CAO Politiek in Duitsland en Nederland Tarifpolitik in Deutschland und den Niederlanden

Vergelijkbare documenten
Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2017

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

Pan-Europese opiniepeiling over beroepsveiligheid en -gezondheid

Pan-Europese opiniepeiling over beroepsveiligheid en - gezondheid

Einde aan "roaming-afzetterij": tarieven voor sms-en, bellen en internetten vanuit het buitenland vanaf vandaag een stuk lager dankzij EU-maatregelen

Pan-Europese. opiniepeiling over beroepsveiligheid en - gezondheid. Representatieve resultaten in de 27 lidstaten van de Europese Unie

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid

GOEDE EN BETAALBARE KINDEROPVANG VOOR IEDEREEN?

De liberalisering van de Belgische spoorwegmarkt

Open Data laten stromen Nederland in Europees perspectief

Meer werk door meer mobiliteit

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen

DE EUROPESE VISSERIJ IN CIJFERS

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE

Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,

Notatie Toelichting Opmerkingen L 8 cijfers en 1 letter Het eerste cijfer is altijd een 0 (nul) voor personen.

Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau

BIJLAGEN. bij het VERSLAG VAN DE COMMISSIE

Betalingsachterstand bij handelstransacties

Barometer van de informatiemaatschappij (2017) Juli Barometer van de informatiemaatschappij

en in de Tijne Berg- le Clercq 19 mei 2010

Statistieken ste Vierdaagse

Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn

Op 19 juni 2012 deed het Hof uitspraak in zaak C-307/10 IP Translator en gaf daarbij de volgende antwoorden op de prejudiciële vragen:

8 maart 2013: Internationale Vrouwendag: Ongelijkheden tussen vrouwen en mannen in de context van de crisis

Armoede en ongelijkheid: een Europees en lokaal perspectief. Frank Vandenbroucke Turnhout Wetenschapscafé 9 oktober 2017

Convergentie. Vaak gestelde vragen (FAQ) over de gemeenschappelijke praktijk CP4 Mate van bescherming van zwart-witmerken

Trends in levenslang leren

Meer dan 250 miljoen Europeanen gebruiken regelmatig het internet, volgens het Voortgangsrapport ICT van de Commissie

Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels

Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december Jan Smets

I. VERZOEK OM INFORMATIE betreffende de transnationale terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam

Onderzoek naar e-gezondheidszorg in Europa: artsen moeten meer gebruik maken van ICT

Actuele winterbandenverplichting in Europa

Duitsland (DE)

BESLUIT VAN DE COMMISSIE

2 Leveringen van goederen naar

BESLUIT VAN DE COMMISSIE

FostPack Importeren verpakkingsfiches via XML

EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013

Breedbandinternet voor alle Europeanen: de Commissie geeft het startsein voor een debat over de toekomst van universele diensten

De toekomst van de welvaartsstaat. Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015

BEHEERSCOMITÉ DIERLIJKE PRODUCTEN 19 OKTOBER 2017

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN?

BIJLAGEN. bij het VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Op weg naar herstel: het cohesiepakket. Vragen en antwoorden over de bijdrage van het cohesiebeleid aan het Europese economische herstelplan

Structurele groei in areaal biologische landbouw in Europa mooie uitdaging voor Nederlandse kweek- en handelsbedrijven

Simplicity. Werking van het product. Den Bosch, 2015

Barometer van de informatiemaatchappij (2018) Oktober Barometer van de informatiemaatschappij

Europese integratie en welvaartsstaten: tragisch dilemma?

Code Geboorteland Straatnaam

EB71.3 Europese verkiezingen Postelectoraal onderzoek Eerste resultaten: Aandachtpunt: verdeling mannen/vrouwen

Barometer van de informatiemaatschappij (2016) Barometer van de informatiemaatschappij

Het Europese Semester 2017 en Vlaanderen

Statistieken ste Vierdaagse

Opmerking bij alle grafieken die volgen. In de statistieken zijn alleen de gegevens opgenomen van iedereen die zich heeft aangemeld.

Het Vlaams arbeidsmarkt- en doelgroepenbeleid in een Europees perspectief. Frank Vandenbroucke West4Work Kortrijk, 3 november 2015

Pensioendiscussies in Europees perspectief

VORDERING TOT NIETIGVERKLARING VAN EEN GEMEENSCHAPSMERK

ENQUÊTE OVER DIVERSITEIT OP HET WERK EN ANTIDISCRIMINAT

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O15

Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2016 alle

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O14

PUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 11 maart 2010 (17.03) (OR. en) 6792/10. Interinstitutioneel dossier: 2009/0157 (COD) LIMITE

Een Europese Sociale Unie: illusie of noodzaak?

