Feedback conceptvisie
Reactieformulier Curriculum.nu visie e en ont e te e en en c oo e e e en n e ct t e n et c c oo e ee n en n et p en oo t e et on e t oen n et een n n e p e en en ee c op t enp o cten n o ee n en o e ont e c o en e en c oo e e c oo e t e e en n en e enop e e e o on e oo c oo e e c t e t c ppe e o n t e e eten c p en et e e en e ont e te e en et o en n e ont e e e en e e en t en e e e e n ee c op t enp o cten ee c n e n oo et ont e te o t enp o cten te e en Ontwikkelteam en t heeft de eerste ontwikkelsessie achter de rug (14-16 maart) en heeft daarin een conceptvisie opgesteld voor het leergebied. Voorliggend formulier is bestemd voor het meegeven van feedback op deze conceptvisie namens een groep of vanuit een bijeenkomst. Het ontwikkelteam heeft een aantal vragen geformuleerd en stelt uw reactie zeer op prijs. e con t t e en e en oe e concept e co p ete te en n te c e pen en te e e e en t e nt oo en op e en n e e e nt n oo o o n t e e e e pe e nt oo en e nopt te o e en n e n nt e ent e e o e e op e n en toe oe en non e e e ct e o en n et e t et t t o oo ee e e ee e e en ee c te e en en een o e n te t en nt t e ct e o e en n consultatie@curriculum.nu t nt oen tot en et oen p 1 Zie spelregels voor reactie op www.curriculum.nu Reactieformulier Curriculum.nu visie
ALGEMENE GEGEVENS We vragen u om de algemene gegevens hieronder zo goed mogelijk in te vullen. Deze gegevens hebben de ontwikkelteams nodig om een goed beeld te krijgen van wie ze de feedback krijgen. Contactgegevens indiener Naam e-mail* Telefoonnummer* wordt niet gepubliceerd wordt niet gepubliceerd wordt niet gepubliceerd *Uw reactie op de vragen wordt openbaar gemaakt, contactgegevens worden niet openbaar gemaakt Naam organisatie/ groep/ bijeenkomst NVON Werkgroep Curriculum.nu Ik reageer namens de organisatie n.v.t. Bijeenkomst(en) plaatsgevonden op/ reacties verzameld op (datum): 21 maart en 4 april Aantal personen deelgenomen aan het tot stand komen van de reactie: 6 personen Aantal en achtergrond van de deelgenomen personen aan de reactie 6 leerlingen ouders po-leraren vo-leraren wetenschappers / experts 1 5 pedagogisch medewerkers / leraren uit het aansluitend onderwijs: peuterspeelzalen/ kinderdagverblijf MBO HBO WO 6 lerarenopleiders Anders, nl.: Reactieformulier Curriculum.nu visie
REFLECTIE OP TUSSENPRODUCTEN. Probeer uw antwoord zo beknopt mogelijk te verwoorden en te voorzien van argumentatie. (max 200 woorden) In de visie komt duidelijk naar voren dat verwondering en wetenschap in de gehele doorlopende leerlijn zouden moeten blijven samengaan. In hoeverre spreekt dit beeld u aan en waarom? Geef aan op een schaal van 1 tot 5 (1=spreekt niet aan, 5= spreekt me aan). Helemaal mee eens. Hoort bij Nature of Science. Het zou wel goed zijn ook menselijke verlangens en behoeften als mogelijk vertrekpunt te noemen. Soms begint onderzoek niet met verwondering maar met de behoefte aan een nieuw product of proces en dan is onderzoek nodig om te zien waarom iets nog niet voldoet of wat mogelijkheden voor oplossingsprincipes zijn. Dit past ook goed bij Techniek en is belangrijk voor de praktijk van het leven en voor de voorbereiding op praktische beroepen. Termen als 'verwondering' en 'science' zijn voor sommige leerlingen en burgers te academisch, te cognitief. In het ontwikkelteam is gesproken over de rol die ethiek en filosofie spelen in ons leergebied en de maatschappelijke impact binnen ons domein. Hoort het ethiek thuis binnen ons leergebied? Zo ja, in hoeverre? Zo nee, waarom niet? Mee eens. Als je 'scientific integrity' tot filosofie en ethiek rekent, hoort dat er zeker bij. Dat begint al bij het dilemma dat een leerling ervaart als die bij een proefje en meetpunt heft dat afwijkt van de grafiek in het boek: weggummen of eerlijk noemen? Wat ons betreft horen wetenschapsfilosofie en -ethiek helemaal tot 'Nature of Science' en dus tot het leergebied. Belangrijk is vooral dat je daarmee een achterhaald positivistisch beeld van natuurwetenschap voorkomt (een beeld dat nu nog door veel