Tentoonstelling De jonge stad ziet de stad als één grote speeltuin De stad door de ogen van een kind Dingeman Deijs Architects doet ontwerpend onderzoek naar spel en beweging in de stad. De architecten spelen in op de maatschappelijke vraag naar meer bewegingsruimte voor kinderen. De jonge stad toont ruimtelijke interventies die voor meer spel en beweging zorgen. Antwerpen en de wijk Haringrode in het bijzonder gelden als test case. (van 07/02/2018 tot 31/03/2018 in desingel, Antwerpen) Pieter Bruegel de Oude, Kinderspelen, olieverf op paneel, 118x161 cm, 1560
Koning auto Eerst het goede nieuws: gezinnen blijven vandaag (langer) in de stad wonen. Dat stelde Steven Samyn vast in De Morgen: De evolutie vindt bijna integraal plaats in Antwerpen, Gent, Leuven en Mechelen. De totale netto-aangroei van de jonge gezinnen in de stad is zelfs hoger dan die van de twintigers. (Jonge gezinnen kiezen voor de stad, De Morgen, 26 maart 2013) Dingeman Deijs Architects stelt vast dat de huidige infrastructuur van de Vlaamse steden op het vlak van ruimtegebruik vaak niet beantwoordt aan de noden van deze gezinnen. Straten en buurten zijn doorheen de tweede helft van de twintigste eeuw vooral het domein van de auto geworden. Hierdoor hebben ze hun belangrijke functie als sociaal weefsel, ontmoetingsplek en speelruimte geleidelijk verloren. Bij de ontwikkeling van het straatprofiel is de ruimte voor de auto extreem toegenomen en de stoepruimte afgenomen. De stad van vandaag heeft veel weg van een ravijn. We hebben onze straten zo georganiseerd dat de auto domineert en de voetgangers tegen de bergwand worden aangedrukt. Dingeman Deijs Architects Waarom is er in de stad zo n extreme ongelijkheid qua ruimtegebruik? Kan de ruimte weer teruggeven worden aan de voetganger? Kan het weer de plek worden waar sociale interactie plaats kan vinden? Zestig minuten bewegen Het ontwerpend onderzoek van Dingeman Deijs Architects focust op kinderen vanaf acht jaar. Zij zijn fysiek en psychisch klaar om zelfstandig door een wijk te wandelen en te fietsen, maar in werkelijkheid gebeurt dit zelden vanwege de gebrekkige verkeersveiligheid. Kinderen moeten dagelijks minstens zestig minuten bewegen (lopen, springen of klimmen) om gezond te zijn. Toch haalt respectievelijk slechts 14% en 21% van de elfjarige meisjes en jongens in Vlaanderen deze levensbelangrijke norm. Naast het tekort aan bewegen is er een bijkomend, en vaak onderschat probleem: kinderen zitten te veel. Kinderen in Vlaanderen zitten maar liefst zes tot negen en een half uur per dag, waarvan 40% op school. Ook buiten de schooltijd brengen ze dus een groot deel van de dag zittend door: aan tafel tijdens de maaltijden, voor de televisie of de computer of achter een bureau om hun huiswerk te maken. (bron: www.gezondleven.be) Uit wetenschappelijk onderzoek naar overgewicht in zeven Europese landen blijkt dat 20% van de kinderen in België aan overgewicht lijdt (Tijdschrift PloS- One). Onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel toont aan dat de helft van de kinderen te dik is (bln.be). Wijk Haringrode De Antwerpse wijk Haringrode is een stedelijke omgeving die vooral bestaat uit dichte bebouwing met binnengebieden. De wijk is gemengd (58% allochtoon en 42% autochtoon) en wordt omsloten door drukke autowegen die de wijk afsluiten van haar omgeving. De wijk wordt gedomineerd door straten die volledig zijn ingericht voor de auto en er is weinig open ruimte. Verharding is alom tegenwoordig en de kwaliteit van de openbare ruimte is matig. Haringrode telt elf basisscholen en er wonen ongeveer zevenhonderd kinderen (0-11 jaar) in de wijk. De enige groene plek is Het Groen Kwartier, gelegen in het hart van de wijk, een autovrij woongebied op het terrein van een voormalig militair hospitaal. Hier is het enige speelterrein van de buurt gesitueerd. In de rest van de wijk zijn geen speelplekken.
