Bewegingslandschap voor kinderen van de 2 de & 3 de kleuterklas Vlaanderen is onderwijs & vorming
www.moev.be
Hier vind je het Inleiding 2 Een halve dag Rollebolle 3 1. Doelgroep 3 2. Organisatie 3 3. Plaats en datum 3 4. Draaiboeken 3 5. Het rollebolle-lied 4 6. Pedagogisch pakket 6 7. Voorbereidingen op school 6 8. Verloop en praktische afspraken 6 9. Overzicht van de speelhoeken 8 1. Spelen met ballen 8 2. Schommelen en wiebelen 9 3. Rollen op wielen 10 4. Springkasteel 11 5. Bouwen en stapelen 12 6. Springen, lopen en stappen 13 7. Evenwicht en lateralisatie 14 8. Doolhof en parachute 15 9. Klimmen en klauteren 16 10. Fietsen 17 10. Inplantingoverzicht speelhoeken 18 11. Nuttige informatie 19 3
Inleiding heeft voor elk leeftijdsjaar van het basisonderwijs een bewegingslandschap uitgebouwd (van kleuter tot 6de leerjaar) met een progressie van grove motoriek naar bestaande sporttakken. De vier- vijfjarige kleuters kunnen op het bewegingslandschap Rollebolle naar hartelust experimenteren met allerlei aantrekkelijk en uitnodigend spelmateriaal. Hierdoor vormt Rollebolle een leerrijk speelparadijs waar elkeen zijn fysieke en motorische capaciteiten ontdekt en ontwikkelt en voldoende spelvreugde ervaart. Het project Rollebolle start op school. Aan de hand van een themaverhaal maakt de kleuter kennis met de avonturen van Rollebolle. Enkele vertelfiches, het rollebollelied en 10 werkblaadjes vormen de inhoud van het pedagogisch pakket. Als afsluiter gaan de kleuters zelf op spelavontuur in het bewegingslandschap Rollebolle waar de begeleider met zijn klasgroep 10 speelhoeken doorloopt via een eenvoudig doorschuifsysteem. De school kan kiezen tussen het aanschaffen van het totaalpakket waarbij zowel het themaverhaal, de cd en deelname aan de halve dag Rollebolle aangeboden worden of enkel deelname aan de halve dag Rollebolle al dan niet met aankoop van de liedjescd. Verder in de brochure wordt het concept en de organisatie uitvoerig uiteengezet. wenst alle deelnemers veel Rollebolleplezier! 4
Een halve dag Rollebolle 1. Doelgroep Rollebolle is een halve-dag-schoolactiviteit bestemd voor de tweede en derde kleuterklas en de speelleerklassen van het buitengewoon onderwijs (type 1 en 8). In principe zullen de kleuterleidsters en een medebegeleider met hun klasgroep oefenen in een tiental speelhoeken. In uitzonderlijke gevallen kan de begeleiding van deze groepjes toevertrouwd worden aan studenten van een opleidingsinstituut Hoger Pedagogisch Onderwijs of leerlingen van de afdeling LO en sport. In dit geval zal deze hulp op voorhand medegedeeld worden. 2. Organisatie Het concept, de uitwerking en de organisatie van dit schoolproject gebeurt door. Voor de praktische uitvoering ervan kan een beroep doen op de gewaardeerde medewerking van de firma Wesco Cammaert. 3. Plaats en datum - De organisatie van deze ontmoetingen vindt plaats in sportzalen van de verschillende regio s in elke provincie. - Data, organisatieplaatsen en inschrijvingsformulieren vindt men op de website: www.schoolsport.be 4. Draaiboeken Er is voor elke begeleider een exemplaar van het draaiboek voorzien. Het draaiboek bevat alle noodzakelijke informatie voor een vlot verloop van de Rollebolle. 5
