Verbod op het gebruik van plastic wegwerpzakjes in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brulocalis, 14 maart 2017 Rodolphe Paternostre
Overzicht van de uiteenzetting 1. Doelstellingen van de vergadering 2. Europese Richtlijn 2015/12 3. Regelgeving: "Brudalex" A. Wat wordt er verboden? B. Welke zakjes, en vanaf wanneer? C. Waar geldt het verbod? D. Wat zijn de mogelijke sancties?
1. Doelstellingen van de vergadering Voorstelling aan de gemeenten van 1. de regelgeving ingevoerd met het regeringsbesluit van 1 december 2016 betreffende het beheer van afvalstoffen ("Brudalex"); 2. de alternatieven voor plastic zakjes; 3. de elementen om de communicatie op te baseren;
2. RICHTLIJN 2015/720 Het gebruik van plastic zakjes Leidt tot veel zwerfafval en vormt een bedreiging voor de wereldwijde marine ecosystemen Is een inefficiënte benutting van de natuurlijke hulpbronnen Gaat in tegen de afvalhiërarchie, waar preventie op de eerste plaats moet komen Grote verschillen tussen de lidstaten (consumptiegewoonten, sensibilisering van de bevolking, doeltreffendheid van de maatregelen). Sommige lidstaten zijn erin geslaagd het gebruik van plastic zakjes zaanzienlijk terug te dringen: de 7 beste leerlingen gebruiken slechts 20 % van het gemiddelde van de 28 lidstaten.
2. RICHTLIJN 2015/720 De maatregelen genomen door de lidstaten omvatten een van onderstaande maatregelen, of beide: om ervoor te zorgen dat het jaarlijkse verbruik uiterlijk op 31 december 2019 ten hoogste 90, en uiterlijk op 31 december 2025 ten hoogste 40, lichte plastic draagtassen per persoon bedraagt; of soortgelijke streefcijfers uitgedrukt in gewicht. Zeer lichte plastic draagtassen kunnen van die maatregelen worden uitgesloten; de vaststelling van instrumenten om ervoor te zorgen dat er uiterlijk op 31 december 2018 geen gratis lichte plastic draagtassen meer worden verstrekt op de plaats van verkoop van goederen of producten, tenzij er even doeltreffende instrumenten worden toegepast. Zeer lichte plastic draagtassen kunnen van die maatregelen worden uitgesloten.
3. Brudalex Titel IV, Hoofdstuk VI, afdeling 1: Plastic zakjes Art. 4.6.2.: 1. Het gebruik (1) van plastic wegwerpzakjes (2) is verboden in de verkoopruimte van kleinhandelaars (3). Het verbod is niet van toepassing op herbruikbare (4) plastic zakjes die beantwoorden aan de vereisten inzake herbruikbare verpakkingen zoals gedefinieerd in bijlage 12 2. Het verbod zoals bedoeld in paragraaf 1 is van toepassing vanaf 1 september 2017 voor de kassazakjes (5) en vanaf 1 september 2018 voor alle andere zakjes die bestemd zijn voor het verpakken van waren (6) en die gebruikt worden in de verkoopruimte van kleinhandelaars. 3. In afwijking van de voorgaande paragraaf, bepaalt de minister de soorten plastic zakjes waarvoor de in de voorgaande paragraaf beoogde data niet van toepassing zijn (7). De minister preciseert de lijst van de vrijstellingen.
3. Wat verbiedt Brudalex? (1) Het gebruik van plastic wegwerpzakjes is verboden in de verkoopruimte van kleinhandelaars -> het gebruik staat niet gelijk met 'het aanbieden van' (anders federale bevoegdheid voor het in de handel brengen). Kleinhandelaars mogen dus zakjes uitdelen, maar ze mogen niet in zijn verkoopruimte gebruikt worden. -> het verbod is gericht op zowel de gebruiker (de consument) als op hij die het gebruik toelaat/vergemakkelijkt (de kleinhandelaar);
3.B.I Welke zakjes, en vanaf wanneer? Het verbod is gericht tegen wegwerpzakjes voor het verpakken van waren 3 verduidelijkingen: I. 'Zak': Begrip niet nader gedefinieerd, dus begrepen in zijn gangbare betekenis: "Niet-stijf hulsvormig voorwerp van katoen, jute, leer, papier of andere slappe stof (thans vaak kunststof) vervaardigd, dienend om er iets in te bergen of te vervoeren". (Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal). "Houder voor allerhande waren" (https://fr.wiktionary.org, vertaalde passage) -> de aanwezigheid van hengsels is niet vereist.
