T00456 Inventaris van het archief van de Waalse Hervormde Gemeente te Vianen, 1725-1823 T.L.H. van de Sande, 2010 H.J. Postema, september 2014
INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 INVENTARIS... 5 1 STUKKEN VAN ALGEMENE AARD... 5 2 STUKKEN OVER AFZONDERLIJKE ONDERWERPEN... 5 2.1 Organisatie... 5 2.2 Ambtsdragers... 5 2.3 Registratie van lidmaten... 6 2.4 Eigendommen... 6 2.5 Financiën... 6 2.6 Archief... 7 2.7 Armenzorg... 8 BIJLAGE... 9 2
INLEIDING WAALSE HERVORMDE GEMEENTE TE VIANEN In 1725 stichtte Frederik Adolf, graaf van Lippe Detmold en heer van Vianen, de Waalse hervormde gemeente te Vianen. De kerk werd gevestigd in de kapel achter het raadhuis. In datzelfde jaar nog verkocht Frederik Adolf de heerlijkheid Vianen aan de Staten van Holland. Het aantal lidmaten liep aan het begin van de 19 e eeuw steeds verder terug en na de dood van predikant Jean Lemker in 1814 werd de gemeente opgeheven. De goederen en eigendommen van de gesupprimeerde gemeente werden door een commissie beheerd. Nadat in 1822 middels een Koninklijk Besluit bepaald was dat diverse goederen en effecten overgingen naar de Nederduitse hervormde gemeente te Vianen, had de daadwerkelijke overdracht hiervan plaats op 17 maart 1823. ARCHIEF EN INVENTARISATIE De archieven van de Waalse Kerk in Nederland zijn door voornoemde Kerk in bewaring gegeven aan de afdeling Bijzondere Collectie van de Universiteitsbibliotheek Leiden (Bibliothéque wallonne). In 2009 is het archief van de Waalse hervormde gemeente te Vianen over 1730-1823 (omvang 0,3 m 1 ) vanuit voornoemde afdeling overgebracht naar Het Utrechts Archief (HUA). De stukken bestonden uit de inv.nrs. 772 t/m 776, oorspronkelijk beschreven in een inventaris door J.W. Verburgt, waaraan later een aanvulling van drie inventarisnummers (genummerd 1-3) is toegevoegd. Naar aanleiding van de overbrenging van het archief naar HUA is besloten om de stukken beschreven door Verburgt en de aanvulling te integreren in een nieuwe inventaris. Aangezien in diverse gevallen niet met zekerheid vastgesteld kon worden of het stukken van de predikant, kerkenraad of diaconie betrof, is ervoor gekozen om alle stukken geïntegreerd te beschrijven. In verband met de aansluiting van Vianen bij het Regionaal Historisch Centrum Zuidoost Utrecht (RHCZOU), is dit archiefje in maart 2014 vanuit Utrecht naar Wijk bij Duurstede overgebracht. Daarnaast bevonden zich nog niet geïnventariseerde stukken van de Waalse gemeente in het gemeentehuis van Vianen. Dit gedeelte, met een omvang van 0,24 m 1, is op 25 maart 2014 naar het RHC Zuidoost Utrecht overgebracht en samengevoegd met het hiervoor beschreven archiefgedeelte, afkomstig van HUA. Het betreft met name de inventarisnummers 3, 8-9, 16, 21-43, 50-51. Hierbij is tevens de inventaris uit 2010 herzien. Ten slotte zij vermeld dat zich in de verzameling Doop-, Trouw- en Begraafregisters van Everdingen, Hagestein en Vianen (65) bij het RHCZOU bevinden: - het doopregister van de Waalse hervormde gemeente te Vianen over 1725-1811. - het huwelijksregister van de Waalse hervormde gemeente te Vianen over 1725-1812 (inv.nrs 35-38). Het is duidelijk dat veel stukken uit dit archief, dat nu 0,60 m 1 groot is, in de loop der tijd hebben gezworven. Sommige stukken vermelden de herkomst. Veel is (nog) verdwenen. Zo kwamen het rekeningboek van 1786-1823 (inv.nr 19) en de stukken over het zegel 3
(inv.nr 3) uit de nagelaten boedel van Jacobus de Graaff, in leven president-kerkvoogd van de Hervormde Gemeente te Vianen. Het archief is volledig openbaar. LITERATUUR F.D.J. Moorrees, Aan de oevers van de Lek en de Linge: historische schetsen (Schoonhoven, 1883) p. 46-86 (hfst. III 'De Fransche Kerk te Vianen') AANWIJZINGEN VOOR DE GEBRUIKER Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken: - Waalse Hervormde Gemeente te Vianen, 1725-1823 (456) - het of (de) inventarisnummer(s) van de stukken. NADERE TOEGANG(EN) Er is een nadere toegang op inventarisnummer 9. 4
