Knorhaan 41 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Transcriptie

1 augustus 04 Knorhaan 4 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Ecursieprogramma Verslag ecursie 8 mei, Goeree Verslag ecursie 5 juni, Wijk aan Zee, Noordpier Verslag ecursie juli, Petten Strandvondsten Invasie van eendenmosselen op Teelse strand Soortenrijke vloedmerken op het strand bedreigd Foto's voor zover niet bij het artikel vermeld: Pieter Korstanje, Wilbert Kerkhof, Linda Keesman en Henk Witte. Coördinator: Henk Witte, tel witte43@gmail.com Ecursieprogramma Verzamelen bij station Alkmaar-Noord (parkeerterrein bij huisartsenpost) tenzij anders vermeld. Aanmelden bij Henk Witte witte43@gmail.com Zondag 0 augustus Huisduinen (bij Nogal Wiedus), uur. Vertrek Alkmaar.5 uur. Zondag 4 september Strand Tweede Maasvlakte, uur. Vertrek Alkmaar 0.30 uur. Zondag 5 oktober Petten, uur. Verzamelen bij de strandopgang op de overgang van dijk naar duinen (met auto via Korfwaterweg). Aanmelden niet nodig. Zaterdag 5 november Zandmotor/Hoek van Holland, strandopgang Monster Molenweg, uur. Vertrek Alkmaar.45 uur. Zaterdag 3 december IJmuiden, strand Zuidpier, uur. Vertrek Alkmaar 3.5 uur. zandsuppletie Hondsbossche Zeewering, 6 juli 04

2 augustus 04 Verslag ecursie Goeree, 8 mei 04 Tijd: 0.00 tot 5.00 uur Aantal deelnemers: 4 Weersomstandigheden: ZO 3, º C We hebben ons ditmaal beperkt tot het haventje bij Ouddorp, het strand aan de zuidkant van de Brouwersdam (incl. de spuisluis) en het strand aan de noordkant van de Brouwersdam (een bliksembezoek). viltwier In het haventje van Ouddorp lieten vier soorten zakpijpen zich goed bekijken en fotograferen: de paarse geleikorst, de knotszakpijp, de doorschijnende zakpijp en de slingerzakpijp. De bloemdieren lieten zich vertegenwoordigden door de slibanemoon (), paardenanemoon (), golfbrekeranemoon () en weduweroos (emeen). Viltwier was ons bij eerdere bezoeken nog niet opgevallen. Van de asgrauwe keverslak zagen we twee eemplaren. Het is altijd weer leuk om fuikhorens over de bodem te zien rondschuifelen. asgrauwe keverslak Bij de spuisluis zagen we weer de nodige levende purperslakken, schaalhorens en paardenanemomen. Het strand aan de zuidkant van de Brouwersdam leverde weer heel wat leuke vondsten op. We vonden hier één eemplaar van Sphaenotrochus sp., een koraaldiertje dat net als de zeeanemonen behoort tot de bloemdieren. Op zuidelijker Zeeuwse stranden hebben we deze soort ook gevonden. De met afstand meest bijzondere schelpensoort was Haminoea navicula. Linda Keesman vond thuis twee fragmenten in het meegenomen gruis. Zij heeft een foto geplaatst op de openbare facebook-groep van de Nederlandse Macologische Vereniging (NVM). Na een discussie tussen schelpenkenners werd deze naam vastgesteld. Het is de tweede, mogelijk derde, vondst van deze soort van de Nederlandse stranden. gewone steurgarnaal

