// Project renovatie. 50 // Bouwwereld

Transcriptie

1 Tekstproductie Henk Wind // Fotografie Kokon Architectuur & Stedenbouw en Henk Wind // Tekenwerk Henk Heusinkveld De zware vooroverhellende dakrand deelt de lange flat op in korte verticale delen. De invulling van de nieuwe halfronde balkons is daarop afgestemd. 50 // Bouwwereld

2 Upgrading flat // Locatie: Baljuwstraat, Den Helder // Opdrachtgever: Woningstichting Den Helder // Bouwtijd: medio 2016 eind 2017 Halfronde balkons op voorzetconstructie Een flat aan de Baljuwstraat in Den Helder krijgt een complete upgra ding. Voor de galerijen en balkons langs wordt een nieuw stramien van kolommen en balken geplaatst. Meest opvallend zijn de nieuwe halfronde balkons, uitgevoerd met ultrahogesterktebeton. Bouwwereld // 51

3 Ook de kopgevel van de flat is vernieuwd. Er zijn balkons in diverse varianten: met gemetselde balustrade, glazen balustrade, lamellenhekwerk of een balustrade van CRC. Kokon Architectuur & Stedenbouw is al tien jaar actief in Den Helder met de upgrading van complexen van woningstichting Den Helder. Elk project doen we anders, want Den Helder heeft al heel veel van hetzelfde, zegt directeur Ron van Leeuwen van Kokon. Basisvoorwaarden voor zo n upgrading zijn dat het casco en de plattegronden goed zijn en dat er voldoende voorzieningen in de buurt zijn om de gebouwen toekomst te kunnen geven. Op dit moment werkt Kokon aan de upgrading van een flat aan de Baljuwstraat. Dit is een vervolg op een soortgelijke upgrading van naastgelegen flat Heiligharn (zie Bouwwereld 3, 2016), die door dezelfde partijen werd aangepakt: Kokon, bouwbedrijf Dozy, constructieadviseur Pieters Bouwtechniek en betonbedrijven Bruil en Hi-Con, die onder meer Compact Reïnforced Composite (CRC) leveren. Net als bij Heiligharn hebben we een betonnen voorzetsysteem getekend, maar nu met halfronde balkons, met een pregnante dakrand en met ornamentiek. De eerste schetsen van mei 2014 zijn grotendeels ongewijzigd gebleven in de verdere uitwerking. Alleen de ornamentiek is iets versoberd. Dat kon door onze ervaring en de samenwerking met dezelfde partijen als bij Heiligharn. Waarbij we de Baljuwstraat ook fijner konden detailleren doordat bij digitaal inmeten de maatafwijkingen veel kleiner bleken te zijn dan bij Heiligharn. Geen extra belasting Een extra voordeel was de constructieve ervaring die bij Heiligharn was opgedaan. Rogier van Nalta van Pieters Bouwtechniek: Vanwege het beperkte draagvermogen van het bestaande casco is er opnieuw voor gekozen om zo min mogelijk extra belastingen toe te voegen. Het voorzetsysteem van betonnen kolommen en balken staat daarom ook op een eigen fundering. Bij Heiligharn bestond het voor zetsysteem uit stijve portalen die zelf voor hun eigen stabiliteit zorgden. Op een aantal plekken lukte dat toen niet en hebben we de galerijplaten aan de consoles verankerd, zodat we de stabiliteit aan het casco van de flat konden ontlenen. Dat bleek zo goed te werken dat we dat nu helemaal gedaan hebben. De detaillering, de verankering en de toleranties konden daardoor worden vereenvoudigd. En de snelheid van monteren lag daardoor uiteindelijk ook veel hoger. 52 // Bouwwereld

