8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage 1. De tien soorten geneesmiddelen met het hoogste terugbetalingsbedrag door het RIZIV in 2016 (CM-cijfers geëxtrapoleerd naar de hele bevolking) Deze 10 soorten geneesmiddelen vertegenwoordigen 64 procent van alle geneesmiddelen die in apotheken worden verkocht en die het RIZIV terugbetaalt. In het rood staan de geneesmiddelen waarvan de consumptie zou kunnen dalen mits gezonde leefgewoonten. In totaal gaat het over 8 van de 10 geneesmiddelen. Van de bloeddrukverlagers werden in 2016 het grootste aantal dosissen genomen. Therapeutische groepen RIZIV-terugbetalingen DDD-volumes Aantal patiënten % van de Belgische bevolking Immunosuppressiva 323.217.501 6.248.252 108.958 0,96% Bloeddrukverlagers 275.552.698 302.468.434 2.664.252 23,51% Bloedverdunners 212.542.518 103.061.796 1.539.861 13,59% Vetverlagers 180.038.489 131.835.044 1.673.114 14,76% Diabetesbehandeling 167.310.596 58.966.333 613.857 5,42% Behandeling van chronische 1.423.147 12,56% obstructieve bronchopneumopathie 161.998.231 46.275.678 Antivirale geneesmiddelen 108.884.258 1.333.627 24.908 0,22% Maagzuurremmers 102.058.246 93.288.015 2.072.611 18,29% Antibiotica 94.294.875 23.547.273 4.164.837 36,75% Antidepressiva 88.254.849 69.048.001 1.140.942 10,07% Terugbetalingen top 10 1.714.152.259 836.072.453 Totale terugbetaling van geneesmiddelen in apotheken 2016 2.660.072.000 1.198.978.487 % 64,44% 69,73%
2. Evolutie van de totale RIZIV-uitgaven voor de soorten geneesmiddelen in de top 10 tussen 2010 en 2016 (CM-cijfers geëxtrapoleerd naar de volledige Belgische bevolking )
3. Evolutie van het aantal patiënten voor de geneesmiddelen waarvan het gebruik verband houdt met de levenswijze (CM-cijfers geëxtrapoleerd naar volledige Belgische bevolking) Het verbruik van maagzuurremmers (in aantal dosissen) stijgt met bijna 20 procent tussen 2010 en 2016. Ook bij deze geneesmiddelen speelt levensstijl een rol: stress, voeding, alcohol,
4. Acht geneesmiddelen, acht ziekten, goede leefgewoonten om ze te vermijden Bloeddrukverlagers (antihypertensiva) Zoals de naam aangeeft, worden deze geneesmiddelen gebruikt om de bloeddruk te verlagen. Hoge bloeddruk of hypertensie kan erfelijk zijn (genetisch bepaald) maar ook leeftijd, te weinig lichaamsbeweging of overgewicht kunnen een rol spelen. Zeldzamer is hypertensie die aan ziekte of de inname van geneesmiddelen gekoppeld is. Hypertensie is soms te voorkomen en kan beter worden behandeld door gezonder te leven (lichaamsbeweging, ontspanning, voeding, ). Bloedverdunners (antithrombotica) Dit zijn verschillende geneesmiddelen ter voorkoming van het risico op trombose en coagulatieproblemen (onder meer anticoagulantia). Bij een trombose vormt zich een obstakel, een bloedklonter (thrombus), of ontstaat een vernauwing van de bloedvaten die tot de afsluiting ervan kan leiden. Tromboses kunnen erfelijk zijn en te maken hebben met langdurige immobilisatie, de inname van contraceptiva, hartfalen, maar ook en meestal hebben ze met externe factoren te maken. Bevorderende factoren hiervoor zijn onaangepaste voeding, zwaarlijvigheid, roken, hypertensie, Preventie, vooral bij ouderen, vereist dus een aanpassing van de levenswijze. Vetverlagers (lipidenverlagende middelen) Deze geneesmiddelen zijn aangewezen om de hoeveelheid vetten in het bloed te verminderen. Het betreft vooral de statines ter bestrijding van (slechte) cholesterol. Een te hoog cholesterolgehalte verhoogt het risico op een cardiovasculair falen. Behalve door leeftijd en erfelijke factoren wordt hypercholesterolemie ook bevorderd door, eens te meer, roken, diabetes, hypertensie, cholesterolrijke voeding, Preventie vereist aangepaste voeding en lichaamsbeweging. Behandeling van diabetes (type 2) Diabetes is een accumulatie van suiker in het bloed door een insulinetekort. Insuline is een hormoon dat door de pancreas wordt afgescheiden en dat de absorptie van suiker door onze lichaamscellen bevordert. Suiker is «brandstof» voor onze lichaamscellen. Diabetes wordt behandeld met insuline-inspuitingen of met pillen. Obesitas is de hoofdoorzaak van diabetes type 2: 80% van de gevallen is hieraan te wijten. Aanpassen van de levensstijl kan de kans op dit type diabetes verminderen. Behandeling van chronisch obstructieve longziekte COPD is een trage en progressieve obstructie van de luchtwegen gekoppeld aan een verslechtering van de toestand van de longblaasjes. De symptomen van chronisch obstructieve longziekte worden behandeld met cortisone en bronchodilatatoren. Zuurstoftherapie kan noodzakelijk zijn. 80 procent van de mensen met chronisch obstructieve longziekte zijn (ex-)rokers. Preventie kan door niet te roken.
Antivirale geneesmiddelen Inenting beschermt tegen meerdere virale ziekten (griep, mazelen, ), maar niet tegen allemaal. Antivirale geneesmiddelen worden gebruikt tegen herpes, virale hepatitis of aids. Eenvoudige handelingen, zoals bijvoorbeeld handen wassen, kunnen voor sommige ziektes al preventief werken. Tegen seksueel overdraagbare virale infecties blijft het condoom de meest efficiënte bescherming. Behandeling van maagzuur en gastro-oesofagale reflux Om brandend maagzuur en reflux te behandelen, soms zelfs chronisch, worden geneesmiddelen gebruikt die de productie van maagzuur remmen. Met een evenwichtige voeding, goed omgaan met stress, stoppen met roken en een gezonde Body Mass Index (BMI) zijn deze aandoeningen echter te voorkomen of kunnen de effecten verminderd worden. Antidepressiva Deze worden gebruikt voor de behandeling van depressie. Lichte vormen van depressie zijn echter te behandelen met psychotherapie, een regelmatig slaapritme, beweging, sociale contacten,