buurt. Daar kan ik echt van genieten, zeker als ik gasten krijg. Dan eten we in een restaurant of we genieten op een van de terrassen. Ik vind het ook fijn dat ons klooster weer een werkplek is voor mensen in de zorg en dat er steeds meer activiteiten worden georganiseerd. Toneel, muziek, lezingen, recepties, feesten en ook de muurschildering in onze binnentuin: al die activiteiten trekken weer publiek over de drempel van ons klooster. Het verleden is voorbij maar het spirituele en materiële erfgoed van deze bijzondere plek blijft zo bewaard voor de toekomst. < Zuster Liesbeth Burghout woont in rust en stilte maar met de levendigheid van de stad in de buurt. 14

GER PRICKAERTS DE TAAL VAN DE MAM De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken van taal omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal het Nederlands is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlands een dialect is in relatie tot het handels- en diplomatiek Engels. NOSTALGIE D r is ee hieël aod dörp dat neet groeët is, kling dus, ee dörpke dus. Een dörpke oet de middelieëwe dat nog ummer wie vreuger is, nieks an verenderd en geblieëve wie t ummer woar. Teminste uuterlik, an de boete zie dus, zint de hoezer genau zoeë wie ze ummer al woare. Brikke en sjting in orizjinele sjtoat. Mieë wie ins gerenoveerd in de loop der joare, meh zónger óch mar get te verendere. t Nostalgiese druup d r vanaaf! De luuj die zich aafvroage wie dat zoeë perfek is kinne blieve besjtoa, wete de gesjiedenis neet en doarum zal ich dat in t kót an ze oetlegke. In dat dörpke wónde ee jónk meëdje gans alling in ing van die hoezer en knap dat ze woar.de ouwesj woare per óngeluk veróngelukt en doarum woar ze dus gans alling in dat hoes. Noe woar d r kuëning ins óp inne sjoeëne zónnige daag nt peëdrieje en koam toevallig an dat dörpke vuurbei en zoog- weer toevallig- dat meëdje in d r gaat wirke. Toevallig keek t meëdje, Merieke geheesje, noa de gow zieë en zoog d r kuëning óp t peëd. Neet alling t peëd, meh vuural d r kuëning keek indringend noa t meëdje en woar óp sjlaag verleef tot achter de oere en nog wier. Heë hool t peëd sjtil, sjtapde aaf, vroog wie zie heesjde en wie heë höare naam hoeëd, pakde heë zieng luit en zóng: Doe bis zoeë knap Merieke, ich bin boete oam van t kieke t Merieke woar t ungesjte boave van zoeng serenade en dan óch nog van d r kuëning zelf... D r kuëning deë gewend woar nurges gras uëver te loate gruie, (logies, want heë houw gaar gee gras) lag de luit an ing zie, leep óp t meëdje aaf mit oetgesjtoake hank en zag: Merieke, wils-te mit mich mit goa noa mie palies, doa zals-te gelukkig weëde en alles kriege was-te mar wils, want ich han pieke genog, ging gölles, meh euro s. Ja mar kuëning, mie hoes dan? Ich han dat van mieng ouwesj gekrieëge en hön mótte beloave dat ich dat ummer good zow verzörge, dat kan ich toch neet zoeëmar in d r sjtieëk loate D r kuëning sjtaarde vuur zich oet en dach ins gans deep noa en umdat heë dat neet gewend woar, doerde t nogal get vuurdat heë mit ing óplossing koam. Meh dat woar danóch ing verduld gow besjlissing: Dat ganse nostalgiese dörpke weëd vanaaf noe ónger monumentezörg geplaatsjt en die zörge dat alle hoezer óp sjtaatskas weëde óngerhaote. En. d r maag noeëts mieë get nuits weëde beigebouwd. Ja, noe woar t Merieke durch alle sjrek hin en mit blozende wange en get sjuchter zag t: Joa geer majesteit t Allingsjtoand meëdje zit óch wal ins en noe zoot t ee twieë drei boave óp t peëd, d r kuëning óch en same galloppeerde ze ( t peëd dus) regelrech noa t palies. Noe d r wit wie dat klassiek nostalgiese dörpke gered is vuur projekóntwikkeleers, mót d r toch neet mene dat doa alles mar aod en antiek is. Boete-aanzich van de hoezer joa, meh va binne zint de mieëste verbouwd en gemoderniseerd. Hei geet aod en nui óp ing sjoeën maneer same. t Ouwesjhoes van t Merieke is noe t VVV-kantoer en dat is igerich um dich de vingere an aaf te lekke: sjtukker aod metselwerk gecombineerd mit modern sierpleister, de ieëwe-ouw plafonbelk zint professioneel behandeld zoeëdat hootworm en verval ging kans mieë kriege. Hei zuus-te en preufs-te d r vakman, inne binne-hoes-architek hat hei get gecreëerd doa sjtees-te versjteld van. Alles zoeë vanzelfsjpreëkend óp de juuste plaatsj, asof t d r vuur gemak woar en ummer doa gesjtange of gehange hat. Uëver aod en nui gesjproake: combinatie van modern design-meubels bei die antieke opa/oma-kas, sjitterend! Groeët contras tusje aod en nui zint de luuj mit I-phone en tablet in de historiese sjtröätjes. En loat noe juus in dat dörpke ee wónder gebure Me dinkt dat is get va vreuger, meh neë noe in dizze moderne tied is hei ee wónder gebuëd, ee sjtatisties wónder! In ee kling sjtröätje (logies, in ee kling dörpke) mit mar ee paar hoezer (logies in ee kling sjtröätje) woeëne neet inne meh twieë gentleman Te herkinne an de coulante, attente maneer wie ne man zieng vrouw behulpzaam is bei in-en oetsjtappe van d r auto zier attent, kalm en vuurzichtig. En dan och nog twieë bei die paar hoezer: D r inne hat inne nuie auto en d r angere ing nui vrouw. Ger Prickaerts, Heëlesj wellermagazine december 2015 15

