OPTIMALISEREN EN ONDERSTEUNEN VAN PRE- EN POSTNATALE ZORG DOOR MIDDEL VAN MOBIELE APPLICATIES Prof. dr. Inge Tency Opleiding Vroedkunde Odisee Hogeschool STUDIEDAG VROEDKUNDE 30 mei 2017 Universitair Centrum Verpleeg- en Vroedkunde (UCVV) 1
Korte voorstelling Vroedvrouw (1999) ASZ Wetteren en AZ Lokeren Master in gezondheidsvoorlichting en opvoeding (2002) Doctor in de medische wetenschappen (2013) Infectie en vroeggeboorte Vakgroep Uro-Gynaecologie UGent Odisee Hogeschool, Opleiding Vroedkunde Sint-Niklaas, lector en onderzoeker Universitair Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde Gastprofessor en postdoctoraal medewerker, Master Verpleeg- en Vroedkunde 2 2
Introductie: mhealth 3 3
Wat verstaat u onder mhealth? 4 4
(Voka Health Community mobile Health, 2014; PWC, 2014) 5 5
Definitie mhealth (WHO, 2011) 6 6
Kenmerken mhealth Voorzien van sensoren om parameters te monitoren Data lokaal opslaan of doorsturen naar een centraal platform Diverse toepassingen, maar TECHNOLOGIE is essentieel (Voka Health Community mobile Health, 2014) 7 7
Kenmerken mhealth Mobiele interactie en dienstverlening tussen zorgverstrekker en zorgvrager Drie koppelingen Met een mobiele device/toestel Tussen zorgvrager en zorgverstrekker Met data (Voka Health Community mobile Health, 2014) 8 8
Kenmerken mhealth Soorten toepassingen Voor eindgebruiker (zelfmanagement, empowerment) Interactie eindgebruiker met zorgverlener (telemonitoring, telecoaching, telemedicine) (Voka Health Community mobile Health, 2014) 9 9
Wat zou volgens u de meerwaarde van mhealth kunnen zijn? Welke mogelijke obstakels ziet u? 10 10
Meerwaarde mhealth Preventie Verlagen drempel GZHzorg Grotere bewustwording mhealth Verhogen betaalbaarheid en efficiëntie GZHzorg Kwaliteit van leven verhogen (Voka Health Community mobile Health, 2014) 11 11
Obstakels mhealth Gebrek aan proactieve, coherente en systematische sturing Gebrek aan publieke financiering en terugbetaling Wantrouwen eindgebruiker en zorgsector mhealth Gebrek aan standaarden van interoperabiliteit Gebrek aan coherent wettelijk kader Gebrek aan kwaliteitslabels voor kwaliteit, veiligheid en toegankelijkheid Traditioneel ander onderzoekskader en R&D tussen industrie en zorgsector (Voka Health Community mobile Health, 2014) 12 12
13 13
14 14
15 15
Digitale ondersteuning van de preen postnatale zorgverlening 16 16
Business team e-zwangerschap Of digitale pre- en postnatale zorg VOKA Health Community http://www.zorganderstv.be/reportages/kwaliteitde-spil-van-de-zorg-het-digitaal-moederboekje-33 17 17
Achtergrond en probleemstelling PRENATAAL: Moederboekje Wetenschappelijk gevalideerd, bundeling medische data, informatie en administratie Schriftelijk: kans op fouten, tijdsintensief, gefragmenteerde data, enz. POSTNATAAL Versnippering postnataal zorgaanbod + niet gekend door de ouders (Benahmed et al, 2014). Verkorting ligduur (www.maggiedeblock.be) 18 18
Achtergrond en probleemstelling Bezorgdheid van zorgprofessionals om de kwaliteit van informatie vrij beschikbaar op het Internet en via (commerciële) mobiele applicaties Beperkt en vaak onvolledig Niet altijd evidence based Belang van multidisciplinaire opvolging Diverse stakeholders complex 19 19
Achtergrond en probleemstelling Nood aan een up-to-date, op evidentie gebaseerde digitale tool om (toekomstige) ouders te ondersteunen tijdens de zwangerschap en het postpartum Efficiënte inzet van mobiele technologie kan bijdragen aan een geïntegreerd pre- en postnataal zorgaanbod, informatie en communicatie 20 20
Wat zegt de literatuur? Zwangeren en kersverse ouders: Toegang tot brede waaier aan digitale informatie over gezondheid en welzijn (Steen & Kingdon, 2014) Gebruik Internet om gezondheidsgerelateerde informatie te raadplegen als belangrijkste bron van informatie (Larsson, 2009; Lagan et al, 2010; Sparud-Lundin, Ranerup & Berg, 2011; Steen & Kingdon, 2014) 21 21
