Jaarverslag 2015
Colofon Jaarverslag van het Nederlands Migratie Instituut (NMI) Catharijnesingel 50, Utrecht Postbus 19215 3501 DE Utrecht (030) 234 29 36 nmi@nmigratie.nl www.nmigratie.nl april 2016 Nederlands Migratie Instituut Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder voorafgaande toestemming van het NMI. NMI Jaarverslag 2015 2
Inhoud Inhoud... 3 Inleiding... 4 1. De dienstverlening van het NMI... 6 De missie van het NMI... 6 De omvang van de dienstverlening... 6 De doelgroepen... 7 Remigratiewet: aanvragen uitkeringen en vertrek... 9 Export uitkeringen... 9 Dienstverlening aan reeds geremigreerden... 10 Dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden... 10 Voorlichtingsbijeenkomsten... 11 Website... 12 Projecten... 12 2. De organisatie van de dienstverlening... 13 Beleid en bestuur... 13 Organisatie... 13 Personeel... 14 3. De toekomst van het NMI... 15 Bijlage 1 Dienstverlening NMI in Cijfers... 16 Algemeen... 16 Individuele voorlichting / eenmalige contacten... 17 Trajectcontacten... 19 Trajectcontacten... 19 Groepsvoorlichting... 21 Dienstverlening aan reeds geremigreerden... 22 Dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden... 23 Cliënten van het NMI... 24 Aanvragen en vertrek remigranten (SVB)... 26 Bijlage 3 Personeelssamenstelling 2015... 28 Bijlage 4 Bestuurssamenstelling 2015... 29 Bijlage 5 Spreekuurlocaties... 30 NMI Jaarverslag 2015 3
Inleiding Voor het NMI was 2015 een jaar van grote onzekerheid. Enerzijds liep de opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan het NMI voor het geven van voorlichting over remigratie op 31 december van dit jaar af. Anderzijds liet 2015 als eerste kalenderjaar na de verandering van de remigratiewet de impact van de wijzigingen in haar volle omvang zien. Het ministerie bleek voornemens om een nieuwe opdracht voor voorlichting over remigratie te verlenen, maar deze diende volgens Europese regels te worden aanbesteed. Het NMI deed hiervoor een marktverkenning en werkte een meerjarenplanning uit voor haar dienstverlening. Op deze basis werd ingeschreven op de aanbesteding. Gedurende een groot deel van het jaar is bij de bedrijfsvoering rekening gehouden met twee toekomstscenario s. In het eerste scenario won het NMI de aanbesteding en werd in afgeslankte vorm maar met voldoende omvang in staat gesteld te werken aan haar dienstverlening en haar toekomst. In het tweede scenario werd de opdracht niet verlengd, maar werd het NMI tijd gegeven om gedurende 2016 de dienstverlening af te bouwen en de organisatie op te heffen. Een dergelijke verlenging van de oude opdracht werd noodzakelijk omdat het aanbestedingsproces tot in september doorliep. Beide scenario s vroegen om aanpassingen aan de organisatie. Hiervoor werd teruggegrepen op het reorganisatieplan dat reeds in 2013 was opgesteld en uitging van een inkrimping van de organisatie. Voor het overige, vroegen de scenario s om zeer verschillende maatregelen. Voor het geval de dienstverlening niet zou kunnen worden doorgezet, werden loopbaangesprekken gevoerd om medewerkers te helpen zich voor te bereiden op een andere toekomst; werden cliënten en belangenorganisaties geïnformeerd over een mogelijke beëindiging van de dienstverlening; en werden contracten variërend van huur van kantoorruimte tot kopieermachines- aangepast om vanaf begin 2016 te kunnen worden beëindigd. Het scenario waarbij het NMI de aanbesteding zou winnen, betekende evenmin dat de organisatie op oude voet zou kunnen doorgaan. De wijziging van de remigratiewet op 1 juli 2014 had daarvoor de remigratiemarkt te zeer veranderd. De wetswijziging verhoogde de minimum leeftijd voor een beroep op de wet van 45 naar 55 jaar en maakte een einde aan de tegemoetkoming in de verhuiskosten. In de aanloop naar de invoering van de nieuwe wet leidde dit tot een record aantal aanvragen voor een uitkering op basis van de remigratiewet. Voor de 45 tot 55 jarigen (traditioneel de grootste cliëntengroep van het NMI) was dit voorlopig de laatste kans; voor de ouderen was remigratie met een verhuiskostenvergoeding aantrekkelijker dan zonder. Conform verwachting daalde na de wetswijziging het aantal aanvragen voor een remigratie-uitkering scherp. Zij die wensen te remigreren die behoefte is niet wezenlijk veranderd- kijken nu veel nadrukkelijker naar andere mogelijkheden, in het bijzonder de export van uitkeringen of pensioenvoorzieningen. Voor het NMI betekent dit dat bij een kleiner volume van de totale dienstverlening nadrukkelijker een breed scala regelingen in beeld is. Consulenten dienen daarbij in staat te zijn om ook vaker samenwerking te zoeken met dienstverleners van buiten het NMI. NMI Jaarverslag 2015 4
Op 10 september 2015 bracht het NMI haar definitieve offerte uit. Op basis hiervan verleende het ministerie haar een nieuwe opdracht voor de komende vijf jaar. Deze opdracht is vastgelegd in de dienstverleningsovereenkomst tussen het Ministerie van SZW en het NMI van 27 oktober 2015. Hierbij is de conditie gesteld dat het NMI haar budget gedurende deze jaren doet krimpen conform het afbouwscenario dat daarvoor in de genoemde definitieve offerte was uitgewerkt. NMI Jaarverslag 2015 5