5. Het Rollebolle-lied Hink nu op je ene voet Hop, hop, hop is wat je doet Spring nu op je andere been Pas op voor je teen... oei Refrein (deel A) Rollebolle, op en neer Rollebolle, heen en weer Bijhorende bewegingen Hinken (4x) op voet naar keuze. Huppen (4x of 8x) met 2 voeten samen huppen. Hinken (4x) op andere voet. Tenen aanraken, handen aan wangen, schouders optrekken. Vuisten draaien omhoog, omlaag Vuisten draaien links en rechts deel A deel B Je handen gaan nu naar omhoog Vormen een grote regenboog We maken golven doe je mee samen naar de zee...jeee! Refrein (deel B) Rollebolle, traag en snel Rollebolle, Je leert het wel Je rechter been gaat nu opzij Het linker been dat komt erbij Rondjes maken 1,2,3 Tot je alles ziet...joepie Refrein (deel A) Rollebolle, op en neer Rollebolle, heen en weer Doe je knieën open, toe Je bent nog lang niet moe Draai je heupen in het rond Spring nu van de grond...hoi Refrein Rollebolle, op en neer Rollebolle, heen en weer Rollebolle, traag en snel Rollebolle, Je leert het wel Handen opwaarts strekken Handen zijwaarts afwaarts brengen (regenboog) Met handen golfbewegingen naar binnen maken Armen open (samen), handen opwaarts jeee! Vuisten draaien traag en snel Vuisten draaien traag (en snel) Rechter been zijwaarts plaatsen Linker been bij plaatsen 2x rondstappen, handen verrekijker maken Op joepie: juichen met handen in de lucht Vuisten draaien op en neer Vuisten draaien links en rechts Knieën open en dicht doen Knieën open en toe Heupen draaien Opspringen Vuisten draaien omhoog, omlaag Vuisten draaien links en rechts Vuisten draaien traag en snel Vuisten draaien traag (en snel) 6
7
6. Pedagogisch pakket Het pakket bestaat uit een themaverhaal in boekvorm en een cd met lied en voorgelezen verhaal. Men kan gebruik maken van het pedagogische pakket ter voorbereiding op Rollebolle. 7. Voorbereidingen op school Inoefenen van het Rollebolle-bewegingsliedje in de klas. Tekst, muziek en bewegingen zie punt 5. 8. Verloop en praktische afspraken Vooraf - De school zorgt voor voldoende begeleiders = min. 1 begeleider per groep. - Het aantal groepjes wordt door bepaald. - Wij raden ten stelligste aan dat de inhoud van de speelhoeken vooraf door elke begeleider wordt doorgenomen. - Kledij: de kleuters (en begeleiders) komen in sportieve kledij. - Sportschoenen met kleurvaste zolen zijn voor iedereen verplicht (niet op sokken!), ook voor de begeleiders. Schoenen met hakken kunnen in geen geval getolereerd worden op een sportvloer. - Water is de beste dorstlesser tijdens de pauze. De school zorgt hier zelf voor. - Bij aankomst meldt de schoolafgevaardigde zich bij de medewerker. Tijdens de sessie - Na een gezamenlijke opwarming doorlopen de kleuters via een doorschuifsysteem 10 speelhoeken (blauw of oranje). - Elk groepje start op het nummer dat aangegeven is op de borststicker. - In elke speelhoek worden er specifieke accenten gelegd op experimenteren, bouwen, samenspelen, tijd- en ruimteperceptie, balvaardigheid, durf en kracht, oriëntatie, beleving, klimmen en klauteren, evenwicht en lateralisatie, rollen, springen, lopen en stappen,... - De kleuters spelen in elke speelhoek onder begeleiding. Er wordt van de begeleider verwacht de kinderen progressief bij te sturen. Bij elke speelhoek staat een infobord met uitleg en tips. - Het Rollebolleliedje kondigt telkens het einde van de oefentijd aan. - Doorschuiven naar de volgende speelhoek gebeurt van 1 naar 2... t.e.m. 10, van 10 naar 1. - De kleuters zingen en dansen op het Rollebollelied om de halve dag af te sluiten. 8