4 Ook de zware dakrand geeft zijn verticale belasting in principe af aan de betonnen voorzetconstructie, vertelt projectleider Peter van Middelkoop van Kokon. Door zijn vorm heeft de dakrand echter de neiging om naar voren te kantelen. Daarom zijn aan de dakrandelementen bovenaan aan de achterzijde stalen balken bevestigd die dit kantelen moeten tegengaan. Deze balken liggen een meter boven het dakvlak en staan met pootjes door de dakbedekking heen op de bouwmuren. Omdat de bouwmuren ook van matige kwaliteit zijn, waren grote kopplaten met veel lijmankers nodig. Dunne plaat De nieuwe, grotere balkons, die om de beuk zijn aangebracht, vormden een uitdaging in diverse opzichten. Constructief moest Pieters Bouwtechniek er behoorlijk aan rekenen. De balkons moesten groter worden dan de bestaande slechts 1,40 meter diepe balkons. Om met de halfronde vorm voldoende vloeroppervlak te creëren, was een uitkraging nodig tot 1,80 meter. Deze balkons zijn uitgevoerd in CRC-hogesterktebeton om gewicht te besparen en hoogte. Door de beperkte betondikte kon het nieuwe balkon simpelweg over het oude balkon worden gelegd, met een goede hoogteaansluiting op de balkondeur. Langs de gevel is verder een uitneembaar rooster gelegd, waardoor het hemelwater simpelweg weer op het oude balkon terechtkomt en daar zijn weg vindt naar de bestaande hwa s. Het nieuwe balkon ligt dus op afschot naar de gevel toe. Door de uitkraging van de balkons wordt veel van de toegevoegde belasting gedragen door de nieuwe betonnen voorzetconstructie. Ze liggen nét in evenwicht, zegt Rogier van Nalta. De variabele belasting zorgt ervoor dat de verbinding nabij de gevel de ene keer op druk en de andere keer op trek wordt belast. Ook daarvoor hebben we een nieuwe verbinding ontworpen, waardoor veel minder vulplaatjes nodig zijn en er minder stelwerk is dan bij Heiligharn. Het onderste deel van deze verbinding wordt op de bestaande balkonplaat vastgeboord; het bovenste deel kan op verschillende standen schuiven en met bouten worden vastgezet. Varianten De balkons zijn er in een aantal varianten. Allemaal hebben ze dezelfde halfronde // De bestaande flat was monotoon en langgerekt. 2 // De flat heeft een totaal nieuw aanzien gekregen. 3 // De gestapelde kolommen hebben hun verbinding ter hoogte van de bovenkant van de balustrade. Bouwwereld // 53

