MiNISTERiE VAN LANDBOUW Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek Kommissie voor Toegepast WetenschappeÜjk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z.) [Voorzitter : F. UEVENS, directeur-generaai) BESTANDSOPNAME LANGSHEEN DE BELGtSCHE KUST (9) R. DE CLERCK, N. CLOET en F. REDANT Onderwerkgroep «Biologie «(I.W.O.N.L.) Mededelingen van het Rijksstation voor Zeevisserij (C.L.O. Gent) Publikatie nr 98-B/13/1974.
MtNtSTERIE VAN LANDBOUW Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek Kommissie voor Toegepast Wetenschappeiijk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z.) (Voorzitter : F. HEVENS, directeur-generaa!) BESTANDSOPNAME LANGSHEEN DE BELGtSCHE KUST (9) R. DE CLERCK, N. CLOET en F. REDANT Onderwerkgroep «Biologie «(I.W.O.N.L.) Mededelingen van het Rijksstation voor Zeevisserij (C.L.O. Gent) Publikatie nr 98-B/13/1974. D/1974/0889/17.
^nleidine. In het kader van de aktiviteiten van de w erkgroep "B io lo gie" (C om m issie T.W. O. Z. - L W. O. N. L. ) werden in de loop van de jaren 1970-1973 acht bestandsopnamen van de kom m erciële en niet-kom m erciële vissoorten en van de ongewervelden, die langsheen de B elgisch e kust voorkom en, uitgevoerd. Deze publikatie verm eldt de resultaten van de negende bestandsopnam e o ver de p eriode van 1 tot 12 a p ril 1974. V oor de doelstellingen van deze bestandsopnamen kan naar de v o rig e publikaties w orden verw ezen. U itvoerin g. Gedurende deze bestandsopnam e w erden 35 stations b e m onsterd. De posities van deze stations zijn op k a a rt 1 w eergegeven De gegevens o ver de tem peratuur van het oppervlaktew ater en over de zuurtegraad werden resp. op de kaarten 2 en 3 sam engevat. De kwalitatieve en kwantitatieve analyse van de bijvangsten w erd, ten opzichte van de v o rig e bestandsopnam e, lichtjes v e re e n voudigd. De kwantitatieve analyses werden beperkt tot de Arthropoda Crustacea en de Echinoderm ata. Van de overige epibenthische en benthische taxa w e rd uitsluitend een kw alitatieve analyse uitgevoerd. De planktonische Coelenterata Scyphozoa en Ctenophora werden bij deze analyses buiten beschouwing gelaten.
De densiteit van de onderm aatse gam aalstock (kleiner dan 54 mm) was van dezelfde grootte-orde als waargenom en gedurende de overeenkom stige bestandsopnam e van a p ril 1973. De stock v e r toonde een min of m eer homogene verspreiding, met echter een zone van la g e re densiteit in het centraal gedeelte van de B elgisch e kustw ateren (tussen Oostende en B lankenberge). Een v e rsc h il in d en siteit tussen het oostelijk en het w estelijk gedeelte van de ondermaatse g am aalsto ck w e rd niet vastgesteld (kaarten 4, 5 en 6). D e densiteit van de bovenm aatse garnalen (g ro te r dan 54 m m) was beduidend hoger dan in ap ril 1973. V o o ral de grootte- klasse groter dan 67 mm was zeer goed vertegenwoordigd. Dit m anifesteerde zich trouwens ook in goede a a n v o e rc ijfe rs en een r e latief hoog visserijrendem ent (vangst per uur vissen) in het voorjaar van 1974 (kaarten 7 en 8). 2. P leu ron ectes platessa (L. ) - schol (kaarten 9 t. e. m. 12). De grootste dichtheden aan schol werden voor alle kate- gorieën in het oostelijk gedeelte van de B elgisch e kust aangetroffen, De sterkte van de jaark lasse 1974 (kategorie kleiner dan 12 cm) kan aan de hand van deze opname als goed w orden bestem peld. 3. Pleuronectes limanda (L. ) -sc h a r (kaarten 13 t. e. m. 16). Nog m eer uitgesproken dan voor schol, w aren alle lengte- klassen van schar duidelijk in het oostelijk gedeelte van de kust ge- koncentreerd.
