Typ teksttyp teksttyp tekst 030 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Gemeenteraad Datum 12 januari 2018 Onderwerp Motie 'Onderzoek mogelijkheden re-integratie die duurzaam werkt' rm- RIS298268 Contactpersoon Marina van der Maazen Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten Afdeling Beleid Telefoonnummer 14070 E-mailadres marina.vandermaazen@denhaag.nl Uw raad heeft tijdens de bespreking de Programmabegroting 2018 2021 (RIS 297813) de door het raadslid de heer Bos ingediende motie Onderzoek mogelijkheden re-integratie die duurzaam werkt (RIS298268) aangenomen. Hierbij informeert het college de raad over de afdoening van de motie. Constaterende dat: Den Haag meer dan twintigduizend bijstandsgerechtigden heeft; Het een significant deel van deze Haagse bijstandsgerechtigden niet lukt om binnen afzienbare tijd duurzaam uit te stromen naar betaald werk; Er namelijk vaak sprake is van mismatch tussen vraag naar werknemers op de arbeidsmarkt enerzijds en arbeidsachtergrond en opleiding van bijstandsgerechtigden anderzijds; O.a. de arbeidsmarktanalyses van het UWV over onze arbeidsmarktregio een goed beeld geven van sectoren en beroepen waar de komende jaren veel vraag naar is in onze regio. Overwegende dat: Het voor de daling van het Haagse bijstandsvolume van belang is om de mismatch tussen de vraag naar werknemers op de Haagse arbeidsmarkt en de competenties van Haagse bijstandsgerechtigden te verkleinen; Gerichte omscholing van bijstandsgerechtigden (door hen een opleiding aan te bieden waarmee zij aan het werk kunnen in één van de kansrijke beroepen in onze regio) zorgt voor duurzame uitstroom van bijstandsgerechtigden richting werk en hen toekomstperspectief biedt. Verzoekt het college om te onderzoeken: In kaart te brengen in welke sectoren en in welke beroepen de komende jaren veel werkgelegenheid is in onze regio; Gemeente Den Haag Postbus 12600 T 14070 Spui 70 2500 DJ Den Haag www.denhaag.nl Den Haag
Te onderzoeken hoe we Haagse bijstandsgerechtigden die langer dan één jaar in de bijstand zitten een aanbod kunnen doen tot omscholing voor deze kansrijke beroepen en de raad hierover te informeren. En gaat over tot de orde van de dag. Deze motie is door de gemeenteraad aangenomen. Hierbij informeert het college de raad over de afdoening van deze motie. De gemeente onderzoekt enerzijds op welke wijze scholing een nog effectievere bijdrage kan leveren en zet anderzijds tevens al fors in op scholing aan bijstandsgerechtigden. Hieronder een nadere toelichting. Onderzoek Het college herkent de noodzaak en het nut om te onderzoeken waar de kansen liggen in onze regio en onderschrijft de mening van de raadsleden die verzoeken om in kaart te brengen waar de kansen liggen voor werkgelegenheid en op welke wijze wij de Haagse bijstandsgerechtigden een aanbod kunnen doen zodat zij een goede matching kan plaatsvinden in de kansrijke beroepen en sectoren. Om die reden heeft het college opdracht gegeven tot het verrichten van onderzoek. Enerzijds gericht op de kansen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt en anderzijds op wat nodig is om werkzoekenden te ondersteunen richting werk én ervoor te zorgen dat mensen voor wie werk een brug te ver is duurzaam kunnen meedoen en participeren in onze samenleving. Regio in Beeld In het onlangs uitgekomen rapport 'Regio in Beeld. Haaglanden' van het UWV (oktober 2017) is een vooruitblik gegeven voor 2018. Volgens het UWV zal er in de regio Haaglanden in kwantitatieve zin vooral behoefte zijn aan werknemers in de sectoren ICT, groothandel, bouwnijverheid, gezondheidszorg en overige zakelijke dienstverlening. Het aantal banen in de sectoren financiële dienstverlening, delfstoffen, industrie en dienstverlening zal in de komende jaren gaan krimpen. Beroepen in de regio waar met name een tekort wordt verwacht zijn vooral te vinden in de sfeer van bouw en infra (vaklieden als metselaar, timmerman), handel, ICT (o.a. data-analisten en cyber-security), management, onderwijs (leraren techniek, talen en exacte vakken), techniek (onderhoudsmonteur, CNC-verspaner1, elektricien, loodgieter, ontwerper-constructeur en werkvoorbereider-calculator), transport & logistiek (veel functies van tijdelijke aard) en zorg (met name gespecialiseerde verpleegkundigen). Beroepen waar in de regio een overschot wordt verwacht zijn met name te verwachten in de sfeer van de agrarisch beroepen, economisch-administratieve beroepen, beroepen op het gebied van media en vormgeving, toerisme en recreatie, uiterlijke verzorging en welzijn. Voor de toekomst verdwijnen beroepen door technologische ontwikkelen, maar er komen ook nieuwe functies bij: app-bouwer, 3D print specialist en dronebestuurder. Kijken we naar beroepsniveau, dan zijn in de regio vooral tekorten te verwachten op hoger opleidingsniveau (onder andere financiële beroepen). Verder zal er sprake zijn van overschotten bij administratieve beroepen op een laag-middelbaar opleidingsniveau. 