Aan de inwoners van Kluisbergen Mevrouw, Mijnheer, Met het document in bijlage willen wij u graag wat meer informatie verstrekken omtrent het ontstaan, de werking en de voordelen van deze BuurtInformatieNetwerken, die ook in de gemeente Kluisbergen i.s.m. de Lokale Politie Vlaamse Ardennen enkele jaren terug werden opgericht. Gezien de gemeente Kluisbergen inmiddels vier BIN s telt (1 per deelgemeente) bestaat ook voor u de mogelijkheid om toe te treden tot het BIN. Indien u interesse hebt om BIN-lid te worden volstaat het om mij het inschrijvingsformulier dat u in bijlage terugvindt terug te bezorgen. Dit kan uiteraard zowel persoonlijk via post, fax of mail. Wij danken u alvast voor uw interesse, en hopen samen met u verder te kunnen zorgen voor een veilige samenleving! Met vriendelijke groeten, Namens het BIN Kluisbergen. Johan DEVENYNS BIN-coördinator Kluisbergen
1. Ontstaansgeschiedenis: De buurtinformatienetwerken ontstonden in het midden van de jaren 90, in het zuiden van West-Vlaanderen. In die periode teisterde de Noord-Franse Kappa-bende deze streek met een golf van ramkraken in winkels. Bij de bevolking groeide een sterk onveiligheidsgevoel en de wil om hieraan iets te veranderen nam sterk toe. Een eerste initiatief waren de burgerwachten, die o.a. in Dadizele de kop opstaken. Deze burgerwachten waren echter een kort leven beschoren. Niet verwonderlijk, want dit initiatief was zeer tijds- en arbeidsintensief voor de betrokken burgers. Bovendien was dit initiatief niet zonder risico s. Bovendien zijn burgerwachten onwettig omdat ze strijdig zijn met de wet op de private milities. Uiteindelijk ontstaat er een beter alternatief: de buurtinformatienetwerken (BIN). Het BIN is geïnspireerd op het Engelse Neighbourhood Watch. Dit systeem werd na een bezoek aan het Britse Maidstone in 1995 (door een delegatie van de Ieperse Rijkswacht) ontwikkeld naar de normen van de Belgische situatie en wetgeving. De buurtinformatienetwerken hebben zich vanuit het West-Vlaamse Poperinge verder uitgebreid over de rest van West-Vlaanderen. Daarna volgden Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Brabant. Ook in Wallonië en Brussel zijn reeds BIN s actief. 2. Doelstellingen: Een buurtinformatienetwerk heeft 2 belangrijke doelstellingen: het veiligheidsgevoel én de meldingsbereidheid verhogen. Onveiligheidsgevoelens zijn een belangrijke basis voor het opstarten van een buurtinformatienetwerk. Dit onveiligheidsgevoel kent verschillende gradaties: van onrustgevoelens over onzekerheid tot slapeloosheid. Sommige mensen durven, uit schrik dat er zal ingebroken worden, zelfs hun huis niet meer uit. Het BIN wil dan ook het (subjectief) veiligheidsgevoel in de buurt te verhogen. Een andere belangrijke doelstelling van een BIN is de meldingsbereidheid van de burgers verhogen. Een buurtinformatienetwerk wil burgers aansporen om abnormale zaken te melden aan de politiediensten. Informatie vanuit de burgers is voor de politiediensten vaak noodzakelijk om bepaalde feiten op te helderen. Meestal hebben burgers angst om een politiedienst te informeren/contacteren en dit om verschillende redenen: Er is in de eerste plaats een grote drempelvrees. De bevolking is niet vertrouwd met de politiediensten, ze kennen hun werking onvoldoende en daardoor hebben ze schrik om iets te melden. Daarnaast zijn veel mensen de mening toegedaan dat iemand anders het wel zal doen. Een derde reden is de anonimiteit. Vaak hebben burgers schrik dat hun identiteit bekend gemaakt zal worden, dat die in het dossier zal opgenomen worden. Verder heerst er ook nog steeds een grote onwetendheid bij de bevolking:
Vb. Mag je het nummer 101 wel bellen voor een onbekende auto met geopend schuifdak die 3 dagen onveranderd in de wijk geparkeerd blijft?, Wat gebeurt er met de gegeven informatie?, Het BIN wil de politiediensten motiveren om hierover feed-back te geven. Het politiebedrijf en de bevolking leren door de BIN-werking elkaar beter kennen, de schrik om de politiediensten te verwittigen ebt weg. Dankzij het BIN wordt de preventie verhoogd bij de burgers door middel van de intelligente informatie die door de politiediensten via het BIN verspreid wordt. De burger wordt een partner in criminaliteitspreventie. 3. Definitie van een buurtinformatienetwerk. Wat is nu precies een BIN? Het BIN wordt gedefinieerd in een omzendbrief die reeds dateert uit 1998 : Een buurtinformatienetwerk is een gestructureerd samenwerkingsverband van burgers in een bepaald afgelijnd gebied dat, onder leiding van een coördinator en in overleg en samenspraak met de politiediensten, de wederzijdse informatieuitwisseling tussen de burger en de politiedienst, op basis van een vooraf bepaald gestructureerd en professioneel plan inzake de berichtgeving van misdrijven of verdachte gedragingen, zo snel en doeltreffend mogelijk laat verlopen zonder te patrouilleren of bijzondere waakacties te organiseren. Een Buurtinformatienetwerk wordt gevormd met het oog op het verhogen van het veiligheidsgevoel en het plegen van misdrijven helpen voorkomen en kan daarnaast nog een aantal sociale en preventieve taken vervullen. 