5 1 balkonplaat in CRC, maar de balustrades verschillen. Deels zijn dat balustrades van gebogen glas, deels zijn het lamellenhekwerken en deels zijn het CRC-balustrades. Op de eerste verdieping zijn de balkons uitgevoerd met CRC-balustrades, die in het werk voorzien zijn van rode steenstrips, aansluitend bij de nieuw gemetselde plint. Het patroon van de steenstrips op de balkons is van tevoren helemaal op koppenmaat uitgewerkt. De variatie in balustrades is niet at random gekozen, maar uitgewerkt in een strak patroon. Dat patroon sluit aan bij de prominente dakrand, die steeds over drie beuken loopt en dan weer een beuk overslaat. De flat wordt daardoor opgedeeld in verticale delen, waardoor de horizontale structuur van een jarenzeventig-galerijflat volkomen verdwijnt. In de beuken zonder dakrand is voor de open structuur van de lamellenhekwerken gekozen en is het balkon van de eerste verdieping uitgevoerd met een balustrade van gebogen glas. In de beuken mét dakrand is het bovenste balkon voorzien van een balustrade van gebogen glas en hebben de balkons eronder CRC-balustrades. Verbindingen De structuur van balken en kolommen is zo gedetailleerd dat de verbindingen niet zichtbaar zijn in het gevelvlak en de naden zijn gedicht met mortel in exact dezelfde kleur als het beton. Er is gewerkt met verdiepingshoge kolommen, maar de verbinding tussen de kolommen bevindt zich niet op vloerniveau, maar net boven de balustrades. Daar sluiten de kolommen ook aan op de ornamenten die op de eerste en vierde verdieping zijn aangebracht. De gekleurde vlakken in deze ornamenten zijn overigens geschilderde plaatjes volkernkunststof, omdat geglazuurde tegels lastig verkrijgbaar bleken te zijn. In de dakrand zijn de gekleurde vlakken gekeimd. Ook dit is in het werk gedaan vanwege productiesnelheid en uithardingstijd van het beton. 2 1 // Door gebruik van CRC-beton konden de nieuwe balkons slank en licht blijven. 2 // De maatafwijkingen in de flat vielen mee, waardoor de koppeling tussen consoles en gevelbalken en -kolommen eenvoudig kon blijven. (Foto: Pieters Bouwtechniek) Galerijzijde De galerijzijde van de flat is in principe hetzelfde uitgevoerd als de balkonzijde. Hier is de voorzetconstructie echter uitsluitend façade. Aan de galerijen zelf hoefde namelijk niets te worden gedaan, omdat die eerder al voorzien waren van ophoogplaten van 30 mm dik beton. Net als aan de balkonzijde zijn hier lamellenhekwerken aangebracht in de beuk zonder dakrand. De overige balustrades zijn om en om uitgevoerd in CRC en glas. Alle beton voor deze upgrading is geleverd door Bruil en Hi- Con. Doordat dit feitelijk dezelfde partij is, konden de kleur en samenstelling van het gewone beton en het CRC nauwkeurig op elkaar worden afgestemd, zodat het verschil niet te zien is. Belangrijk daarbij was dat Den Helder in een maritiem klimaat ligt. De zeezouten in de lucht stellen hogere eisen aan de betondekking. Rogier van Nalta: CRC is daar goed tegen bestand door de hele dichte structuur. Het gewone beton heeft extra dekking op de wapening en ook de stalen verbindingen zijn extra hoogwaardig uitgevoerd. De aanpak van deze flat beperkt zich grotendeels tot upgrading. Aan de woningen zelf wordt niets gedaan. Wel is het dak voorzien van nieuwe isolatie, zijn de plafonds van de bergingen geïsoleerd en zijn de nieuwe kopgevels hoogwaardig geïsoleerd en de kozijnen daarin voorzien van triple glas. Ook de installaties zijn deels vernieuwd. De noodladder is vervangen door een noodtrap, waar de nieuwe voorzetconstructie voorlangs getrokken is. Tevens zal nog een tweelaags entreegebouw worden toegevoegd, in plaats van de bestaande verscholen entreepartij. 54 // Bouwwereld

6 1 2 1 // De bestaande galerijgevel. 2 // Voor de galerijgevel langs zijn kolommen en liggers gestapeld op een eigen fundering. 3 // Ook bij de galerijen is gevarieerd met balustrades van CRC, glas, metselwerk en lamellen. 4 // De verbindingen zijn zo gemaakt dat die vanaf de voorzijde niet of nauwelijks zichtbaar zijn. 3 4 Bouwwereld // 55

7 Projectgegevens // Locatie: baljuwstraat, den Helder // Opdrachtgever: woningstichting den Helder, woningstichtingdenhelder.nl // Ontwerp: kokon Architectuur & Stedenbouw, rotterdam, kokon.nl // Constructieadviseur: Pieters bouwtechniek, delft, pietersbouwtechniek.nl // Construc teur bestaande bouw: rijnders & de Groot, Anna Paulowna, irghk.nl // Uitvoering: Aannemingsbedrijf dozy, den Helder, dozybv.nl // Beton: bruil, ede, bruil.nl, en Hi-con, weert, hi-con.nl // Bouwperiode: medio 2016 eind x100x5 UNP260 HEA180 Nieuwe betonnen dakrand 120x120x5 120x120x5 Best. dakrand Koppeling Best. betonplaat EPDM Afschot 15mm/m1 Gezette alu traanplaat HDP uitvulling Nwe betonnen balustrade Bestaande ophoogplaat 700 Nw balkon CRC Anker Ingeboord RVS-anker Nw prefab betonkader Best. balkonplaat Best. balkon Best. console Best. console 250 Nw RVS-anker in best. console 250 Rooster Gezet plaatwerk Lamellenhekwerk 1:20 56 // Bouwwereld