methoden wordt uitgestraald). Als je het domein wilt koppelen aan persoonlijke vragen van leerlingen en aan maatschappelijke vragen ontkom je er niet aan dat er onderwerpen langskomen met een belangrijke ethische component, zoals vragen over gezondheid, leven, klimaat. Het lijkt ons goed dat 'burgerschap' geen apart 'vak' is of wordt maar wordt ingebed in de bouwstenen. In de visie wordt gesproken over de sterke impact van technologie op de wereld om ons heen. Komt het toepassen van en omgaan met technologie in voldoende mate terug in de visie? Het komt inderdaad op een aantal plaatsen voor, maar mag nog veel sterker worden aangezet. Techniek en technologie is voor alle leerlingen en burgers van groot belang. Technologie biedt tal van mogelijkheden om het domein aantrekkelijk te maken voor leerlingen. Wel voorzichtig zijn om niet te suggereren dat technologie toegepaste natuurwetenschap is. Er wordt zeker natuurwetenschap in toegepast (hoewel niet altijd even intensief) en soms is de natuurwetenschappelijke verklaring niet de aanleiding tot het ontwerp, maar een rechtvaardiging achteraf. In hoeverre is volgens u het creatief kunnen toepassen van kennis en technologie belangrijk voor de beroepsperspectieven van nu en later? Is heel belangrijk. Er kan zelfs nog wat meer benadrukt worden dat vaardigheden leeg zijn zonder de combinatie met kennis. Iets meer tegengas tegen de vaardigheden-hype zou geen kwaad kunnen. Voordat je oplossingen voor problemen gaat improviseren of verzinnen, is het goed om te weten welke aanpakken al bestaan. Aan de andere kant: door de huidige nadruk op kennis en vaardigheden (o.a. door de dominantie van het CSE) komen attitudes en ook ontwikkeling van creativiteit wat weinig aan de orde. 'Creativiteit' is een begrip dat nader geoperationaliseerd kan worden wanneer dit meer gewaardeerd wordt. Reactieformulier Curriculum.nu visie
REFLECTIE OP TUSSENPRODUCTEN. Probeer uw antwoord zo beknopt mogelijk te verwoorden en te voorzien van argumentatie. (max 200 woorden) In de visie refereren wij aan de rol die ons leergebied speelt bij het maken van keuzes. De leerlingen zouden dus binnen dit leergebied leren deze keuzes te verantwoorden en zichtbaar te maken (verwoorden/visueel/schematisch). In hoeverre ziet u deze rol weggelegd voor het onderwijs in dit leergebied? Waar gaat het precies om? Voorbereiden van de grote keuzes voor opleidingen en beroepen? Leren om een beslissing of keuze te beargumenteren of te onderbouwen? Omgaan met de 'keuzestress'? Omgaan met een open probleemruimte? 'Kiezen' in strikte zin veronderstelt alternatieven waaruit je kunt kiezen. Is dat bedoeld? Zo ja, wie reikt die alternatieven aan? Of gaat het er om dat leerlingen leren zelf concrete voorstellen te doen (hypotheses, ontwerpideeën, plan van aanpak)? Dat lijkt heel waardevol. Moet wel consequenties voor het curriculum krijgen. Slaafs een stappenplan of experimenteervoorschrift volgen past daar niet zo goed binnen. Zelfregulatie is een van de zeven brede vaardigheden in het model dat voor curriculum.nu gebruikt wordt (zie http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/). Het ontwikkelteam denkt dat met meer aandacht voor onderzoeken en ontwerpen in het curriculum, een aanzienlijke bijdrage geleverd wordt aan de zelfregulatie van leerlingen. In hoeverre bent u het hiermee eens? Helemaal mee eens. Daar zit precies de bijdrage van dit leergebied aan die doelstelling. Onderzoeken en ontwerpen zijn goede contexten voor ontwikkeling zelfregulatie. Goed om de ontwikkeling van executieve functies expliciet op te nemen in de lijst met leerdoelen, en de verschillende functies (zoals leren plannen, leren volhouden, leren om afleidende prikkels te onderdrukken, leren om je emoties te reguleren) wel een zinvolle plaats te geven in het concrete onderwijs. De didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren en de context van natuurwetenschappelijke vragen en technische problemen zijn hier heel geschikt voor. In veel literatuur en internationale visies komen we de term