1. De dienstverlening van het NMI De missie van het NMI Het NMI is opgericht om voorlichting, advies en begeleiding te geven aan allen die in het kader van de remigratiewet willen terugkeren naar hun land van herkomst. Hierbij gaat het met name om arbeidsmigranten, mensen geboren in Suriname en erkende asielzoekers. Sinds 2010 is ook voorlichting over (veranderingen in) de sociale wetgeving aan reeds geremigreerden onderdeel van de kerntaak van de organisatie. Het NMI voert haar taken uit in opdracht van het ministerie van SZW. De vraag van cliënten is niet bij voorbaat beperkt tot de remigratiewet, maar betreft alle voorzieningen die relevant zijn voor mogelijke terugkeer. De consulenten hebben daarom een breed overzicht van de sociale wetgeving zodat een klantgerichte dienstverlening kan worden geboden en integrale informatie en begeleiding kan worden gegeven. Het NMI biedt verschillende diensten aan: individuele informatie over aan remigratie gerelateerde onderwerpen begeleiding bij remigratie voorlichting aan groepen migranten, intermediairs en partners in de sociale dienstverlening algemene publieksvoorlichting De algemene publieksvoorlichting wordt gegeven door middel van de website, nieuwsbrieven en folders. Voor informeren van reeds geremigreerden organiseert het NMI incidenteel groepsbijeenkomsten in het buitenland. Andere diensten volgen altijd op een vraag van een persoon of organisatie. Alle activiteiten die tot contact leiden worden geregistreerd, geteld en samengevat onder de noemer cliëntcontacten. Het NMI levert diensten zo veel mogelijk op maat. Cliënten uit de grootste doelgroepen kunnen vaak worden geholpen door consulenten die een zelfde achtergrond hebben en goed op de hoogte zijn van bijvoorbeeld de sociale wetgeving, pensioenen en de gezondheidszorg in het remigratieland. Dat de consulenten daarbij letterlijk de taal van de cliënten spreken, maakt voor velen het verschil in de toegankelijkheid van de dienstverlening. Die toegankelijkheid wordt verder versterkt doordat het NMI op 11 locaties in het land aanwezig is. Hier kunnen afspraken worden gepland. In de grotere plaatsen zijn er daarnaast inloopspreekuren. Uiteraard kan men ook per telefoon, email of internet bij het NMI terecht met vragen over remigratie. Het NMI voert in opdracht van het ministerie de overheidstaak uit informatie over remigratie te geven. De onafhankelijkheid van de organisatie onderstreept de objectiviteit van de te geven voorlichting. Omdat een overheidstaak wordt uitgevoerd, is de dienstverlening kosteloos. Uiteraard draagt dit sterk bij aan de toegankelijkheid van de dienstverlening voor de doorgaans weinig draagkrachtige potentiële cliënten. De omvang van de dienstverlening In 2015 zijn 36% minder cliënten begeleid dan in het jaar ervoor. De eenmalige contacten bleven daarbij ook nadrukkelijk achter bij onze prognose. Het aantal groepsvoorlichtingen groeide NMI Jaarverslag 2015 6
daarentegen sterk. De voorlichtingsbijeenkomsten beantwoorden de behoefte aan duidelijkheid over remigratiemogelijkheden na de wetswijziging. Ten opzichte van 2014 is de groei ook een gevolg van het feit dat in dat jaar de individuele dienstverlening praktisch alle tijd opeiste. Dienstverlening Realisatie 2014 Prognose 2015 Realisatie 2015 Eenmalige contacten 4.667 4.000 2.622 Groepsvoorlichting 81 100 135 Trajectcontacten 22.449 14.000 12.942 Aantal begeleide cliënten 6.230 4.005 Onderstaande tabel geeft aan de hand van het totaal aantal cliëntcontacten een beeld van de terugval in breder perspectief. Het aantal contacten is terug op het niveau van 2006. Ook toen had onrust over mogelijke afschaffing van de remigratiewet velen er al eerder toe aangezet om hun remigratievoornemen uit te voeren en was de vraag daarna sterk teruggelopen. 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Cliëntcontacten 2006-2015 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 De doelgroepen De verhoging van de minimumleeftijd in de remigratiewet heeft uiteraard een grote invloed gehad op de leeftijd van onze cliënten: de daling in het aantal contacten vanaf medio 2014 komt bijna geheel voor rekening van de remigranten die jonger zijn dan 55 jaar. Ook onder de 55 plussers is er echter sprake van een daling. Deze is het gevolg van de afschaffing van de basisvoorziening waardoor het voor hen aantrekkelijker was om nog in 2014 een aanvraag te doen. NMI Jaarverslag 2015 7
25.000 Cliënten naar leeftijdscategorie basis: trajectcontacten 20.000 15.000 10.000 5.000 18 tot 35 36 tot 45 46 tot 55 56 tot 65 65 jaar en ouder 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Naar land van herkomst heeft zich geen wezenlijke verandering voorgedaan in de samenstelling van de klanten die het NMI bedient. Het aandeel van de belangrijkste cliëntgroepen bleef nagenoeg gelijk, met uitzondering van de Turkse doelgroep. Het aandeel van deze groep in het totale cliëntenbestand groeide van 57% naar 62%. Dit is een trend die zich al geruime tijd voordoet. Cliënten naar herkomstland 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totaal overige herkomstlanden China en Hongkong Voormalig Joegoslavië Zuid Europa (overig) Marokko Suriname Turkije In absoluut aantal is de Turkse doelgroep in de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld en het aantal Surinaamse cliënten met tien procent toegenomen. De overige doelgroepen zijn gekrompen: de Marokkaanse doelgroep met bijna dertig procent; de doelgroep uit de landen van het voormalige Joegoslavië meer dan de helft; de remigranten naar Griekenland, Italië, Spanje en Portugal met driekwart; en de remigranten uit China en Hong Kong, die zich met name vanaf 2007 hadden gemeld maar inmiddels niet meer onder de remigratiewet vallen, zijn uit beeld verdwenen. NMI Jaarverslag 2015 8
