PROVINCIE : WEST-VLAANDEREN GEMEENTE : INGELMUNSTER Project : RUP Centrum Dossier nr. : 08.12 PLAN-MER-TOETS 1. INLEIDING Volgens het besluit van de Vlaamse Regering van 18/04/2008 betreffende het integratiespoor voor de milieueffectrapportage over een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) dat in werking is getreden vanaf 1 juni 2008 -, is het de bedoeling dat in een vroeg stadium van het voorbereidende proces rekening wordt gehouden met de milieueffecten van alternatieven die aan bod komen in het ruimtelijk planningsproces. Hierdoor kan de eventuele milieubeoordeling gericht gebeuren op de relevante elementen die in een RUP kunnen opgenomen worden en wordt de milieubeoordeling geïntegreerd in het planningsproces alsook in de formele RUP-procedure. Voorafgaand aan de uitnodiging van de plenaire vergadering van het RUP, moet uitsluitsel worden gegeven omtrent de noodzaak van een planmilieueffectrapport (kortweg plan-mer genoemd), conform de bepalingen van een RUP beschreven in art. 38 1 van het decreet van 18/05/1999 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en de planmer-plicht zoals beschreven in zowel het MER-decreet van 27/04/2007 als het besluit van de Vlaamse Regering van 12/10/2007 betreffende de milieueffectenrapportage over plannen en programma s. Via een stapsgewijze evaluatie zal de noodzaak van een plan-mer worden onderzocht. Indien uit deze plan-mer-toets blijkt dat een plan-mer bij het voorliggend RUP niet verplicht moet uitgevoerd worden, zal een procedure tot ontheffing van de planmerplicht bij de betrokken overheidsinstanties en de dienst Mer worden aangevraagd. 2. CONTACTGEGEVENS Opdrachtgevend bestuur : Gemeente Ingelmunster, Oostrozebekestraat 4, 8770 Ingelmunster Stedenbouwkundig ambtenaar : dhr. Frank Benoit stedenbouw@ingelmunster.be Ontwerper :, Beversesteenweg 314, 8800 Roeselare Projectleider : dhr. Bert Deckmyn ruimtelijkeplanning@demey.be ING0812- Plan-MER-toets.doc 1
3.2. AFBAKENING VAN HET PLANGEBIED Het voorliggend RUP Centrum is gelegen in het centrum van de gemeente Ingelmunster. Het RUP is een herziening van het bestaande BPA Centrum. Het plangebied bevat de Markt en de kerk met omgeving, een deel van het parkgebied, de parking achter het gemeentehuis en een deel bebouwing langs de Gravinnestraat, totaal 5 ha 98 a 69 ca. Afb. 2 : STRATENATLAS (bron Google Maps) ING0812- Plan-MER-toets.doc 3
3.3. ALTERNATIEVEN VOOR HET PLAN 3.3.1. Nulalternatief De opmaak van het RUP Centrum kadert binnen het GRS, definitief aanvaard en goedgekeurd door de Bestendige Deputatie op 19 april 2007 - Informatief gedeelte : Op p 75 van het informatief gedeelte wordt de situatie van de dorpskern in Ingelmunster als volgt beschreven: De noordelijke helft van de kern heeft een duidelijke kernconfiguratie, met een centrumbebouwing. Die bestaat uit aaneengesloten bebouwing langs de 2 belangrijke verkeersassen, in noordzuidelijke richting de N50 (Kortrijk-Brugge) en in oostwestelijke richting de N 357 Oostrozebekestraat Weststraat. Verder zijn er enkele gesloten bouwblokken in de noordoostelijke oksel van de kruising Bruggestraat-Oostrozebekestraat, met centraal het marktplein en rond het kerkhof. Binnen deze centrumbebouwing komen de belangrijkste publieke functies voor, zoals het gemeentehuis, de post, het jeugdcentrum, de bibliotheek, de brandweerkazerne, verschillende scholen,.... Ook banken, winkels, horeca en andere primaire voorzieningen komen sterk