28 mei 201 4 Faculteit Bouwkunde TU Delft Tijdens de Dag van de Koopwoningmarkt informeren wij u over de laatste ontwikkelingen op de koopwoningmarkt en nodigen wij politici uit hun licht hierover te laten schijnen. Verder staan op deze dag nieuwe initiatieven en innovaties op de koopwoning- en hypotheekmarkt centraal. In 2013 is het vertrouwen van consumenten in de koopwoningmarkt sterk toegenomen. Dit vertaalt zich in het 3 e en 4 e kwartaal van 2013 daadwerkelijk in een stijgend aantal woningverkopen en ook in een bescheiden prijsstijging in het 4 e kwartaal. De vraag is echter: zet dit broze herstel de komende tijd door? Daarvoor is allereerst inzicht nodig in de factoren die tot de recessie op de koopwoningmarkt hebben geleid. Wanneer hier duidelijkheid over is, kan ook de invloed van toekomstige ontwikkelingen worden ingeschat: Welke gevolgen hebben veranderingen in de inkomenstabellen, de loan to value (verhouding tussen de hoogte van de lening en waarde van de woning), de beperking van de Nationale Hypotheekgarantie en de inkomensontwikkeling op het functioneren van de koopwoningmarkt? Vervolgens is het de vraag hoe een aantal toekomstige markt- en beleidsontwikkelingen de markt beïnvloeden. - cale behandeling van de eigen woning en schetst Dylan Dresens (NHG) de toekomst van de garantiestructuur. Nico Rietdijk (NVB) praat u bij over de ontwikkelingen op de markt van de nieuwbouwkoopwoningen. In een forumdiscussie geven Peter van den Bosch (BKR), Peter Hein van Mulligen (CBS), Dylan Dresens (NHG), Ger Hukker (NVM), Nico Rietdijk (NVB) en Nico Stolwijk (VEH) hun visie op de resultaten van de monitor Koopwoningmarkt en de toekomst van de koopwoningmarkt. In een aantal parallelle middagsessies passeren innovatieve ideeën en producten op de koopwoningmarkt de revue. U kiest twee thema s waarin u zich verder wilt verdiepen. In het slotdebat laten politici hun licht schijnen over de onderwerpen die tijdens deze dag aan de orde zijn gekomen. Voor wie? Tijdens de Dag van de Koopwoningmarkt ontmoeten professionals elkaar die werkzaam zijn op de woningmarkt: beleidsmakers en beslissers bij gemeenten, overheid, bankwezen, woningcorporaties, projectontwikkelaars, bouwondernemingen, belan- - verlening en makelaardij. Geïnteresseerde bewoners zijn ook van harte welkom. Programma De Dag van de Koopwoningmarkt brengt toonaangevende visies en sprekers bij elkaar. Peter Boelhouwer (OTB, TU Delft) licht allereerst de Monitor Koopwoningmarkt van het 1 e kwartaal 2014 toe in een tweegesprek met Roland Koopman (RTL). Vervolgens spreekt Kees van Dijkhuizen Verslag RTL Z Op deze dag licht het OTB van de Faculteit Bouwkunde, TU Delft haar Monitor Koopwoningmarkt van het 1 e kwartaal 2014 toe en wordt de RTL Z Huizenindex gepresenteerd. Deze geven in één oogopslag de stemming op de huizenmarkt weer. RTL Z doet verslag van deze dag.