3 augustus 04 Een greep uit de overige vondsten: 4 zwakgeribte olifantstand, sleutelgathoren, gewone schotelhoren, asgrauwe tolhoren, 9 melkwit traliedrijfhorentje, 8 gewone wenteltrap, witte wenteltrap, groot glanshorentje, 8 gekielde cirkelslak, koffieboontje, stekelhoren, kleine fuikhoren, gewone trapgevel. hoge trapgevel, emeen de melkwitte arkschelp, vrij emeen de bonte mantel, 6 dubbeltjesschelp, Parvilucina scaldensis, Astarte cf. sulcata, Digitaria digitaria, Claibornicardia aalterensis, Sphaenotrochus sp., sleutelgathoren, scheve kokkel, geknobbelde schotelhoren, koffieboontje en zwakgeribte hartschelp, 5 korfmossel en olifantstand korfschelp, Tijdens het bliksembezoek aan de noordkant van de Brouwersdam vonden we een flink aantal levende stompe alikruiken. Dankzij een paar grepen in het schelpengruis hadden we uiteindelijk toch nog een aardige soortenlijst, met o.a.: geplooide rotsboorder, 47 melkwit traliedrijfhorentje, vliezig drijfhorentje, 5 gewone wenteltrap, 3 gekielde cirkelslak en gewone trapgevel. De soortenlijsten staan achter in deze nieuwsbrief. Haminoea navicula Cryptosula pallasiana (mosdiertje) 3

4 augustus 04 achtergrond: Japanse knotszakpijp slingerzakpijp levende zeepokken Japanse knotszakpijp Ook een slingerzakpijp paarse geleikorst 4

5 augustus 04 strand zuidzijde Brouwersdam hoge trapgevel eikapsels purperslak bij spuisluis in Brouwersdam Verslag ecursie Wijk aan Zee (Noordpier), 5 juni 04 Tijd: 4.00 tot 6.00 uur Aantal deelnemers: 6 Weersomstandigheden: N 4, 8º C Ondanks het veelvuldig voorkomen van de glanzende tepelhoren was er geen veelbelovend gruis te vinden. Mede hierdoor werden er weinig bijzondere soorten gevonden. Opvallend was het grote aantal paardenanemonen in een nis tussen de stenen van de pier. Vermeldenswaardig zijn verder de vondsten van noorse hartschelp, grijze tapijtschelp, gewone wenteltrap en zeevitrage, een kolonie mosdiertjes. 5

6 augustus 04 Groenwieren Zeesla (Ulva spec.). Algemeen. Darmwier (Enteromorpha spec.). Algemeen. Bruinwieren Knotswier (Ascophyllum nodosum). Blaaswier (Fucus vesiculosus). Algemeen. Kleine zee-eik (Fucus spiralis). Algemeen. Roodwieren Purperwier (Porphyra purpurea). Algemeen. Neteldieren bloemdieren Paardenanemoon (Actinia equina). Algemeen op pier. strand bij Noordpier schijfkwallen Oorkwal (Aurelia aurita). Algemeen. Blauwe haarkwal (Cyanea lamarckii). Algemeen. Kompaskwal (Chrysaora hysoscella). hydroidpoliepen Zeerasp (Hydractinia echinata). Op fuikhorens en tepelhorens. Lange zeedraad (Obelia longissima). Vrij emeen. Ringwormen borstelwormen Schelpkokerworm (Lanice conchilega). Algemeen. Goudkammetje (Lagis koreni). Enkele. Geleedpotigen kreeftachtigen Noordzeekrab (Cancer pagurus). Enkele, niet levend. Gewone strandkrab (Carcinus maenas). Enkele, niet levend. Gewone zwemkrab (Liocarcinus holsatus). Algemeen, niet levend. gewone tepelhoren Breedpootkrab (Portumnus latipes). Algemeen, niet levend. Blaasjeskrab (Hemigrapsus sanguineus). schaar. Gewone heremietkreeft (Pagurus bernhardus). Enkele, niet levend. Kleine heremietkreeft (Diogenes pugilator). Algemeen, niet levend. Weekdieren buikpotigen Gewone schaalhoren (Patella vulgata). Enkele, levend op pier. Gewone alikruik (Littorina littorea). Algemeen. 6