geconcentreerd voor binnen deze centrumbebouwing. De bebouwing bestaat in hoofdzaak uit rijwoningen met 2 of 3 bouwlagen met zadeldak. Meer en meer komen appartementsgebouwen voor, die qua schaal en voorkomen geïntegreerd zijn in deze aaneengesloten bebouwing. Op p 86 stelt men dat er potenties zijn voor de verdere ontwikkeling van handel en horeca rond de markt, mits er een heraanleg komt van de publieke ruimte. - richtinggevend gedeelte : In het richtinggevend gedeelte van het GRS wordt op p 42 de optie genomen om de gemeente verder te ontwikkeling tot twee evenwaardige ontwikkelingspolen. Daarin lezen we dat de stationsomgeving en de markt dienen ingericht te worden als twee evenwaardige ontwikkelingspolen. De omgeving van het Marktplein kan een stuk aantrekkelijker gemaakt worden. De inrichting van het publieke domein, het doortrekken van assen voor traag verkeer en de ontwikkeling van gemeenschaps- en toeristischrecreatieve voorzieningen dienen te worden ondersteund. De omgeving verdient een stedenbouwkundige aanpak zodat er ruimtelijk aantrekkelijke relaties ontstaan tussen de markt en de verschillende centrumfuncties. Zo kan er o.a. aandacht gegeven worden aan een relatie tussen het Marktplein, het kasteel van Ingelmunster en het kanaal. Het kasteelpark zou kunnen geopend worden naar het centrum om als groene ruimte een actievere rol te kunnen opnemen binnen het centrumweefsel van Ingelmunster. Een tweede relatie is deze tussen de Markt en het gemeentehuis, Een versterking kan bv. Door het creëren van meer ruimte voor de zwakke weggebruiker. Bij de herinrichting van de markt dient verder aandacht te gaan naar de relatie met de "wanden", in het bijzonder de horeca-, handelszaken en ING0812- Plan-MER-toets.doc 4
kantoorfuncties, zodat deze beter betrokken worden op deze publieke ruimte. Het verbeteren van de verkeersleefbaarheid speelt hierbij ook een belangrijke rol. De stationsomgeving dient ontwikkeld als intense woon-werkomgeving, met een ontwikkeling van stapelbouw, handelszaken en horeca op een verantwoorde manier. Specifieke aandacht dient gevestigd op de inrichting van de publieke ruimte, die een aantrekkelijke plek moet te zijn om te vertoeven. De stationsomgeving dient, naast de markt, de tweede evenwaardige ontwikkelingspool te worden van de kern. Het centrumgebied wordt verder uitgebouwd als gemengd woongebied, waarin verschillende functies verweven voorkomen. Nieuwe voorzieningen op maat van de kern worden bij voorkeur in het centrumgebied geconcentreerd, zodat ze op loopafstand van elkaar bereikbaar zijn. Bij verweving van diverse functies dient er op gelet dat zich geen functies vestigen die de ruimtelijke draagkracht van de woonomgeving overschrijden. Waar ruimtelijk verantwoord, kan in het centrumgebied stapelbouw worden toegelaten. - maatregelen en acties : Bij de maatregelen en acties in het GRS vermeld de gemeente dat de opmaak van een masterplan Dorpskern en de vertaling ervan in een RUP tot de taken behoort waarbij de gemeente zelf initiatief zal nemen. Indien het RUP niet wordt opgemaakt, kan de visie van de dorpskernvernieuwing niet gevolgd worden : - De heraanlag van de publieke ruimte op en rond de Markt In de wedstrijd Dorpskernvernieuwing wordt de optie genomen om beperkte infrastructuur (frituur, fietsenverhuur) te (her)lokaliseren op de Markt. - Verdere ontwikkeling van gemeenschaps- en toeristisch recreatieve voorzieningen. Er is nood aan een beperkte uitbreiding van het gemeentehuis. Er wordt op de Markt een luifel voorzien die informatie en recreatie bundelt. - Relatie tussen de Markt en het Kasteelpark Er worden enkele wijzigingen voorgesteld in de aanleg van randzone van het park met als doel het park beter te integreren in de Marktomgeving. - Relatie tussen de Markt en het gemeentehuis Herinrichting van de parking gelegen achter het gemeentehuis en het voorzien van een extra ontsluiting van de parking. 