DAGPROGRAMMA Dagvoorzitter: Roland Koopman, financieel journalist en anchorman RTL Z Ochtend Middag 09.00 09.30 Opening en welkom door de dagvoorzitter 09.35 Monitor Koopwoningmarkt 1e kwartaal 2014 In een tweegesprek licht Peter Boelhouwer de Monitor Koopwoningmarkt van het 1 e kwartaal 2014 toe. Roland Koopman, RTL, in gesprek met Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems TU Delft 13.30 14.30 14.45 Verdiepende middagsessies - Ronde 1 In dit middagprogramma worden nieuwe ideeën, producten en innovaties in de koopwoning- en hypotheekmarkt gepresenteerd in een keur aan verdiepende themasessies. Wisseling van sessie Verdiepende middagsessies - Ronde 2 09.55 Financiering van de koopsector en aanpas- 15.45 Pauze woning Kees van Dijkhuizen, Lid Raad van Bestuur ABN AMRO, heeft in opdracht van minister Blok gesproken met en verzekeraars een grotere rol kunnen krijgen bij het 16.10 Middagdebat: nieuw beleid voor verder herstel? Onder leiding van Roland Koopman geven verschillende fractieleden van de Tweede Kamer hun mening over de toekomst van de koopwoningmarkt. Zijn structurele veranderingen wenselijk? een commissie die een voorstel voor vereenvoudiging van het belastingstelsel heeft opgesteld. 16.50 Borrel 10.15 NHG: meerwaarde in tijden van economische crisis Risico s herkennen en gedwongen verkopen voorkomen: wat leren we van deze crisis? Dylan Dresens, directeur Nationale Hypotheek Garantie 10.35 Pauze 11.10 Ontwikkeling op de markt van nieuwbouwkoopwoningen Het broze herstel op de markt van bestaande woningen heeft zich nog niet vertaald in een opleving van de nieuwbouwmarkt. De vraag is of dit de komende tijd toch gaat gebeuren en welke belemmeringen nog overwonnen moeten worden. Nico Rietdijk, directeur NVB 11.30 Forumdiscussie over de ontwikkelingen op de koopwoningmarkt; hoe duiden de panelleden de resultaten van de Monitor Koopwoningmarkt en hoe ziet de toekomst van de koopwoningmarkt eruit? Komen oude tijden terug of moeten we ons voorbereiden op een langdurige periode van stagnatie? Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom CBS Peter van den Bosch, directeur BKR Dylan Dresens, directeur Nationale Hypotheek Garantie Ger Hukker, voorzitter Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) Nico Rietdijk, directeur NVB Nico Stolwijk, manager Strategie & Belangenbehartiging VEH 12.20 Lunchpauze Informatiestands Wij bieden organisaties de mogelijkheid om zich tijdens deze dag te presenteren middels een informatiestand. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het OTB-Congresbureau (Eveline Vogels, e.m.vogels@tudelft.nl). Wij informeren u graag over de kosten en de mogelijkheden.
VERDIEPENDE MIDDAGSESSIES 1. Nieuwe statistieken over woningen in verkoop Door de crisis en de stagnerende koopwoningmarkt zijn er de laatste jaren steeds minder woningen verkocht. Om in een vroeg stadium inzicht te krijgen in ontwikkelingen op de koopwoningmarkt heeft het CBS de mogelijkheden voor een nieuwe statistiek, over bestaande woningen die te koop worden aangeboden, onderzocht. Hierbij is gekozen voor een techniek om via internet te koop staande woningen waar te nemen. Over 2013 zijn landelijke voorlopige cijfers over bestaande woningen in verkoop in een maatwerktabel gepubliceerd. In deze sessie wordt er onder meer ingegaan op: de uitdagingen van waarnemingen via internet; de methodologische keuzes; de eerste resultaten over 2013; andere CBS-statistieken over bestaande koopwoningen. Aan het eind van de sessie heeft u meer inzicht in de wijze waarop de cijfers over te koop staande woningen worden samengesteld, heeft u een beter overzicht van de CBS-statistieken over koopwoningen en bent u geïnspireerd om deze statistieken in uw eigen situatie te gebruiken. 