7 augustus 04 Ruwe alikruik-comple (Littorina saatilis s.l.). Levend op pier. Wadslakje (Hydrobia ulvae). Enkele. Gewone wenteltrap (Epitonium clathrus). Gewone tepelhoren (Euspira catena). Vrij emeen. Glanzende tepelhoren (Euspira nitida). Zeer emeen. Wulk (Buccinum undatum). Vrij emeen, ook clusters eikapsels. Gevlochten fuikhoren (Nassarius reticulatus). Algemeen. Grof geribde fuikhoren (Nassarius nitidus). Vrij emeen. tweekleppigen Gewone mossel (Mytilus edulis). Zeer emeen, ook doubletten. Gewone oester (Ostrea edulis). Vrij emeen. Japanse oester (Crassostrea gigas). Vrij emeen. Gewone kokkel (Cerastoderma edule). Zeer emeen. Noorse hartschelp (Laevicardium crassum). Halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata). Zeer emeen. Ovale strandschelp (Spisula elliptica). Vrij emeen. Stevige strandschelp (Spisula solida). Enkele. Grote strandschelp (Mactra corallina cinerea). Algemeen. Gewone otterschelp (Lutraria lutraria). Algemeen. Amerikaanse zwaardschede (Ensis directus). Tere platschelp (Tellina tenuis). doublet. Rechtsgestreepte platschelp (Tellina fabula). Algemeen, ook doubletten. Nonnetje (Macoma balthica). Algemeen, ook doubletten. Zaagje (Dona vittatus). Enkele. Platte slijkgaper (Scrobicularia plana). Enkele. Witte dunschaal (Abra alba). Vrij emeen. Gewone Venusschelp (Chamelea striatula). Enkele. Gewone tapijtschelp (Venerupis senegalensis). Enkele. Grijze tapijtschelp (Paphia aurea senescens). Strandgaper (Mya arenaria). Enkele. Afgeknotte gaper (Mya truncata). Amerikaanse boormossel (Petricola pholadiformis). Algemeen. Witte boormossel (Barnea candida). Vrij emeen. Ruwe boormossel (Zirfaea crispata). paardenanemonen Mosdiertjes Zeevitrage (Conopeum reticulum). tussen Noordpier en Wijk aan Zee 7

8 augustus 04 Stekelhuidigen Zeeklit (Echinicardium cordatum). Enkele fragmenten. Zeeboontje (Echinocyamus pusillus). Enkele. Verslag ecursie Petten, juli 04 Tijd:.30 tot 4.30 uur Aantal deelnemers: 6 Weersomstandigheden: ZW, 3º C Een etra leuke ecursie vanwege de deelname van drie leden van de Strandwacht KatwijkNoordwijk. Vanaf het strand hadden wij zicht op de vooroeversuppletie ter versterking van de Hondsbossche Zeewering. Dat deze suppletie directe gevolgen had voor het aanspoelsel bij Petten bleek o.a. uit de vondsten van nagelkrab, 6 helmkrab en scharen van de molgarnaal. De gorgelpijp, een hydroidpoliep, was vrij emeen aanwezig. Van zowel de slibanemoon als de paardenanemoon vonden we één eemplaar. Ook raapten we een bos van 6 eikapsels van de hondshaai op. Verder lagen er o.a. scheefhoren, gewone wenteltrap, eikapsels van de gevlochten fuikhoren, wijde mantel (recent), geknobbelde hartschelp, vrij emeen fragmenten van de kleine zwaardschede, 3 fragmenten van de grote zwaardschede en grijze tapijtschelp. Er lagen veel schelpen op het strand en een heel klein deel daarvan was veelbelovend gruis. Een zeldzame vondst daarin was een vers eemplaar van het geribt zeeklitschelpje. Verder een tweede scheefhoren en nog drie gewone wenteltrapjes, 8 vliezig drijfhorentje, 8 muizenkeuteltje, Bittium jadertinum, gewone penhoren, melkwit priemhorentje, oubliehoren, kleine platschelp, ovale venusschelp en korfschelp. Groenwieren Darmwier (Enteromorpha spec.). Zeer emeen. Bruinwieren Knotswier (Ascophyllum nodosum). Algemeen. Blaaswier (Fucus vesiculosus). Zeer emeen. Roodwieren Purperwier (Porphyra purpurea). Zeer emeen. Neteldieren bloemdieren Slibanemoon (Sagartia troglodytes). Paardenanemoon (Actinia equina). hydroidpoliepen Zeerasp (Hydractinia echinata). Op wulk en gevlochten fuikhoren met zeerasp fuikhoren. Gorgelpijp (Tubularia laryn). Vrij emeen. Ringwormen borstelwormen Schelpkokerworm (Lanice conchilega). Algemeen. 8