1 De definitie bevat een aantal belangrijke kernwoorden die goed aanduiden wat een BIN is. Het gaat om een gestructureerd samenwerkingsverband. Er wordt gewerkt met een aantal vrijwilligers. Indien er al een bestaande organisatie aanwezig is, kan van daaruit vertrokken worden, bv. een wijkvereniging, de lokale middenstand, Er moet samengewerkt worden met alle politiediensten en de lokale (en hogere) overheid (verantwoordelijk voor het veiligheidsbeleid). De coördinator van het BIN speelt een sleutelrol. Hij is de drijvende kracht achter het BIN. De coördinator is het best een inwoner, of een burger van het betrokken BIN. Dit is logisch omdat deze persoon een goede band moet onderhouden met de leden van het BIN en de politiediensten. Dit is moeilijk indien de coördinator niet woont in de wijk waar een BIN actief is. Hij heeft bovendien een belangrijke rol als contactpersoon tussen politiediensten en bewoners. Wanneer een burger een abnormale situatie waarneemt, maar zelf de politiediensten niet durft te verwittigen, dan kan dit ook gebeuren via de coördinator. Tot slot heeft de coördinator ook een belangrijke administratieve taak waaronder het organiseren van bijeenkomsten. De coördinator kan eventueel bijgestaan worden door een aantal andere personen: de stuurgroep van het lokale BIN. 1 Ministeriële omzendbrief I/VSPP/8 van 9 april 1998 betreffende Georganiseerde reacties van nietpolitiemensen tegen onveiligheidsgevoelens.
Het BIN moet gesitueerd worden binnen een bepaald afgelijnd gebied, bv een wijk, een straat, een dorp, Een buurtinformatienetwerk zorgt voor wederzijdse informatie-uitwisseling. Het gaat dus om een 2-richtingsverkeer! Burgers en politiediensten geven elkaar informatie. Enerzijds meldt de bevolking abnormale situaties aan het politiebedrijf. Een buurtbewoner weet uiteindelijk best wat in zijn buurt normaal of abnormaal is. Let wel: het gaat om abnormale situaties, de politiedienst oordeelt of de abnormale situatie ook een verdachte situatie is. Anderzijds is er ook een informatieoverdracht van het politiebedrijf naar de burger, bv via BIN-berichten. Hierbij wordt door de politiedienst bericht over verdachte personen, fenomenen of gedragingen. Dit bericht wordt nuttig vervolledigd met een aantal preventieve tips. Bv. Vragen om licht aan te maken bij nachtelijke dreiging van inbraak, doeltreffende technische informatie in verband met beveiliging tav bepaalde fenomenen. Deze tips kunnen mogelijks ook meegegeven worden in een lokale nieuwsbrief. Het politiebedrijf kan ook inlichtingen verstrekken rond een modus operandi. Dit is de manier waarop een misdrijf wordt gepleegd. Wanneer bijvoorbeeld een hele reeks inbraken gepleegd wordt door het afbreken van cilindersloten, kan de politiedienst dit meedelen, gepaard met informatie over het juist aanbrengen van een cilinderslot. Er wordt ook feedback gegeven. Zo kan de politiedienst een burger die een abnormale situatie meldde, geruststellen wanneer er niets aan de hand blijkt te zijn. Het is dan ook niet nodig om alle andere BIN-medewerkers hiervan op de hoogte te stellen. Indien de politiedienst oordeelt dat het gaat om een verdachte situatie, kan zij een bericht ter beschikking stellen van het BIN, zo worden alle BIN-leden van deze situatie op de hoogte gesteld. Het BIN is geen Burgerwacht!!! Het is niet de bedoeling dat burgers de taak van de politiediensten overnemen. Politietaken worden enkel uitgevoerd door Rijkswacht en Politie, zij zijn verantwoordelijk voor de orde en veiligheid. Burgers gaan dus niet s nachts patrouilleren rond de kerktoren, gewapend met een stok of een herdershond. De patrouilles behoren tot de politietaken! Het BIN is ook géén verklikking. Het BIN is geen roddelkrant. De politiediensten zijn in de informatieverschaffing aan het BIN het centrum, zij bepalen welke informatie er meegegeven wordt! Doorgaans is de spektakelwaarde hiervan niet echt hoog. Zo zal het politiebedrijf nooit de identiteit of het adres van een slachtoffer van een inbraak of autodiefstal meegeven. Het buurtinformatienetwerk wakkert burgerzin en een goed burgerschap aan, waarbij de burger door waakzaamheid en opmerkzaamheid mee kan bouwen aan de veiligheid en de leefbaarheid van de woonomgeving. Er ontstaat daardoor een vorm van positieve sociale controle.