2. Energielabel, energiegebruik en woningwaarde In het energiebesparingsbeleid wordt vooral naar de woningvoorraad gekeken. Daar ligt een groot besparingspotentieel. De benodigde renovatie van de schil en de installatie van bijvoorbeeld zonnepanelen vergt echter grote investeringen van eigenaar-bewoners. Door middel van aantrekkelijke leningen en het revolverend fonds van het energieakkoord moet dit voor meer mensen bereikbaar worden. Maar gaat het ook gebeuren? Geeft het energielabel een goede indicatie van het energiegebruik en besparingspotentieel? Wat is de relatie van de labels met de woningwaarde? Of is er een andere motivatie nodig? Sprekers: Laure Itard, universitair hoofddocent (TU Delft) en lector (De Haagse Hogeschool) Energie in de Gebouwde Omgeving en Daŝa Majcen, onderzoeker OTB, TU Delft 3. De makelaar: dealmaker of ontzorger? De woningmarkt was jarenlang een luilekkerland waarin de traditionele woningmakelaar goed gedijde. De transacties waren snel, veelvuldig en werden standaard door een makelaar begeleid. interactieve middagsessie met brancheorganisatie VBO Makelaar worden mogelijk succesvolle concepten en producten bediscussieerd. Spreker: Hans van der Ploeg, directeur VBO Makelaar 4. Gemeentelijke grondexploitatie; en hoe dan verder? Door de ingestorte woningmarkt staan gemeentelijke grondexploitaties en zwaar onder druk. Tijdens deze sessie worden verschillende strategieën besproken die bij kunnen dragen aan het verlagen van het gemeentelijke risico bij het voeren van grondexploitaties. Het gaat dan bijvoorbeeld over risicomanagement, monitoren van lopende exploitaties, hoe omgaan met reserves en sturing op resultaten. Ook kan er vanuit diverse perspectieven gediscussieerd worden over de vraag of een gemeentelijke grondexploitatie wenselijk is. Gespreksleider: Daniëlle Groetelaers, universitair docent grondbeleid & grondeconomie OTB, TU Delft Sprekers: Karine Tanis, statistisch onderzoeker Vastgoed en Woningmarkt CBS en Erna van der Wal, statistisch onderzoeker Producentenprijzen en Goederenproductie CBS crisis hebben de woningmarkt voorgoed veranderd. De makelaar die nu niet innoveert en strategische keuzes maakt over het onderscheidend vermogen, wordt ingehaald. Totaaladvies of specialiseren? Huur of koop? Wel of niet marktkennis delen? Met welke marketingacties de markt benaderen? In een
5. Woningmakelaar van het jaar Eind 2013 zijn de awards voor de Woningmakelaar van het Jaar 2013 uitgereikt. De winnaars van deze vakprijs presenteren onder meer hun innovatieve cases: Winnaar Specialisatie Award 2013: Woonvisie NVM Makelaars (Rotterdam) Case: WoonGold-label Winnaar Marketing Award 2013: Brockhoff Makelaars Case: Elkedaggoedkoper.nl Winnaar New Talent Award 2013: Van Herk Makelaardij New talent: Jasper van Schijndel Gespreksleider: Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems TU Delft Sprekers: Niek Strater en Wilbert Hoogdijk, Woonvisie NVM Makelaars (Rotterdam), Edwin Brockhoff, Brockhoff Makelaars en Jasper van Schijndel, Van Herk Makelaardij 6. Starters en doorstromers op de koopwoningmarkt Veel aandacht gaat uit naar de positie van starters op de koopwoningmarkt. Immers: het lijkt waarschijnlijk dat vereerste instantie de mogelijkheden voor starters inperken. Tegelijkertijd zijn het juist de starters die de dynamiek terug in de markt moeten brengen. Of is het beeld toch anders en hebben de starters niet gehinderd door restschulden - de afgelopen jaren hun kans gegrepen vanwege de lage woningprijzen? Kadaster en CBS ontwikkelden beide het afgelopen jaar nieuwe gegevens