JANUARI 2018 /REDDINGMUSEUM CULTUUR CHALLENGE 2018 VAN DEN HELDER EN HET REDDINGWEZEN VAN HELDERSE REDDERS VERFILMD VOOR HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE GENERATIES IN EN OM DEN HELDER
INLEIDING Den Helder is omgeven door water. In het westen ligt de Noordzee, in het oosten de Waddenzee en in het noorden bevindt zich Het Marsdiep. Geen wonder dat de gemeente en haar inwoners verbonden zijn met het water. Niet verwonderlijk dat ook culturele instellingen in Den Helder vaak gericht zijn op het water, zoals het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers. Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers wil het erfgoed van het nationaal reddingwezen en daarmee ook een deel van het erfgoed van Den Helder toegankelijk maken voor een breed publiek. We wekken daartoe belangstelling bij huidige en toekomstige generaties door het verhaal van het reddingwezen in Den Helder en in de rest van Nederland op allerlei manieren te vertellen. In woord, beeld en geluid. Om deze missie te bereiken hebben we ons ten doel gesteld om de huidige collectie uit te breiden met nieuwe mooie verhalen. Met name de verhalen van de heldhaftige redders die Den Helder rijk is, de Helderse Helden. Zo geven wij betekenis aan het erfgoedbesef onder de huidige en toekomstige generaties. HET VERLEDEN SPREEKT Het reddingwezen is altijd nauw verbonden geweest met Den Helder. De oorsprong van de huidige KNRM ligt ook in Den Helder. Op 14 oktober 1824 vergingen in een zware storm 17 schepen op de Nederlandse kust. De reddingspogingen door kustbewoners bij Huisduinen eindigden in een drama. Drie schipbreukelingen en zes redders verdronken, nadat tien opvarenden van het gestrande schip De Vreede bij de eerste poging waren gered. Het werd uiteindelijk de aanleiding tot de oprichting van een georganiseerd reddingswezen langs de kust, de nu 194-jarige KNRM. Den Helder is ook de woonplaats en werkomgeving geweest van een van de bekendste redders in Nederland. 'Opa' Dorus Rijkers, ofwel voluit Theodorus Rijkers.
Het Reddingmuseum heeft vele mooie verhalen van oud redders, zoals Dorus Rijkers, maar niet van de afgelopen 50 jaar. Een kleine groep redders van deze periode leeft en woont nog in Den Helder. Hun heldhaftige, maar ook emotionele verhalen zijn niet vastgelegd. Het Reddingmuseum wil graag dit erfgoed van het reddingwezen én Den Helder vastleggen op film. Hiervoor hebben we het volgende idee dat we graag willen inbrengen voor de Cultuur Challenge 2018. Helderse helden Momenteel is er nog een klein groepje oude Helderse redders die hun verhaal nog kunnen vertellen. Nu is het moment om hun verhalen vast te leggen voordat deze verloren gaan. Met het vertellen van deze verhalen in beeld en geluid kan de huidige en toekomstige jeugd in en om Den Helder in aanraking komen met dit erfgoed van Den Helder en het reddingwezen. De verhalen verfilmd In samenwerking met Havo 2 leerlingen van Scholen aan Zee worden de verhalen van ongeveer 13 Helderse redders vastgelegd. Scholieren krijgen de kans om de redders te interviewen en te filmen. Cinema Zevenskoop helpt de leerlingen in het medialab van Triade om de films te editen en gereed te maken voor vertoning. De films zullen worden vertoond in Zevenskoop tijdens de première waarbij onder andere alle samenwerkende partijen en de redders aanwezig zijn. Daarna worden ze vertoond in het Reddingmuseum als vast onderdeel van de collectie. Om de jeugd in en om Den Helder bewust te maken van dit erfgoed worden de verhalen in een reizende tentoonstelling verwerkt.