Het BIN project is er voor alle burgers met een maatschappelijk engagement. Ook de zelfstandige ondernemers kunnen in dit maatschappelijk project hun betrokkenheid met de veiligheidsproblematiek vorm geven. 4. De rol van het politiebedrijf. Primair is orde en veiligheid niet het resultaat van de werking van het politiebedrijf, maar van een weefsel van formele en informele verhoudingen, vrijwillige controles en sociale houdingen in de maatschappij. Het politiebedrijf heeft de opdracht om bij het niet naleven van de maatschappelijk bepaalde normen, handhavend op te treden. Problemen in de samenleving (drugsproblematiek, socio-economische armoede, integratie van vreemdelingen, ) kunnen de ordehandhaving ernstig bemoeilijken. In deze fase kan het politiebedrijf beroep doen op de burger met projecten als bv stadswachten, stewards, Zij kan ook doorgedreven vormen van optreden programmeren als bv de nul tolerantie Dit zijn projecten die thuishoren in het politiemanagement en die gewaardeerd worden in de mate dat zij bijdragen tot het terugdringen van misdrijven. Met het BIN-project koppelt men terug naar het primaire stelsel waarin de normen dynamisch worden nagestreefd en gerealiseerd. Men doet een beroep op het engagement van de vrijwillige burger om samen, in partnership, zorg te dragen voor orde en veiligheid. Dit project wil een bijdrage leveren aan het beheren en realiseren van deze levenskwaliteit, m.n. orde en veiligheid. Hoewel het BIN rechtsreeks in verband staat met het politiebedrijf en een bijdrage levert door nuttige meldingen en preventie, is het BIN-project geen reparatiepleister in de ordehandhaving maar veeleer een werkformule in het maatschappelijk beleid. 5. De wederzijdse informatie-uitwisseling in de praktijk. Hoe gebeurt nu de wederzijdse informatie-uitwisseling tussen de politiediensten en de burgers? Het BIN stimuleert de meldingsbereidheid van de burger (de burger kan de politiediensten op verschillende manieren contacteren, zie hoger). Fundamenteel is echter ook de informatieoverdracht van de politiediensten naar de burgers. De politie stelt intelligente berichten ter beschikking van het BIN. Dit zijn berichten die op het juiste ogenblik, bij de juiste mensen, met respect voor het beroepsgeheim en het onderzoek, met resultaatsgerichte inhoud (naar opmerkzaamheid en waakzaamheid) en met aanleiding en advies tot preventie terecht komen. In het BIN project gebeurt deze informatieoverdracht op 2 niveau s : - Niveau 1 omvat de communicatie tussen de politiedienst en de coördinator; - Op niveau 2 wordt de informatie doorgegeven door de coördinator aan de BINleden.
Er wordt gewerkt met een geautomatiseerd systeem : politiediensten postbus B I N L e d e n Coördinator Lokaal BIN BIN FOON Telefonische communicatie Snel, gelijktijdig onvervormd volledig herhalend Dit systeem heeft een aantal voordelen : Er moet niet gediscussieerd worden over wie bovenaan of onderaan de piramide staat. Het oorspronkelijke bericht wordt onmiddellijk en tegelijkertijd naar alle leden van het BIN doorgestuurd. Er is geen vervorming van de informatie mogelijk. Indien de medewerker niet thuis is, zal het systeem de persoon geregeld (om het halfuur) opnieuw proberen te bereiken en dit ongeveer 4 uur lang. De politiedienst die de melding ontvangt of de waarneming doet die aanleiding geeft tot een nuttig bericht, stelt dit bericht dadelijk ter beschikking. Dit bericht wordt ook automatisch doorgestuurd aan de lokale politiediensten van het BIN-terrein. Dit betekent dat alle politiediensten binnen het BIN-terrein op de hoogte zijn. Als het bericht ter beschikking wordt gesteld van meerdere BIN s, dan zullen ook alle respectievelijke lokale politiediensten op de hoogte zijn van het bericht. Als uit dit bericht duidelijk blijkt waar het bericht vandaan komt en waar het naartoe is gestuurd, dan weet deze politiedienst dat hij dit bericht niet meer hoeft ter beschikking te stellen. Alle lokale politiediensten zijn dus steeds op de hoogte van de BIN berichten.