INVENTARIS 1 STUKKEN VAN ALGEMENE AARD 1 Besluiten en notulen, 1764-1810. 1 deel 2 Ingekomen en minuten van uitgegane stukken, 1732-1823, z.j. 1 pak N.B. Bevat ook enkele akten van indemniteit. Bovendien een akte van ondertrouw van Pierre Abraham le Marchan en Madelaine Colombier en een akte waarbij Pierre Boyes zijn lidmaatschap van de Roomse kerk opzegt en zich aansluit bij de Waalse Kerk. 3 Brief betreffende het kerkzegel. Met tekening van het zegel, 1801. 1 omslag 2 STUKKEN OVER AFZONDERLIJKE ONDERWERPEN 2.1 Organisatie 4 Reglementen voor de Synode van de Waalse Kerk en voor de Waalse gemeente te Vianen, 1726, 1784. 2 katernen 5 Stukken betreffende de opheffing van de gemeente en de overdracht van goederen aan de Nederduitsche Hervormde Gemeente te Vianen, 1822-1823. 1 omslag 2.2 Ambtsdragers 6 Stukken betreffende de aanstelling en bezoldiging van predikanten, 1725-1815. 1 omslag 7 Teksten van preken, 1774, z.j. 1 omslag N.B. Het betref zes katernen van de hand van ds. Jean Lemker en de intredepreek van ds. Isaac Dupuy. 5
8 Stukken betreffende de koster-schoolmeester, voorlezer en de Franse kostschool, 1726-1784. 1 omslag 2.3 Registratie van lidmaten 9-12 Lidmatenregisters, 1727-1814, met afschriften door F.D.J. Moorrees uit 1875 en 1879. 1 deel en 3 katernen N.B. Zie ook inv.nr. 47. 9. 1727-1769 10. 1764-1814 (deel) 11. Afschrift over 1764-1806, 1875 12. Afschrift over 1757-1814, 1879 13 Lijst met Avondmaalgangers, 1807-1810. 1 stuk 2.4 Eigendommen 14 Lijst van ontvangen gelden voor het vervaardigen van het orgel, 1757. 1 stuk 15 Lijsten van kerkmeubilair, voorwerpen, archivalia en effecten, 1820-1822. 1 omslag N.B. De lijst van 1820 heeft betrekking op de goederen van de Groote of Gereformeerde Kerk te Vianen. 16 Stukken betreffende de aanvaarding en het beheer van legaten, 1725-1820. 1 omslag 2.5 Financiën 17-19 Jaarrekeningen met betrekking de ondersteuning van de armen over 1757-1823. 2 delen, 1 pak 17. 1757-1786 18. 1783-1803, 1821-1822 (pak) 19. 1786-1823 6
20-44 Bijlagen bij de jaarrekeningen, 1748-1823. Met hiaten. 25 omslagen N.B. De bijlagen zijn geordend per boekjaar dat loopt van mei tot en met april. 20. 1748-1757 21. 1757-1758 22. 1758-1759 23. 1759-1760 24. 1760-1761 25. 1761-1762 26. 1763-1764 27. 1765-1766 28. 1766-1767 29. 1767-1768 30. 1768-1769 31. 1769-1770 32. 1770-1771 33. 1771-1772 34. 1772-1773 35. 1773-1774 36. 1774-1775 37. 1776-1777 38. 1777-1778 39. 1778-1779 40. 1779-1780 41. 1780-1781 42. 1782-1783 43. 1814-1817 44. 1820-1822 45 Stukken betreffende een kwestie over de besteding van armengelden, 1784. 1 omslag 2.6 Archief 46 Lijsten van archivalia, 1757-1820, z.j. 1 omslag 47 Brieven, afkomstig van W.N. du Rieu, secretarisbibliothecaris van de commissie voor de Waalse Bibliotheek 7
te Leiden, over archivalia van de Waalse Hervormde gemeente te Vianen naar aanleiding van de uitgave van een publicatie over de geschiedenis van de Waalse Kerk in Nederland, 1878-1879. 1 omslag 2.7 Armenzorg 48 Stukken betreffende de ondersteuning van de armen, 1725-1807. 1 omslag N.B. Inclusief stukken betreffende het beheer van het Oude Mannen en Vrouwengasthuis. 49 Verantwoording van de inkomsten en uitgaven van de diaconie, 1749-1757. 1 deel 2.8 Stukken waarvan het verband met dit archief niet is aangetoond 50 Boedelpapieren, 1719-1781, z.j. 1 omslag N.B. Betreft de boedels van Arie Kappel, Pierre Peze, Jean Rouët, Cornelis Spex, en Jacobus Stricker. 51 Le Refuge. Journal des Églises Évangéliques Wallonnes des Pays-Bas, 1 e jaargang, nr 18, 1893. 1 stuk 8
Bijlage LIJST VAN PREDIKANTEN OVER 1725-1814 1725-1763: Guillaume Jalabert 1764-1774: Florestan Charles Jacques du Houx de Cramant 1774-1778: Isaac Dupuy 1778-1814: Jean Lemker 9