De eenmalige contacten zijn minder geconcentreerd op Turkije, Suriname en Marokko als herkomstland dan de trajectcontacten of de samenstelling van het gehele cliëntenbestand. In 2014 was 37% van de eenmalige contacten met mensen uit andere herkomstlanden, tegen 12% van de trajectcontacten. Voor de cliënten uit de andere herkomstlanden is de gegeven informatie dus minder vaak aanleiding voor het starten van een remigratietraject. Remigratiewet: aanvragen uitkeringen en vertrek Nog veel sterker dan in het totaal aantal contacten heeft de wijziging van de remigratiewet invloed gehad op het aantal remigratiewet-uitkeringen dat in 2015 werd aangevraagd. SVB cijfers laten zien dat het totaal aantal migranten dat vertrokken is met het recht op een dergelijke uitkering met 42% daalde ten opzichte van 2014. Aanvragen voor de remigratieregeling en aantal vertrekgerechtigden Aanvragen remigratievoorziening Aantal vertrokken gerechtigden Totaal Begeleid door NMI Totaal Begeleid door NMI aantal % aantal % 2014 3067 1877 61% 1560 1230 79% 2015 427 231 54% 900 737 82% De meerderheid van de aanvragers van een remigratievoorziening wordt begeleid door het NMI. Van degenen die zelf hun aanvraag indienden of voor wie bijvoorbeeld een familielid dit deed, liet zich vooraf een groot, maar niet te kwantificeren, deel zich door het NMI informeren. Export uitkeringen De wijziging van de remigratiewet heeft geleid tot een sterke groei van de belangstelling voor de mogelijkheden om te remigreren met behoud van een bestaande uitkering. Het aantal aanvragen om een bestaande uitkering in het buitenland te doen uitkeren schommelde tot 2014 rond de 120. In 2014 liep het aantal op tot 411. In 2015 groeide het met 6% verder tot 436. De Turkse doelgroep dient verreweg het grootste aantal verzoeken voor de export van een uitkering in. 500 Aantal verzoeken tot export van uitkering naar bestemmingsland 400 300 200 100 overig Suriname Marokko Turkije 0 2011 2012 2013 2014 2015 NMI Jaarverslag 2015 9
Enerzijds vereist remigratie op basis van een exporteerbare uitkering niet om het opgeven van de Nederlandse nationaliteit; anderzijds is er minder inkomenszekerheid, met name voor nabestaanden bij overlijden van de rechthebbende en voor WAO-ers in geval van herkeuring. De mogelijkheden om een vergunning te exporteren hangen af van het soort uitkering en het land waarheen geremigreerd wordt. Een bijstandsuitkering is nooit exporteerbaar, maar een AOW uitkering kan altijd meegenomen worden. Op verschillende exporteerbare uitkeringen, waaronder de AOW, is daarbij de Beperking Export Uitkeringen (BEU) van toepassing. Remigreren met een WAO uitkering kan alleen naar een EU land, een land van de Europese Economische ruimte, of naar een land waarmee Nederland een verdrag hierover heeft gesloten. Dienstverlening aan reeds geremigreerden De dienstverlening aan reeds geremigreerden betreft vooral contacten met hen die met begeleiding van het NMI zijn geremigreerd. Aanleiding voor contact kan een brief van de SVB/UWV zijn, een probleem bij de uitbetaling van de remigratie-uitkering of omdat de persoonlijke situatie gewijzigd is en men zich afvraagt of dat invloed heeft op de uitkering. De onderwerpen die ter sprake kwamen in 2015 verschilden niet wezenlijk van die in eerdere jaren. Het aantal begeleidingscontacten groeide in 2015 met 23% tot 1921. Het aandeel van contacten met Turkse remigranten daarin bleef constant op 82%. Een aantal migranten dat in 2014 kort vóór de wetswijziging hun aanvraag indiende, lijkt hun besluit gehaast te hebben moeten nemen. De voorbereiding is minder degelijk geweest en deze migranten blijken na migratie daardoor nog veel onbeantwoorde vragen te hebben. Deze vragen zorgden voor de sterke groei in de dienstverlening aan reeds geremigreerden. Dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden De dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden is in 2015 sterk afgenomen: het aantal cliënten daalde met 54%, de trajectcontacten met 61%, de eenmalige contacten met 33%. Behalve voor de eenmalige contacten neemt de dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden daarmee sterker af dan bij de andere doelgroepen van het NMI. NMI Jaarverslag 2015 10