De jaark lassen 1974 en 1972 (respectievelijk kleiner dan 10 cm en begrepen tussen 14 en 19 cm) zijn als goed te bestem pelen. 4. Gadus m erlan gu s (L. ) - wijting (kaarten 17 en De twee onderm aatse wijtingsorteringen waren versp reid aanwezig op de kust, zonder evenwel z eer hoge dichtheden te vertonen. De bovenm aatse wijting kwam slechts sporadisch voor. 5. Solea solea (L. ) - tonr (kaart 19). De kleinste sortering w erd in koncentraties tot 6 stuks p er 1.000 m^ aangetroffen. Het betrof de jaark las 1973 die een zekere groeivertraging had opgelopen ten opzichte van de norm ale groei in vorige jaren. De andere sorteringen w aren sporadisch op de kust aanwezig. 6. Clupea sprattus (L. ) - sprot (kaart 20). De dichtheid van sprot w as e e rd e r uniform over de v e r schillende stations te noemen. Koncentraties hoger dan 5 stuks werden evenwel niet aangetroffen. 7. Clupea harengus (L. ) - harinr (kaart 21). vastgesteld. Kleine dichtheden aan haring w erden enkel in het W estdiep
8. Overige kommerciële vissoorten. Zoals uit tabel 1 blijkt, werden onbelangrijke hoeveelheden aangetroffen van Pleuronectes flesus (bot), Gadus morhua (kabeljauw), Trigla lucerna (rode poon), Raja clavata (ruige rog) en Pleuronectes microcephalus (tongschar). 9. Analyse van de bijvangsten. De resultaten van de kwalitatieve analyses van de bijvangsten zijn tabel 2 vervat. De kaarten 22 tot en met 29 omvatten uitsluitend de meest algemeen voorkomende taxa of species. Enkele soorten overheersten duidelijk de samenstelling van de bijvangsten, nl. Laomedea species (klokpoliep), Abietinaria abietina (zeedennetje), Hydrallmania falcata (gekromde zeeborstel), Macropipus holsatus (zwemkrab - kaart 26), Gobius minutus (grondel - kaart 29) en plaatselijk tevens Asterias rubens'(zeester - kaart 27) en Ophiura texturata (slangster - kaart 28). Sommige species werden op verschillende stations in hoge concentraties waargenomen, zonder dat hun verspreiding echter als algemeen of als homogeen kan worden betitteld, ni. Actinia equina (zeeanemoon), Lanice conchilena (schelpkokerworm), Alcyonidium species (zeevinger), Flustra foliacea (bladachtig hoornwier), Pagurus bernhardus (heremietkreeft), Gadus luscus (steenbolk) en Callionymus lyra (pitvis). Zoals gedurende de vorige bestandsopnamen werden op de Vlakte van de Raan en de Sierra Ventana gemiddeld hoge densiteiten Annelida (gelede wormen - kaart 24), Anthozoa (anemonen - kaart 23), Asterias rubens (zeester - kaart 27) en Ophiura texturata (slangster - kaart 28) waargenomen.
Enkele species traden slechts sporadisch in de vangsten op, ni. Venus gallina striatula (venusschelp), Pandalina b re v irc stris, Hippolyta varian s, Inachus dorsettensis (spinkrab) en Gasterosteus aculeatus (stekelbaars).