Tijdstabel Voormiddag sessie Wat Namiddag sessie 9.00u Verwelkoming, 13.00u groepsindeling, laatste briefing begeleiders 9.10u Gezamenlijke opwarming 13u10 9u15 Start activiteiten 13u15 11u15 Groepsapotheose 15u15 DE UREN UIT DE TIJDSTABEL ZIJN RICHTUREN. De uren kunnen licht wijzigen, dit wordt tijdig meegedeeld door de organiserende provincie. 9
9. Overzicht van de speelhoeken 1 & 1 Spelen met ballen a. Omschrijving en inhoudelijke tips Er is voor elke kleuter en de begeleider een stoeltje en een bal voorzien. De stoeltjes staan in een kring (of op een rij) opgesteld. De ballen zijn van verschillende grootte, zo kan men regelmatig eens wisselen van bal. Mogelijke oefeningen in een cirkel of op een rij:... - Kleuters staan achter stoel met bal in de handen: - Bal laten botsen op stoel en terugvangen na 1 bots - Bal op stoel leggen, hand op bal en rond stappen: linksom, rechtsom, wisselen van hand - Bal op stoel leggen, hand op bal en achterwaarts rondstappen, wisselen van hand - Bal opwaarts gooien en vangen - Bal rechts van de stoel botsen, idem links - Bal meerdere malen botsen op de grond en rond de stoel stappen - Bal meerdere malen botsen op de zitting van de stoel, rond de stoel stappen - Kleuters zitten op stoel met de bal in de handen: - Bal opwaarts werpen en vangen - Bal opwaarts werpen in handen klappen en vangen - Bal botsen voor de voeten en vangen - Bal botsen links en rechts van de stoel en opvangen - Bal rollen rond stoel linksom, rechtsom - Bal rollen tussen de poten van de stoel: allerlei vormen Wie kan de bal botsen met 1 hand? Wie doet een oefening voor? Andere kleuters doen dit na. Men kan ook per 2 tegenover elkaar zitten en de bal naar elkaar gooien. b. Let op! - Wanneer men spreekt van links of rechts niet in een kring werken! - De kleuters regelmatig van bal laten wisselen. c. Opstelling d. Doelstellingen - Oog-handcoördinatie - Tijd- en ruimteperceptie - Balvaardigheid verbeteren - Lateralisatie en begrippen: links en rechts, voor en achter, onder en op 10
2 & 2 Schommelen en wiebelen a. Omschrijving en inhoudelijke tips - De kleuters kunnen experimenteren met het aangeboden materiaal. - De kleuters proberen het evenwicht te bewaren bij houdingen en verplaatsingen op de diverse toestellen. - Basculo: evenwicht zoeken op de basculo. Dit kan in zit, op de knieën of rechtopstaand. - Kleurrijke basculo: voeten plaatsen op de uiteinden van de basculo. Door het gewicht te verplaatsen kan de basculo schommelen. - Schommel: per 2 schommelen. - Speelbogenset: rechtstaan op de boog, wiebelen van links naar rechts. - Wippwalker: voeten plaatsen op de uiteinden van de wippwalker. Door het lichaamsgewicht van links naar rechts te verplaatsen kunnen de kleuters voor- of achterwaarts bewegen. - Wippsider: voeten plaatsen op de uiteinden van de wippsider. Door een verandering van de lichaamsbelasting schommelen de kleuters. - Polymodulus: rechtstaan op de polymodulus en wiebelen van links naar rechts. b. Let op! - De kleuters regelmatig van toestel laten wisselen. - De ruimte goed benutten. c. Opstelling De kleuters bewegen vrij door elkaar. d. Doelstellingen - Lichaamsperceptie: leren voelen wat er gebeurt bij het verplaatsen van het lichaamsgewicht. - Behendigheid: de kinderen kunnen zich met de toestellen voortbewegen. - Evenwichtszin: evenwicht oefenen, verlies en herstel van evenwicht aanvoelen. - Sociale vaardigheden: samenwerken en plezier beleven in het spel. 11
