Tekstproductie Tom de Vries // Fotografie A3 Architecten en Tom de Vries // Tekenwerk Henk Heusinkveld De vernieuwde balkongevel is ruim,5 meter verplaatst en heeft een uitkragend, gevelbreed balkon, opgebouwd uit prefab betonelementen. 50 // Bouwwereld 50-55_projectboskoop.indd 50 10-09-14 15:08
Project renovatie // De balkongevel van het woonblok had inpandige loggia s. Nieuwe voorgevel creëert ruimte Door de voorgevel,5 meter te verplaatsen zijn kleine apparte men ten omgevormd tot levensloopbestendige woningen, met goede isolatie en een extra slaapkamer. Aan de nieuwe voorgevel is een uitkragend balkon gehangen. Bouwwereld // 51 50-55_projectboskoop.indd 51 10-09-14 15:08
// Project renovatie In het interieur van de woningen tonen een sprong in het plafond en een aftimmering op de wand waar de woninguitbreiding plaatsvond. Renovatie appartementen // Locatie: Mendelweg, Boskoop // Opdracht: Trifolium Woondiensten // Bouw: september 013 april 014 Woningcorporatie Trifolium had aan de Mendelweg in Boskoop een vierlaags appartementencomplex met 35 kleine, gedateerde woningen, die ongeïsoleerd waren, een verouderde en dure blokverwarming hadden en bovendien over galerijen beschikten die niet aan de brandweereisen voldeden. Trifolium nodigde partijen uit om met voorstellen te komen voor renovatie of sloop en nieuwbouw. A3 Architecten, aannemer Van Wijnen en Nieman Raadgevende Ingenieurs maakten voor beide opties een voorstel. Na weging van argumenten werd gekozen voor de grondige renovatie, met een betere en grotere seniorenwoning en een aantrekkelijkere architectuur. Bestaande kwaliteiten als de entree, de fietsenberging, het trappenhuis en de lift zijn hierbij behouden. Extra slaapkamer De vernieuwing is vooral te vinden in de uitbreiding van de woning aan de balkonzijde. Hier is de gevel verwijderd en op,53 meter opnieuw gemaakt, waardoor 40 procent vloeroppervlak werd toegevoegd. Omdat alle binnenwanden ook verwijderd zijn, kon een nieuwe indeling worden gemaakt met een ruimere badkamer, een grote woonkamer met open keuken, en ruimte voor een extra slaapkamertje (6,1 m ) aan de galerijzijde. De nieuwe indeling, met een maatvoering geschikt voor rolstoelgebruikers, maakt de woning levensloopbestendig. Het voormalige kleine, inpandige balkon is vervangen door een uitkragend balkon over de gehele breedte van de woning. De maatverschillen in de woningbrede balkons zorgen voor sprongen in de gevel. Samen met de verschillende typen balustrades geeft dit een dynamisch gevelbeeld. Prefab beton Bij het vergroten van de woning is maximaal gebruikgemaakt van prefab betonelementen. Na het aanbrengen van een 5 // Bouwwereld 50-55_projectboskoop.indd 5 10-09-14 15:09
Het blok is in het midden gedilateerd en heeft daar een dubbele woningscheidende muur. nieuwe paalfundering en bijbehorende funderingsbalken, zijn de woningscheidende muren verlengd met verdiepingshoge prefab betonelementen van 00 mm dik. In de onderzijde van de elementen zijn stalen hoekprofielen (150 x 150 x 15) opgenomen die de nieuwe kanaalplaat-vloerelementen dragen. Een praktische koppeling tussen bestaande bouw en de uitbreiding is gemaakt met hoekprofielen in de vloeraansluiting. De woninguitbreiding is van zichzelf stabiel doordat de knopen van wandmet vloerelementen zijn aangestort. De maat van de uitbreiding is mede ingegeven door de standaardbreedte van een kanaalplaat-vloer element (100 mm). Het nieuwe vloerdeel is twee elementen breed en inclusief afwerkvloer 50 mm dik. Om de overgang van nieuw op bestaand weg te werken, maar vooral voor een betere geluidsisolatie, is een verlaagd plafond aangebracht van gipskartonplaten op regelwerk. Om dezelfde redenen is aan de woonkamerzijde van de woningscheidende wand een voorzetwand geplaatst met gipsbeplating. De overige aansluitingen van nieuwe op oude wanden zijn met hout afge werkt. Uitkragende balkons Ook buiten de woning ter plaatse van de uitkragende balkons zijn prefab betonnen wandelementen aangebracht. Dit met uitzondering van de begane grond, waar een stalen kolom (10 x 10 x 8) is geplaatst onder de bovenliggende elementen. De prefab balkonplaten hangen met een hoekstaal aan deze prefab betonnen wandelementen. Met het doorbreken van de bestaande bergingen en het plaatsen van kozijnen, kon ook op de begane grond een afsluitbare galerij gerealiseerd worden. De balkons hebben verschillende balustrades. Jeroen Bestman, architect en projectleider bij A3 Architecten: Een balustrade van spijlen bij het grotere balkon voor de slaapkamer zorgt voor meer privacy door de mindere inkijk, vooral van opzij. De balu s trade bij het kleinere balkon voor de woonkamer is van glas en biedt daardoor juist maximaal uitzicht. Het vergroten van de woningen was beperkt door het bestemmingsplan. Bestman