Markthal, Rotterdam Een knap staaltje engineering Een spectaculair ontwerp, de Markthal. Maar hoe maak je die droom werkelijkheid? De bouwkundigen van Inbo maakten het gebouw tot in detail bouwbaar, en coördineerden dat het gebouw voldeed aan alle eisen qua brand, bouwfysica, akoestiek en veiligheid. Dat alles binnen de financiële kaders. Inbo is al sinds 2006 betrokken. Samen met Provast, JP van Eesteren en MVRDV hebben we met veel enthousiasme gewerkt aan het in alle opzichten realiseerbaar maken van dit unieke project. Primeurs De eerste grote markthal van Nederland. De grootste kabelnetgevel van Europa. s Werelds eerste markthal overdekt met woningen. De Rotterdamse Markthal kent nogal wat primeurs. Dat betekent ook wat voor de engineering. Sinds wij in 2006 startten met het uitwerken van het ontwerp tot bouwaanvraag en contractstukken voor de aannemer, hebben we niet stilgezeten. Eerst de engineering van de kelderbak. Daarna, tijdens de uitvoering van de kelder door aannemer onderbouw Mobilis Van Oord, de engineering van de bovenbouw. Op basis van de bouwaanvraag stukken hebben wij het ontwerp, samen met MVRDV, opdrachtgever Provast en aannemer bovenbouw JP van Eesteren, in twee rondes van een jaar bouwkundig en bouwtechnisch vertaald naar een haalbaar plan, passend binnen de financiële kaders. Alle in die twee jaar besproken wijzigingen zijn vervolgens vertaald naar een werkbestek en definitieve uitvoeringstekeningen. Coördinatie Doordat onder- en bovenbouw door twee verschillende aannemers werden uitgevoerd, was voor ons een belangrijke rol weggelegd in de coördinatie tussen onder- en bovenbouw. Maar ook in de sturing, afstemming en coördinatie tussen alle overige partijen. Naast het ontwerpteam en de aannemers, ook heel veel leveranciers en door de aannemers ingehuurde adviseurs en onderaannemers wiens werk ergens bij elkaar komt. Zo moesten alle installaties uit de bovenbouw via de onderbouw aangesloten worden op de ondergrondse infrastructuur van de gemeente Rotterdam. Ook bij wijzigingen tijdens de uitvoering was het van belang dat alle consequenties snel in beeld gebracht werden en dat alle partijen meebewogen. Woningen Eind 2012 bleken de in 2009 ontworpen woningen in de veranderde markt niet meer goed verkoopbaar en moesten alle woningplattegronden aangepast worden. In een hoefijzervormig gebouw waarin alleen de liften, schachten en trappenhuizen verticaal staan, is dat complex: geen twee vloeren zijn hetzelfde. Waar op de ene verdieping nog een badkamer achter de schacht past, kan dat op de volgende verdieping niet meer doordat de maat achter de schacht te klein geworden is. Daardoor zijn alle woningindelingen verschillend. De helft van de woningen kijkt uit op de Markthal. De penthouses hebben een patio midden in de woning, waar door een glazen vloer 35 meter dieper de Markthal in gekeken kan worden.
Kabelnetgevels De enorme kabelnetgevels op de koppen van het gebouw, de grootste van Europa, werden door Octatube in samenwerking met DHV en Inbo ontwikkeld bij de TU Delft. De kabels achter de glazen geven vormen samen een afgespannen net, vergelijkbaar met een tennisracket. Hieraan zijn gelamineerde glaspanelen opgehangen van bijna 1,5 bij 1,5 meter opgehangen. Inbo was verantwoordelijk voor het borgen van de esthetische kwaliteit en de bouwkundige aansluitingen. Een uitdagende opgave. De kabelnetgevels kunnen bij extreme windbelastingen tot wel 70 centimeter doorbuigen. De tourniquetten in diezelfde gevel kunnen dat echter niet. Inbo bedacht daarom een scharnierend portaal tussen gevel en tourniquet, dat de beweging kan opvangen en tegelijk voor goede wind- en waterdichtheid zorgt. Ook de aansluitingen van de 30 ton voorgespannen kabels op de natuursteen gevel vormden een uitdaging. De kabels, met een diameter van 42 mm, zijn in een soort nestkastjes meegestort in het beton. Hier werd samen met Bakker natuursteen een detail bedacht voor een blinde én demontabele bevestiging in de wildverband natuursteen gevel, voor jaarlijkse inspectie van de aansluitingen op metaalmoeheid en corrosie. Balkonhekken Ook de buitenschil van de Markthal werd samen met Octatube ontwikkeld. De volglazen balkonhekken lopen mee met de vorm van het gebouw. Dat betekent dat ze naar de bovenste verdiepingen toe steeds schuiner liggen. Bovenin het gebouw resulteert het halen van een verticale afscheidingshoogte van 1.20 m hoogte daardoor in glasplaten van 2.40 m hoog. Om de glasplaten op alle verdiepingen op dezelfde wijze in te klemmen, werd een scharnierende voetconstructie bedacht, waar het glas onder verschillende hoeken ingeklemd kan worden. Kunstwerk De binnenzijde van de Markthal wordt gekenmerkt door een 11.000 m² groot kunstwerk van Arno Coenen. 4.500 geperforeerde en gezeefdrukte aluminium platen van het kunstwerk zijn opgehangen aan de binnengevel. Die binnengevel vormt de scheiding tussen de Markthal en de woningen, die op de Markthal uitkijken. Aan die gevel worden daarom hoge eisen gesteld qua geluidwering, akoestiek en brand. Dat betekent nauwe afstemming van brandscheidingen, contactgeluidonderbrekingen ter plaatse van woningscheidingen, verschillende materialen, rookdetectie, installaties achter de afwerking en de grote houtskeletbouw elementen in een zeer specifieke vorm waar het kunstwerk aan opgehangen is. Kelder Naast de bovengrondse Markthal kent het plan ook een ondergrondse wereld. Naast een parkeergarage voor 1.200 auto s en de bergingen van de woningen, bevindt zich hier de expeditie voor de marktkramen en een deel van de commerciële ruimte: Albert Heijn, Etos en Gall & Gall. Alle logistiek wordt via de kelder afgehandeld. Voor de marktkraamhouders zijn er onder meer preparatieruimten, koelcellen, doucheruimten en containerruimtes ingericht. De parkeergarage is uitgerust met een intelligent parkeersysteem met vrij/vol signalering, dat auto s automatisch naar een vrije plek begeleidt. Daarvoor zijn per parkeerplek twee sensoren ingestort.
BREEAM De Markthal is niet alleen spectaculair, de Markthal is ook duurzaam. De gehele commerciële ruimte voor Corio werd BREEAM Very Good gecertificeerd. Techniplan trad op als BREEAM Expert en leverde de installatie - technische bewijslast, Inbo leverde alle bouwkundige bewijslast. Trots Het is gelukt. De Markthal is een feit. We zijn enorm trots op dit bijzondere project dat dankzij de goede en nauwe samenwerking tussen alle betrokken partijen. Opdrachtgever: Provast, Den Haag Oplevering: 2014 Architect: MVRDV, Winy Maas Omvang: 100 permanente kramen, 4.900 m² (food)winkels, 1.600 m² horeca, 1.500 m² supermarktm 1.200 parkeerplaatsen, 228 koop- en huur woningen Team: Wilco van Gils, Johan de Graaf, Stefan Gunther, Evert Wassink, Rien Wolfswinkel