3.3.2. Mogelijke alternatieven Gezien de uitwerking van de dorpskernvernieuwing via een wedstrijdformule is bepaald, is het de bedoeling dat het concept wordt verwerkt in het voorliggend RUP. Er is dus geen sprake van alternatieve mogelijkheden. ING0812- Plan-MER-toets.doc 5
4. EVALUATIE MILIEUEFFECTEN Afb.3 : SCHEMA PLAN-MER-PLICHT (bron Mervlaanderen.be) Om al dan niet te kunnen besluiten tot een plan-mer-plicht moeten geval per geval 3 fasen worden doorlopen (zie schema in afb. 3) : FASE 1 : Valt het RUP onder de definitie van het MER-decreet van 27/04/2007? FASE 2 : Valt het RUP onder het toepassingsgebied van het MER-decreet van 27/04/2007? FASE 3 : Is er sprake van een plan-mer van rechtwege? Geeft het RUP aanleiding tot aanzienlijke milieueffecten? (uitvoeren van een screening) 4.1. FASE 1 Het voorliggend gemeentelijk RUP voldoet aan de definitie, namelijk : Het is een opmaakprocedure die is bepaald in het decreet van de ruimtelijke ordening Het wordt opgesteld door een gemeentelijke instantie Het wordt vastgesteld door de gemeenteraad en goedgekeurd door de Deputatie ING0812- Plan-MER-toets.doc 6
4.2. FASE 2 Het voorliggend gemeentelijk RUP voldoet aan het toepassingsgebied, namelijk : Een RUP vormt het kader op basis waarvan de stedenbouwkundige vergunning toegekend wordt Het voorliggend RUP vereist geen passende beoordeling van art. 36ter van het Natuurdecreet, gezien er geen speciale beschermingszones in de omgeving aanwezig zijn (Vogelrichtlijn en Habitat) en er ook geen betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken te verwachten zijn. 4.3. FASE 3 4.3.1. Is er sprake van een plan-mer van rechtswege? Men onderscheidt 2 beslissingsniveuaus : a) Het voorliggend RUP betreft een plan dat betrekking heeft op de ruimtelijke ordening WEL het gebruik regelt van een klein gebied op lokaal niveau of WEL een kleine wijziging inhoudt NIET het kader vormt voor een toekenning van één van de opgesomde projecten in de bijlage I of II-project uit het besluit van de Vlaamse Regering van 10/12/2004 Bijgevolg is volgens deze regel geen plan-mer van rechtswege noodzakelijk. b) Het voorliggend RUP vereist geen passende beoordeling van art. 36ter van het Natuurdecreet (zie ook fase 2). Gezien zowel beslissing a als b een negatief antwoord hebben, is er geen plan-mer van rechtswege noodzakelijk. 4.3.2. Geeft het RUP aanleiding tot aanzienlijke milieueffecten? De noodzaak van een plan-mer wordt stapsgewijs geëvalueerd aan de hand van de screening van verschillende milieueffecten. Aan de hand van uittreksels van de beschikbare plannen, die diverse beschermingszones, kwetsbare locaties of inventarisatiekaarten weergeven, worden alle screeningscriteria van de bijlage I van het MER-decreet beoordeeld. BESLUIT : Het RUP valt onder de screeningsplicht ING0812- Plan-MER-toets.doc 7