scientific literacy tegen als doel voor het natuurwetenschappelijk onderwijs. Welk beeld hebt u bij deze term en hoe vindt u onze visie hierbij aansluiten? Als de term breed wordt opgevat (kennis+vaardigheden+attituden) is ze OK. Het staat dicht bij 'goed burgerschap' en algemene ontwikkeling ('Bildung'). Je moet mee kunnen doen in het openbare gesprek, en daarbij emoties van informatie kunnen onderscheiden. Daarnaast is er ook technological literacy. Dat is niet hetzelfde, maar wel verwant. Staat in het document nog niet benoemd. Scientific & technological literacy benadrukt de bruikbaarheid van kennis en vaardigheden voor het persoonlijke leven en oordeelsvorming over maatschappelijke kwesties waarin techniek en wetenschap een rol spelen. In de visie constateren we als maatschappelijke ontwikkeling een grote behoefte aan beroepsprofessionals in het vakgebied voor mens en natuur. Daarnaast is er de behoefte om de breedte van ons leergebied op te zoeken. In hoeverre besteden we in de visie genoeg aandacht aan de voorbereiding als beroepsprofessional in verhouding tot meer socialiserende functie (kennis en vaardigheden voor het dagelijks leven) van ons leergebied? Dit is een hoofdpunt voor de ontwikkeling van een nieuw curriculum. In het PO worden leerlingen onvoldoene enthousiast gemaakt voor technische beroepen (in de vmbo-roc lijn) en in het avo wordt eigelijk alleen op de beroepen van onderzoeker in de natuurkunde/scheikunde/biologie voorbereidt. De oriëntatie op de vele andere bètatechnische beroepen ontbreekt, en ook op de rol van bètatechniek in niet-technische beroepen (zoals leraar basisonderwijs). Reactieformulier Curriculum.nu visie
REFLECTIE OP TUSSENPRODUCTEN. Probeer uw antwoord zo beknopt mogelijk te verwoorden en te voorzien van argumentatie. (max 200 woorden) Onderzoeken is een verzameling van activiteiten waarbij je kunt denken aan waarnemen, meten, voorspellen, uittesten, gegevens verwerken en rapporteren. Mens en Natuur gaat samen met leren hoe je moet onderzoeken. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom. De ontwikkeling van deze vaardigheden is heel belangrijk maar moet niet losgemaakt worden van kennisontwikkeling. Gaat om goede exemplarische keuze voor thema's en vragen waar je onderzoek aan kunt doen (en dus vaardigheden kunt ontwikkelen), en die inhoudelijk relevant zijn vanuit het totale kennisdomein en dus tot (theoretische) verdieping kunnen leiden. Jongeren zijn meer geïnteresseerd in uitleg en inhoud, wanneer ze zelf hun tanden in een vraagstuk hebben gezet. Daar moet je beslist op kapitaliseren, anders blijft 'onderzoeken' inhoudelijk oppervlakkig en is de kennisontwikkeling ad hoc, doelloos en onsamenhangend. Ontwerpen is een manier om met behulp van een ontwerpproces (stappenplan) tot een product of toepassing te komen. Mens en Natuur gaat samen met leren ontwerpen van producten en toepassingen. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom. Eens. Het 'stappenplan' is een onderdeel van de didactiek (zo kun je als leraar ontwerpend leren struct De werkelijkheid is vaak heel complex, maar bij onderzoek hoef en kun je niet alles tegelijk bestuderen. Dat is een reden waarom modellen worden gebruikt in de (natuur)wetenschappen. Modellen stellen een deel van de werkelijkheid voor waarin je op dat moment geïnteresseerd bent. Dit noemen we modelleren. Het leren over Mens en Natuur gaat samen met modelleren. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom. Dit is misschien wel één van de belangrijkste manieren om een positivistisch beeld van wetenschap te voorkomen. Er zijn namelijk altijd verschillende modellen mogelijk voor hetzelfde verschijnsel. Er is dus niet één correct model, zoals vaak gedacht wordt. Modellen zijn constructen en komen niet natuurlijk voort uit de data. Dat kan niet genoeg benadrukt worden om een goed beeld van natuurwetenschap te geven. Idem voor technologie. Daar hebben de modellen overigens vaak een normatief in plaats van een descriptief karakter. Goed om dat verschil te benoemen. Aan de andere kant: modelleren is (gewoon) één van de deelvaardigheden binnen onderzoeken en ontwerpen. Het leergebied Mens & Natuur moet altijd in samenhang gezien worden met andere leergebieden. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom. Die samenhang is vanzelfsprekend en is gegeven met de vooronderstellingen van Curriculum.nu. De ontwikkeling van leerlingen in mens en natuur kan niet los gezien worden van de ontwikkeling bij andere vakken, bijv. de talen) maar moet vormgegeven in een samenhangend programma. Met name thema's uit de technologie lenen zich uitstekend voor verbindingen, niet alleen met taal en wiskunde maar ook met kunst, burgerschap, en beweging. Reactieformulier Curriculum.nu visie
Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu e n n t e en n et te n pec e e oe oepen nt nt oo en e en op e en e oo o o n t e n toep n n
LEERKRACHT / DOCENT Vanuit welke discipline/invalshoek geeft u les en in hoeverre herkent u uw eigen vakgebied in deze visie? Geef aan op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal onherkenbaar, 5= volledig herkenbaar). Waar geeft u les (po-ob, po-bb, vo-ob, vo-bb, (v)so) en in hoeverre spreekt de globale doorlopende leerlijn, zoals neergezet in de visie, u aan? Geef aan op een schaal van 1 tot 5 (1=spreekt niet aan, 5= spreekt me aan). In hoeverre sluit de visie aan op uw huidige onderwijspraktijk en wat hebt u (indien van toepassing) nodig om hierbij aan te kunnen sluiten?
LEERKRACHT / DOCENT Welke eisen zou u aan het curriculum willen stellen, om het werken aan de hand van eigen leervragen te kunnen bevorderen? In hoeverre vindt u dat kennisontwikkeling bij de leerling altijd gekoppeld zou moeten zijn aan ervaren en verwonderen? In hoeverre sluit de visie aan op uw huidige onderwijspraktijk en wat hebt u (indien van toepassing) nodig om hierbij aan te kunnen sluiten?
LEERLINGEN Het ontwikkelteam stelt zich onderwijs voor dat wordt ingericht aan de hand van jullie eigen leervragen. Zou je op deze manier willen werken en heb je suggesties om dit op een goede manier te kunnen inrichten? Bij het leren over Mens en Natuur hoort ervaren en verwonderen. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens)en leg uit waarom. Onderzoeken is een verzameling van activiteiten waarbij je kunt denken aan waarnemen, meten, voorspellen, uittesten, gegevens verwerken en rapporteren. Mens en Natuur gaat samen met leren hoe je moet onderzoeken. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom?
LEERLINGEN Ontwerpen is een manier om met behulp van een ontwerpproces (stappenplan) tot een product of toepassing te komen. Mens en Natuur gaat samen met leren ontwerpen van producten en toepassingen. Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens)en leg uit waarom? Het leren over Mens en Natuur gaat samen met modelleren (Zie voor de gebruikte definitie http://natuurentechniek.slo.nl/modelleren-en-modelgebruik ). Geef aan in hoeverre je het eens bent met deze stelling op een schaal van 1 tot 5 (1=helemaal oneens, 5= helemaal eens) en leg uit waarom?
BEDRIJFSLEVEN / STAKEHOLDERS In de visie constateren we als maatschappelijke ontwikkeling een grote behoefte aan beroepsprofessionals in het vakgebied voor mens en natuur. Daarnaast is er de behoefte om de breedte van ons leergebied op te zoeken. In hoeverre besteden we in de visie genoeg aandacht aan de voorbereiding als beroepsprofessional in verhouding tot meer socialiserende functie (kennis en vaardigheden voor het dagelijks leven) van ons leergebied? Het vervolgonderwijs verwacht van leerlingen niet alleen vakspecifieke kennis te hebben, maar met name de vaardigheden om samenhang tussen de verschillende invalshoeken van het leergebied in te kunnen zien. In hoeverre klopt dit beeld?
Overige punten Als u naast de antwoorden hierboven aan het ontwikkelteam nog andere aandachtspunten heeft, kunt u dat hieronder invullen. Onderwerpen die geen betrekking hebben op de inhoud van de tussenproducten en/of de consultatievragen van het ontwikkelteam, worden verzameld en gedeeld.