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 35 37 38 44 45 46 503 99 651 163 212 132 166 549 171 70 < 1 341 543 488 141 216 83 116 11 171 23 30 21 37 260 75 9-94 208 176 21 53 16 229 28 301 58 90 54 74 191 61 28-135 175 187 55 83 37 158 60 179 82 92 57 55 98 35 33 <1 112 160 125 65 80 30 73 120 62 130 67 65 62 180 41 82 1 77 122 67 70 93 39 8 19 3 19 26 8 10 37 6 3 ^1 10 8 7 13 21 2 0,3 o,4 2,8 3,1 0,6 0,6 0,1 0,1 _ 1,0 0,6 -< 1,5 0,8 0,8 1,7 0,2 - o,4 - - 0,2 - - - - - 0,1 1,4 1,2 0,3-1,1 0,2-0,1 - - 0, 2 - - - - o,3 0,2 4,4 2,8 0,5 0,6 1,4 0,2-0,8-0,1 0,2 0,1 0,1-0,1 0,8 1,8 4,8 2,5 3,6 4,6 4,4 0,4 6,9 0,1 0,1 0,2 0,1 - o,7 1,1 0,5 0,5-0,3 - - 0,4 - - - - - - - 1,8 1,3 11,1-3,3-2,2 o,9 0,1 - o,3 0,1-1,0 3,3 0,2 - - 0,6 0,2 0,6 0,2 - o,3 - - o,5 o,3 - o,3 0,3 0,3 -* o,3 0,1 ^?' 0 1! 0,8 0,2 1,1 0,1 0,3 0,3 1,3 0,3-3,8 - - - - - 1,3-0,1-0,4 - - - 3,8 o,4 0,6 0,? o,5 0,3 o,3 0,6 2,0 2,3 0,5 1,1 o,4 0,1 0,3 0,1 0,7 0,3 - - 0,1 0,2 0,1 - - 0,1 0,2 - - - - - - - 0,7 - - - - 0,2 - - - - o,5 1,0 o,3 0,8 o,3 1,8 0,4 - o,4-0,2-0,5 - - - 1,0-0,6 - - - - - - - - - - 6,2 2,1 0,4 0,3 0,2 t I - 0,2 0,1 o,5 0,8 l... I 6 a : wijting 4 20 8 a b 21-29 b c ^ 30 9 a 7 a : tong < 12 b b 13-19 c 20-23 10 d ^ 24 > 10 : haring ^.15 > 15
Tabel 2 - Kwalitatieve en kwantitatieve analyse van de bijvangsten. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 4 4 4 Species / Station 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 5 7 8 4 5 6 Phylum PORIFERA ^ x - x - - Sponzen Niet gedetermineerde species Phylum COELENTERATA \ :--------------- x x x - x x x x x x x x x x x x x x x x x - x x x x x x x x x x x x x - Holtedieren Classis HYDROZOA - Poliepen Laomedea ^ species. - Klokpoliep Abietinaria abietina (L.) - Zeedennetje Hydrallmania falcata (L.) - Gekromde zeeborstel Sertularia species - Zeecypres Tubularia species - Gorgelpijp Classis ANTHOZOA - Anemonen x - x - x - x - x x x x x x x x x x x x x - x x x x x x x x x x - x x x - x - x - x - x x x x x x x x x - x x x - x x x x x x x x x x - x x X - - - - - X - X X - X X X X X X X X X X - X - X - X X - X - X - - X - - - - x - x - - x x x x x - x x x x x x - x - - x x x - - x ---- x X - X - - - X - - X - - - X - X X X X X - - X - - - X X X X - - - - - - x - - x x x x - x x - x x - x - x - - x - - - x - - x - x x - x x x Actinia equina L.. ^ - X - - X X X X - X X - X - - - - X - - X - - - X - - X - X X - - - - - Anemoon Tealia felina (L.) - Zeedahlia Metridium senile (L.) - Zeeanjelier ------------------------------------------------- X - - - - - - X - - ------------ - - - - - - - X - X - - ----------------x ---------------- x - x ------------------------x ------------- x ------x x Overige Anthozoa - - - - - - - - - - - - - - - - - x - - - - - - - - - - - - - - - - -