5. MOGELIJKE AANZIENLIJKE MILIEU-EFFECTEN Hieronder wordt een opsomming van de relevante milieu-effecten gegeven die in de referentiesituatie voorkomen. Indien blijkt dat er significante effecten aanwezig zijn die impact hebben op de geplande situatie worden deze meer in detail omschreven. 5.1. MOBILITEIT Langs de westelijke en noordelijke zijde van het RUP bevindt zich een openbare gemeentelijke weg (respectievelijk Stationsstraat en Gravinnestraat + Oostrozebekestraat). Volgens het goedgekeurd mobiliteitsplan van de gemeente, is het de bedoeling om het ganse centrum als zone 30 in te richten en het zwaar verkeer te bannen. Dat impliceert dat er geen bijkomende verkeersgenererende aspecten verwacht worden. Ook de uitbreiding van de huidige parking achter het gemeentehuis en de nieuwe ontsluiting naar de Oostrozebekestraat zal een beter mobiliteit verzekeren voor zowel gemotoriseerd verkeer als de zwakke weggebruikers. BESLUIT : Positieve impact op de mobiliteit 5.2. LUCHT EN KLIMAAT Bij de heraanleg van de dorpskernvernieuwing zullen ook werken aan de nutsleidingen en de rioleringen uitgevoerd worden. Deze werken zullen tijdelijk voor stofhinder zorgen. Door de aanwezigheid van een bosrijk parkgebied is de verspreiding van fijn stof minimaal. BESLUIT : Tijdelijk, maar verwaarloosbaar effect 5.3. GELUID EN LICHT Naast stofhinder, zal de heraanleg ook geluidshinder veroorzaken. De openbare verlichting zal in functie van de heraanleg worden vernieuwd. Er zal echter geen bijkomende lichthinder, zoals bv. bij sportvelden, worden waargenomen. Integendeel, met de huidige technologie zal gekozen worden voor een verbruiksbesparende en sfeervolle verlichting. BESLUIT : Tijdelijke geluidshinder, positieve impact op licht-effect ING0812- Plan-MER-toets.doc 8
5.4. RUIMTELIJKE ORDENING Het RUP bevat slechts minimale aanpassingen aan het bestaande BPA-Centrum. Stedenbouwkundig blijven de zones grotendeels behouden. BESLUIT : Kleinschalig effect 5.5. BODEM Op de bodemkaart zijn er geen specifieke bodemstructuren terug te vinden (code bebouwde zone) en in de databank van de ondergrond is de zone ingekleurd als zandig/lemig. Afb.4 : BODEMKAART (bron Gis-vlaanderen.be) Gezien het RUP zicht bevindt in het dorpscentrum van de gemeente is het niet nodig om de kwetsbaarheid van de landbouwpercelen toe te lichten. In het plangebied zijn geen toe te lichten Vlarebo-activiteiten gekend, noch gronden opgenomen in het register van de verontreinigde gronden. BESLUIT : Geen effect ING0812- Plan-MER-toets.doc 9
5.6. WATER De zone langs de oevers van de Mandel, die doorheen het kasteelpark loopt, behoort tot een overstromingsgevoelig gebied. In afbeelding 5 en 6 vindt u de ingekleurde gevoelige zones terug. De verharde oppervlakte zal echter bij de geplande situatie grotendeels hetzelfde blijven. Enkel bij de uitbreiding van de parking zullen er maatregelen moeten worden genomen om te voldoen aan de vigerende watertoets (vertraagde afvoer met buffer). Het huishoudelijk afvalwater zal via een gescheiden DWA-riolering afgevoerd worden naar de collector in de Stationsstraat. In de zone van het RUP is het grondwater kwetsbaar tot matig kwetsbaar en er zijn geen waterwingebieden en bijhorende beschermingszones type I of II in de wijde omgeving aanwezig. BESLUIT : Kleinschalig effect Afb.5 : OVERSTROMINGSGEBIED (bron AGIV) ING0812- Plan-MER-toets.doc 10
Afb.6 : WATERTOETS (bron AGIV) ING0812- Plan-MER-toets.doc 11