6. Buurtinformatienetwerk: een evident partnership. Het BIN bestaat uit een samenwerkingsverband tussen 3 partners : de burgers, de politiediensten en de overheid. Het BIN wordt in de eerste plaats door de burgers georganiseerd. De politiedienst, verantwoordelijk voor de orde en de veiligheid is in een BIN de informatiepartner. Daarnaast is er de overheid. Vooral de lokale overheid. Het stads- of gemeentebestuur is in een BIN een ondersteunende partner (vb. infrastructurele steun). 7. Het BIN Logo. Het logo bestaat uit twee gezichten: enerzijds het gezicht van de burger die een waakzaam en opmerkzaam oog te bieden heeft, anderzijds het gezicht van de politiediensten. Beiden omarmen als het ware de woonzone en zorgen zo samen voor meer veiligheid en een betere leefomgeving. 8. Hoe het kan slagen Om dit te verduidelijken kan je verwijzen naar een goed huwelijk. In elke relatie is communicatie heel belangrijk! Als je niet meer met elkaar praat, kan je amper nog spreken van een relatie en dan is het huwelijk voorbij. Dit geldt ook voor het BIN. De partners moeten elkaar kennen en er moet communicatie zijn. Bovendien moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden. Er moet voldoende bereidheid en vrijwilligheid zijn, er moet vertrouwen zijn onder alle partners, er moet betrokkenheid zijn van alle partners, Kortom: er moet SAMEN gewerkt worden! Het is een vorm van buurtontwikkeling. Het individualisme moet wijken voor het samen werken. Het project wordt begeleid en ondersteund vanuit de vzw Buurtinformatienetwerken. Deze vzw is een overkoepeling van de lokale initiatieven. De vzw wil coördineren, motiveren, vertegenwoordigen en waken over kwaliteit van de aangesloten BIN s. 9. Enkele resultaten Uit cijfermateriaal (dat we regelmatig ontvangen van de 101 centrale) blijkt duidelijk dat de meldingsbereidheid stijgt door de BIN werking. Niet alleen het aantal meldingen stijgt, ook de inhoud van de meldingen is kwalitatief verhoogd. In diverse zones kan men een daling van de criminaliteit vaststellen. Dit willen we echter objectiveren ten aanzien van het project BIN : de invloed op criminaliteitscijfers is immers in de eerste plaats het resultaat van een goed politiewerk en verschillende maatschappelijke factoren. (bv. aanwezigheid van Oost-Europese bendes in de streek)
Indien het BIN kan bijdragen tot een operationeel doeltreffend politiewerk, dan verheugt dit ons uitermate. Uit een aantal studies blijkt duidelijk dat het (subjectief) veiligheidsgevoel bij de burgers in regio s waar een BIN werkzaam is sterk wordt verhoogd. Er werd bij deze burgers ook een toename in preventief gedrag vastgesteld. M.a.w., het Buurtinformatienetwerk verhoogt de meldingsbereidheid van de burgers, verhoogt het subjectief veiligheidsgevoel en verbetert de communicatie met de politiediensten!
INSCHRIJVINGSFORMULIER BUURTINFORMATIENETWERK Ik ben geïnteresseerd in de werking van en wens toe te treden tot het BuurtInformatieNetwerk te Kluisbergen; ik zal de werking van het BIN respecteren (men neemt geen politietaken op, maar gaat in een «partnership» met de politiediensten abnormaliteiten melden het beheer van die informatie is de verantwoordelijkheid van die politiediensten); Naam : Voornaam : Adres :........... Emailadres :. Als lid van het BuurtInformatieNetwerk Kluisbergen : ontvang ik een exemplaar van de BIN Newsletter word ik telefonisch verwittigd van verdachte situaties in mijn buurt (de politiediensten zijn verantwoordelijk voor het vrijgeven van die informatie) Teneinde mij op de hoogte te brengen mag de berichtgeving doorgestuurd worden naar het volgende telefoonnummer (of GSM-nummer ) : Telefoonnummer :.... Ik geef toestemming dat deze gegevens worden opgeslagen in een bestand in het kader van de werking van het BuurtInformatieNetwerk. Ze mogen voor geen enkele andere doelstelling gebruikt worden. (Wet ter bescherming van de privacy en de persoonlijke levenssfeer van 8 december 1992) Handtekening : Terug te sturen naar : dhr. Johan DEVENYNS BIN-coördinator Kluisbergen Zonnestraat 23 9690 KLUISBERGEN Tel. 0477/333.783 Fax 055/49.64.79 Email : johandevenyns@hotmail.com