EDITIE De infranationale overheid in de EU : sleutelcijfers

Handelsmerken 0 - DEELNAME

Europese Commissie wil salarisongelijkheid tussen mannen en vrouwen aanzienlijk verminderen

Sociaal beleid in een muntunie: puzzels, paradoxen en perspectieven

Technische bijlage inzake de overlegging aan de FSMA van de door de kredietinstellingen en verzekeringsondernemingen periodiek te verstrekken

Sociale bescherming in belgië

DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie

De Commissie start raadpleging over leidinggevende rol die Europa kan spelen bij de overschakeling naar Web 3.0

FIAT RADIONAV - Europe. SD 2012

De sociale rol van de Europese Unie: tussen naïviteit en doemdenken. Frank Vandenbroucke Universiteitsdag UvA 4 juni 2016

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2017 alle

Basis gegevens tender

ROBERT GARSKAMP IBESTUUR MOBILITY EVENT Juni 2018 EID (INTER)-NATIONAAL

.bedomeinnamen. onder de loep 2011

Analytische samenvatting

EUROPESE UNIE VERZOEK TOT OPTREDEN

van Nice v1.2, 28 oktober 2015

CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O16

Transcriptie:

CAO Politiek in Duitsland en Nederland Tarifpolitik in Deutschland und den Niederlanden Interregionale Vakbondsraad Rijn-Ijssel Interregionalen Gewerkschaftsrates Rhein-Ijssel Grensoverschrijdend werk Duitsland-Nederland Grenzüberschreitende Arbeit Deutschland - Niederlande Arnhem, 10 November 2014

Inhalt/Inhoud 1. Gewerkschaftlicher Organisationsgrad Organisatiegraad vakbeweging 2. Tarifvertragsrecht/CAO-Recht 3. Tarifbindung/CAO-Bereik 4. Algemeen Verbindendverklaring (AVV) Allgemeinverbindlicherklärung (AVE) 5. Mindestlohn / Minimumloon 6. Streiks / Staking 7. Tariflohn und effektive Lohnkosten CAO-Loon en effectieve Loonkosten 8. Ökonomische Bedeutung der Lohnpolitik Economische Betekenis van de Loonpolitiek

Gewerkschaftlicher Organisationsgrad Organisatiegraad Vakbeweging

Gewerkschaftlicher Organisationsgrad Organisatiegraad Vakbeweging 70 69 69 69 60 55 50 50 49 49 40 37 36 35 33 30 28 27 25 24 20 20 19 19 18 18 17 17 17 16 15 14 10 10 8 8 0 DK FI SE NO BE CY MT LU IE IT RO AT UK EL SI BG NL PT CH DE CZ HU SK ES LV PL LT EE FR

Tarifvertragsrecht/CAO-Recht Wet Gesetz CAO-Partijn Tarifvertragsparteien Geldigheid Gültigkeit Ander Overeenkomst Andere Vereinbarungen Staking Streik Nederland Wet op de Collectieve Arbeidsovereenkomst (Wet CAO) van 1927 Vakbonden Vereinigen van Werkgevers en individueele Werkgevers Alle Lids van een CAO-Partij Werknemers in een Onderneming met CAO Gunstigkeitsbeginsel Niet in de Vredespflicht Deutschland Tarifvertragsgesetz (TVG) von 1949 Gewerkschaften Arbeitgeberverbände und einzelne Arbeitgeber Alle Mitglieder einer Tarifvertragspartei Günstigkeitsprinzip Nicht während der Friedenspflicht

Tarifverträge / CAO s 2013 in % aller tarifgebunden Beschäftigten in % van alle Werknemers met een CAO Nederland Deutschland 9.4 15.5 90.6 84.5 Bedrijfstak-CAO Ondernemings-CAO Branchen-Tarifvertrag Haus-Tarifvertrag

Tarifbindung CAO-Bereik

Algemeen Verbindendverklaring (AVV) Allgemeinverbindlicherklärung (AVE) in % van alle Bedrijfstak-CAO in % aller Branchentarifverträge Nederland Deutschland Met AVV 47.3 % Zonder AVV 52.7% Ohne AVE 98.5 %

