Projectplan Ketensynchronisatie in Logistieke Netwerken DEEL A: MEERJARENPLAN Titel projectplan: Cluster: Type onderzoek: KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE NETWERKEN Cluster Goederenvervoer Fundamenteel & Toegepast onderzoek Status: Versie 1.2 datum 25 augustus 2005
Titel projectplan KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE NETWERKEN. 1. Doelstelling onderzoek Het doel van het projectprogramma KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE NETWERKEN is om innovatieve methoden en gereedschappen voor de beheersing van ketens te ontwikkelen en te beproeven in een aantal industrieen aan de hand waarvan bedrijven beter in staat zijn productie- en distributiemiddelen efficient te gebruiken, een hogere customer service prestatie te realiseren naar hun klanten toe en uiteindelijk een solide en hogere winstgevendheid te realiseren. De ontwikkeling van deze innovatieve methoden en gereedschappen zal leiden tot: - nieuwe (modellen voor) operationele beheersing van bedrijfsoverschrijdende logistieke processen; - leerervaringen bij het gezamenlijk ontwikkelen, implementeren en toepassen van dergelijke processen; - nieuwe wetenschappelijke inzichten op het gebied van operationele beheersing van bedrijfsprocessen, nieuwe modellen en nieuwe algorithmen, en daarmee tot publicaties in internationale wetenschappelijke toptijdschriften. Het kernwoord in de ontwikkeling en toepassing van deze methoden en gereedschappen is ketensynchronisatie. Het project Ketensynchronisatie in Logistieke Netwerken is onderdeel van het TRANSUMO cluster Goederenvervoer. Het project beoogt om door een andere inrichting van de beheersing van deze netwerken te komen tot een: 1) betere benutting van middelen (menskracht, materieel, gebouwde voorzieiningen), 2) verbetering van de last mile waardoor service naar eindgebruikers verbetert 3) een gemakkelijke en robuuste ondersteuning te bieden voor beheersingsbeslissingen Het project beoogt een efficiënte en effectieve transitie te realiseren door logistieke innnovatie in beheersing centraal te stellen. Betere logistieke innovatie stelt Nederland in staat om op Europees niveau zich beter te onderscheiden, waardoor de concurrentiepositie van ons bedrijfsleven zal verbeteren. 2. Type onderzoek Fundamenteel & Toegepast onderzoek 3. Looptijd Het project heeft een looptijd van 4 jaar: medio 2005 t/m eind 2008. Het eerste jaar is erop gericht om enerzijds de behoefte aan inhoudelijke en implementatie/transitiekennis verder te definieren op basis van een aantal case studies en anderzijds de modellen, methoden en technieken voor ketensynchronisatie te categoriseren (literatuurstudie). Er zijn drie cases gedefinieerd die zullen worden gebruikt om de problematiek rond ketensynchronisatie verder in kaart te brengen. De kennisprojecten richten zich op het inventariseren van reeds bestaand onderzoek op dit gebied en de confrontatie van beide (literatuur en case) leidt tot een inzicht in kennisbehoefte. Op deze manier vindt kruisbestuiving tussen kennisprojecten en praktijk expliciet plaats. In de tijd vanaf 2006 ligt de nadruk op het verder ontwikkelen van modellen, methoden en technieken voor ketensynchronisatie waarbij uitdrukkelijk gebruik wordt gemaakt van de (implementatie/transitie)kennis die is opgedaan bij de cases, en deze vervolgens weer toe te passen in een aantal (nog te definieren) aanvullende cases in het bedrijfsleven, zowel nationaal als internationaal.