9 augustus 04 Goudkammetje (Lagis koreni). Geleedpotigen kreeftachtigen Pestarella tyrrhena ( molgarnaal ), foto van website crustacés décapodes macroures Noordzeekrab (Cancer pagurus). Algemeen. Gewone strandkrab (Carcinus maenas). Algemeen, ook levend juveniel. Gewone zwemkrab (Liocarcinus holsatus). Algemeen. Breedpootkrab (Portumnus latipes). Vrij emeen. Nagelkrab (Thia scutellata). Helmkrab (Corystes cassivelaunus). 6 Kleine heremietkreeft (Diogenes pugilator). Vrij emeen, levend. Molgarnaal (Pestarella tyrrhena). schaar. Gewone garnaal (Crangon crangon). Algemeen in emmertjes. Weekdieren buikpotigen Scheefhoren (Lacuna vincta). Gewone alikruik (Littorina littorea). Algemeen. Ruwe alikruik-comple (Littorina saatilis s.l.). Algemeen. Wadslakje (Hydrobia ulvae). circa 60 e. Vliezig drijfhorentje (Rissoa membranacea). 8 Muizenkeuteltje (Bittium reticulatum). 8 Bittium jadertinum schaar van molgarnaal Gewone penhoren (Turritella communis). Gewone wenteltrap (Epitonium clathrus). 4 Gewone tepelhoren (Euspira catena). Vrij emeen. Glanzende tepelhoren (Euspira nitida). Algemeen. Wulk (Buccinum undatum). Enkele fragmenten, 4 juveniel, cluster eikapsels. Gevlochten fuikhoren (Nassarius reticulatus). Enkele, 4 juveniel, eikapsels. Grof geribde fuikhoren (Nassarius nitidus). 9

10 augustus 04 Melkwit priemhorentje (Turbonilla lactea). Oubliehoren (Retusa obtusa). tweekleppigen Gewone mossel (Mytilus edulis). Zeer emeen, ook levend en met vleesresten. Wijde mantel (Aequipecten opercularis). recent. Gewone oester (Ostrea edulis). Enkele. Ovaal zeeklitschelpje (Tellimya ferruginosa). Enkele. Geribd zeeklitschelpje (Montacuta substriata). Tweetandschelpje (Mysella bidentata). Enkele. Gewone kokkel (Cerastoderma edule). vooroeversuppletie bij Petten Zeer emeen. Brakwaterkokkel (Cerastoderma lamarcki). Aanwezig. Geknobbelde hartschelp (Acanthocardia tuberculata). Noorse hartschelp (Laevicardium crassum). Enkele. Halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata). Zeer emeen. Ovale strandschelp (Spisula elliptica). Algemeen. Stevige strandschelp (Spisula solida). Vrij emeen. Grote strandschelp (Mactra corallina cinerea). Enkele eemplaren. Gewone otterschelp (Lutraria lutraria). Algemeen. Amerikaanse zwaardschede (Ensis directus). Zeer emeen. Grote zwaardschede (Ensis arcuatus). 3 Slanke kleine zwaardschede (Ensis ensis ensis). Vrij emeen. Rechtsgestreepte platschelp (Tellina fabula). Vrij emeen. Kleine platschelp (Tellina pygmaea). Nonnetje (Macoma balthica). Vrij emeen. Zaagje (Dona vittatus). Vrij emeen. Platte slijkgaper (Scrobicularia plana). Gewone Venusschelp (Chamelea striatula). Vrij emeen. Gewone tapijtschelp (Venerupis senegalensis). Grijze tapijtschelp (Paphia aurea senescens). Ovale venusschelp (Timoclea ovata). Korfschelp (Corbula gibba gibba). Strandgaper (Mya arenaria). Amerikaanse boormossel (Petricola knotswier pholadiformis). Witte boormossel (Barnea candida). Slotfragmenten vrij emeen, acc. schelpstuk. Ruwe boormossel (Zirfaea crispata). Enkele, ook juveniele doubletten. koppotigen Gewone zeekat (Sepia officinalis). Enkele rugschilden.