Wat zegt de literatuur? Gigantisch aanbod aan mobiele applicaties omtrent zwangerschap, bevalling, postpartum en ouderschap Gemiddeld 1200 apps in Apple store op en 700 in Google Play store (Hendricks, Ireson & Pinch, 2016) meerderheid van zwangere vrouwen zou gemiddeld drie zwangerschapsapps downloaden tijdens de zwangerschap (Frazer, Hussey, Bosch & Squire, 2015) 22 22
23 23
Doelstelling e-zwangerschap 24 24
Doelgroep e-zwangerschap ALLE zwangeren en kraamvrouwen (en partner) Later uitbreiding naar specifieke doelgroepen Basispakket gratis toegankelijk Afgeleide producten evt. betalend Transmurale gegevensdeling als prioriteit Uitbreiding met andere functies zoals vb. gezondheidsboodschappen Digitale tool pre- en postnatale zorg 30/05/2017 25 25
Stand van zaken business team Minimale dataset voor gegevensdeling (K&G) Online bevraging kraamvrouwen 6 weken postpartum (Odisee) IT user experience, psychische weerbaarheid, tevredenheid, kwaliteit van leven, gebruik thuiszorg AZ Nikolaas + sociale media Opmaak Proof of concept (POC) pre- en postnatale data-uitwisseling 26 26
Bevraging bij kraamvrouwen omtrent IT-user experience 27 27
Doelstelling In kaart brengen van het huidig Internet gebruik, de toegang tot digitale informatie en communicatie en behoeften en verwachtingen hierover van kraamvrouwen IT user experience Algemeen en postpartum gelinkt internet gebruik Interesse in een beveiligd internetplatform 28 28
Methodologie en studiepopulatie Exploratieve en beschrijvende studie bij kraamvrouwen 12 weken, gerekruteerd via de materniteit van een regionaal ziekenhuis, flyers en sociale media Online bevraging 29 29
Resultaten: Algemene kenmerken Variabelen Leeftijd (gem, SD) 28.3±3.9 Opleiding (n,%) Lager en secundair onderwijs Hoger/universitair onderwijs Pariteit (n,%) P=1 P 2 37 (30.8) 83 (69.2) 62 (51.7) 55 (45.8) Normaal verloop zwangerschap (n,%) 106 (88.3) Zwangerschapsduur < 37 weken 37 weken Wijze van bevallen Vaginaal Keizersnede 17 (14.1) 103 (85.9) 80 (66.7) 26 (21.7) 30 30
Resultaten: IT user experience Alle vrouwen hebben toegang tot Internet via een computer/smartphone 81% consulteert regelmatig gezondheidsgerelateerde websites 80% maakt gebruik van applicaties (apps) op hun smartphone slechts 49% maakt gebruik van gezondheidsapps 31 31
Resultaten: IT user experience Gebruikte functies voor dagelijkse communicatie SMS: 90% E-mail: 64% Sociale media: 74% Chat: 19% 32 32
Resultaten: Internet postpartum 94% zoekt postpartum gerelateerde informatie op 33 33
Resultaten: Internet postpartum 34 34
Resultaten: Internetplatform INTERESSE IN BEVEILIGD INTERPLATFORM OM vragen te kunnen stellen aan uw zorgverlener (te vergelijken met e- mail) GEM±SD 6.3±3.3 gezondheidsgegevens uit te wisselen met uw zorgverlener 5.7±3.3 extra informatie te verkrijgen specifiek gericht op uw situatie via een online folder te communiceren met andere recent bevallen moeders via gewone chat of forum extra informatie te verkrijgen specifiek gericht op uw individuele situatie of probleem via video 5.4±3.4 4,1±3.4 3.3±3.1 vragen te kunnen stellen aan uw zorgverlener via videochat 2.6±3.0 te communiceren met andere recent bevallen moeders via videochat 1.1±1.8 35 35
Resultaten: Internetplatform 36 36
Conclusie Eerste inzichten in IT user experience van kraamvrouwen Internet gebruik, toegang tot digitale communicatie en informatie en interesse in een beveiligd internetplatform Nuttig voor ontwikkeling van mobiele applicaties in de preen postnatale zorg Belang om de zorgvrager door te verwijzen naar kwaliteitsvolle digitale bronnen rond zwangerschap en postpartum Als zorgverlener hierover samen in discussie gaan met de zorgvrager 37 37
Conclusie Verder onderzoek is noodzakelijk Grotere studies + combinatie kwalitatief en kwantitatief onderzoek bij zowel zorgverleners als zorgvragers Specifieke groepen bv. bij kwetsbare zwangeren 38 38
Algemene conclusie 39 39