1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 Dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Trajectcontacten Cliënten De oorzaak hiervan lijkt vooral de afschaffing van de mogelijkheid tot doormigratie. Voor vluchtelingen voor wie terugkeer naar het land van herkomst geen optie is, geeft een bewijs van toelating van een derde land niet langer om met de remigratiewet te vertrekken. Wanneer dit in een eerste contact helder wordt, eindigt daarmee in veel gevallen de dienstverlening. Consulenten merkten in hun contacten zowel uit spreekuren als uit hun eigen netwerk- dat nieuw aangekomen vluchtelingen veel vragen hebben over de Nederlandse regelgeving. Dat betreft de toelatingsprocedure waarover de informatie vaak gebrekkig blijkt, de sociale zekerheid en in het algemeen de vraag hoe nu verder? Een deel van de vluchtelingen lijkt ook te positieve verwachtingen te hebben gehad. Uit teleurstelling of frustratie stellen zij nu vragen over mogelijkheden voor terugkeer op korte of langere termijn. Het NMI signaleerde dit en startte om betrokken instanties aan te bieden zich met haar taalvaardigheden en kennis van de sociale wetgeving voor de informatievoorziening aan nieuwe vluchtelingen in te zetten. Voorlichtingsbijeenkomsten Om een breed publiek over remigratie te informeren verzorgde het NMI op verzoek van doelgroeporganisaties voorlichtingsbijeenkomsten en zocht het de media op. In totaal waren er 135 bijeenkomsten waarvan 19 mediapresentaties (radio, krant). In de bijeenkomsten konden ruim 6000 aanwezigen geïnformeerd worden over de wettelijke mogelijkheden om te remigreren en de veranderingen daarin. Het gemiddeld aantal deelnemers lag met 46 wat lager dan in voorgaande jaren. Dit is met name het gevolg van presentaties aan kleinere groepen van intermediairs zoals maatschappelijk werkers of medewerkers van een stadsloket. Deze groepen worden nadrukkelijk opgezocht om een deel van de dienstverlening van het NMI aan te kunnen overdragen. Een voorlichtingsbijeenkomst over de dienstverlening en de doelgroepen is daarvoor een eerste stap. Het NMI organiseerde zelf twee voorlichtingsbijeenkomsten in Bosnië-Herzegovina. Eerder gebeurde dat in 2010. Het gaat hier om een grote doelgroep voor het NMI en voorlichting bleek bijzonder nuttig. Dat laatste komt mede omdat er geen sociaal attaché verbonden is aan het Nederlands consulaat in Sarajevo. Onderzoek van de SVB had eerder geconcludeerd dat er weinig fraudegevallen in Bosnië-Herzegovina zijn, maar dat zich wel problemen in de uitvoering voordoen doordat brieven NMI Jaarverslag 2015 11
slecht begrepen worden of formulieren niet goed worden ingevuld. Op de bijeenkomsten in Sarajevo en Mostar, waarvoor NMI 300 remigranten had aangeschreven, waren in totaal 120 mensen aanwezig. Van de aanwezigen maakten 27 migranten een individuele vervolgafspraak. De reis werd tevens aangegrepen om het contact met het consulaat te vernieuwen. Het consulaat beschikt nu ook NMI folders met informatie in de Bosnische taal. Een vergelijkbare reis was in voorbereiding om voorlichtingsbijeenkomsten te geven in Turkije. In overleg met SVB, die de reis niet opportuun achtte, werd deze reis uitgesteld. Voor 2016 staat dit nu op het programma samen met het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten in Suriname en mogelijkerwijs opnieuw bijeenkomsten in Bosnië-Herzegovina. Website De website werd eind 2015 zo n 1600 keer per maand bezocht. Behalve de landingspagina worden met name veelgestelde vragen vaak geraadpleegd. Het overgrote deel van de gebruikers benadert de site vanuit Nederland en inmiddels gebruikt rond de 40% van hen daarvoor een mobiele telefoon of tablet. De website vormt hiermee een belangrijke informatiebron voor (potentiële) remigranten. De site is intussen echter ook aan een grondige herziening toe. Dit geldt zowel de informatievoorziening, als de techniek. De huidige techniek verhindert de site om bij de presentatie van informatie rekening te houden met de schermgrootte van mobiele telefoons of tablets. Voor 2016 staat daarom een vernieuwing van de site op het programma. De website zal dan ook een kernwaarde van het NMI laagdrempeligheid en dus meertaligheid- tot uitdrukking brengen door in ieder geval basisinformatie in de talen van de belangrijkste doelgroepen beschikbaar te maken. Vergroting van de zelfredzaamheid van de cliënten kan daarbij het afbouwscenario van de dienstverlening van het NMI versterken. Projecten Op een beperkte schaal ondersteunt het NMI projecten die remigratie faciliteren. In 2015 trainde het NMI vrijwilligers voor het Brain Gain project van de Federatie van Somalische Associaties in Nederland (FSAN). Het project is gericht op kennisoverdracht. Dit wordt gerealiseerd door vanuit Nederland hoog opgeleide Somaliërs een aantal maanden voor een organisatie in Somalië te laten werken. Het project wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het NMI maakt voor de deelnemende Somaliërs een brochure wat zij moeten regelen voor hun tijdelijk vertrek. De vrijwilligers van FSAN die het project uitvoeren werden door het NMI getraind om de deelnemers te helpen zich goed voor te bereiden op hun vertrek. Dit is dezelfde aanpak die eerder werd gebruikt voor een vergelijkbaar project voor tijdelijke remigratie naar Marokko. FSAN was ten tijde dat NMI haar aandeel in het project had voltooid voornemens haar activiteiten in 2016 voort te zetten. NMI Jaarverslag 2015 12