Er is een duidelijk tekort aan groene en open ruimten, speel- en sportterreinen en stille plekken. Haringrode is geen kindvriendelijke wijk, de voetganger en fietser zijn te gast in de openbare ruimte. De auto is er koning. De grote en talrijke binnengebieden in de wijk doen dienst als parkeerterreinen, en de aanwezige speelplaatsen zijn niet toegankelijk buiten de schooltijden. Interventies Dingeman Deijs Architects stelt voor om veilige fiets- en wandelpaden te creëren zodat kinderen zich zelfstandig kunnen verplaatsen. Daarnaast zien de architecten kansen in het creëren van speelaanleidingen in de openbare ruimte zodat kinderen meer bewegingsruimte krijgen. De ontwerpen bekijken de stad door de ogen van een kind. Aan de hand van ruimtelijke ontwerpingrepen (stedelijke acupunctuur) voor meer spel en beweging kan de stad zodanig ingericht worden dat ze meer is gericht op het spelende kind. Speelstraat Wijk Haringrode voor en na, Antwerpen Dingeman Deijs Architects
De bestaande speelplaatsen zijn na schooltijden gesloten en niet openbaar toegankelijk. Door ze te verbinden met de openbare ruimte en toegankelijk te maken kunnen het plekken worden die na schooltijd en in het weekend gebruikt worden als speelplekken door de kinderen uit de wijk. Haringrode zou kunnen functioneren als een grote speeltuin. Dingeman Deijs architects Veel binnengebieden in de wijk Haringrode worden gebruikt als parkeerplaats, voornamelijk door bedrijven. De hoven zijn afgesloten van de openbare ruimte. Door middel van dubbel gebruik en het openbaar maken zouden de hoven naast parkeerplekken ook speel- en sportmogelijkheden kunnen bieden. Verder is het mogelijk om in het weekend de parkeerplaatsen open te stellen voor buurtparkeren. Zo kunnen de straten in Haringrode vrij gemaakt worden en biedt dit ruimte voor verschillende doelgroepen. Restruimte_Interventie Wijk Haringrode, Antwerpen Dingeman Deijs Architects Enkele straten in de wijk kunnen gedowngraded worden voor verkeer waardoor er meer ruimte ontstaat voor voetgangers en fietsers. Hierdoor kunnen kinderen zich meer zelfstandig verplaatsen door de wijk. Daarnaast kunnen de straten een groen karakter krijgen. In het weekend en tijdens vakantieperiodes kunnen de straten tijdelijk ingericht worden als speelstraat. Tussen wegen, op kruisingen en langs het spoor bevindt zich veel restruimte, die niet of nauwelijks gebruikt wordt. Door deze plekken te activeren kunnen er verschillende speelaanleidingen ontstaan in de wijk. Op weg naar school, of in de buurt van woningen kunnen deze plekken een nieuwe betekenis krijgen in het publieke domein.
Door eenvoudige toevoegingen aan bestaande elementen (zoals verlichting, trappen, prullenbakken, en bushokjes) ontstaan er verschillende speelaanleidingen in de openbare ruimte. Plekken om te schommelen, te springen, te hangen, te rennen en te sporten. En dit speciaal ontwikkeld op maat van kinderen. Haringrode kan zo evolueren naar een wijk op maat van de mens, waar kinderen zich welkom voelen in de publieke ruimte. Binnengebieden_Interventie Wijk Haringrode, Antwerpen Dingeman Deijs Architects BWMSTR Label Ook in 2018 geven het Vlaams Architectuurinstituut en desingel het podium aan vernieuwende architectuurprojecten met een maatschappelijke meerwaarde. De jonge stad maakt deel uit van de tentoonstellingsreeks BWMSTR Label waarin werk wordt getoond van jonge onderzoeksteams die in 2016 van de Vlaams Bouwmeester het Bouwmeesterlabel (BWMSTR Label) ontvingen. DOWNLOAD PERSBEELDEN
De jonge stad productie Vlaams Architectuurinstituut en desingel Internationale Kunstcampus curator en scenograaf Dingeman Deijs Architects in samenwerking met Team Vlaams Bouwmeester tentoonstelling Wandelgangen desingel Internationale Kunstcampus wo 7 februari 2018 za 31 maart 2018 open wo zo / 14 19 uur en tijdens avondvoorstellingen tot 22u gesloten ma, di en feestdagen gratis opening wo 7 februari 2018 vernissage en openingslezing om 20u in desingel Internationale Kunstcampus gratis voor de opening reserveren via www.vai.be/inschrijvingen contact Vlaams Architectuurinstituut Egon Verleye - communicatie & PR T +32 (0)3 242 89 73 egon.verleye@vai.be desingel Internationale Kunstcampus Katrijn De Wit - coördinator pers en publieksontwikkeling T +32 (0)3 244 19 38 katrijn.dewit@desingel.be De jonge stad werd mogelijk gemaakt door: Het programma van het Vlaams Architectuurinstituut 2017-18 geniet de steun van: Reynaers Aluminium, Bulo, Gyproc, Bomarbre, Flos, Deltalight, Febelcem, Covarte en Wienerberger