Phylum ANNELDIA Classis POLYCHAETA - Gelede wormen Aphrodite aculeata (L.) - Fluwelen zeemuis Arenicola marina L. - Zeepier Lanice conchilega (Pallas) - Schelpkokerworm Pectinaria koreni (Malmgren) - - - - - - X - X X X X - - - - - X - - X - Goudkammetje Overige Polychaeta x - - - - - - x - - - - - x - - - x x - x Phylum MOLLUSCA, --------------------- - - - X X - X - X X X - X - X - X X X X X - X X X X - X X X X X - - X - Weekdieren Classis GASTROPODA - Buikpotigen X X - - X - X X X X X X - X - - - X X - X - - - - X - - - X X X X X X - X - - X - X X X X X - - - - - - - - - - - - X X - - - - - - - - - x x - x x - - - - - - - - X X - - - - Natica alderi (Forbes) - Glanzende tepelhoom Crepidula fom icata (L.) - Muiltje Buccinum undatum L. - Wulk Classis LAMELLIBRANCHIA - Tweekleppigen Mytilus edulis L. - Mossel Spisula solida (L.) - Stevige strandschelp - - - X X - X - X X X - - - - - - - - - X - - - - - - X - X X X - - X
Mactra corallina cinerea - Grote strandschelp/montagu Abra alba (W.Wood) - Witte dunschaal Angulus tenuis (Da Costa) - Tere platschelp Angulus fabula (Gmelin) - Rechtsgestreepte platschelp Venus gallina striatula - Venusschelp/(Da Costa) Classis CEPHALOPODA - Koppotigen of inktvissen Sepiola atlantica d'orbigny - Dwerginktvis Alloteuthis subulata (Lamerck) - Kleine p ijlin k tvis - - - - - - - - - - - - X - X - X X X X X - X X X X X X - X - - - X X X X X X X X - - X X - - - - - X Phylum BRYOZOA Mosdiertjes Alcyonidium species - Zeevinger Flustra foliacea (L.) - Bladachtig hoornwier X - - - X - X - X X X X X X X X X X X X X - X X X X X X X - - X - - - - - - - X - X - X X - X X X X X X X X X - - X X X X X - X - - X - X - - - - - X - - X X X X - X X X X X X X - X - X X - X - - - - - - - Overige Bryozoa - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - x - - - - - - Phylum ARTHROPODA - Geleedpotigen Classis CRUSTACEA (met inbegrip van Crangon crangon (L.)) 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 7 6 7 7 6 6 7 6 7 6 6 6 6 7 6 6 3 6 7 7 6 6 6 - schaaldieren (met inbegrip van de garnaal)
Diastylis species _ 2 1 - Geen Ndl. naam Idotea linearis (L.) ^ - ] 2 - - 1 ' - - - - - - 1 - - Smalle zeepissebed Amphipoda, niet gedeterm. _ 1 1 1 ^ _ 2-1 - - - Zeevlooien Pandalus montagui Leach i _ 2 - - - - - - - Ringsprietgarnaal Pandalina brevirostris (Rathke) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - Geen Ndl. naam Hippo]yte varians Leach _ -] - Geen Ndl. naæn Crangon allmanni Kinahan _ 2-1 3 - - 1 - - 1 - - - - - - 3 - - - - - - - - - - 2 2 2 2 4 5 4 - Geen Ndl. naam Pontophilus trispinosus _ i - Geen Ndl. naam/(hailstone) Pagurus bernhardus (L.) 1.. 1 3 1. 1 1 -------------1 1 1 1 _ 2-1 - 1 1-2 1 1 1 1 1 1 1 - Heremietkreeft Macr opipus puber (L.) _ - Fluwelen zwemkrab Macropipus holsatus (Fabr.), ^ 3 4 3 4 3 4 1 2 1 3 3 1 3 5 3 3 4 2 2 3 4 1 2 1 4 3 3 3 1 5 4 4 3 4 3 - Zwemkrab Carcinus maenas (L.) - Strandkrab - - - 1 Macropodia rostrata (L.). ----------------------------1 -------------------------------------------------------------------- 2 --------------- 1 -----------------------------------------------2 - Hooiwagenkrab Inachus dorsettensis _ ^ - Geen Ndl. naam