DE MOEDER VAN DEBBIE, MIA BRUIST Samen ondernamen moeder en dochter een trip down memorylane. Langs al die vertrouwde plekken en gezichten uit het verleden. En toen verscheen ineens cupido. Hoe verrassend kan het leven zijn. 23 JULI 1986 ~ 23 JULI 2015 16

Afgelopen zomer nodigde Debbie Bruist haar moeder Mia uit voor een korte vakantie. Mia mocht een bestemming kiezen en koos voor vier dagen Friesland; de provincie waar het gezin Bruist uit Brunssum een sterke band mee heeft. Het werd een vakantie met een wending waar iedereen nog lang van kan (na) genieten. Dit bijzondere verhaal begint in de oorlog. Mia vertelt: Mijn man Wieb werkte bij de post en kreeg op een dag de mededeling dat hij te werk werd gesteld in Duitsland. Natuurlijk wilde hij dat niet, maar thuisblijven was vanaf dat moment geen optie meer. Dan zou hij opgepakt worden. Via zijn zus die toevallig in Soest in het ziekenhuis terechtkwam voor een operatie, kreeg hij een adres in Friesland. Dus sprong Wieb op zijn fiets om naar Friesland te gaan. Slechts enkele kleine stukjes kon hij met de trein afleggen. Na een barre tocht mocht hij onderduiken bij boer en boerin Rinsma in Wijnjewoude. Dit echtpaar heeft veel mensen geholpen in de oorlog. Het waren zulke goede mensen. Wieb is hen altijd enorm dankbaar gebleven. Na de oorlog hebben we daarom altijd contact met elkaar gehouden. De familie Rinsma is gewoon familie voor ons. VAKANTIELIEFDE Regelmatig kwam Friesland bij ons op bezoek en zo lang ik het mij kan herinneren bracht Brunssum elke zomer de vakantie door op de boerderij van Rinsma, vervolgt Debbie. Ik heb daar mooie herinneringen aan. En bij een vakantie hoort natuurlijk ook een vakantieliefde. Zo leerde ik op 23 juli 1986 in Appelscha Peter Kooi kennen. Wij hebben toen twee jaar verkering gehad, totdat we ieder onze eigen weg gingen. Onze ouders hielden echter contact. Twee jaar geleden kregen Peter en ik elkaar opnieuw in het vizier via Face book, maar daar bleef het bij. Tot we deze zomer op verzoek van mijn moeder ook even bij de familie van onze levens er altijd al lagen maar nu ineens in elkaar schuiven. Mia kan niet anders dan trots toekijken op het verloop van de geschiedenis. Wieb is tien jaar geleden overleden. Als hij dit 63 jaar geleden had kunnen voorzien, was hij zo gelukkig geweest. Daar ben ik van overtuigd. De sterke band met de familie die hem met gevaar voor eigen leven geholpen heeft, blijft zo voor altijd bestaan. < Kooi langsgingen en Peter aan kwam fietsen. Nota bene op 23 juli sloeg op de oprit van de familie Kooi de vonk opnieuw over. Onze ouders zagen het meteen: hier gebeurt iets! Dit voelde zó bijzonder. THUIS Het laatste korte bezoek van Limburg aan Friesland heeft dan ook grote gevolgen. Binnenkort verhuist Peter naar Limburg. Voor altijd! Het voelt gek genoeg als thuiskomen, lacht hij. Ik ben geboren in Drenthe, opgegroeid in Friesland en thuis in Limburg. Doordat ik vroeger vaker naar Brunssum kwam, ken ik al veel mensen. Dat scheelt natuurlijk. Overal word ik even hartelijk ontvangen. Het lijkt alsof alle puzzelstukjes Dochter Debbie is tijdens ons gesprek druk in de weer met het haar van moeder Mia. wellermagazine december 2015 17