11 augustus 04 Mosdiertjes Harige vliescelpoliep ( Electra pilosa). Enkele clusters. Stekelhuidigen Zeeklit (Echinicardium cordatum). Algemeen. Zeeboontje (Echinocyamus pusillus). Algemeen. Gewone zeester (Asterias rubens). Vrij emeen. Gewone slangster (Ophiura ophiura)., losse armen vrij emeen Vissen Hondshaai (Scyliorhinus canicula). bos met 6 eikapsels. Strandvondsten Linda Keesman, St. Maartenszee, 0 mei. Hier nog wat leuke vondsten. Vooral met de prismatische dunschaal ben ik blij. 4 gekielde cirkelslak, melkwitte traliedrijfhoren, 3 muizenkeutel, wenteltrap, juv. wijde mantel, kleine platschelp, prismatische dunschaal, noorse hartschelp, geknobbelde hartschelp, eikapsel hondshaai. Henk Witte, Camperduin, 3 juli. De vorderingen van de zandsuppletie voor de Hondsbossche Zeewering bekeken.bij Camperduin is al een stukje opgespoten. Daar mag je natuurlijk niet komen. Aan de noordkant van de eerstvolgende strekdam begon zich bij laag water al een strandje te ontwikkelen. Er lag behoorlijk wat aanspoelsel, hoofdzakelijk wit van de stukjes zeeklit. Ook brokstukken van kortgeleden nog levende zeeklitten. Verder slangsterren, diverse krabbensoorten waaronder de nagelkrab, tientallen scharen van de molgarnaal en doubletten met vleesresten van onder meer venusschelp en rechtsgestreepte platschelp. Wat (niet al te fris ruikend) aanspoelsel mee naar huis genomen met als resultaat onder andere: gewone papierschelp, prismatische dunschaal, 3 kleine platschelp, tweetandschelp, 6 ovale zeeklitschelp en juveniele gevlochten fuikhoren. De strekdammen worden al wat zanderiger. Nog even een oude schaalhoren over zijn bol gestreken. Jannie Nijman, Camperduin, juli. In wit gruis net achter het lijntje van de zandsuppletie gevonden: wadslakjes, stomp traliehorentje, doubletten en losse kleppen tweetandschelp, losse kleppen ovaal zeeklitschelp en kleine astarte (best leuk). schaalhoren met zeepokken

12 augustus 04 Henk Witte, Petten, 4 juli. Even op het strand gekeken, Leek minder interessant dan het toegangspad waar de gaten werden opgevuld met kleischelpen. Zowaar een mooie artemisschelp. Invasie van eendenmosselen op Teelse strand Bericht uitgegeven door Ecomare op vrijdag 3 mei 04 Miljoenen lagen er op het Teelse strand, weggekropen onder de bossen knotswier waaraan ze zich hadden vastgehecht. De in Nederland zeldzame geplooide eendenmosselen spoelden afgelopen week massaal aan op het eiland. Ecomare-medewerkster Sytske Dijksen ontdekte ze en maakte er mooie foto s en een filmpje van. Drijvende oceaanreizigers Geplooide eendenmosselen leven in de warmere delen van de oceanen en in de Middellandse Zee. Als ze uit het ei komen, hechten de piepkleine eendenmosseltjes zich vast aan allerlei materialen, zoals in dit geval knotswier. Maar ook op plastic lukt het prima. Eendenmosselen (foto: Foto Fitis, Sytske Dijksen) Zodra hij volwassen is, maakt de geplooide eendenmossel zich los van de ondergrond en bouwt een drijfblaas. Hangend onder zijn eigen drijvende, zelfgemaakte boei, reist hij de zeeën over. Geen andere eendenmossel doet dat. Transparant Eendenmosselen zijn familie van krabben, kreeften en zeepokken. Ze zoeken voedsel door met waaierhandjes plankton uit het water te filteren. Het zijn net kleine harkjes. Omdat geplooide eendenmosselen doorzichtig zijn, kan je goed zien hoe ze hun waaierhandjes naar binnen halen. Meer weten? In onze encyclopedie kun je meer lezen over gewone eendenmosselen.