3.B.II Welke zakjes, en vanaf wanneer? II. Plastic wegwerpzakjes (2) >< herbruikbare zakken (4) "hergebruik": elke handeling waarbij producten of componenten die geen afvalstoffen zijn, opnieuw worden gebruikt voor hetzelfde doel als dat waarvoor zij waren bedoeld; (bron: ordonnantie afvalstoffen van 14 juni 2012, art. 3 18 ). -> "Herbruikbaar": mogelijk om opnieuw te gebruiken voor hetzelfde doel als dat waarvoor ze oorspronkelijk waren bedoeld; Bijlage XII "Herbruikbare tassen" BRUDALEX Aan de volgende eisen moet gelijktijdig worden voldaan: - de fysieke eigenschappen en kenmerken van de verpakking moeten onder normaal te verwachten gebruiksvoorwaarden een aantal omlopen mogelijk maken, - gebruikte verpakking moet kunnen worden verwerkt in overeenstemming met de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften voor de arbeidskrachten, - er moet worden voldaan aan de specifieke eisen ten aanzien van terugwinbare verpakkingen wanneer de verpakking niet langer wordt gebruikt en derhalve afval is geworden. -> geïnspireerd op de wetgeving inzake verpakkingen/verpakkingsafval (Samenwerkingsakkoord van 4 november 2008 betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval)
3.B Welke zakjes, en vanaf wanneer? III. Zakjes bestemd voor het verpakken van waren Art. 4.6.2 2: het verbod gaat in op: 1 september 2017 voor kassazakjes; 1 september 2018 voor alle andere zakjes; Vrijstelling van verbod bij ministerieel besluit; Art. 4.6.1 "kassazakjes": de zakjes die, tegen betaling of gratis (A), ter beschikking worden gesteld in de verkooppunten voor het verpakken van de waren (B) van de klanten als ze aan de kassa voorbijkomen. De zakjes die worden aangeboden als primaire verpakking voor voedingswaren in bulk worden (C) worden niet als kassazakjes beschouwd. 3 verduidelijkingen (A) gratis of betalende zakjes
3.B.III Welke zakjes, en vanaf wanneer? B) "verpakking van waren" Verpakking: Alle producten, vervaardigd van materiaal van welke aard ook, die kunnen worden gebruikt voor het insluiten, beschermen, verladen, afleveren en aanbieden van goederen, van grondstoffen tot afgewerkte producten, over het gehele traject van producent tot gebruiker of consument. Ook wegwerpartikelen die voor dit doel worden gebruikt, worden als verpakkingsmateriaal beschouwd. (Samenwerkingsakkoord verpakkingsafval 2008, art. 2.1 ) "Waren": het Europees recht definieert dit begrip als "alle goederen die op geld waardeerbaar zijn en als zodanig het voorwerp van handelstransacties kunnen vormen" -> Plastic zakjes voor hondenpoep of afval worden niet geviseerd;
3.B.III Welke zakjes, en vanaf wanneer? C) Kassazak >< Bulkzak De zakjes die worden aangeboden als primaire verpakking voor voedingswaren in bulk worden (C) worden niet als kassazakjes beschouwd. 3 verpakkingtypes (Samenwerkingsakkoord verpakkingen uit 2008) "Verkoop- of primaire verpakking": alle verpakking die aldus is ontworpen dat zij voor de eindgebruiker of consument op het verkooppunt één verkoopeenheid vormt; "Verzamel- of secundaire verpakking": alle verpakking die aldus is ontworpen dat zij op het verkooppunt een verzameling van een aantal verkoopeenheden vormt, ongeacht of deze als dusdanig aan de eindgebruiker of de consument wordt verkocht, dan wel alleen dient om de rekken op het verkooppunt bij te vullen; deze verpakking kan van het product worden verwijderd zonder dat dit de kenmerken ervan beïnvloedt; "Verzend- of tertiaire verpakking": alle verpakking die zo is ontworpen dat het verladen en het vervoer van een aantal verkoopeenheden of verzamelverpakkingen, wordt vergemakkelijkt om fysieke schade door verlading of transport te voorkomen.
3.C Waar geldt het verbod? Het verbod geldt in de "verkoopruimte van de kleinhandelaars" "kleinhandelaar": iedere persoon die een product te koop aanbiedt aan de consument (art. 1.1 7 van het Brudalex) De verkoopruimte = het verbod geldt voor alle openbare verkooppunten, ongeacht hun oppervlakte, ongeacht of ze gespecialiseerd zijn of niet en overdekt zijn of niet. De gemeentemarkten en de handel buiten de traditionele distributiekanalen worden eveneens geviseerd.
3.D Controle/Sancties Controle door Leefmilieu Brussel en door de overheden bevoegd om controles te doen (ook gemeenteambtenaren); Sancties volgens het Inspectiewetboek: Wordt er een inbreuk vastgesteld, dan zijn er twee soorten procedures mogelijk: Parket Beslist om te vervolgen Beslist om te seponeren (= niet te vervolgen) of neemt gene beslissing binnen de 6 maanden na de datum van verzending Strafsanctie (gevangenisstraf van 8 dagen tot 2 jaar en/of boete van 50 tot 100.000 euro) (art. 49 van de afvalordonnantie en art. 31 1 van het Inspectiewetboek) Procedure voor administratieve geldboete (50 tot 62.500 euro) Art. 33 van het Inspectiewetboek: de strafrechtelijke en administratieve sancties kunnen verdubbeld worden bij recidive
Vragen? Bedankt voor uw aandacht!