Vlaamse Onderwijsraad Raad Hoger Onderwijs Kunstlaan 6 bus 6 23 april 2008 1210 Brussel studienamiddag diversiteit Workshop 3: Doorstroom en uitstroom van kansengroepen 1 Coaching binnen het Delta-traject (Arteveldehogeschool Gent) Academiejaar 2007-2008 COACHING Coaching activeert iemand om op eigen krachten in beweging te komen en de moed en de discipline op te brengen om zijn vragen op te pakken en datgene te doen wat (hij weet) dat daarvoor nodig is. Zodoende wordt de persoon dat, wat hij wil zijn in zijn privé- en werk- en studiesituatie. (Van Den Beuken, 2001) Situering van Delta 5 jaar 1 dag per week Volwaardig Bachelor diploma: zelfde competenties andere leerweg Via contactonderwijs begeleide zelfstudie en flexibele stage Gestart als doelgroep project Doel Binnen dit deeltijds traject vinden we heel wat studenten terug die in een bijzondere situatie gaan studeren. Ze zijn al aan het werk en combineren dat met hun studies, hebben al een gezin, hebben al lange tijd niet meer gestudeerd, behaalden slechts een lager diploma, We willen via de ondersteuning die een coach kan bieden hun slaagkansen binnen de opleiding verhogen. De kernopdracht van de coach bestaat er in studenten te ondersteunen zodat ze moeilijkheden en belemmeringen overwinnen en de studie volhouden. De terreinen waaraan de coach aandacht kan besteden zijn divers: juridisch-financiële vragen, sociaalpsychologische belemmeringen, combinatie studie met werk/gezin/vrije tijd, studievaardigheden, keuzebegeleiding, betaald of vrijwilligerswerk in de sociale sector, Situering binnen het zorgaanbod. Elke Delta student krijgt van bij de start van de opleiding een coach toegewezen. Tijdens het eerste semester is hij verplicht op minimaal 3 gesprekken te hebben met die coach. Op het einde van het eerste semester wordt er in onderling overleg beslist of de coaching wordt verder gezet of (tijdelijk) wordt beëindigd. Tijdens de rest van de opleiding kan de student wel nog terug beroep doen op een coach via een vraag aan het Delta-team. Opdracht van de coach - Instroom-, doorstroom- en uitstroombegeleiding - De coach werkt mee aan de intake- en selectieprocedure van nieuwe kandidaat-studenten. Hierbij staat in een gesprek het peilen naar de motivatie en de werkpunten van de kandidaat-student centraal 1
- De coach sluit ook een afsprakennota af met iedere student - De coach houdt een exitgesprek bij afhaken van de student - Minimale begeleiding - Individuele coaching-gesprekken in de loop van het eerste semester (3 à 4 minimaal) - Na eerste semester evalueren of verdere coaching, dan wel andere zaken, voor de student nuttig zijn. - Bespreken van de lassi test en eventueel doorverwijzen naar leerbegeleiding of studioo - Bespreken van de taaltest en eventueel doorverwijzen naar ondersteuningsaanbod. - Studenten aansturen in hun deelname aan GO (geïndividualiseerde ondersteuning) momenten - Groepsbijeenkomsten met zijn/haar studenten - Ondersteunen en bemoedigen van de student - bij de combinatie werk-gezin-studie - bij stress-situaties - bij het her-inpassen in het schoolse leven en ritme - Eerste opvang en dan doorverwijzen - voor juridisch - financiële vragen - voor psychologische problemen - voor studieproblemen (studieplanning en studiemethode) - Administratie en team - Bijhouden van dossier per cursist met verslagen van de begeleidingscontacten - Aanwezigheid / beschikbaarheid op school op de lesdagen van de studenten - Overleg, intervisie en interne vorming met de collega-coaches - Is geen taak van de coach: - Specifieke studievaardigheden en problemen (= taak van studiebegeleiding) - Juridisch- financiële problemen behandelen (= taak van SOVO) - Psychologische problemen (= taak van SOVO) - Regelen van educatief verlof en vrijstelling van stempelcontrole (= taak van het secretariaat Delta) Profiel voor coaches - Voldoende kunnen en willen werken vanuit de ervaringsachtergrond van de studenten - Vaardig zijn in het individueel en groepsmatig begeleiden van studenten - Uitgaan van de vraag en behoefte van de student en dus niet bevoogdend zijn - Durven confronteren - Eigen evidenties in vraag durven stellen - Bereid zijn om actief deel te nemen aan de maandelijkse coachbijeenkomsten (ervaringsuitwisseling, intervisie, ) en aan het Delta-team (overleg, meedenken over optimalisering van de opleiding, ) Sterke punten 2