2. De organisatie van de dienstverlening Beleid en bestuur Het beleid van bestuur en management zijn gericht op een verdere professionalisering en een sterkere externe oriëntatie van de organisatie. Met het verlenen van een nieuwe, aangepaste opdracht door het ministerie kon de ruimte die in de dienstverlening was ontstaan, worden benut om de gewenste professionalisering in gang te zetten. Voor een deel gaat het hier om uitvoering van achterstallig onderhoud. Gedurende 2014 had immers alle nadruk moeten liggen op productie en ontbrak het de organisatie aan het perspectief dat noodzakelijk is voor het kunnen doen van investeringen. In 2015 kon met gerichte trainingen de kwaliteit van de dienstverlening een impuls worden gegeven. Aansluitend werd gestart met cursussen die consulenten helpen hun veranderende taak uit te voeren. Het afbouwscenario, de concentratie op de kerntaken, betekent voor consulenten immers dat zij meer zullen moeten doorverwijzen en nog sterker de vaardigheid moeten hebben om daarvoor een netwerk van dienstverleners in te schakelen. Op managementniveau vereist de concentratie op kerntaken dat over betere sturingsinformatie kan worden beschikt. Hiertoe is gestart met de invoering van een nieuw registratiesysteem. Het oude systeem dateerde van 1999 en voldeed niet meer aan de eisen van de organisatie. Het nieuwe gaat meer managementinformatie over klanten en dienstverlening opleveren noodzakelijk om de afbouw van niet-kerntaken te kunnen aansturen. Organisatie In 2015 werd de dienstverlening in Deventer en Maastricht gestaakt. Door flexibeler te werken nam het totaal aantal spreekuurlocaties echter toe van 11 tot 15. Hiervoor werd op verschillende locaties ingetrokken bij andere dienstverleners. Bij deze aanpak het outreachend werken- snijdt het mes aan meerdere kanten. Enerzijds wordt door de flexibele spreekuren bij andere dienstverleners de spreiding van de dienstverlening vergroot. Dit verbetert de toegankelijkheid van het NMI zonder dat dit tot hogere huisvestingskosten leidt. Anderzijds ontstaan organische verbindingen met dienstverleners die geleidelijk vragen van potentiële remigranten zullen moeten gaan beantwoorden wanneer het NMI haar dienstverlening afbouwt. In 2015 werd door outreachend werken aansluiting gevonden bij de sociale dienstverlening van de stadloketten in Amsterdam (Oost, Zuidoost, West, De Baarsjes) en bij die van maatschappelijke organisaties zoals Humanitas in Rotterdam, Samenwonen - Samenleven in Amsterdam, Diaconaal Centrum De Bron Zaanstreek en Haags ondernemershuis in Den Haag. NMI Jaarverslag 2015 13
Locatie dienstverlening Utrecht Rotterdam Den Haag Amsterdam Arnhem Eindhoven Outreachend spreekuur Enschede Breda Deventer NMI desk buitenland Zaandam Groningen Personeel Met de verlenging van de opdracht van het ministerie van Sociale Zaken voor 5 jaar, zag het NMI daarnaast het belang om de arbeidsvoorwaardenregeling te herzien en in overleg te gaan met de vakbond. Belangrijk punt is het voornemen van het NMI om aan te sluiten bij het besluit overgangsregeling transitievergoeding van Minister Asscher van 23 april 2015 (geldig tot 1 juli 2016). Met dit besluit wordt geregeld dat werknemers geen aanspraak kunnen maken op én de transitievergoeding én de bovenwettelijke uitkering bij werkloosheid. In 2015 waren gemiddeld 17,2 (13,6 fte) medewerkers werkzaam bij het NMI. Daarnaast werd ook een aantal stagiaires ingezet. Het NMI heeft in 2015 afscheid genomen van vier consulenten: twee medewerkers zijn na langdurige arbeidsongeschiktheid uit dienst gegaan, van 1 consulent is om bedrijfseconomische redenen het dienstverband beëindigd en 1 consulent is in 2015 van zijn welverdiende pensioen gaan genieten. Met het oog op de nieuwe opdracht van het Ministerie van SZW heeft het NMI in het najaar 2015 veel geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering voor haar personeel, zodat de medewerkers goed voorbereid zijn op de nieuwe vaardigheden die de enigszins gewijzigde opdracht van ze vraagt. Daarbij is met name ingestoken op de vereiste diepgang van de reguliere dienstverlening. Door de personeelsadviseur is nu een totaal programma opgesteld dat in 2016 e.v. zal worden uitgevoerd. Om de medewerkers goed te begeleiden in dit proces, zijn in 2015 met ieder van hen zowel formele als informele functioneringsgesprekken gevoerd en, met het oog op de vereiste afbouw van de dienstverlening, is met alle medewerkers een loopbaangesprek gevoerd. Twee medewerkers hebben daarnaast een intensief loopbaantraject gevolgd. NMI Jaarverslag 2015 14
3. De toekomst van het NMI Het ministerie van SZW heeft een nieuwe dienstverleningsovereenkomst met het NMI afgesloten voor de periode 2016 2020 met een mogelijke verlenging van tweemaal twee jaar. Daarbij is overeengekomen dat het NMI haar dienstverlening gedurende deze periode zal afbouwen. De aanpak daarvoor is nader beschreven in de offerte en het werkplan 2016 en zal in goed overleg met het ministerie verder worden uitgewerkt. De met het ministerie afgesproken afbouw betreft de diensten die niet rechtstreeks aan de remigratiewet zijn verbonden. Hoewel het dus primair om de breedte van de dienstverlening gaat, betekent deze focus een sterke vermindering van het volume van de dienstverlening. Het NMI beschouwt het als haar taak om er daarbij voor te zorgen dat haar cliënten samenhangende informatie blijven krijgen -dat wil zeggen antwoord: op alle vragen over remigratie en vertrek. Het NMI oriënteert zich daarom op organisaties die juridisch-maatschappelijke dienstverlening verlenen die relevant is voor de doelgroepen van het NMI. De uitdaging is om tegelijkertijd de eigen dienstverlening zo te blijven organiseren dat een kleiner volume niet tot drempels voor de doelgroepen leidt. Dit vereist handhaving van een minimale beschikbaarheid van consulenten met de vereiste taalvaardigheden van de afzonderlijke doelgroepen; handhaving van kennis van de relevante sociale zekerheidswetgeving van Nederland en de remigratielanden; voortgezette beschikbaarheid op locaties door het land; en verbeterde toegankelijkheid van digitale informatie. De focus in de komende opdrachtperiode is in de eerste plaats op het primair proces en in de tweede plaats op het verkennen van toekomstmogelijkheden. Jaarlijks wordt de balans daarvan opgemaakt. Eind 2018 volgt een interne evaluatie waarna besloten wordt of er reële mogelijkheden zijn voor een verdere, meer autonome toekomst. NMI Jaarverslag 2015 15