13 augustus 04 Tekst: Ecomare Foto: Foto Fitis, Sytske Dijksen Zie in Knorhaan 40 het verslag van de Teel-ecursie op 3 april. Bij paal 9 vonden we veel juveniele eendenmossels op eikapsels van de wulk. Dat zijn dus wellicht ook geplooide eendenmossels geweest. HW Soortenrijke vloedmerken op het strand bedreigd Bericht uitgegeven door EIS Kenniscentrum Insecten en Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op dinsdag juli 04 Wat aanspoelt op onze stranden hoopt zich op in vloedmerken. Algen vormen de belangrijkste component, naast allerlei zeedieren als kwallen en weekdieren en menselijk afval. Een hele gemeenschap van gespecialiseerde diertjes vindt hier alles om zijn levenscyclus te voltooien. Maar helaas, de meeste badgasten kunnen de vloedmerken niet waarderen en met de zomervakantie in aantocht worden de stranden schoongemaakt. Hiermee verdwijnt het leefgebied van vele soorten. Als een vloedmerk op het strand komt te liggen begint meteen een afbraakproces door bacteriën en schimmels. Strandvlooien zijn ook direct ter plaatse om de en te consumeren evenals mijten en springstaarten die de bacteriën en schimmels weer eten. Rovers als kevers en spinnen profiteren van de aanwezigheid van deze kleine diertjes. Vogels zoeken de vloedmerk af op zoek naar de wat grotere diertjes om op te eten. Ook de in het zand levende wormen profiteren van organisch materiaal (plankton) dat de zee aanvoert. Een uitgebreide vloedmerk vol leven (foto: Gerhard Cadée) Wiervliegen Aangespoeld zeewier heeft een geheel eigen gemeenschap van vliegen. In Nederland zijn zo n zestien soorten vliegen waarvan de larven zich uitsluitend ontwikkelen in rottend zeewier. Onderling zijn er verschillen tussen de soorten. Helcomyza ustulataheeft bijvoorbeeld een voorkeur voor zeewier dat hoger op het strand ligt en droger is dan waarop de meeste andere wiervliegen te vinden zijn. Fucellia maritima lijkt het niet zo nauw te nemen en is dan ook veruit de emeenste soort en vaak in zeer grote aantallen aanwezig op het strand, ook als er