Pinnotheres psum (L.) - Erwtenkrabbetje Phylum ECHINODERMATA - Stekelhuidigen Classis ASTEROIDEA - Zeesterren Asterias rubens (L.) - Gewone zeester Classis OPHIUROIDEA - Slangsterren Ophiura texturata Lamarck - Gewone slangster Classis ECHINOIDEA - Zeeëgels Psammechinus m iliaris (Gmelin) - Zeeappel Echinocardium cordatum - Zeeklit / Pennant Phylum VERTEBRATA - Gewervelden Classis ELASMOBRANCHII - Kraakbeenvissen Scylliorhinus canicula L. Hondshaai Raja clavata L. - Ruige rog 1 2 1 3 6 2 2 2 1 2 2 1 1 41 2 1 4 3 1 41 4 2 4 1 1 6 4 4 4 4 5 6 6-1 1 3 4 2 2 2 1 1 1 1 1 1 -------2-1 3 1 1 1 3 1 1 2 2 4 4 4 1 3 3-1 1 3 4 2 2 2 1 1 1 1 1 1 -------2-1 3 1 1 1 3 1 1 2 2 4 4 4 1 3 3 1 1 1 1 6-1 1 1 2 2 1-4 1 2 1 4 3 1 4 1 4 2 4 1 1 6 4 2 3 2 5 6 6 1 1 1 1 6-1 1 1 2 2 1-4 1 2 1 4 3 1 4 1 4 2 4 1 1 6 4 2 3 2 5 6 6 -------------------------------------------------------1 ------------1 1 1 ---------------1-1 1 -
Species / Station Classis TELEOSTOMI - Beenvissen Gadus luscus L. - Steenbolk C iliata mustela (L.) - Vijfdradige meun Gasterosteus aculeatus L< - Stekelbaars Syngnathus species - Zeenaaiden Ammodytes lanceolatus - Smelt / Lesauvage Callionymus lyra L. - Pitvis Gobius minutus Pallas - Grondel Aphia minuta (Risso) - Glasgrondel Cottus scorpius L. - Zeedonderpad Agonus cataphractus (L.) - Harnasmannetje Liparis lip a ris L. - Slakdolf Trachinus vipera Cuvier - Kleine pieterman 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 4 4 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 5 7 8 4 5 6 x x - x x x x x x x - x x x - x x x x x x x x x - - - X X - X X - X - - - - X - - X - - - - - - - X - - X - - - - - - - - - - - - - - - X - X X - X - - - - - - - - - X X X X - X X - X X X X X X - - X X X X - X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X - X X X X X X - X - - - X X X X ------- - X X - - - X - X X - - - - X - X - - - - - - - X - X X -
Verklaring van de symbolen : x aanwezig maar aantal onbekend - niet aanwezig op bedoeld station = aantal niet vermeld 1 of minder dan 1 exemplaar per 1000 2-5 exemplaren per 1000 m 6-20 exemplaren per 1000 m^ 21-50 exemplaren per 1000 51-100 exemplaren per 1000 m^ 101-500 exemplaren per 1000 m^ 501-2000 exemplaren per 1000 m^ 2001-5OOO exemplaren per 1000 m^ 5001-10000 exemplaren per 1000 m^ meer dan 10000 exemplaren per 1000 m