Bijlage 1 Dienstverlening NMI in Cijfers Algemeen Tabel 1 Prognose en realisatie van de dienstverlening Dienstverlening Realisatie 2014 Prognose 2015 Realisatie 2015 Eenmalige contacten 4.667 4.000 2.622 Groepsvoorlichting 81 100 135 Trajectcontacten 22.449 14.000 12.942 Aantal begeleide cliënten 6.230 4.005 Tabel 2 Aantal contacten per spreekuurlocatie Spreekuurlocatie 2014 2015 Utrecht 11.995 6448 Eindhoven 883 636 Amsterdam 2.586 1273 Rotterdam 5.550 3408 Den Haag 2.094 1.297 Enschede 1.557 388 Arnhem 1.617 1.121 Deventer* 231 80 Maastricht 35 5 Breda 533 300 Zaandam* 32 Groningen* 68 29 Desk buitenland 45 Outreachend spreekuurlocatie** 486 Niet geregistreerd 45 23 27.194 15.571 Totaal aantal contacten: eenmalige contacten + trajectcontacten, met in Nederland woonachtige potentiële remigranten en remigranten woonachtig in het bestemmingsland. * In deze plaatsen is de spreekuurlocatie maximaal eens in de 14 dagen open. **Contacten in drie outreachend locaties in Amsterdam zijn in 2014 opgenomen onder Amsterdam. Tabel 3 Aard en duur van de contacten Eenmalige contacten Trajectcontacten Groepsvoorlichting Aantal Tijdsduur in uren Aantal Tijdsduur in uren Aantal Tijdsduur in uren 2.622 722 12.942 6.572 135 593 NMI Jaarverslag 2015 16
Individuele voorlichting / eenmalige contacten Tabel 4 Eenmalige contacten naar doelgroep Doelgroep Aantal Percentage Land of groep genoemd in wet 2.156 82% Vluchtelingen/asielgerechtigden 168 6% Zonder permanente verblijfsvergunning 14 1% Overig 284 11% Totaal 2.622 100% Tabel 5 Eenmalige contacten naar herkomstland Het betreft hier contacten van 24 minuten of minder. Herkomstland 2014 2015 Turkije 1.854 927 Suriname 870 447 Marokko 451 271 Bosnië-Herzegovina 181 154 Curaçao 92 75 Servië 127 69 Nederland 58 59 Spanje 101 54 Portugal 72 50 Iran 61 34 Irak 61 30 Kroatië 42 25 Tunesië 31 21 Indonesië 34 19 Griekenland 32 18 Italië 26 17 Aruba 17 13 China 6 13 Kaapverdië 27 13 Nederlandse Antillen 31 12 Egypte 22 12 Afghanistan 25 11 Ethiopië 12 11 Polen 15 11 Overige landen 366 211 Onbekend 53 45 Totaal 4.667 2.622 NMI Jaarverslag 2015 17
Tabel 6 Eenmalige contacten naar geslacht M/V 2014 2015 Man 3.018 1.637 Vrouw 1449 866 Onbekend 105 119 4.572 2.622 M/V (%) 2014 2015 Man 68% 65% Vrouw 32% 35% Tabel 7 Eenmalige contacten per leeftijdscategorie Leeftijdscategorie 2015 Jonger dan 18 jaar 5 18 tot 35 jaar 99 35 tot 45 jaar 215 45 tot 55 jaar 548 55 tot 65 jaar 469 65 en ouder 274 onbekend 1.012 Totaal 2.622 Tabel 8 Eenmalige contacten naar onderwerp Onderwerp 2014 2015 Remigratiewet 5.720 2.292 WAO/WIA/IVA/Wajong 663 542 AOW 522 514 Nationaliteit 492 381 Zorgverzekering 340 289 Bedrijfspensioen 120 130 Visum 69 56 Totaal 7.926 4.204 NMI Jaarverslag 2015 18
Trajectcontacten Tabel 9 Trajectcontacten naar doelgroep Doelgroep 2014 2015 Percentage van totaal in 2015 Land/groep genoemd in wet 21.203 12.347 95% Vluchteling/asielgerechtigde 1.013 398 3% Anders 233 197 2% Totaal 22.449 12.942 100% Tabel 10 Trajectcontacten naar herkomstland Herkomstland cliënt 2014 2015 Toename van het deel in totaal Turkije 14.491 8.595 2,0% Suriname 3.218 1.975 0,9% Marokko 1.501 876 0,1% Bosnië-Herzegovina 860 360-1,0% Spanje 349 144-0,4% Servië 275 115-0,3% Irak 94 85 0,2% Griekenland 392 74-1,2% Kroatië 127 67 0,0% Nederland 50 63 0,3% Portugal 155 54-0,3% Kaapverdië 59 53 0,1% Tunesië 85 40-0,1% Italië 42 37 0,1% Iran 121 33-0,3% Vietnam 44 27 0,0% Ethiopië 16 23 0,1% Macedonië 68 17-0,2% Rusland 34 17 0,0% Indonesië 48 16-0,1% Colombia 22 15 0,0% Curaçao 18 14 0,0% Soedan 40 14-0,1% Bulgarije 27 13 0,0% Afghanistan 47 10-0,1% Sri Lanka 18 10 0,0% totaal andere landen / onbekend 248 195 0,4% Totaal 22.449 12.942 De trajectcontacten vonden plaats met zowel migranten in Nederland als met remigranten woonachtig in het herkomstland. NMI Jaarverslag 2015 19
Tabel 11 Trajectcontacten naar burgerlijke staat Burgerlijke staat 2014 2015 Alleenstaand 5.263 2.840 Gehuwd/samenwonend 12.312 7.000 Duurzaam gescheiden 578 326 wonend Gescheiden 2.106 1.186 Weduwe/weduwnaar 638 514 Onbekend 1.552 1.076 Totaal 22.449 12.942 Tabel 12 Trajectcontacten naar geslacht Geslacht 2014 2015 Man 16.936 9.642 Vrouw 5.383 3.166 Geen antwoord 101 134 Totaal 22.449 12.942 Man 76% 75% Vrouw 24% 25% Tabel 13 Trajectcontacten naar leeftijd Leeftijd 2014 2015 Jonger dan 18 jaar 6 3 18 tot 35 jaar 475 350 36 tot 45 jaar 3.587 1.699 46 tot 55 jaar 10.839 4.711 56 tot 65 jaar 4.265 3.592 65 jaar en ouder 2.568 2.119 Onbekend 709 468 Totaal 22.449 12.942 Tabel 14 Trajectcontacten naar onderwerp Onderwerp 2014 2015 Relatieve toename / afname Remigratiewet 17.783 5.524-21% WAO/WIA/IVA/Wajong 4.181 3.833 3% Zorgverzekering 3.588 3.198 3% Nationaliteit 3.283 2.194 0% AOW 2.527 2.666 3% Belastingen 2.132 2.259 3% Bedrijfspensioen 1.343 1.545 2% Overige onderwerpen 9.540 9.176 9% Totaal 44.977 30.395 NMI Jaarverslag 2015 20