4. Begroting De totale begroting van het project is 1,8 miljoen euro. Hiervan wordt 400.000 Euro besteed in 2005-2006, en 1.400.000 Euro in de jaren 2007-2009. 5. Bijdrage aan duurzaamheid De bijdrage aan de doelstellingen van TRANSUMO worden in de volgende tabel samengevat. TRANSUMO Bijdrage projectprogramma KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE Doel NETWERKEN 1. PROFIT De effecten van ketensynchronisatie op de positie van het Nederlandse bedrijfsleven zijn: (1) Verlaging van productie- en distributiekosten, (2)Verhoging servicegraad aan klanten, winkeliers en burgers en (3) Vergroting marktaandeel en omzet door concurrentieel voordeel als gevolg van (1) en (2). (4) vergroten van innovatief vermogen van het bedrijfsleven door ontwikkeling en toepassing van vernieuwende concepten. Centraal staan de besturingsconcepten en ICT die de basis vormen voor daadwerkelijke implementatie van concepten als bundeling van stromen, frequentieverlaging en integrale afstemming. Enkele belangrijke toetsingscriteria zijn: (1) verlaging relatief kostenniveau ketens (verhogen efficiency en productiviteit), (2) verhoging serviceniveau en (3) vergroting marktaandeel. Het kwantificeren van deze doelstellingen is expliciet onderdeel van het onderzoek. De verwachting is dat kostenniveaus met 5-10% kunnen dalen en serviceniveaus tot 15% zullen stijgen. 2. PEOPLE Door effectieve ketensynchronisatie zal de leverbetrouwbaarheid gaan toenemen naar klanten toe en de beschikbaarheid van producten in het schap verder groeien (beschikbaarheid van met name promotionele artikelen is uit eerder onderzoek erg problematisch gebleken in retailbedrijven; een toename van beschikbaarheid met 20% is zeer realistisch). Het principe van ketensynchronisatie bevordert verder een multidisciplinaire samenwerking (verkoop, logistiek, productie, inkoop), hetgeen leidt tot een rijkere arbeidsinhoud en verdere versterking van het kennispotentieel van de Nederlandse werknemer. 3. PLANET Door nieuwe synchronisatiemechanismen beoogt het project een betere afstemming tussen vraag naar en aanbod van producten te kunnen bewerkstelligen. Veroudering van voorraad zal daardoor aanzienlijk verminderen en overtollige voorraad aan het eind van een levenscyclus zal minimaliseren: er zijn dus minder producten nodig voor eenzelfde (of zelfs hogere) graad van klanttevredenheid. Door betere afstemming van vraag en aanbod is het ook mogelijk een vermindering van transportbewegingen naar klanten toe en een vermindering van retourstromen te bewerkstellingen. Dit betekent dat er minder vrachtwagens op de weg zullen zijn. Hierdoor zal minder brandstof worden gebruikt. De vermindering van vrachtbewegingen in combinatie met betere beheesringsmethoden zal op langere termijn ook een positief effect hebben op filevorming, waardoor ook daardoor minder brandstof noodzakelijk is en capaciteit van het wegennet beter kan worden benut (en dus uitbreiding ervan minder snel noodzakelijk is). 6. Bijdrage aan transitie Het project KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE NETWERKEN heeft tot doel een transitie te bereiken waarbij samenwerking tussen partners in een netwerk op basis van een gezamenlijke doelstelling centraal staat. Door goede ondersteuning van deze samenwerking met modellen, methoden en technieken kunnen voordelen van samenwerking beter transparant worden gemaakt. Hiermee kan een effectievere samenwerking bereikt worden, wat bijdraagt aan het realiseren van de PPP-doelstellingen. Aangezien het in Transumo gaat om transities op het gebied van verkeer en vervoer worden nadrukkelijk de externe invloeden (als congestie, regelgeving, beperkingen, e.d.) alsook de meer zachte gedragscomponenten van actoren (machtsdenken, verdeling kosten en baten, onderling ver/wantrouwen) meegenomen in de ontwikkeling en toepassing van de modellen. Zodoende weerspiegelen de modellen de werkelijkheid beter en