5.7. FAUNA & FLORA EN BIODIVERSITEIT Het kasteelpark is ingekleurd als biologisch waardevol park met de codes kasteelpark en populier (Populus sp.) (zie afb. 7), alsook als bosreferentielaag op de Boskartering (zie afb. 8). In de geplande situatie zal er echter niet geraakt worden aan de grenzen van het park. Op de natuurkaarten waarop de VEN-gebieden zijn aangeduid is de nabijgelegen meers van de beek de Mandel nr. 125, als vengebied De Mandelhoek (type grote eenheid natuur) ingekleurd. Deze zone is echter niet in het voorliggend RUP opgenomen en is hier louter informatief vermeld. Er bevinden zich geen habitat- of vogelluchtlijn gebieden in de onmiddellijke omgeving. BESLUIT : Geen effect Afb.7 : BIOLOGISCHE WAARDERINGSKAART (bron AGIV) ING0812- Plan-MER-toets.doc 12
Afb.8 : BOSKARTERING EN SPEELZONES (bron AGIV) Afb.9 : VENGEBIEDEN (bron AGIV) ING0812- Plan-MER-toets.doc 13
5.8. LANDSCHAP EN STOFFELIJKE GOEDEREN Volgens de landschapsatlas zijn er geen ankerplaatsen in het plan noch in de omgeving aanwezig. Het kasteelpark is wel ingekleurd als landschap, onder het objectnummer OW000653 en de naam PARK VAN HET KASTEEL (zie afbeelding 10). In het voorliggend RUP worden de huidige situatie van het kasteelpark bestendigd. In de geplande situatie zijn er geen elementen die een aanzienlijk effect op het park kunnen hebben. Afb.10 : LANDSCHAPSATLAS ONROEREND ERFGOED (bron AGIV) BESLUIT : Geen effect ING0812- Plan-MER-toets.doc 14
5.9. CULTUREEL ERFGOED M.I.V. ARCHITECTONISCH EN ARCHEOLOGISCH ERFGOED Volgende beschermingen van monumenten, landschappen of dorpsgezichten komen voor in het plangebied: Landschap gevormd door het park van het Kasteel de Plotho de Montblanc (KB 20/06/1947). Kasteel de Plotho de Montblanc, Stationsstraat 3 (KB 24/04/1974). Toren van de Sint-Amandskerk (KB 14/10/1975). Sint-Amanduskerk met inbegrip van de cultuurgoederen die er deel van uitmaken en omgeving (MB 20/11/2001). Bij de herinrichting van de dorpskern zal het straatbeeld wijzigen t.o.v. de referentie-situatie. Er zal wel maximaal rekening worden gehouden met de aanbevelingen van het agentschap Onroerend Erfgoed. BESLUIT : Kleinschalig effect 5.10. ENERGIE- EN GRONDSTOFFENVOORRADEN In het plangebied zijn geen ontginningsgebieden. BESLUIT : Geen effect 5.11. GEZONDHEID EN VEILIGHEID VAN DE MENS Enkel wat betreft de mobiliteit worden ingrepen doorgevoerd die het risico op ongevallen kan verminderen. Het RUP wijzigt geen andere elementen die gezondheidsrisico s zouden veroorzaken. BESLUIT : Positieve impact op effect ING0812- Plan-MER-toets.doc 15
5.12. BESLUIT SCREENING Wij kunnen concluderen dat er weinig tot geen relevante effecten zijn beschreven die een impact op of een verstoring van het milieu tot gevolg zullen hebben. Het doel blijft om het dorpsgezicht te bewaren met behoud van het park en bescherming van het waardevol patrimonium. 6. CONCLUSIE Volgens het schema van afbeelding 3, kunnen we besluiten dat er aan alle criteria is voldaan om een verzoek tot ontheffing van de plan-mer bij de opmaak van dit gemeentelijk RUP bij de dienst Mer aan te vragen. De gemeente is verplicht om eerst aan de ondersteunende Mer-cel en eventueel aan de adviesverlenende instanties deze nota over te maken, om meer zekerheid te krijgen omtrent de noodzakelijkheid van een plan-mer volgens de recente wetgeving. Van zodra de bevestiging van de ontheffing van de plan-mer door de dienst Mer wordt afgeleverd, kan de plenaire vergadering voor de bespreking van het voorontwerp samengeroepen worden. Opgemaakt te Roeselare, 04/09/2008 arch. B. Deckmyn ruimtelijk planner ir. F. Demey zaakvoerder ING0812- Plan-MER-toets.doc 16