HOE IS HET MET ANGELIQUE VAN SCHENDEL Afgelopen zomer vierde Studio het Podium zijn tienjarig bestaan. Samen met oprichtster Angelique van Schendel kijk ik in haar zonnige appartement in de Morenhoek terug op haar beginjaren als ondernemer. Ik had geluk, opent Angelique. Weller bood mij in een oud pand aan de Stationsstraat alle ruimte om mijn zangschool op te bouwen. Daarboven kon ik wonen. De studio was oud en klein, maar ik had er iets leuks van gemaakt. Angelique is zangeres, zangpedagoge en presentatiecoach. In 2005 trok de in Heerlen geboren en in Brunssum getogen zangeres de stoute schoenen aan om een eigen zang- en dansschool te starten. Ik ben een laatbloeier, vertelt zij. Op mijn 27ste ben ik nog naar het conservatorium gegaan. Toen ik afstudeerde als zangpedagoge heb ik mijn kans gegrepen. Ik was 31 jaar en genoot zelf enorm van muziek en zingen. Datzelfde gevoel wilde ik anderen meegeven, maar dan wel op mijn manier. Die is anders dan de standaard leermethode. Ik wil het beste uit elke leerling halen en dat vraagt voor elke leerling een andere benadering. Er was voor mij dan ook géén andere optie dan zelf een school te beginnen. TROTS De start van Studio het Podium vond plaats aan de Stationsstraat. Na vijf jaar werd dit pand helaas gesloopt, vervolgt Angelique. Dat was jammer. Ik woonde en werkte er graag. Maar niets in het leven gebeurt zonder reden. Daar geloof ik in, want ik zit nu perfect in een grote, lichte ruimte aan de Huskensweg. Hier is mijn schooltje gegroeid en begeleid ik ongeveer 80 leerlingen van 6 tot 80 jaar met individuele zanglessen en groepslessen in zang, dans en acteren, zeg maar een soort musicalles. Daarnaast begeleid ik vocalgroup Fizz. Als presentatiecoach help ik volwassenen en jongeren met het beter leren presenteren. 18 En dan organiseer ik nog allerlei workshops en projecten voor scholen. Elk schooljaar sluiten we af met een presentatie op het podium. Als ik dan zie welke groei mijn leerlingen in hun muzikale en persoonlijke ontwikkeling hebben doorgemaakt, ben ik zó ongelofelijk trots. PASSIE Ook buiten Studio het Podium is Angelique een bezige bij. Ze programmeert de VOCAL jazzconcerten in het Savelbergklooster. Maar nog liever treedt zij zelf op als zangeres, met een grote voorliefde voor jazz. Iconen als Ella Fitzgerald en Billie Holiday hebben mij besmet met het jazzvirus. De passie voor muziek was ook de reden om zo laat nog naar het conservatorium te gaan. Sinds mijn zevende zong ik al in meerdere koren en daarna in allerlei coverbandjes. Mijn opleiding heeft mij geholpen om mijn droom waar te maken. Want in mijn muziekschool deelt iedereen dezelfde passie: zingen! < Angelique begeleidt leerlingen van 6 tot 80 jaar in zang, dans en acteren, zeg maar een soort musicalles.