14 augustus 04 op het oog maar weinig zeewier aanwezig is. Ook qua gedrag zitten er verschillen tussen de soorten: Helcomyza ustulata en Fucellia maritima vliegen bij verstoring op om slechts meters verder weer te gaan zitten op het strand. Coelopa- en Orygma-soorten daarentegen zitten veelal daadwerkelijk op of zelfs tussen het zeewier en kruipen bij verstoring hier ook in weg. De soorten uit het genus Chersodromia doen hier nog een schepje bovenop: bij de meeste soorten zijn de vleugels gereduceerd of helemaal afwezig en zij zijn echt aangewezen op het wier als schuilplek. Bij het rondlopen op het zand herinneren ze ook eerder aan een spinnetje dan aan een vlieg. Stuk voor stuk zijn wiervliegen bijzondere en intrigerende soorten. Daar waar de aangespoelde pakketten het dikst zijn vindt je de meeste soorten, soms in enorm hoge aantallen. De wiervlieg Fucellia maritima (foto: Joke van Erkelens) Vogels Maar het blijft niet bij kleine beestjes die zich thuis voelen op het strand. Meeuwen eten aangespoelde zeedieren en scholeksters pakken de wormen uit het zand. De steenlopers vertonen typisch foerageergedrag, waarbij de liggende en omgekeerd worden, zodat ze strandvlooien kunnen vangen. Ook spreeuwen foerageren geregeld op het strand en lijken een voorkeur te hebben voor de strandvliegenlarven. Bedreigingen Het strand herbergt weinig primaire producenten, zoals planten en en, die aan de basis staan van de voedselketen. In en op het strand levende organismen zijn dan ook afhankelijk van de aanvoer van voeding vanuit zee. Het is dus een vrijwel compleet gesubsidieerd ecosysteem. Olievervuiling en strandsuppleties bedreigen de vloedmerken ernstig. Steenlopers zochten hier voedsel onder de Maar de grootste bedreiging vormen de badgasten, op een groenen (foto: Gerhard Cadée) indirecte manier. Zij kunnen de natuurlijke vloedmerk vaak niet waarderen. Spoelen er veel en of stervende weekdieren aan, dan kan dit overigens inderdaad tot stankoverlast leiden. Schoonmaakacties moeten dan zorgen dat toeristen niet

15 augustus 04 wegblijven. Het afvoeren van deze vloedmerken betekent echter wel het dichtdraaien van de subsidiekraan voor een boeiende soortengemeenschap en ter plekke het einde voor vele soorten. En voor kinderen die graag schelpen en diertjes zoeken wordt het strand er ook een stuk saaier door! Het pluksgewijs laten liggen van de vloedmerk of het bij elkaar brengen van de vloedmerk op minder druk bezochte stranddelen is dan wellicht een oplossing voor mens en dier waar eens onderzoek naar gedaan zou moeten worden. Schoonmaakacties op het strand verwijderen een soortenrijke levensgemeenschap van de vloedmerk (foto: Sytske Dijksen) Meer hierover is te lezen in Entomologische berichten nr 74. Tekst: Gerhard C. Cadée, NIOZ & John T. Smit, EIS Kenniscentrum Insecten Foto s: Gerhard C. Cadée, NIOZ; Joke van Erkelens; Sytske Dijksen, Foto Fitis

16 augustus 04 Soortenlijst ecursie Goeree, 8 mei 04. Haventje Ouddorp. Brouwersdam Zuid (Schouwen) 3. Brouwersdam Noord (Goeree) Groenwieren Zeesla (Ulva spec.). Viltwier (Codium fragile). Bruinwieren Japans bessenwier (Sargassum muticum). Kleine zee-eik (Fucus spiralis). Roodwieren Iers mos (Chondrus crispus). Rood horentjeswier (Ceramium rubrum). Purperwier (Porphyra purpurea). Neteldieren bloemdieren Sphaenotrochus sp. (koraal) Slibanemoon (Sagartia troglodytes). Paardenanemoon (Actinia equina). Weduweroos (Sagartiogeton undatus) Golfbrekeranemoon (Diadumene cincta). schijfkwallen Oorkwal (Aurelia aurita). hydroidpoliepen Obelia bidentata 3 vrij. Ribkwallen Meloenkwalletje (Beroë cucumis). Ringwormen borstelwormen Schelpkokerworm (Lanice conchilega). Geleedpotigen kreeftachtigen Gewone strandkrab (Carcinus maenas). Gewone steurgarnaal (Palaemon elegans) zeer