3 & 3 Rollen op wielen a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters experimenteren met de aangeboden vervoermiddelen verschillende manieren van voortbewegen. - pedalo voor 2 personen: achter of tegenover elkaar: fietsbeweging. - u-scooter: vanuit zit op de u-scooter trappen met de voeten op de grond om je zo in alle richtingen voort te bewegen. - stuurautootje: vanuit zit op de stuurauto. De voeten worden vooraan op het autootje geplaatst. Door het stuur links en rechts te bewegen gaat de auto vooruit. b. Let op! - Veiligheid - De kleuters regelmatig van voertuigje laten wisselen. - De ruimte goed benutten. c. Opstelling De kleuters bewegen vrij door elkaar. d. Doelstellingen - Lichaamsperceptie: stimuleren van het balansgevoel. - Behendigheid: coördinatie van armen en benen. - Sociale vaardigheden: samenwerking en creativiteit. - Ruimteperceptie: rekening houden met anderen en niet botsen. 12
4 & 4 Springkasteel a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters kruipen en sluipen over het aangeboden parcours. b. Let op! - Schoenen netjes verzamelen op een rij naast de bank tussen post 3 en 5. - Veiligheid! c. Opstelling d. Doelstellingen - Lichaamsperceptie: de kleuters tonen een toenemende bedrevenheid in basisbewegingen. - De kleuters beleven zichtbaar plezier aan fysieke inspanningen. - Aandacht, concentratie. - Sociale vaardigheden: rekening houden met andere kleuters: niet duwen, beurt afwachten... 13
5 & 5 Bouwen en stapelen a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters mogen vrij kiezen uit: reuzenpuzzel, geometrische puzzels, bouwstenen en bouwlatten. De puzzels worden gespeeld op een mat, met de bouwlatten en de bouwstenen wordt op de grond een constructie gemaakt. Met de grote bouwstenen kunnen de kinderen een huis bouwen. De geometrische puzzels kunnen alleen of met twee gemaakt worden. De reuzenpuzzel en het stapelen van de blokkentoren kan in groepjes gebeuren. b. Let op! - De puzzelstukken dienen per puzzel op de mat te blijven! - De kleuters regelmatig van spel laten wisselen. c. Opstelling d. Doelstellingen - Sociale vaardigheden: samenwerken, samen spelen, beurt afwachten,... - Ruimtelijk inzicht en logica ontwikkelen. - Creativiteit stimuleren. - Ontwikkelen van fijne motoriek - Aandacht en concentratie. 14
6 & 6 Springen, lopen en stappen a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters bewegen zich voort met het aangeboden materiaal. Zij experimenteren met alle soorten voortbewegingen, nl. springen, lopen en stappen. - Springzakken: sprong met 2 benen samen - vrij rondspringen en/ of hindernis nemen. - Skippybal & pony-springballen : afstoten met 2 voeten - vrij rondspringen. - Hinkelmat : spring op 1 been op een enkel vakje - benen spreiden op een dubbel vakje. - Loopklossen : voeten op de klossen - vrij rondstappen en/of hindernissen nemen. b. Let op! - De kleuters regelmatig van toestel laten wisselen. - De ruimte goed benutten. c. Opstelling De kleuters bewegen vrij door elkaar. d. Doelstellingen - Behendigheid en creativiteit : experimenteren met de verschillende manieren van voortbewegen. - Lichaamsperceptie : stimuleren van het balansgevoel. - Ruimteperceptie : rekening houden met andere kleuters en niet botsen. - Evenwichtszin : evenwicht oefenen, verlies en herstel van evenwicht aanvoelen. 15