CAO-Bereik en AVV in Europa Tarifbindung und AVE in Europa

Mindestlohn / Minimumloon Wet Gesetz Minimumloon MIndestlohn Geldigheid Gültigkeit Uitzondering Ausnahmen Aanpassing Anpassung Nederland Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag van 1968 1.495,20 Euro per maand per uur: 40 uur week: 8,63 Euro 38 uur week: 9,08 Euro 37 uur week: 9,33 Euro 36 uur week: 9,58 Euro Alle Werknemers van een leeftijd van 23 Jaaren Iedereen 6 Maanden Regering Deutschland Mindestlohngesetz (MiLog) von 2014 8,50 Euro pro Stunde (ab 1. Januar 2015) Alle Beschäftigte ab 18 Jahren Langzeitarbeitslose Alle 2 Jahre Mindestlohnkommission

Mindestlöhne / Minimumlonen in Euro (Januar 2014)

Streiks / Staking Ausgefallene Arbeitstage pro 1,000 Beschäftigte Verloren Werkdagen voor elke 1,000 Werknemers 50 45 40 35 46 Deutschland (WSI) Deutschland (BA) Nederland 30 31 25 20 15 10 5 0 21 16 17 15 15 13 11 9 9 8 8 6 4 5 4 4 2 5 3 4 2 1 2 1 1 2 2 3 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Streiks / Staking 2005-2012 Ausgefallene Arbeitstage pro 1,000 Beschäftigte Verloren Werkdagen voor elke 1,000 Werknemers FR CA 117 DK 104 FI 84 BE 73 ES 65 NO 59 UK 26 DE (WSI) 16 USA 10 NL 9 PL 6 SE 6 DE (BA) 4 AT 2 CH 1 139 0 20 40 60 80 100 120 140 160

Lohnquote / Loonquote 80 75 70 65 60 Deutschland Nederland Source: AMECO 55 1963 1968 1973 1978 1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013

5 Tariflohn (nominal) CAO-Loon (nominaal) 4.5 4 4.4 Nederland Deutschland 3.5 3.6 3.3 3 2.5 2 1.5 1 2.1 2.7 2.8 2.5 2.0 1.3 1.6 2.0 2.2 2.1 1.5 2.9 2.8 2.6 1.8 1.3 2.0 1.1 2.7 1.4 2.7 1.1 0.5 0.7 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tariflohn (real) CAO-Loon (reëel) 3 2.5 Nederland Deutschland 2.4 2 1.8 1.5 1 0.5 0 0.2 1.3 1.5 0.6 0.2 0.3 0.5 1.1 0.1 0.6 0.4 0.6 1.1-0.5-1 -0.7-0.3-0.1-0.3-0.3-0.8-0.1-0.5-1.5-1.4-1.4-1.5-2 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tariflohn und effektive Lohnkosten CAO-Loon en effectieve Loonkosten 6.0 5.0 NL Loonkosten NL CAO-Loon D Lohnkosten D Tariflohn 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tariflohn und effektive Lohnkosten (real) CAO-Loon en effectieve Loonkosten (reëel) 110 105 2000 = 100 108.2 105.1 107.3 107.0 102.4 100 100 95 94.3 98.4 96.7 90 NL CAO-Loon NL Loonkosten D Tariflohn D Lohnkosten 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

500.0 Ökonomische Ungleichgewichte Economische Onevenwichtigheden 400.0 300.0 200.0 100.0 0.0-100.0-200.0-300.0-400.0 Überschuss- Staaten Defizit- Staaten 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Germany Netherlands Sweden Italy Denmark Spain Ireland Austria CZ SI SK HU Portugal Finland Belgium Greece Poland France UK

100 Exporte in % des BIP Export in % van BPP 90 80 70 67.3 64.2 63.0 66.4 69.6 72.8 74.2 76.3 68.6 78.7 83.9 88.0 88.3 60 50 40 34.8 35.7 35.7 38.5 41.3 45.5 47.2 48.2 42.5 47.6 50.6 51.8 50.7 30 20 10 Deutschland Nederland 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Fazit Conclusie Deutschland und die Niedertande benötigen beide eine stärkere Lohndynamik um eine balanciertere Entwicklung zwischen Export- und Binnenwirtschaft zu fördern! Duitsland en Nederland beide vereisen een sterkere dynamiek van de lonen tot een meer evenwichtige ontwikkeling tussen de export en de binnenlandse economie te bevorderen!

Bedankt voor uw aandacht! Vielen Dank für die Aufmerksamkeit! www.tarifvertrag.de