over de situatie van starters. Daar komen interessante resultaten uit, die we graag met u delen en bespreken. Sprekers: Gelske van Daalen, statistisch onderzoeker Vastgoed & Woningmarkt CBS, Ramona van Marwijk, senior projectadviseur Kadaster 7. De waarde van de Eigen Huis Marktindicator Het kopen van een woning is van een geheel andere orde dan het aanschaffen van luxe goederen. Omdat de ontwikkelingen op de koopwoningmarkt eind jaren 90 en begin deze eeuw nauwelijks samenhang vertoonden met de algemene consumentenvertrouwensindex van het CBS, is de Vereniging Eigen Huis in april 2004 met voor de koopwoningmarkt, gestart: de Eigen Huis Marktindicator. Nu we bijna 10 jaar verder zijn, willen we weten wat de waarde is van dit maandelijks panelonderzoek voor de VEH en meer algemeen voor het onderzoek naar de ontwikkelingen op de Nederlandse koopwoningmarkt. Hoe is de Marktindicator opgebouwd? Hoe verhoudt het verloop van de Marktindicator zich tot de dynamiek op de koopwoningmarkt? En welk belang hebben (toekomstige) eigenaarbewoners bij het bestaan van dit VEH-instrument? Sprekers: Harry Boumeester, onderzoeker woningmarktontwikkeling, woningbehoefte en woonpreferenties OTB, TU Delft en Hans André de la Porte, manager communicatie en perszaken Vereniging Eigen Huis 8. Hervorming op de hypotheekmarkt Hoe wonen, werken en leven wij in het jaar 2030? Hoe hebben we onze leefomgeving ingericht? Zijn wonen en zorg geïntegreerd? Is het kopen van een eigen huis straks nog net zo belangrijk of maken we andere keuzes? Zijn er nieuwe producten en diensten rondom het wonen en het huishouden ontstaan? Op welke wijze en via welke kanalen sluiten consumenten hun hypotheek af? En wat gebeurt er vandaag de dag en morgen om naar dat toekomstbeeld toe te werken? Geldverstrekker Obvion, de Blauwtrust Groep en het Hypotheken Data Netwerk (HDN) maken u deelgenoot van hun visie. Gespreksleider: Dorine van Basten, directeur HDN Sprekers: Rolf Rozestraten, manager sales en intermediaire zaken Obvion Hypotheken NV en Bas Millenaar, directeur business development Blauwtrust Groep 9. Van aanbieden wat niet gewenst is naar verkopen waar vraag naar is Vroeger bepaalden stedenbouwers en projectontwikkelaars welke woningtypen, -kwaliteiten en prijsklassen op de markt werden gebracht. De woonconsument mocht, als het prijsniveau haalbaar was, de woning slechts kopen via de makelaar. Het is iedereen inmiddels duidelijk dat nieuwbouwwonin-
welfare. Is dit ook de toekomst van Nederland? Sprekers: o.a. Marja Elsinga, hoogleraar Housing Institutions and Governance, TU Delft en Johan Conijn, directeur Ortec Finance gen als gevolg hiervan worden geboycot door de consument. Transformatie naar vraaggestuurd ontwikkelen is dus noodzakelijk om nieuwbouwwoningen en -projecten te verkopen. De NVM Nieuwbouwspecialist heeft de handschoen opgepakt. Als er vanaf het prilste stadium constructief wordt samenworden opgesteld waarmee het ontwikkeltraject kan starten. Wie ze zijn? Hoe ze werken? Op welke wijze ze toegevoegde waarde creëren? Het resultaat, snelle verkoop en een gecalculeerd risico tellen! Gespreksleider: Leo Bosch, projectleider Nieuwbouw, NVM 10. Verzilveren van vermogen in de woning (Onder voorbehoud) De hoge hypotheekschuld en het onder water staan komen momenteel veel in het nieuws. De woningmarkt als probleem. Echter, de koopwoningmarkt is ook een markt waarin veel vermogen - ciële producten liquide gemaakt kan worden en een oplossing kan zijn voor andere problemen. Het zogenaamde verzilveren van woningvermogen kan bijvoorbeeld een oplossing zijn voor ouderen die hun huis moeten aanpassen of die geld nodig hebben voor zorg. Dit