a Individuele benadering van doelgroepstudenten b Continuïteit in begeleiding c Persoonlijke(warme) aanpak d Diversiteit aan personeelsleden binnen het team e Enkel coachen niet quoteren f Regelmatig overleg g Collegiaal overleg bij intakes Aandachtspunten voor de toekomst a Financiële kant van de zaak b Doelgroepstudenten in de voltijdse opleiding c Breder aanbod in groep of individueel is het verder ontwikkelen van het diversiteitsbeleid 2 Talenttraining (Erasmushogeschool) Abstract Voorstelling van het project Talenttraining is een uniek programma dat wordt aangeboden aan de Erasmushogeschool Brussel. Het heeft als doel om studenten meer kansen te bieden om succesvol een hoger onderwijsopleiding af te ronden. Door het talentontwikkelingsprogramma worden jongeren persoonlijk benaderd en gevolgd tijdens de eerste twee jaar van hun studie. Om dit mogelijk te maken wordt het eerste jaar van de bacheloropleidingen Communicatiemanagement, Office Management, Sociaal werk en Toerisme & Recreatiemanagement gespreid over 2 jaren. Door deze spreiding komt er tijd vrij om de student extra te begeleiden. Die begeleiding gebeurt op twee niveaus: 1 Ondersteuning bij de academische en sociale integratie in het hoger onderwijs: Door de spreiding volgt de student(e) een pakket van 30 studiepunten aan reguliere vakken gekoppeld aan een geïntegreerde studiebegeleiding. Daarnaast krijgt elke student taalondersteuning academisch Nederlands volgens individuele behoefte. 2 Talentactivering via een waarderende aanpak: Wie zijn talenten opnieuw ontdekt en benoemt, ontwikkelt zelfrespect, energie en ambitie. Dat vormt de basis om competenties te ontdekken en verder te ontwikkelen waarbij stapsgewijs gewerkt wordt aan een realistisch toekomstplan. Werkplekleren, loopbaanportfolio en coaching zijn de methodieken die daarbij worden toegepast. Doelgroep Met dit programma willen we studenten bereiken die moeilijker instromen en doorstromen in het hoger onderwijs. Talenttraining moet daarom een biotoop zijn voor diversiteit waarbij we studenten uit de kansgroepen niet aanspreken op hun kenmerken, maar op hun talent. Doelstellingen Instroom en doorstroom bevorderen van studenten in het hoger onderwijs door het creëren van een goed klimaat voor diversiteit en een sterk geloof in de kansen van elke student(e) als hij gemotiveerd is en gestimuleerd wordt in zijn persoonlijke vaardigheden. 3
3 Doorstromingsbegeleiding van kansengroepen (HOWEST) Via deze presentatie willen we het aanbod binnen HOWEST voor bepaalde doelgroepen kaderen. We hebben hierbij speciale aandacht voor de samenwerking tussen de hogeschool en de studentenvoorziening. We sluiten de presentatie af met een casus ter verduidelijking. Sedert een aantal jaar is er een doorgedreven samenwerking ontstaan tussen Howest en Sovowes (studentenvoorziening) bij de doorstroombegeleiding van studenten uit kansengroepen. Deze samenwerking heeft zich, sedert september 2007, uiteindelijk concreet vertaald in het samen vertegenwoordigd zijn binnen de cel diversiteit. In de cel diversiteit zetelen vertegenwoordigers van alle departementen van Howest. De cel volgt het diversiteitsbeleid op, geeft adviezen naar het bestuur van de hogeschool en staat mee in voor de ontwikkeling en promotie van diverse initiatieven binnen Howest. Zo werd er een inventaris opgemaakt van het bestaande aanbod binnen Howest. Er werd tevens een gemeenschappelijke werkwijze en procedure ontwikkeld, die zich dan vertaalt in een aantal afspraken m.b.t. ondersteuning in de 5 departementen. In het beleidsplan diversiteit zijn 7 operationele doelstellingen opgenomen waarbij zowel collega s van Howest als van Sovowes proceseigenaar van de geplande acties kunnen zijn. In de presentatie geven we meer uitleg over de werking van de cel, de inventaris en het beleidsplan, en de concrete uitbouw van de samenwerking. We sluiten af met een