geven ze een betere indruk van de werkelijke effecten. Doel van het bieden van dit inzicht en het stimuleren van een eerlijke verdeling van de kosten en baten is dat er uiteindelijk gekomen kan worden tot een duurzame (bestendige) samenwerking tussen de verschillende (concurrerende) partijen. Dat betekent dat bij de uit te voeren cases en de dataverzameling deze externe invloeden nadrukkelijk worden geïnventariseerd en meegewogen. Uit ervaringen met eerdere innovatieve (en veelal uiteindelijk niet bestendig geïmplementeerde) projecten blijkt immers dat deze externe aspecten van cruciale betekenis zijn voor het al dan niet verduurzamen van een op zich zeer kansrijk innovatief concept. Omdat soortgelijke vraagstellingen ook elders aan de orde komen, wordt samenwerking nagestreefd tussen de verschillende projecten in het goederencluster van Transumo, uitgebreid waar nodig en zinvol met andere initiatieven binnen en buiten Transumo. Deze wens tot samenwerking ontslaat dit project overigens niet van het doel zelf (ook) actief te zijn op dit terrein. Daarom maakt een overkoepelend transitiemanagementproject deel uit van dit project. 7. Bijdrage aan versterking tripartiete kennisinfrastructuur In dit project is gestreefd naar een gebalanceerde mix van kennisinstellingen en bedrijven in het begin van het project. Overheidsinstellingen spelen pas een rol in een latere fase van het traject omdat eerst een aantal kennisvragen beantwoord dient te worden en eerst de modellen, methoden en technieken in ruwe vorm moeten worden ontwikkeld. De overheid kan in het vervolg van het project een belangrijke katalysator zijn voor de toepassing en aanscherping van de ontwikkelde modellen, methoden en technieken. Aansluiting is daarom gezocht en gevonden bij bestaande overheidsinitiatieven die tot doel hebben goederenvervoer te optimaliseren (zoals Transportbesparing ). Tevens wordt in het kader van de uit te voeren cases aansluiting gezocht bij lokale overheden: via hun (lokale) verkeer- en vervoerbeleid, maar ook via het ruimtelijke ordenings en economische beleid hebben lokale overheden immers een dominante invloed op de bereikbaarheid van stedelijke gebieden voor het goederenvervoer. Daarmee is de invloed van overheden op de last mile niet te miskennen en ook niet te onderschatten gezien de discussie over o.a. lokale milieuproblemen. Overheden kunnen ook vanuit een andere optiek een rol spelen: nu al is duidelijk dat het concept van ketensynchronisatie bemoeilijkt wordt door de relatief lage kostprijs van transport (waardoor hogere transportefficiency nauwelijks zoden aan de dijk zet als het gaat om prijsconcurrentie) en door de dominante machtpositie van met name retailers. Overheden kunnen van invloed zijn op de transportprijs (direct door heffingen, belastingen en regelgeving, indirect ook via de weg van de bereikbaarheidskwaliteit). Daarnaast kunnen ze een rol spelen bij het veranderen van de machtsposities in een keten omdat ze een belangrijke say hebben in ruimtelijk/geografische vraagstukken (zoals regelgeving rond de vestigingsplaats van winkels en/of de toegankelijkheid van centrumgebieden). Uiteindelijk kan de overheid een belangrijk instrument leveren bij het doorbreken van de macht in de keten, daar waar deze innovatie frustreert. 8. Kennistransfer In de loop van het project wordt samen met een aantal brancheverenigingen de ontwikkelde kennis door middel van onder andere workshops en andere initiatieven verder verspreid onder belanghebbenden. Deze initatieven zullen verder vormgegeven worden in de loop van het project. 9. Participanten De volgende participanten nemen momenteel als partner deel in het project KETENSYNCHRONISATIE IN LOGISTIEKE NETWERKEN:
Kennisinstellingen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Twente Technische Universiteit Eindhoven Overheid DGTL (transportbesparing) Bedrijven Merba Friesland Foods Albert Nabuurs (samen met Friesland Foods) CQM Minase Het aantal participanten in dit project zal op basis van de resultaten van fase 1 van het project zeker uitgebreid worden (zodanig dat de lokale overheid er ook meer bij betrokken wordt).