17 augustus 04 Weekdieren keverslakken Asgrauwe keverslak (Lepidochitona cinerea). buikpotigen Sleutelgathoren (Diodora graeca). Gewone schotelhoren (Acmaea virginea) Gewone schaalhoren (Patella vulgata). Asgrauwe tolhoren (Gibbula cineraria). Stompe alikruik (Littorina obtusata). Gewone alikruik (Littorina littorea). Ruwe alikruik-comple (Littorina saatilis s.l.). Wadslakje (Hydrobia ulvae). Melkwit traliedrijfhorentje (Alvania lactea). Vliezig drijfhorentje (Rissoa membranacea). Muizenkeuteltje (Bittium reticulatum). Turritella spec. Gewone wenteltrap (Epitonium clathrus). Witte wenteltrap (Epitonium clathratulum). Groot glanshorentje (Eulima glabra). Gekielde cirkelslak (Tornus subcarinatus). Gewone tepelhoren (Euspira catena). Glanzende tepelhoren (Euspira nitida). Koffieboontje (Trivia sp.) Muiltje (Crepidula fornicata). Purperslak (Nucella lapllus). Stekelhoren Ocenabra erinaceus). Wulk (Buccinum undatum). Gevlochten fuikhoren (Nassarius reticulatus). Grof geribde fuikhoren (Nassarius nitidus). Kleine fuikhoren (Nassarius pygmaeus). Gewone trapgevel (Oenopota turricula). Hoge trapgevel (Bela nebula). Oubliehoren (Retusa obtusa). Haminoea navicula Zoetwaterneriet (Theodois fluviatilis). Vijver-pluimdrager (Valvata piscinalis). Grote diepslak (Bithynia tentaculata). Ovale poelslak (Radi balthica). tweekleppigen Melkwitte arkschelp (Striarca lactea). Gewone mossel (Mytilus edulis). Bonte mantel (Mimachlamys varia). Gewone oester (Ostrea edulis). vrij. zeer zeer vrij. vrij fragm zeer zeer vrij. vrij zeer zeer zeer 3 3

18 augustus 04 Japanse oester (Crassostrea gigas). vrij Dubbeltjeschelp (Lucinella divaricata). Parvilucina scaldensis Tweetandschelpje (Mysella bidentata). Astarte cf. sulcata Digitaria digitaria Claibornicardia aalterensis Gewone kokkel (Cerastoderma edule). zeer Brakwaterkokkel (Cerastoderma lamarcki). Scheve kokkel (Parvicardium eiguum) Geknobbelde hartschelp (Acanthocardia tuberculata). Noorse hartschelp (Laevicardium crassum). Halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata). Ovale strandschelp (Spisula elliptica). Stevige strandschelp (Spisula solida). Grote strandschelp (Mactra corallina cinerea). Amerikaanse zwaardschede (Ensis americanus). Tere platschelp (Tellina tenuis). Rechtsgestreepte platschelp (Tellina fabula). Nonnetje (Macoma balthica). Zaagje (Dona vittatus). Platte slijkgaper (Scrobicularia plana). Witte dunschaal (Abra alba). Gewone tapijtschelp (Venerupis senegalensis). Korfmossel (Corbicula cf. fluminalis). Korfschelp (Corbula gibba gibba). Strandgaper (Mya arenaria). Afgeknotte gaper (Mya truncata). Geplooide rotsboorder (Saicavella jeffreysi). Amerikaanse boormossel (Petricola pholadiformis). Witte boormossel (Barnea candida). Ruwe boormossel (Zirfaea crispata). Erwtenmossel spec. olifantstandjes Zwakgeribte olifantstand (Dentalium vulgare). Mosdiertjes Cryptosula pallasiana Tricellaria inopinata Stekelhuidigen Zeeklit (Echinicardium cordatum). Zeeboontje (Echinocyamus pusillus). Gewone zeester (Asterias rubens). aanwezig 6 zeer zeer zeer zeer 5 vrij. zeer 7 zeer zeer vrij zeer 4 vrij. vrij. vrij vrij

19 augustus 04 Zakpijpen Paarse geleikorst (Botryllus schlosseri). Knotszakpijp (Styela clava). Doorschijnende zakpijp (Ciona intestinalis). Slingerzakpijp (Botrylloides violaceus).