Algemene conclusie De mhealth revolutie is een feit WE KUNNEN ALS VROEDVROUW MAAR BETER MEE OP DE KAR SPRINGEN Realiseren van geïntegreerde zorg Optimale en consistente samenwerking tussen verschillende actoren en stakeholders, inclusief overheid, kenniscentra, industrie, zorgsector, zorgvragers, enz. Aanleveren van big data voor onderzoek en zorg 40 40
Algemene conclusie Ombuigen van bestaande obstakels tot opportuniteiten is hierbij noodzakelijk o.a. door erkenning, integratie en terugbetaling van mhealth diensten en producten 41 41
Algemene conclusie Verder onderzoek over mhealth en reproductieve gezondheid is noodzakelijk Harde en zachte uitkomstenmaten of indicatoren zoals Zorguitgaven/betaalbaarheid, efficiëntie, hospitalisaties, heropnames, ambulante zorg, enz. Kwaliteit van leven, preventie, tevredenheid, patient empowerment, enz. Marktonderzoek bij zorgvragers en zorgverleners Ontwikkeling en implementatie van mobiele applicaties samen met de zorgsector en zorgvragers 42 42
Toekomstig onderzoek Masterproef Screenen van zwangerschapsapps (kwaliteitsbeoordeling) mhealth toepassingen en postnatale depressie PWO project PremApp : start in oktober 2018 Ontwikkeling van een gepersonaliseerde applicatie ter bevordering van ouderparticipatie en communicatie op een neonatale intensieve zorgen met UZBrussel en UZGent als case-in-point. VOKA project: POC realiseren Zoeken naar financiering. 43 43
Contactgegevens Inge Tency, Odisee Hogeschool, Vroedkunde, Sint-Niklaas, Inge.tency@odisee.be 44 44
Referenties Benahmed, N., Devos, C., San Miguel, L. Van kelst, L., Lauwerier, E., Verschueren, M.,, Christiaens, W. (2014). Caring for mothers and newborns after uncomplicated delivery: towards integrated postnatal care. Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). KCE Reports 232. D/2014/10.273/81 Frazer, C., Hussey, L., Bosch, E., Squire, M. (2015). Pregnancy apps: A closer look at the implications for childbirth educators. International Journal of Childbirth Education, 30(3), 12-16. Isetta, V., Lopez-Agustina, C., Lopez-Bernal, E., Amat, M., Vila, M., Valls, C., Navajas, D., Farre, R. (2013). Cost-effectiveness of a new internet-based monitoring tool for neonatal post-discharge home care. J Med Internet Res, 15(2):e38. doi: 10.2196/jmir.2361 Lagan BM, Sinclair M, Kernohan WG. (2010). Internet use in pregnancy informs women s decision making: a web-based survey. Birth, 27: 106-115. doi:10.3390/healthcare3020310 Larsson M. (2009). A descriptive study of the use of the Internet by women seeking pregnancyrelated information. Midwifery, 25:14-20. Ledford, C.J., Canzona, M.R., Cafferty, L.A., Hodge, J.A. (2016). Mobile application as a prenatal education and engagement tool: A randomized controlled pilot. Patient Educ Couns, 99(4), 578-82. doi: 10.1016/j.pec.2015.11.006 45 45
Referenties PricewaterhouseCoopers (2014). Emerging mhealth: Paths for growth. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 via https://www.pwc.com/gx/en/healthcare/mhealth/assets/pwc-emerging-mhealth-full.pdf Sparud-Lundin, C., Ranerup, A., Berg, M. (2011). Internet use, needs and expectations of web-based information and communication in childbearing women with type 1 diabetes. BMC Medical informatics and Decision Making, 11:49. doi: 10.1186/1472-6947-11-49 Steen M, Kingdon, C. (2014, Jul-Aug). Maternity Assist: new midwifery-led digital information and communication support system to enhance maternity care. Pract Midwife, 17(7):7 VOKA Health Community Mobile Health. (2014). mhealth als sleutel tot kwaliteit en betaalbaarheid van zorg [Whitepaper]. Geraadpleegd op 11 februari 2015 via http://www.healthcommunity.be/sites/default/files/u195/whitepaper%20health%20community%2 0'mHealth'_lowres.pdf WHO (201&). mhealth. New horizons for health through mobile technologies. Second global survey on ehealth. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 via http://www.who.int/goe/publications/goe_mhealth_web.pdf 46 46
Interessante website http://www.plan-egezondheid.be/ http://www.healthcommunity.be/ 47 47