Groepsvoorlichting Tabel 15 Voorlichtingsbijeenkomsten naar herkomstland Herkomstland 2015 Turkije 62 Suriname 39 Marokko 13 Bosnië-Herzegovina 4 Nederland 2 Somalië 1 Divers 14 Totaal 135 Tabel 16 Aard van de organisaties waar de voorlichtingsbijeenkomst plaats vond Aard organisatie 2015 Plaatselijk 95 Landelijk 20 Steunfunctie 5 Maatschappelijk werk 1 Ouderenwerk 3 Anders 11 Totaal 135 Tabel 17 Groepsvoorlichting naar aantal deelnemers Aantal bijeenkomsten naar aantal deelnemers per bijeenkomst 2014 2015 Minder dan 10 5 40 10 tot 50 47 56 50 of meer 29 39 Totaal aantal bijeenkomsten 81 135 Total aantal deelnemers 3.991 6.146 Gemiddeld aantal deelnemers per bijeenkomst 49 46 Tabel 18 Man/vrouw verdeling deelnemers groepsvoorlichting Man/vrouw Aantal deelnemers Vrouw 2.688 Man 3.931 Totaal 6.619 Percentage vrouwelijke deelnemers 41% NMI Jaarverslag 2015 21
Dienstverlening aan reeds geremigreerden Deze diensten maken deel uit van de totale dienstverlening door het NMI. Onderstaande cijfers zijn opgenomen in de totalen in voorgaande tabellen. Tabel 19 Dienstverlening aan reeds geremigreerden Dienst 2014 2015 Voorlichting/eenmalig contact 137 162 Begeleiding /trajectcontact 1.454 1.921 Tabel 20 Trajectcontacten met reeds geremigreerden naar woonland Woonland 2014 2015 Turkije 1.191 1.569 Suriname 53 96 Bosnië-Herzegovina 59 94 Marokko 61 57 Irak 6 26 Griekenland 14 19 Kroatië 0 0 Spanje 8 7 Servië 11 5 Overige landen 51 48 Totaal 1.454 1.921 Tabel 21 Onderwerpen alle contacten Onderwerp 2014 2015 Remigratiewet 541 552 WAO/WIA/Wajong 471 632 Zorgverzekering 278 370 Belastingen 219 312 AOW 198 345 Bedrijfspensioen 132 186 Alle andere onderwerpen 1.173 1.794 Totaal onderwerpen 3.012 4.191 Per contact worden meestal meerdere onderwerpen behandeld. Bovenstaande cijfers geven weer hoe vaak de zes meest gevraagde onderwerpen aan de orde kwamen. NMI Jaarverslag 2015 22
Dienstverlening aan vluchtelingen en asielgerechtigden Deze diensten maken deel uit van de totale dienstverlening door het NMI en onderstaande cijfers zijn opgenomen in de totalen in voorgaande tabellen. Tabel 22 Diensten aan vluchtelingen/asielgerechtigden en aantal cliënten Dienst 2014 2015 Voorlichting/eenmalig contact 249 168 Begeleiding /trajectcontact 1.013 398 Groepsvoorlichting 2 - Aantal cliënten uit de groep vluchtelingen/ asielgerechtigden 306 140 Tabel 23 Cliënten uit de groep vluchtelingen/asielgerechtigden naar herkomst Herkomstland 2014 2015 Bosnië-Herzegovina 78 33 Irak 34 23 Iran 40 11 Vietnam 13 11 Rusland 5 6 Soedan 13 6 Afghanistan 12 4 Chili 3 4 Ethiopië 8 4 Palestina 0 3 Colombia 2 3 Sri Lanka 10 3 Overig 88 29 Totaal 306 140 Tabel 24 Onderwerp trajectcontacten Onderwerp 2014 2015 Remigratiewet 1.010 283 Nationaliteit 164 68 AOW 73 58 Zorgverzekering 66 46 WIA/WAO/Wajong 43 32 C-status/humanitaire gronden 49 31 Doormigratie 47 24 Visum 30 24 Overige onderwerpen 270 193 Totaal 1.752 759 NMI Jaarverslag 2015 23
Cliënten van het NMI In voorgaande tabellen lag focus op het werk van het NMI, hier gaat het om de karakteristieken van de cliënten. Personen die eenmalig contact met het NMI hebben worden niet geregistreerd als cliënt. Dat gebeurt pas vanaf het tweede contact. Tabel 25 Cliënten naar geslacht Tabel 26 Cliënten naar leeftijdscategorie Geslacht 2015 Man 2.905 Vrouw 1.042 Geen antwoord 58 Totaal 4.005 % Man 74% % Vrouw 26% Leeftijdscategorie 2014 2015 Jonger dan 18 jaar 4 2 18 tot 45 jaar 1.131 644 45 tot 55 jaar 2.874 1374 55 tot 65 jaar 1.184 1095 Ouder dan 65 753 695 Onbekend 284 195 Totaal 6.230 4005 % Cliënten < dan 55 jr. 67% 50% De exacte leeftijd van een cliënt is aanvankelijk vaak niet bekend, omdat de cliënt deze niet altijd wil geven. Pas in een later stadium van het traject, bijvoorbeeld bij het invullen van een aanvraagformulier voor de SVB of voor een andere instantie, wordt de geboortedatum genoteerd. Tabel 27 Cliënt naar doelgroep Doelgroep Aantal % van totaal Land/groep genoemd in wet 3.770 94% Vluchteling/asielgerechtigde 140 3% Asielzoeker 8 Anders 87 Totaal 4.005 Tabel 28 Intensiteit van de begeleiding 2014 2015 Aantal cliënten 6.230 4.005 Aantal contacten per cliënt 3,6 4 Aantal onderwerpen per cliënt 7 9,6 Begeleidingstijd per cliënt (in minuten) 110 118 NMI Jaarverslag 2015 24
Tabel 29 Cliënten naar herkomstland Herkomstland 2014 2015 Toename/afname in totaal Turkije 3.548 2.466 5% Suriname 1.080 657-1% Marokko 502 311 0% Bosnië-Herzegovina 205 106-1% Spanje 121 55-1% Servië 91 35-1% Griekenland 105 31-1% Irak 41 27 0% Kroatië 34 26 0% Nederland 19 26 0% Portugal 69 24-1% Iran 44 16 0% Tunesië 31 16 0% Kaapverdië 18 15 0% Italië 20 14 0% China en Hongkong 1 9 0% Indonesië 22 6 0% Soedan 14 6 0% Afghanistan 14 5 0% Macedonië 22 4 0% Totaal overige (60) herkomstlanden 229 150 0% Totaal 6.230 4.005 Tabel 30 Aanvragen voor een remigratievoorziening via het NMI Jaar Aantal aanvragen via het NMI Aantal cliënten van het NMI 2010 1.114 4.509 2011 1.060 4.477 2012 1.153 5.205 2013 1.481 5.908 2014 1.776 6.230 2015 231 4.005 NMI Jaarverslag 2015 25