1 Een CNC-verspaner is iemand die met behulp van een computergestuurde freesmachine of draaibank materiaal verspaant, dat wil zeggen nauwkeurig en snel delen verwijdert totdat de juiste vorm is bereikt. Het kan hierbij gaan om metaal, kunststof of hout. 2/5
Ondanks dat er nog steeds goede kansen zijn op werk voor laagopgeleiden (onder meer schoonmaak/reiniging, bouwnijverheid, transport/logistiek, voeding en horeca), zijn de prognoses voor mbo 2/3 en 4 op het gebied van zorg en welzijn slecht en voor mbo 2/3 en 4 op het gebied van economie matig. Veel beroepen voor lager opgeleiden zijn bovendien fysiek zwaar en bovendien is het werk in deze beroepen niet altijd helemaal drempelloos. Ook voor beroepen als asbestverwijderaar of heftruckchauffeur is toch vaak een (korte) training of certificaat noodzakelijk. Beroepen waar vraag naar ontstaat en waar nauwelijks scholing voor nodig is zijn schoonmaker, winkelassistent, postbezorger en productiemedewerker. In detailhandel en horeca ontstaan ook kansen voor lager opgeleiden (winkelmedewerker en medewerker spoelkeuken). Het Researchcentrum voor onderwijs en arbeidsmarkt (ROA) en UWV hebben op 6 december 2017 onderstaand overzicht gepubliceerd van de meest en minst kansrijke mbo en hbo opleidingen. Overzicht: meest en minst kansrijke mbo en hbo opleidingen Nr Meest kansrijk MBO Nr Minst kansrijk MBO 1 BOL4 Procestechniek 1 BOL3 Automatisering 2 BOL4 Scheepvaart 2 BOL3 Toerisme, recreatie en reizen 3 BOL4 Operationele techniek 3 BOL3 Bedrijfsadministratie 4 BOL3Machinebouw mechatronica 4 BOL3 Groothandel/distributie 5 BOL3Haven en Vervoer 5 BOL4 Mode en kleding 6 BOL4 Verpleging en verzorging 6 BOL3 Dierverzorging en veterinaire ondersteuning 7 BOL3 Scheepvaart 7 BOL3 Bloemschikken en bloemhandel 8 BOL4 Engineering (technicus) 8 BOL4 Detailhandel/ambulante handel 9 BOL4 Plantenteelt 9 BOL4 Economisch-juridisch 10 BOL3 Verpleging en verzorging 10 BOL3 Grafische techniek, communicatie, audiovisueel en multimedia Nr Meest kansrijk HBO Nr Minst kansrijk HBO 1 HBO Mechatronica 1 HBO Oriëntaalse Talen en Communicatie 2 HBO Verloskunde 2 HBO Autonome Beeldende Kunst 3 HBO Embedded System 3 HBO Erfgoedprofessional Engineering 4 HBO Opleiding mondhygiëne 4 HBO Antroposofische gezondheidszorg 5 HBO Technische informatica 5 HBO Culturele en Maatschappelijke Vorming 6 HBO Industriële Automatisering 6 HBO Productontwerp 7 HBO Leraar exact vak (2e gr) 7 HBO Sport, Gezondheid en Management 8 HBO Optometrie 8 HBO Toerisme en Recreatie 9 HBO Informatica 9 HBO Ruimtelijke Ordening en Planologie 10 HBO Netwerk Infrastructuur Design 10 HBO Toegepaste Psychologie Bron: Researchcentrum voor onderwijs en arbeidsmarkt (ROA) en UWV over kansen van opleidingen en de verwachtingen tot 2022. 3/5
Arbeidsmarktontwikkelingen op de middellange termijn In juli van dit jaar is opdracht gegeven aan Panteia, een onafhankelijk onderzoeksbureau voor economische en sociaal beleidsonderzoek, om de arbeidsmarktontwikkelingen op de middellange termijn in onze stad en regio in beeld te brengen. Onderdeel van de opdracht is ook om aan te geven op welke wijze de gemeente de werkgelegenheid en de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt kan bevorderen. De uitkomsten van dit onderzoek worden in het eerste kwartaal van 2018 verwacht en zoals aangekondigd (RIS 296983) ook aan uw raad toegezonden Scholing: ook voor laaggekwalificeerde bijstandsgerechtigden Daarnaast heeft het college aan Platform31 opdracht gegeven om na te gaan wat scholing in de brede zin van het woord kan betekenen voor bijstandsgerechtigden waarbij de weg naar werk niet direct een optie is, maar voor wie de inzet van scholing in de brede zin van het woord noodzakelijk is om duurzaam te kunnen participeren in onze Haagse samenleving. Onderzocht wordt onder meer in hoeverre het ontwikkelen en versterken de zogeheten 21ste-eeuwse vaardigheden