casus die een antwoord geeft op volgende vraag: wat gebeurt er nu concreet als een student zich aanmeldt? De student kan terecht bij verschillende personen: - contactpersoon SB: voor ondersteuning bij studiemethode en studieorganisatie - aanspreekpunt faciliteiten: voor het aanvragen van onderwijs- en examenfaciliteiten - trajectbegeleider: voor het uitstippelen van haalbaar traject - campusmedewerker sovowes: voor financiële ondersteuning, een laptop, specifieke software, psychosociale ondersteuning - via sovowes: indien nodig, met contactpersoon BSH (voor testing, software, concrete informatie), of met andere personen en diensten (doorverwijzing). 4 (Interculturele begeleiding (Lessius Hogeschool) Sinds het academiejaar 2004 2005 worden allochtone studenten in het eerste jaar Bachelor Toegepaste Psychologie intensief begeleid. De bedoeling is om allochtone studenten zoveel mogelijk bij te staan bij eventuele problemen zodat ze niet afhaken. Het hoofddoel is dus het bevorderen van de doorstroom van allochtone studenten. In het begin van het academiejaar worden allochtone studenten geselecteerd op basis van hun namen en de foto s. De begeleiding bestaat uit individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten. Tijdens een eerste groepsbijeenkomst wordt de bedoeling van de interculturele begeleiding toegelicht waarbij de studenten twee vragenlijsten invullen. De vragenlijsten peilen naar hun beginsituatie en hun verwachtingen. Na de eerste groepsbijeenkomst wordt met iedere student een afspraak gemaakt voor een individueel gesprek. Tijdens dit gesprek worden de ingevulde vragenlijsten besproken. 4
Tijdens een tweede groepsbijeenkomst wordt kort het examenreglement toegelicht. Een aantal allochtone studenten van de hogere jaren worden ook uitgenodigd zodat ze hun ervaringen kunnen uitwisselen. Deze studenten fungeren als voorbeeldfiguur. De eerstejaarsstudenten kunnen op deze manier inzien dat ook zij kunnen doorstromen naar de hogere jaren en dat zij ook een diploma kunnen behalen. Er wordt ook informatie gegeven over de afval- en succesfactoren. Tijdens de examens wordt via e-mail contact opgenomen met de studenten. Wanneer de studenten voor de helft van de afgelegde examens een tekort hebben behaald, worden ze eerst uitgenodigd voor een individueel gesprek. Hierna wordt een groepsbijeenkomst georganiseerd voor de bespreking van de examens en de verdere aanpak in het tweede semester. Vanaf dit academiejaar worden ook de tweedejaars- en de derdejaarsstudenten opgevolgd. Na de paasvakantie zullen we ook een interdepartementale infoavond organiseren over diversiteit in het hoger onderwijs. De nadruk ligt hier op de uitstroom van allochtone studenten. We zullen per departement een afgestudeerde allochtoon uitnodigen zodat zij hun ervaringen kunnen uitwisselen met de huidige studenten. De afgestudeerden fungeren hierbij als rolmodellen. Tijdens het academiejaar worden de studenten ook regelmatig opgevolgd via e-mail. Hierbij wordt duidelijk gemaakt dat ze de interculturele begeleider altijd kunnen contacteren bij vragen of moeilijkheden. Ook wordt hen regelmatig gevraagd om de opdrachten op tijd in te dienen. 5 Werken aan een Bright Future (Hogeschool-Universiteit Brussel) In de afgelopen jaren zijn er in HUB verschillende initiatieven en aangepaste trajecten opgestart om de in-, door- en uitstroom van kansengroepen in het hoger onderwijs te verbeteren. Deze initiatieven kaderen binnen het algemeen beleidsplan diversiteit 2007-2013. Tijdens deze sessie staat een initiatief centraal dat de uitstroom van studenten uit kansengroepen naar de arbeidsmarkt ondersteunt. HUB stapte vorig jaar mee in het project dat gecoördineerd wordt door Bright Future. Dit project biedt een helpende hand aan getalenteerde studenten voor wie het om uiteenlopende redenen niet vanzelfsprekend is een optimale loopbaan uit te bouwen die aansluit bij hun ambities. In het project worden studenten in hun laatste jaar gekoppeld aan een mentor uit het werkveld. Deze mentor begeleidt de studenten gedurende 10 sessies bij het maken van deze belangrijke stap naar de toekomst. 5