Als ik terugkijk zijn ze omgevlogen: 10 onvergetelijke jaren boordevol leuke momenten en muziek. Maar het leukste: het gaat goed met Studio het Podium. Ik voel alleen maar blijdschap en dankbaarheid voor iedereen die mij hierbij geholpen heeft. 3FM SERIOUS REQUEST Als The Next Generation Popstad Parkstad zet Studio het Podium zich samen met alle andere muziekopleidingen in de regio in voor 3FM Serious Request. Zij hebben een top 100 samengesteld van hun favoriete songs waarop gestemd kan worden. De opbrengst is voor het Glazen Huis. wellermagazine december 2015 19

ARCHITECT JULES BECKERS EN MONIQUE HERMANS VAN MEANDER Hoe hoger je komt, hoe indrukwekkender het uitzicht wordt over Parkstad, Duitsland, zelfs België. De flats fungeren in dit veranderende landschap als landmark. Vanuit de verte zie je: dáár is Heerlerbaan. En voor de bewoners: dáár is thuis! 20

HEERLER- BAAN ZOEKT HET HOGER- OP MET EEN COMBINATIE VAN WONEN, ZORG EN ONTMOETING wellermagazine december 2015 21

Begin 2016 opent in Heerlerbaan het Wijkpunt Peter Schunck. Weller heeft het wijkpunt gebouwd, Meander gaat er de thuiszorg en thuishulp voor Heerlerbaan organiseren. En vanaf januari zijn er elke dag gezellige activiteiten voor álle ouderen in de wijk. Om mee te kunnen doen hoeft u dus niet in de flats aan de Peter Schunckstraat te wonen, waar u het nieuwe wijkpunt vindt. Iedereen is welkom! Het Wijkpunt Peter Schunck is een van de vele centra van Weller voor ontmoeting en ondersteuning in Parkstad. Eerder bouwden we, ook met Meander dienstencentrum Molenwei in Schandelen. De successen van dit wijkpunt, waar veel senioren gebruik van maken, hebben we meegenomen naar Heerlerbaan, vertelt Monique Hermans van Meander. Zo is er bewust voor een open en licht gebouw gekozen waar je haast doorheen kunt kijken. Hierdoor zie je van buitenaf dat er binnen iets gebeurt en dat werkt voor iedereen uitnodigend. RUMMIKUPPEN In het wijkpunt hebben we een grote en een kleine ontmoetingsruimte ingericht: de een voor bijvoorbeeld cursussen voor een kleine groep, de ander voor activiteiten waar veel animo voor bestaat, zoals kienen en rummikuppen. Er is een keuken met een kookeiland waar mensen gezellig samen kunnen koken of bakken. In de welnessen doucheruimte kunnen wij bloedprikken en onze cliënten verzorgen Wijkpunt Peter Schunck in aanbouw. als dat thuis even niet kan. Voor het gebouw ligt een ruim terras. En tenslotte zijn er enkele flexwerkplekken en een plankamer voor onze wijkverpleegkundigen en thuishulpen. Zij krijgen het wijkpunt als thuisbasis om zo dichter bij de klant te staan. Welke activiteiten in het wijkpunt georganiseerd worden, wordt binnenkort bekend. De bewoners van Heerlerbaan hebben hiervoor een enquête ingevuld. Op basis van de uitkomst wordt het activiteitenprogramma samengesteld. Ook zijn mensen uitgenodigd om in het wijkpunt mee te helpen als vrijwilliger. LEVENSLOOPBESTENDIGE WIJK De bouw van het Wijkpunt Peter Schunck staat niet op zichzelf maar maakt deel uit van een groot upgradingsproject, waarbij Weller de hoogbouwflats (blok 1 t/m 4) opknapt voor de toekomst. De flats zijn vanwege de ruimte, de parkachtige omgeving en de goede bereikbaarheid enorm geliefd bij veel mensen, zegt architect Jules Beckers van Teeken Beckers Architecten. Zij zijn verantwoordelijk voor het ontwerp van dit bijzondere project. Veel bewoners geven ook aan dat ze hier graag oud willen worden. Daar gaan wij bij de renovatie voor zorgen door de flats levensloopbestendig te maken. Onder andere door de bereikbaarheid en de veiligheid rondom de gebouwen te verbeteren en moderne communicatie met de zorgpartij mogelijk te maken. De flats krijgen een mooiere uitstraling en een entree die meer past bij deze tijd. En om het hoger wonen voor de lange termijn aantrekkelijk te houden, krijgen de woningen een betere isolatie en duurzame energievoorzieningen. Dit levert voor de bewoners meteen ook lagere energielasten op. < IBA ATTENTION PROJECT Na de upgrading kunnen de flats weer jaren vooruit. Deze verduurzamingsopgave van ruim 400 woningen is de grootste die in Parkstad plaatsvindt. Het nieuwe wijkpunt speelt een cruciale rol in de leefbaarheid voor de bewoners in de wijk. In het wijkpunt is ruimte voor ontmoeting en wordt dicht bij huis zorg georganiseerd. Met behulp van nieuwe digitale voorzieningen kunnen mensen elkaar straks ook digitaal ontmoeten en wordt op termijn zorg op afstand mogelijk. Met name veel oudere bewoners kunnen dankzij deze voorzieningen een stap hogerop Heerlerbaan zetten: zij hoeven hun vertrouwde woonomgeving niet meer te verlaten omdat zij ouder worden. En dat was voor IBA een reden om hogerop Heerlerbaan aan te wijzen als IBA attention project. Kijk voor meer informatie over IBA op www.iba-parkstad.nl 22