en competenties daaraan een bijdrage kan leveren. Daarbij kan worden gedacht aan het vergroten van taalvaardigheid, digitale vaardigheden, regie kunnen voeren over het eigen leven en probleemoplossend vermogen versterken. De aanbevelingen uit het rapport worden op dit moment meegenomen in planvorming over de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Hierover zal de raad eveneens worden geïnformeerd. Een leven lang leren Verder is de gemeente Den Haag zowel intern als ook in nauwe samenwerking met Amsterdam, Rotterdam en Utrecht aan het verkennen op welke wijze specifieke aandacht kan worden gericht op de inzet van scholing inclusief ontwikkeling voor laagopgeleide werklozen en met name mensen in de bijstand. Scholing die enerzijds noodzakelijk is om de arbeidsmogelijkheden en daarmee de uitstroomkansen van deze groep te vergroten. Met deze inzet op de duurzame inzetbaarheid van mensen in de bijstand kan naar verwachting (dreigende) langdurige bijstandsafhankelijkheid deels worden afgewend. Anderzijds onderzoekt Den Haag welke voortdurende inzet van scholing noodzakelijk is om te kunnen blijven aansluiten op de complexiteit van de samenleving en de arbeidsmarkt, waar informatisering en robotisering een steeds prominenter plek in innemen. Het college wacht de uitkomsten van de diverse onderzoeken af en zal de bevindingen en aanbevelingen die daaruit voortvloeien meenemen in haar voorstellen rond de inzet van scholing, die nu ontwikkeld worden. Daarbij wordt tevens gekeken naar mogelijkheden voor een eventuele vorming van een Haags House of Skills, zoals uw raad ook in de motie van 6 juli 2017 heeft verzocht. De genoemde voorstellen kan de raad naar verwachting in de loop van de eerste helft van 2018 tegemoet zien. Naast de onderzoeken die momenteel worden uitgevoerd zet het college nu al op verschillende manieren scholing aan bijstandsgerechtigden in, ook aan diegenen die langer dan een jaar werkloos zijn. Deze scholingsvoorzieningen zijn voornamelijk gericht op re-integratie en werkaanvaarding. In de nieuw te vormen plannen wordt tevens meegenomen op welke wijze een leven lang leren kan bijdragen aan duurzame arbeidsparticipatie. 4/5
Ook wordt daarbij betrokken de wijze waarop het versterken van competenties en vaardigheden kan worden gerealiseerd, ter voorkoming dat de reeds bestaande kloof tussen werkenden en nietwerkenden nog verder vergroot. Huidige inzet van scholing Bij alle kandidaten van het Werkgeversservicepunt wordt via een goede intake onderzocht of en welke competenties versterking behoeven voor een goede start op de arbeidsmarkt. Maatwerk wordt geboden via een gevarieerd aanbod van lichte interventie(s) via het Sollicitatie Centrum tot meer intensieve scholing en training, die voornamelijk wordt aangeboden bij werkgevers, op de werkvloer. Het kan daarbij gaan om taal- en rekenonderwijs, maar ook om het vergroten van (algemene en digitale) competenties en werknemersvaardigheden. Vakgerichte training en scholing gebeurt bij voorkeur in de zogeheten kans-beroepen, zoals Zorg en Bouw en Techniek. Deze vakscholing moet waar mogelijk certificerend zijn of uitmonden in een diploma. Daarmee wordt een meer duurzame arbeidsparticipatie nagestreefd. Scholing en training worden ook ingezet voor kandidaten die zijn geplaatst op een STiP baan, in de zogeheten Werkontwikkeltrajecten of in werkgevers-arrangementen. Voor jongeren geldt dat scholing een voorliggende voorziening is op bijstand, waarbij het streven erop is gericht om jongeren minimaal een diploma te laten behalen op MBO2 niveau, waarmee zij de zogeheten startkwalificatie behalen. Het Werkgevers Servicepunt heeft verder rond jongeren afkomstig uit het Praktijk Onderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs Jongeren nauw contact met deze scholen, met als doel hen naar werk te begeleiden. Jongeren die al een uitkering ontvangen kunnen een diploma behalen via de Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL). Momenteel wordt verkend wat de mogelijkheden zijn van een Carrière Startgarantie, een samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Jongeren wordt meer perspectief geboden in kansrijke sectoren als techniek, glastuinbouw en rond de verduurzamingsopgave in Den Haag. Het college beschouwt de motie hiermee als afgedaan. Het college van burgemeester en wethouders van Den Haag, de secretaris, de locoburgemeester, Peter Hennephof Saskia Bruines 5/5