BESTANDSOPNAME BELGtSCHE KUST(9) PO SH tes DER STAH O NS PERIODE :l- 4 H 2-4 - 7 4
ZUURTEGRAAD(pH) PERIODE :1-4/12-4-'74
51 3 0 ' * * Zee brugge Oostende CRANGON CRANGON 4 1-4 7 MM Nieuwpoort GARNAAL S t u k s p e r tooq 5! -m PERIODE : 1-4 / 1 2-4 -7 4
Z ee brugge 51"15 CRANGON CRANGON 48-53 MM Û o s )0 * GARNAAL Stuks per tooo I I - 50 5]-]nc ^ PERIODE : 1-4/12-4-74 HI-5M
5 1 1 5 f CRANGON CRANGON 5 4-67 MM Nieuwpoort GARNAAL S t u h p e r IQOO S)-'0 PERIODE : 1-4 / 1 2-4 -7 4 ÜÜ-5CQ
Zee brugge 51 CRANGON CRANGON ^ 6 8 MM ü o GARNAAL 2-5 # Stuks per )[)[)[) 6-tn PERiODE :1-4/1 2-4 -7 4 ] ) - S G
PLEURONECTES PLATESSA ^12 CM SCHOL n o - 1 *.-5 ^ Stxh per MOQ PERIODE :1-4/12-4-74
PLEURONECTES PLATESSA n o 13-19 CM - ] * SCHOL - * Stub per 100Q PERIODE :1-4/12-4-74
PLEURONECTES PLATESSA C 0 2 0-2 4 CM -c1 # i-6 ^ SCHOL Stuks per!000 PERIODE : 1-4/12-4-74
Z e e brugge 51 15' PLEURONECTES PLATESSA 0 O ^ 25 CM < 1 # SCHOL Stuks per I000 PERIODE :1-4/12-4-74,-E ^
51 15 PLEURONECTES HMANDA n o - ] ^10 CM * SCHAR Stults per toot) 6-)C PERIODE :1-4/12-4-74
Zee brugge PLEURONECTES 0 o HMANDA < l * 11-13 CM '-S # SCHAR 6-tO Stuks per HMO PERIODE : 1-4/12-4 -74
51 15' PLEURONECTES a o LtMANDA - 1 t 14-19 CM )-5 SCHAR 6-!Q Stuks per tooo PERtODE :1-4/12-4-'74
Zee brugge PLEURONECTES DMANDA tl o - 1 * ^ 2 0 C)V) SCHAR Stuks per )ÜQO PERIODE :1-4/l2-4-74 - #
GADUS MERLANGUS ^ 20 C)V] WtJTtNG PERIODE : 1-4/12-4-74
GADUS MERLANGUS 21-29 CM 0 o WIJTING -c ] # Stuks per MUM PERtODE 1-4/12-4-74
Zee brugge 51 15 SOLEA ^ 12 CM SOLEA 0 0 -! * TONG - * Stuks per ]000 i-n PERIODE :1-4/12-4-74 * " #
CLUPEA SPROT S t u h p e r ]Qt)[] SPRATTUS o o --! * ^ ' - 5 ^ PERIODE :)-4 / 1 2-4 -7 4
51' CLUPEA HARENGUS HARING S t u h p e r todo m? 0 0-1 * 1-5 * 6 10 * PERIODE : 1-4/12-4-74
HYDROZOA POLIEPEN Bram per!m0 PERIODE : 1 4/12 4'74 0 o # 6-H # ]l-20 ;i- 50 5)-]M * * *
51 15 ANTHOZOA 0 0 ANEMONEN * 2-5 * Bram per!qqq 5-H * t!-2ü PERIODE : 1-4/12-4-74 2!-5ü * *
* Wet ui tz onder^ van de soorten die in associatie met Hydrozoa voorkomen. ANNELtDA' 0 O GELEDE WORMEN ^ 6 * 6-20 * Cram per 1000 21-50 * PERIODE : 1-4/12-4-74 5!-mo )0l-500 * *
B R Y O Z O A n 0 MOSDIERTJES < 5 w 6-2Q # Bram per 1000 21-sn PERIODE : 1-4/12-4-74 5)-)ee im-snn * *
Zee brugge MACROPtPUS HOLSATUS ZWEMKRAB Aantal per ]000 0 o S U * E -te # l! - 2 t 2t-5 Q PERIODE : 1-4/ 12-4-74 5t-H I)
o Z ee brugge 5 1 1 5 ' ASTERtAS RUBENS ZEESTER 0 0 =S I * 2-6 # Aantal per I000 H-2Q PERIODE : 1-4/12-4-74 2)-5G
A * + Zee brugge 5 1 1 5 f * o Nieuwpoort O ostende OPH!URA 0 O TEXTURATA < 5 # 6-20 SLANGSTER 2 1-5 0 * Aantal per H M!) 51-100 * PERIODE : 1 4 / 1 2-4 - 7 4 101-500 *
51 15 G O B t U S M I N U T U S G R O N D E L Aantal per )00Q P E R I O D E : 1-4/12-4-74 n 0 ^ 5 # 6 10 * H -2 0 2 1-5 0 51-100 * * *