7 & 7 Evenwicht en lateralisatie a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters experimenteren verschillende manieren van voortbewegen op het aangeboden parcours. Ze kunnen de richting én de weg zelf bepalen. Het parcours wordt zodanig gelegd dat er ook een mogelijkheid is om elkaar te passeren. - Scogym - Polymodulus - Tegels in de vorm van handen en voeten - Geometrische tegels : rond en rechthoekig - Halve bollen b. Let op! - Veiligheid! - Controleer of de tegels met handen en voeten volgens het juiste patroon gevolgd worden. - Geef de kleuters verschillende opdrachten: - op evenwichtstoestellen: voorwaarts, zijwaarts stappen - op de schijven telkens linker voet plaatsen, rechter voet,... - op de rechthoeken rechter voet,... c. Opstelling De kleuters volgen het aangegeven parcours. d. Doelstellingen - Lichaamsperceptie: lateralisatie en voorkeurszijde aanvoelen en hanteren. - Evenwichtszin: evenwicht oefenen, verlies en herstel van evenwicht aanvoelen. - Ruimteperceptie: ontdekken van verschillende steunvlakken. - Aandacht, concentratie, rustig en beheerst leren handelen. - Sociale vaardigheden: rekening houden met andere kleuters: niet duwen, beurt afwachten... 16
8 & 8 Doolhof en parachute a. Omschrijving en inhoudelijke tips - Doolhof : de kleuters kruipen en sluipen over het aangeboden parcours. - In groep: 1 kleuter toont de weg en de anderen volgen. - Per 2: 1 kleuter toont de weg en de andere kleuter volgt. - Alleen: vrij door de ruimte de weg vinden. - Parachute: onder begeleiding: in groep experimenteren de kleuters met de parachute. Mogelijke oefeningen: - Berg: iedereen kruipt onder de parachute op 1 kind na. Dit mag de berg beklimmen. - Paddenstoel: zwaai de parachute omhoog en los hem op het hoogste punt. Loop met z n allen naar het midden. De groep vormt zo de stam en de zwevende parachute de hoed van de paddenstoel. - Plafond: hou de parachute zo hoog en gespannen mogelijk boven het hoofd. Zo vorm je het plafond. Je kan eventueel proberen de parachute los te laten en hem toch in de lucht te houden. - Zee: hou de parachute zo laag mogelijk boven de grond: - diverse windsnelheden: zachter of harder schudden met de parachute - over het water lopen - eronder liggen met het water over jou - haaienvin - enkele kleuters steken onder de zee over - mekaar zoeken onder de zee en een hand geven - bal wordt door de golven omhoog geworpen. b. Let op! - Na 5 minuten wisselen beide groepen. - Veiligheid! c. Opstelling d. Doelstellingen - De kleuters kunnen speels bezig zijn. - Ruimteperceptie: de kleuters kunnen aangepast bewegen in de beperkte ruimte. - De kleuters beleven zichtbaar plezier aan fysieke inspanningen. - Aandacht, concentratie en durf. - Sociale vaardigheden: rekening houden met andere kleuters: niet duwen, beurt afwachten... 17
9 & 9 Klimmen en klauteren a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters proberen de opgestelde hindernissen zo goed mogelijk te overwinnen. Ze volgen het opgestelde parcours : ze kruipen onder de boog door, klimmen op de touwladder, overwinnen het klimrek en glijden via de schuine zweedse bank naar beneden. Daarna nemen ze een korte aanloop om op de plint te geraken en springen naar een bepaalde kleur of nummer op de valmat. b. Let op! Parours goed beveiligen en voldoende matten leggen. Zorg voor toezicht bij het klimrek. We klimmen en klauteren allemaal in dezelfde richting. c. Opstelling d. Doelstellingen - Diverse ruimtelijke hindernissen kunnen nemen door te klimmen en klauteren stappen, lopen en springen. - Het eigen lichaamsgewicht veilig kunnen opvangen bij landen en vallen. - Belangstelling tonen voor aangereikte oplossingsstrategieën. (spontaan observeren hoe een andere kleuter een beweging uitvoert en dit proberen na te doen) - Sociale vaardigheden : rekening houden met andere kleuters, niet duwen, beurt afwachten. - Ruimteperceptie : rekening houden met andere kleuters. 18