BRAM KOLE WOONT 70 JAAR AAN HET EGGEPLEIN wellermagazine december 2015 23

Bram Kole woont 70 jaar aan het Eggeplein. In het hart van de Oude Egge. Hij is 89 jaar. Een hele leeftijd. Als ik aanbel voor ons gesprekje blijft de voordeur hermetisch gesloten. Zou hij mij vergeten zijn? Elke ruimte bij Bram Kole is gevuld met mooie herinneringen. Bram Kole is dol op zijn tuin. 24

Ik kijk over het metalen tuinpoortje van de hoekwoning aan het Eggeplein en zie mijn gesprekspartner op zijn knieën aan het werk in de tuin. Het is misschien de laatste mooie herfstdag van het jaar. Die benut ik om de tuin onkruidvrij en winterklaar te maken, vertelt Bram Kole even later. Mijn hele leven al tuinier ik graag. Maar ook in huis doe ik zo veel mogelijk nog zelf. Dat vult mijn dagen en houdt mij actief. Bram Kole woont sinds 1935 aan het Eggeplein. Mia en ik waren net getrouwd en trokken in bij mijn schoonouders. Hun mijnwerkershuis aan het plein was ruim, de tuin was groot, dus er was plek genoeg. Ik werkte in die tijd zelf ook bij de Staatsmijnen. Eerst ondergronds bij de Hendrik en daarna bij de reddingsbrigade en het spoor van de Emma. Dat wij introkken bij onze ouders was heel gewoon: je had niet veel en deelde alles. Jaren later werden de rollen omgedraaid. Toen heeft mijn schoonmoeder nog een hele tijd bij ons in huis gewoond. Voor ons was dit normaal en we hebben al die jaren graag voor haar gezorgd. KOPJE KOFFIE Vier zoons en een dochter hebben Mia en ik grootgebracht in de Oude Egge. Zij zijn intussen allemaal ook al aardig op leeftijd en hebben zelf kinderen. De tijd gaat zo ongelofelijk snel. Dan komt er een kleinkind uit Den Haag of Rotterdam op bezoek. Mooi is dat. Onze eigen kinderen hadden op het plein alle ruimte om te spelen. En we hadden natuurlijk zelf een grote tuin mét een moestuin. Dat hoorde bij de mijnwerkerswoningen: groente was duur, dus teelde je je boontjes, sla en wortelen zelf. Wat over was ging naar de buren. Je kende ook iedereen in de buurt en als er even een uurtje over was, ging je bij elkaar op de koffie om bij te kletsen. Je wist daardoor alles van iedereen. Dat is nu niet meer zo, al heb ik nog steeds prima buren. Als het nodig is helpen we elkaar: met een pakje aannemen, een klusje en soms een warme maaltijd. Elkaar helpen hoort gewoon bij de Egge. MOOIE HERINNERINGEN Het grootste verschil is dat vroeger alles snel ging. De laatste jaren gaat alles langzamer voor mij. Maar ik werk nog steeds graag in de tuin. Dan doe ik mijn klompen aan en ga ik aan de slag met gras maaien, het terras en de oprit onkruidvrij houden en de borders bijhouden. Gelukkig krijg ik een handje hulp met het snoeien van de hagen. En mijn dochter doet mijn boodschappen. Zij kookt ook voor mij. Zo kan ik mij nog goed redden. Want het Eggeplein verlaten is voor mij geen optie. Elke ruimte in dit huis is gevuld met mooie herinneringen aan een rijk en vol leven. < OUDE EGGE WORDT 100 De Oude Egge is één van de vijf mijnkoloniën die tussen 1910 en 1930 in Brunssum werden gebouwd voor het personeel van de staatsmijnen Emma en Hendrik. De woningen werden tussen 1918 en 1924 gebouwd naar het ontwerp van de architect Jan Stuyt. Ze worden over een paar jaar dus 100 jaar oud. Heel bijzonder is dat de buurt toentertijd een kleine, op zichzelf staande gemeenschap was die aan alle kanten omgeven werd door het Brunssumse landschap. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de ruimte tussen De Egge en Schuttersveld bebouwd met de Nieuwe Egge. Tegenwoordig maakt de Oude Egge deel uit van het beschermde dorpsgezicht van Brunssum. Hier blijft het historische beeld van de mijngeschiedenis voortbestaan. Het aanzicht van de mijnwerkerswoningen en de straten en pleinen zijn nog niet zo lang geleden gerenoveerd. Weller onderzoekt nu samen met BAM/Wilma de bouwkundige staat van het interieur van de 121 huizen. De keuken, badkamer, vloeren, plafonds, alles wordt onderzocht. Op basis van de resultaten van dit onderzoek gaan we bekijken hoe we de Oude Egge toekomstproof kunnen maken. Een mooie, gezonde wijk voor ouderen en jongeren, gezinnen met kinderen en alleenstaanden met een vette knipoog naar het bijzondere verleden van onze regio. wellermagazine december 2015 25