geeft aan dat daarin letterlijk de grenzen zijn opgezocht: Buiten de bestemmingsplangrens mochten we 1 meter uitkragen. Er zit echter een sprong in de balkons. Bij de slaapkamers kragen ze verder uit; bij de woonkamers minder ver. Door die maten te middelen wat geaccepteerd werd bleven we binnen de toegestane afme ting. Geluidwerend glas De nieuwe gevel aan de balkonzijde is gemaakt van houtskeletbouwelementen en kunststof kozijnen met HR ++ -beglazing. De geluidwering is op niveau gebracht met glas 4-15-5 (R a-waarde 7,). De afwerking aan de buitenzijde was oorspronkelijk ontworpen in verticale delen van hardhout. Bestman: Dat vond de opdrachtgever geen wenselijke oplossing vanuit oogpunt van kosten en onderhoud. We hebben in de vezelcement De woning scheidende wanden zijn verlengd met verdiepingshoge beton elementen van 00 mm dik Bouwwereld // 53 50-55_projectboskoop.indd 53 10-09-14 15:09
// Project renovatie De bestaande galerijgevel had op de verdiepingen al afgesloten galerijen. Woningen op de begane grond hadden een uitgebouwde berging met daartussen de woningtoegang. (Foto: A3 Architecten) plaat Equitone (Tectiva) van Eternit een compromis gevonden. Door de gekozen kleur okergeel en de moge lijkheid om in de door en door gekleurde plaat groeven aan te brengen, refereerde deze toepassing aan het oorspronkelijke ontwerp met houten gevelbekleding. Deze afwerking is ook in de verlengde kopgevels van het appartementenblok aangebracht. Galerijgevel Waar de balkongevel met de uitbreiding een flinke esthetische opwaardering gekregen heeft, is het uiterlijk aan de galerijgevel nauwelijks veranderd. De drie bovenste verdiepingen werden en worden ontsloten via een geluidwerende afgesloten galerij. Wel zijn hier maatregelen genomen om de weerstand tegen brandoverslag te verbeteren. Daarvoor is het bestaande glas vervangen door brandwerend HR ++ -glas. Op de begane grond was in de bestaande toestand sprake van voordeuren met van buitenaf directe toegang tot de woning. Door de bergingen terug te leggen en inpandig te ontsluiten, werd het mogelijk ook hier een galerij te maken die dezelfde voordelen (veiligheid, geluidwering) heeft als de galerijen op de verdiepingen. Bij de grondige renovatie werd de verouderde en energieslurpende blokverwarming vervangen door individuele HRketels met hogetemperatuur-radiatoren. Er is een nieuw ventilatiesysteem geïnstalleerd met mechanische afzuiging en natuurlijke toevoer via zelfregelende roosters. De verhoogde isolatiewaarden van de gerenoveerde woning zorgden voor een energielabel A. De galerijen zijn voorzien van nieuw glas om brandoverslag te beperken; op de begane grond is een inpandige galerij gerealiseerd. Door bergingen terug te leggen en inpandig te ontsluiten, was ook op de begane grond een galerij realiseerbaar 54 // Bouwwereld 50-55_projectboskoop.indd 54 10-09-14 15:09
Projectgegevens // Locatie: mendelweg, Boskoop // Opdrachtgever: Trifolium woondiensten, Boskoop, trifolium.nl // Ontwerp: A3 Architecten, rotterdam, a3architecten.nl // Uitvoering: Van wijnen stolwijk BV, stolwijk, vanwijnen.nl // Adviseur bouwfysica, techniek en regelgeving: nieman raadgevende ingenieurs, utrecht, nieman.nl // Constructieadviseur: Adviesburo wijcon, dordrecht, adviesburo wijcon.nl // Adviseur W-installaties: Trijselaar Vermeer, Alblasserdam // Adviseur E-installaties: hoffman elektro, Bergambacht, hoffmanelektro.nl // Sloop en asbestsanering: kruiswijk, Vlist, kruiswijk.eu // Bouwperiode: september 013 tot april 014 // Bouwkosten volgens prijsvraagontwerp: 1.960.000, euro Galerij Berging 4,7m Badkamer 3,3m Hal 3,m Keuken 6,3m Slaapkamer 1.3m Woonkamer 19,8m Loggia 3,4m Bitumineuze dakbedekking Afschotisolatie Na-isolatie Bestaande kap Galerij Berging 4,8m Badkamer 4,9m Toilet 1,m Gang 10,3m Slaapkamer 6,1m Open keuken 5,0m Alu lamellen balustrade HSB-gevelelement + kunststof kozijn Prefab beton balkonplaat Balkon Slaapkamer Gang Kanaalplaat Bestaande betonvloer loggia Toilet Gang Bestaande breedplaatvloer woning Galerij Houten kozijn bestaand Balkon 9,7m Woonkamer 0,9m Prefab beton bouwmuur Kolom staal Geïsoleerde kanaalplaatvloer Nieuwe fundering Slaapkamer 15,m Gipskartonplaten op regels Systeemplafond (tbv ventilatiekanalen) 535 8495 160 1:50 00 50 Balkonplaat prefab beton Wandschijf prefab beton Kitvoeg op rugvulling Balkonplaat prefab beton 50 Balkonplaat prefab beton Geïsoleerd paneel Kunststof kozijn Multiplex 0mm Isolatiestrook gesloten cellen Cementdekvloer Kanaalplaatvloer 00 50 Oplegrubber 5mm Stalen hoekprofiel 150x150x15mm Krimpvrije mortel Volkernplaat 8mm Waterkerende folie Isolatie Dampremmende folie Kunststof kozijn Ankerstrip Gipskartonplaat op regels Vezelcementplaat 15mm 1:0 Bouwwereld // 55 50-55_projectboskoop.indd 55 10-09-14 15:09