10 & 10 Fietsen a. Omschrijving en inhoudelijke tips De kleuters experimenteren met de aangeboden vervoermiddelen. b. Let op! - Alle kleuters moeten in dezelfde richting rijden. - De kleuters regelmatig van fietsje laten wisselen. - Veiligheid! c. Opstelling d. Doelstellingen - Ruimteperceptie: de kleuters kunnen diverse ruimtelijke hindernissen nemen met de fietsen, alleen of met 2. - De kleuters kunnen snel reageren op allerlei signalen. - Sociale vaardigheden: rekening houden met andere kleuters en niet botsen... - Evenwicht: belangrijk om te fietsen, ook voor de kleuters die achteraan op de fiets staan. - Regels en afspraken naleven en waarderen. 19
10. Inplantingoverzicht speelhoeken blauw klimmen & klauteren blauw Evenwicht & lateralisatie Doolhof & parachute oranje klimmen & klauteren oranje Evenwicht & lateralisatie blauw Springen, lopen & stappen blauw Bouwen & stapelen blauw Rollen op wielen blauw Schommelen & wiebelen blauw Spelen met ballen Gezamenlijke opwarming & apotheose Multiplay oranje Springen, lopen & stappen oranje Bouwen & stapelen oranje Rollen op wielen oranje Schommelen & wiebelen oranje Spelen met ballen Fietsen 20
11. Nuttige informatie Rollebolle is een schoolsportproject bestemd voor de tweede en derde kleuterklassen en de speelleerklassen van het buitengewoon onderwijs (type 1 en 8). l Samenstelling -werkgroep bewegingslandschappen - Antwerpen: Christine Verdonck - Limburg: Ludo Winters - Oost-Vlaanderen: Lut Uvin - Vlaams-Brabant/Brussel: Tim Delaby - West-Vlaanderen: Martine Debouver, Leen Van Looy - Illustraties: Leen Dewaele - Druk: augustus 2017 l Adressen - secretariaten - coördinatie Leopold II laan 184 D, 1080 Brussel, tel. 02/420 06 80, fax 02/420 31 71, e-mail: info@moev.be - Antwerpen G. Vervoortstraat 12, 2100 Deurne, tel. 03/366 41 10, fax 03/366 49 05, e-mail: info@antwerpen.moev.be - Limburg Mooksteeg 48, 3530 Houthalen-Helchteren, tel. 011/60 33 86, fax 011/60 33 90, e-mail: info@limburg.moev.be - Oost-Vlaanderen Rendekensstraat 25 A, 9070 Heusden, tel. 09/243 90 50, fax 09/243 90 51, e-mail: info@ovl.moev.be - Vlaams-Brabant/Brussel Janseniusstraat 47, 3000 Leuven, tel. 016/29 85 20 fax 016/29 85 21, e-mail: info@vbb.moev.be - West-Vlaanderen Stoomtuigstraat 28, 8830 Hooglede, tel 051/26 50 34, fax 051/26 50 31, e-mail: info@wvl.moev.be www.moev.be Dit is een publicatie van Verantwoordelijke uitgever: Herman Van Driessche, Leopold II-laan 184 D, 1080 Brussel, tel. 02/420 06 80. 21
. Voor de echte sportievelingen, groot en klein, recreant of professioneel consulteer ook onze Sportime catalogus. Meer dan 370 pagina s sport en spel. info@sportime.be - www.sportime.be J.B.Vinkstraat 12-3070 Kortenberg tel. 02 757 11 72 fax 02 757 11 36 En vergeet ook niet onze ontdekkingsateliers, muziekateliers, ons compleet gamma meubilair,... Meer dan 900 pagina s educatieve materialen in onze Wesco catalogus. wesco@cammaert.be - www.wesco-eshop.be J.B.Vinkstraat 12-3070 Kortenberg tel. 02 757 11 55 fax 02 757 11 36