ROELOF BRAAD VROEGER 'DIE GOEIE OUWE TIJD...' Roelof Braad is stadshistoricus van Heerlen en bereikbaar bij Historisch Goud - Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis te Heerlen, Foto s: Collectie Historisch Goud-Rijckheyt, Heerlen en Thijs Abbenhuis, Haelen (alle foto s gebruikt in het boek: Molenberg vroeger ) Kampioenselftal A1 van VVH 16 Molenberg 1953-1954. V.l.n.r: Wiel Boerakker, Ger Spijkers, Thijs Abbenhuis, Paul Moonen, Toon Vrancken, May Baltus, Karel Wolters, Jack Selder, Hub Jongen, Wim Aerts, George Maigray, Wiel Hellebrand. Niets is zo moeilijk voor een historicus als het schrijven over nostalgie. Want eigenlijk is dat wat een historicus nu precies niet wil doen. In de geschiedschrijving probeert hij (of zij) een beeld te schetsen van wat er werkelijk gebeurd is in een bepaalde periode over een bepaald thema. En dat gaat dan vaak over naakte feiten en het harde bestaan van mensen in vroeger tijd: oorlog met talloze slachtoffers, Jodenvervolging, hongersnoden, mislukte oogsten, epidemieën, bokkenrijders die onschuldig aan de galg kwamen door foute rechters, de slachtoffers van de mijnbouwperiode in onze regio door mijnongelukken en sjtub (stoflongen-silicose), de grote werkloosheidgolven in de jaren 1930 en na de sluiting van de steenkolenmijnen in de jaren 1970/80 - om maar wat voorbeelden te noemen. Het zomerkamp van 1949 in Etenaken (Schin op Geul). De padvinders van Scouting Jong Nederland bij de tent. Mevrouw Swinkels in haar kruidenierswinkel aan de Kerkraderweg, 14-12-1982. GEZELLIGHEID... In nostalgie zit iets verborgen van een (jeugd)herinnering aan die goeie ouwe tijd. Aan de gezelligheid van vroeger toen er nog geen tv was, het samen optrekken in verenigingen. Bijvoorbeeld bij de voetbalclub, de zangvereniging, de harmonie of fanfare. In elke buurt waren wel enkele verenigingen waar je je inbreng kon geven. En je had natuurlijk de jaarlijkse kerkelijke feesten als communie, de processie, Pasen, Sint Maarten en kerst. Toch kan ook ik als stadshistoricus het niet laten regelmatig met de gekleurde bril van de nostalgie terug te kijken naar het verleden van de stad. Dat is misschien zo langzaamaan ook wel noodzaak geworden om 26