De tentoonstelling bestaat uit een informatiezuil waar op drie zijden van de zuil de films worden afgespeeld. Bij elke videoscherm komen 2 koptelefoons om de verhalen van de redders te kunnen horen. Hun stoere maar soms ook spannende en emotionele ervaringen worden op die manier overgedragen. Op de vierde zijde kunnen kinderen op interactieve manier vragen en stellingen beantwoorden met betrekking tot het verhaal van de Helderse Helden. S P E L B O X E N Daarnaast zijn er 5 spelboxen waarbij de taken en vaardigheden van de oud redders naar voren komen. Zoals een zenuwspiraal waarbij de kinderen zonder een fout signaal een parcours moeten afleggen. Een andere spelbox laat de kinderen ervaren hoe het is om een drenkeling omhoog te halen. Soms moet een redder op zijn zicht vertrouwen. De kinderen kunnen op een waar is Wally achtige tekening de drenkeling spotten. Alle spelboxen worden gemaakt naar aanleiding van de verfilmde verhalen en de vaardigheden die daar benoemd worden. Zo kunnen ook de allerjongste op een speelse manier in aanraking komen met het erfgoed van Den Helder en het reddingwezen. De zuilen en spelboxen worden gemaakt van duurzaam materiaal en bij voorkeur met oude materialen die ooit uit de zee zijn gevist. In samenwerking met de KNRM en lokale offshore en visserijbedrijven kan dit materiaal verzameld worden. Voor de ontwikkeling van de tentoonstelling wordt samengewerkt met een ontwerp en ontwikkelingsbureau met ervaring in het maken van tentoonstellingen. De reizende tentoonstelling kan voor een klein bedrag gehuurd worden door onder andere scholen, culturele instellingen, nautische evenementen in Den Helder en zelfs de gemeente. Het gevraagde bedrag is nodig om vervoer- en onderhoudskosten te vergoeden.
B E H E E R / B E G R O T I N G / C O N C L U S I E BEHEER De reizende tentoonstelling wordt bij geen gebruik opgeslagen in het beveiligde depot van het Reddingmuseum. Het Reddingmuseum verzorgt het vervoer naar de huurder. De hele opstelling zal makkelijk te vervoeren zijn in de bus van het Reddingmuseum. Het museum heeft een (vrijwillig) team voor het technische onderhoud beschikbaar. Door al deze factoren zal de huurprijs van de reizende tentoonstelling laag zijn. BEGROTING De begroting voor het totale project. Films verhalen 1.500 Tentoonstelling 17.000 Communicatie 1.500 Totaal 20.000 Eerst wordt natuurlijk gekeken of het Reddingmuseum beschikt over geschikt beeldmateriaal, maar de verwachting is dat dit niet voldoende is. Om de kwaliteit te waarborgen kiezen we wel voor goed en origineel materiaal als ondersteunend beeld in de films naast de interviews. Ook om duurzame en kwalitatieve producten af te leveren voor de reizende tentoonstelling is een samenwerking met een professioneel bureau noodzakelijk. De communicatiekosten bestaan uit vormgevingskosten en drukwerk om zo bij scholen, culturele instellingen en andere organisaties de reizende tentoonstelling te promoten. Ook wordt er een klein bedrag gereserveerd voor de première van de films. CONCLUSIE Het project de Helderse Helden is een mooi samenwerkingsinitiatief tussen drie culture instellingen van Den Helder en de middelbare Scholen aan Zee. Het initiatief sluit goed aan op het Beleidskader Cultureel Erfgoed van Den Helder. Zowel de verfilming van de verhalen en de reizende tentoonstelling zijn duurzaam om het erfgoedbesef te laten groeien onder zowel de huidige als toekomstige generaties. Triade en Cinema Zevenskoop bieden belangeloos hun expertise aan voor dit project, echter we verwachten nog kosten voor de realisatie van de films aan bijvoorbeeld het huren van benodigd materiaal en oud beeldmateriaal die in de films worden verwerkt.