Aanvragen en vertrek remigranten (SVB) Tabel 31 Aanvragen basis- en/of remigratie-uitkering, naar nationaliteit Herkomstland 2015 Nederland 169 Turkije 123 Marokko 42 Bosnië-Herzegovina 14 Spanje 11 Portugal 10 Iran 5 Italië 4 Kroatië 4 Servië 4 Suriname 4 Tunesië 4 Griekenland 3 Overige landen 30 Totaal 427 Niet alle aanvragen worden gehonoreerd. Tabel 32 Aantal toegekende uitkeringen Bestemmingsland Basis 2014 2015 Remigratie (incl.nihil) Basis Remigratie (incl.nihil) Turkije 775 709 463 451 Suriname 185 173 201 194 Marokko 129 118 70 68 Voormalig Joegoslavië (ex Slovenië) 156 137 62 60 Griekenland 78 46 19 19 Spanje 123 23 24 11 Portugal 39 20 11 10 Overige landen 75 47 50 48 Totaal 1.560 1.273 900 861 Het betreft het aantal gerechtigden, vaak huishoudens met meerdere personen. Niet iedereen die een aanvraag doet krijgt in het zelfde jaar een beschikking of vertrekt in het jaar van de toekenning. Nihil uitkering: de samenlopende uitkering (bijvoorbeeld de AOW-uitkering) is hoger dan de remigratie-uitkering. De remigratie-uitkering komt dan niet tot uitkering. NMI Jaarverslag 2015 26
Aantal Tabel 33 Totaal aantal personen vertrokken met behulp van de Remigratiewet (basis- en/of remigratievoorziening) Personen vertrokken m.b.v. de remigratiewet 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totaal 1.840 1.725 1.610 1.822 1.520 1.601 1.498 1.636 2.376 1.665 Het aantal vertrokken personen bestaat uit de gerechtigde met eventuele partner en kinderen. Tabel 34 Aantal remigranten dat teruggekeerd is met terugkeeroptie Remigratieland Aantal Colombia 1 Griekenland 2 Marokko 1 Spanje 1 Suriname 4 Turkije 5 Totaal 14 NMI Jaarverslag 2015 27
Bijlage 3 Personeelssamenstelling 2015 Naam Functie Dienstverband Mw. T.H. Tjoa Directeur Fulltime Mw. E. Lute P&O Adviseur 55% Dhr. P. Arens Beleidsadviseur 61% Mw. M. Plein Financiële secretaresse Fulltime Mw. N. Özen-Kaya Coördinator/Consulent 83% Dhr. A. Alakay Consulent Fulltime Dhr. M. Demirci Consulent Fulltime Dhr. P. Denz Consulent Fulltime Mw. R. Magouz Consulent Fulltime Mw. S.M. Manichand Consulent 60% Mw. N. El Mansori-Azdad Consulent 56% (tot 1/3) Mw. İ. Ocak-K l ç Consulent 67% Dhr. M. El Ouakili Consulent Fulltime Dhr. J. Volkers Consulent Fulltime (tot 3/4) Mw. E. Wijdenes-Šehović Consulent 68% Mw. A. Yavuz Consulent 80% (tot 6/8) Mw. M. Kocuroglu Tijdelijk Consulent 44% Mw. D. Sertkaya Tijdelijk Consulent 55% Mw. R. Akoudad Front Office/Secretariaat 89% (tot 15/9) Mw. D. Batun Front Office/Secretariaat 89% (vanaf 21/9) Mw. R Gilic Stagiaire (vanaf 14/9) Mw. S. Kamali Stagiaire (tot 31/3) Dhr. M. Tamarzite Stagiaire (tot 30/6) Dhr. A. Ufuk Stagiaire (vanaf 2/3) Dhr. N. Yilmaz Stagiaire (vanaf 19/11) NMI Jaarverslag 2015 28
Bijlage 4 Bestuurssamenstelling 2015 Het bestuur van het NMI wordt, conform artikel 4 van de Statuten van het NMI, gevormd door: - vertegenwoordigers van relevante maatschappelijke organisaties; en/of - leden die de doelgroepen van het remigratie- en integratiebeleid vertegenwoordigen; en/of - leden die zijn benoemd op grond van hun bestuurlijke kennis en ervaring. Naam Dhr. W. Varkevisser o Eigenaar van Adviesbureau Varkevisser o Voorzitter Raad van Beheer - Stichting Openbaar Onderwijs Primair (OOP) o Lid Raad van Toezicht - Stichting Speeltuinen in Noord (SPIN) o Penningmeester bij Stichting De Brug o Bestuurslid bij Stichting Das o Bestuurslid bij Stichting ABCZ o Bestuurslid bij Vereniging ABCZ Dhr. I. Ivakic o Directeur Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, sinds 1 oktober 2015 o Programmamanager Taal voor het Leven Stichting Lezen & Schrijven, tot 1 oktober 2015 o Lid Raad van Toezicht bij Cardea Mw. M.W. Lubbi o Zelfstandig adviseur Mw. S.V. Wolf o Zelfstandig onderzoeker Mw. D. Griffioen o Directeur Beleggingsfondsen ASN Bank o Extern lid beleggingsadvies commissie Menzis o Extern adviseur auditcommissie Huisartsen pensioenfonds Dhr. A. Yalin o Voormalig bestuurder stadsdeel Amsterdam o Penningmeester bij St. Samen wonen Samen leven o Penningmeester bij St. Samen Ondernemen o Lid Raad van Toezicht bij Volksbond Mw. T. Wijn o Gepensioneerd manager VluchtelingenWerk Nederland Functie bij NMI Voorzitter, sinds 15 december 2015 Waarnemend voorzitter, van 25 juni 2015 tot 15 december 2015. Bestuurslid heel 2015 Voorzitter, tot 25 juni 2015 Secretaris Penningmeester Bestuurslid Bestuurslid NMI Jaarverslag 2015 29
Bijlage 5 Spreekuurlocaties Hoofdkantoor Utrecht Spreekuur: iedere werkdag Catharijnesingel 50 3511 GC Utrecht Postbus 19215 3501 DE Utrecht T (030) 234 29 36 F (030) 230 49 32 nmi@nmigratie.nl www.nmigratie.nl Overige spreekuurlocaties Amsterdam Gebouw Rue Paré Chris Lebeaustraat 4 1062 DC Amsterdam Amsterdam Flierbosdreef 23 1102 BV Amsterdam Zuidoost Arnhem Wijkcentrum Symfonie Valckeniersstraat 1 6828 RM Arnhem Den Haag Haags Ondernemershuis Vaillantlaan 154 2526 HP Den Haag Enschede Nijverheidstraat 11 7511 JM Enschede Groningen Gebouw Sociale Verzekeringsbank (SVB) Cascadeplein 5 9726 AD Groningen Rotterdam Humanitas Bergwegplantsoen 10 3037 SK Rotterdam Amsterdam Activiteitenruimte Flevopoort Kramatplantsoen 101 H 1095 LB Amsterdam Oost Amsterdam Anton de Komplein 150 1102 CW Amsterdam Zuidoost Breda Instituut voor Maatschappelijk Welzijn Willemstraat 20 4811 AL Breda Deventer (tot April) Bibliotheekgebouw Brink 70 7411 BW Deventer Eindhoven Buurthuis t Bellefort Iepenlaan 42 5616 NS Eindhoven Maastricht (tot April) Buurthuis Informatie Centrum Wittevrouwenwereld Edisonstraat 4 6224 GK Maastricht Zaandam Lobeliusstraat 71 1504 EJ Zaandam NMI Jaarverslag 2015 30