De sacramentsprocessie van 10 juni 1959 in de Zondagstraat. De Raad van Elf van de Mühlepieken met president Herman Bidlot in 1960. waar je je dropveters kon halen voor 2 cent of een kauwgum kocht van 5 cent waarvan je een flinke ballon kon blazen en laten spatten. Ook de foto s van kermis, sinterklaas en carnaval roepen vaak herinneringen op waar je even bij wegdroomt Een sportdag in het nieuwe stadion Kaldenborn in 1964. EEN GOEDE BUUR Het leven in de buurt werd vooral voordat de Algemene Bijstandswet in 1965 van kracht werd bepaald door het zijn aangewezen op elkaar. Daarvoor was men, als men werkloos was door ziekte of ontslag, aangewezen op de liefdadigheid van de kerkelijke en andere armenzorg instellingen. Dan kon het gebeuren dat zoals in de notulen van de Heerlense St. Vincentiusvereniging van rond de Eerste Wereldoorlog te lezen staat, dat iemand een week niets van de broodbedeling kreeg, omdat hij een affiche van de socialisten voor zijn raam had gehangen. Was moeder ziek dan was burenhulp in de meestal grote gezinnen in de arbeidersbuurten heel normaal en een must. En voor weduwen en bejaarden was het voor Drees (de AOW, Algemene Ouderdoms Wet die is ingevoerd in 1957) en de Algemene Weduwen en Wezenwet (ingevoerd in 1959) ook geen makkie. > de interesse voor de geschiedenis van de stad en zijn samenleving levendig te houden. Ook wel om te begrijpen waarom de eigen stad uniek is in zijn geschiedenis en waarom de stad de moeite waard is om er ook nu te wonen en te werken. HERINNERINGEN? Zo merk ik bij het samenstellen van de boekenserie De geschiedenis van de Heerlense buurten dat oude foto s vaak de nostalgische gevoelens versterken. Een foto van op kamp met de scouting of een van de gezellige kruidenier op de hoek, De optocht van Koninginnedag 31 augustus in de jaren 1930. wellermagazine december 2015 27

HARDE WERKELIJKHEID Bij de kruidenier gingen de wekelijkse boodschappen vaak op de lat, waardoor het vaak moeilijk was voor de gezinnen om op de wekelijkse loondag de schuld af te lossen. Vooral als pa voordat hij met het loontuutje naar huis kwam, eerst gezellig doorzakte in een café bij de mijn om even het harde bestaan te vergeten. De wekelijkse was was nog handwerk met als enige hulpmiddel het wasbord en de tobbe en water en zeep natuurlijk. De kippenslacht Water moest in de meeste buurten nog tot in het midden van de jaren 1950 bij de pomp of een gemeenschappelijke waterkraan voor enkele woningen worden gehaald. Een warme douche was er ook niet bij, daarvoor moest je naar het badhuis. Meestal waste je je één keer in de week in de tobbe, de teil, met wat warm water dat op de kolenkachel was warm gemaakt. Eén keer warm water voor de hele kinderschaar De tuin bij de woning was geen luxe plek om te chillen, maar voor de verbouw van groente en aardappelen en het houden van kippen, konijnen en soms een varken. Die huis -dieren werden dan met de feestdagen geslacht. Voor de wekelijkse was moesten de vrouwen nog flink schrobben in de waskuip met wasbord en wat zeep. Zwaar en vies Het rad van de tijd lijkt het wel, het molenrad van de Oliemolen, ca. 1900. De kruidenierswinkel aan het Dr. Schaepmanplein. De moestuin met onder andere het îeëwig moos. 28

Vertrouwd beeld in vroeger tijd: de kolenboer komt langs. werk als je bedenkt dat de werkkleding van de mijnwerkers zwaar was en vol zwarte kolenstof. DIE GOEIE OUWE TIJD???? Er is niets mis met even wegdromen in de herinnering aan het verleden. Het helpt om je verbonden te weten met de plek waar je bent opgegroeid, waar je je roots hebt. Maar was die goede ouwe tijd zoveel beter als nu? < In de serie De geschiedenis van de Heerlense buurten verschenen afleveringen over Mariarade, Palemig, Welten, Maria Gewanden-Terschuren, Heerlerheide, Heksenberg en in november j.l. Molenberg. Ze zijn te koop bij Historisch Goud-Rijckheyt/ Thermenmuseum. De laatste afleveringen ook via de webshop van de Historische Kring Het Land van Herle op www.landvanherle.nl/bestellen. Herinneringen ophalen over uw buurt kunt u op de websites www. heerlenvertelt.nl (daar kunt u ook uw verhaal vertellen!), www.rijckheyt.nl, www.demijnen.nl. Zo n 1600 bijdragen over de regionale geschiedenis vindt u in 65 jaargangen Historisch tijdschrift voor Parkstad Limburg en is doorzoekbaar op www.landvanherle.nl. Antieke inrichting van een kapperswinkel. Koken op de houtof kolenhaard. Soep werd meteen voor drie dagen gemaakt. Cover Molenberg vroeger. wellermagazine december 2015 29

EEN KOEPEL VOOR ÀLLE HUURDERS V.l.n.r: Frans Souren, Ber Maas, Herman Moes, Wim Elbers, Harry Franz, Mevr Jos van Aarnhem, Theo Latten en Wim Dumont. Afwezig, Mevr. Riet Degeulle van Schinveld en Herbert Wittman van Brunssum. 30

Frans Souren en Herman Moes: Het sociale hart van Weller is altijd zó sterk geweest. We leven nu in een andere tijd met andere regels en wetten. In deze veranderde omgeving is het onze ambitie om die sociale kracht sterk te houden. De jaarlijkse huurverhoging en de servicekosten. Nieuwbouwplannen, het groot onderhoud en het plaatsingsbeleid. Alle belangrijke beslissingen neemt Weller in overleg met de huurders. Maar, omdat wij niet met iedereen kunnen overleggen, spreken we per Wellerbuurt met vertegenwoordigers van de Huurderskoepel. Herman Moes en Frans Souren vertegenwoordigen de koepels van Brunssum en Heerlerbaan: Wij zijn kritisch! Jazeker, maar we komen er met Weller uiteindelijk altijd uit. Hoe gaat dit koepeloverleg in zijn werk? Weller telt vijf Huurderskoepels, voor elke Wellerbuurt één, legt Frans Souren uit. Dit zijn: Huurderskoepel Brunssum, GBP voor het stadsdeel Heerlen-Centrum, Huren en Wonen voor het stadsdeel Heerlerheide, Huurderskoepel Heerlerbaan en Huurderskoepel Schinveld. Alle vijf de koepels zitten ongeveer eens per maand aan tafel met de besturen van de verschillende bewonerscommissies en Huurdersbelangenverenigingen die ín hun wijk actief zijn. Hier verzamelen zij informatie. Alle opmerkingen, vragen, ervaringen en eventuele problemen die in de wijk leven nemen de leden van de Huurderskoepels vervolgens mee naar het koepeloverleg. Hierbij bespreken de vertegenwoordigers van de vijf koepels met het management en de directie van Weller álles wat te maken heeft met het huurbeleid van Weller in de woningen en wijken. SOCIALE BALANS Wat gaat goed en wat kan beter is kort samengevat de insteek van de Huurderskoepels bij het over leg met Weller. Dat levert soms best pittige gesprekken op, vervolgt Herman Moes. Maar de samenwerking is goed. Niet alleen tussen de vertegenwoordigers van de vijf koepels maar ook met Weller lukt het zelfs bij de lastigste discussies om de beste oplossing voor beide partijen te realiseren. Zoals bij de huurverhoging van dit jaar. Weller is één van de weinige corporaties waarbij de variabele huur dit jaar met maar 2% is gestegen. Dit is op ons verzoek, want wij zien de problemen in de wijken waar mensen met steeds minder moeten rondkomen. Samen zoeken we zo de sociale balans van Weller in veranderende tijden. GOED TEAM Om de belangen van de huurders bij Weller op álle mogelijke fronten te kunnen behartigen moeten de leden van de Huurderskoepels op de hoogte zijn van alles wat er leeft en speelt in de samenleving. Wetsveranderingen, nieuwe energievoorzieningen, herstructurering van wijken, noem het maar op: wij volgen het allemaal op de voet, somt Frans Souren op. Daarnaast zitten wij regelmatig met diverse commissies aan tafel om goed te kunnen reageren op specifieke bewonersvraagstukken. Zo zijn wij in samenwerking met de klachtencommissie betrokken bij het oplossen van klachten. En voor de Raad van Commissarissen kiezen wij niet alleen twee leden; samen sturen wij ook op de rol die Weller kan vervullen bij het voorkomen of oplossen van maatschappelijke problemen zoals eenzaamheid, financiële problemen of huurders die zorg nodig hebben. Ouderen moeten tegenwoordig langer zelfstandig thuis wonen en iedereen moet mee kunnen doen aan de samenleving, maar niet iedereen kan deze stap zetten. Via de Huurderskoepel hebben huurders een stem om zaken te verbeteren. Want samen sta je sterker, zeker als je zoals wij kunt bouwen op een zeer betrokken en gemotiveerd team. < wellermagazine december 2015 31