heeft de Task force Verzilveren onder leiding van Paul Tang bestudeerd. Is dit een goed idee? Wat zijn voor- en nadelen hiervan? Meer in het algemeen, de woning kan worden beschouwd als privévangnet dat uitkomst kan bieden in tijden van 11. Financiering van funderingsherstel In Nederland staan circa 750.000 woningen op houten palen. Een groot deel daarvan is in particulier bezit. Van die 750.000 lopen naar schatting 400.000 het risico van slechte fundering of dat binnen afzienbare tijd gebreken zullen vertonen. Het herstel van een slechte fundering kost tienduizenden euro s. Bij het kopen van de woning is daar vaak geen rekening mee gehouden en de meeste eigenaren worden daardoor onaangenaam verrast. In deze sessie besteedt het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) aandacht aan de volgende vragen: Wat zijn de achtergronden van de funderingsproblematiek? Waarom komt het herstel van funderingen niet sneller van de grond? bijdrage leveren in het funderingsherstel? Gaan makelaars bij de verkoop van een woning op de juiste wijze om met funderingsproblemen? Spreker: Dick de Jong, directeur KCAF wereld noemen ze dat asset based
MEER INFORMATIE Datum en tijdstip Woensdag 28 mei 2014 Aanvang: 09.30 uur Einde: 16.50 uur Locatie Faculteit Bouwkunde, TU Delft Julianalaan 134 2628 BL Delft 015 278 9805 www.bk.tudelft.nl Deelnamebedrag Het deelnamebedrag is 299,- per persoon (over dit bedrag is geen BTW verschuldigd). Er geldt een kortingsregeling voor, lunch en de borrel zijn bij het deelnamebedrag inbegrepen. Sessievoorkeur In het programma worden verschillende verdiepende sessies aangeboden. Afhankelijk van de belangstelling worden sommige sessies één keer en andere twee keer gehouden. U kunt tijdens het congres deelnemen aan 2 sessies. U kunt bij uw inschrijving 3 voorkeuren aangeven. Uiteraard probeert de organisatie bij de indeling zo veel mogelijk rekening te houden met uw eerste en tweede voorkeur. Tijdens de dag zelf wordt verschuldigd. Daarna wordt het gehele deelnamebedrag in rekening gebracht. Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. De organisatie behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling de bijeenkomst te annuleren. Hiervan ontvangt de deelnemer tijdig bericht. Bij annulering van het congres door de organisatie ontvangen de deelnemers direct het deelnamebedrag terug. Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Angélique Dersjant van het OTB-Congresbureau, tel. (015) 278 3005, e-mail: a.d.dersjant@tudelft.nl. Mailing Mochten de adresgegevens niet juist zijn, dan verzoeken wij u vriendelijk de wijziging door te geven aan Angélique Dersjant van het OTB-Congresbureau (a.d.dersjant@tudelft.nl). OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving Het OTB, onderdeel van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft, verricht onderzoek en verleent adviezen op het gebied van het bouwen en de gebouwde omgeving. Het onderzoek van het OTB is multidisciplinair, beleids- en oplossingsgericht. Ook aan kennisoverdracht wordt veel aandacht besteed in de vorm van onderwijs, beleidsrapporten, publicaties en het organiseren van studiedagen, congressen en cursussen. Aanmelding en betaling U kunt zich voor het congres aanmelden via de website www.otb.tudelft.nl/agenda. Bij de e-mailbevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving. Indien u kiest voor betaling per facadministratie van de TU Delft. Het deelnamebedrag dient 10 werkdagen voor aanvang van het congres ontvangen te zijn. Indien vanwege onjuist ingevulde gegevens de factuur opnieuw verzonden dient te worden, wordt 25,- aan administratiekosten doorberekend. Annulering Afmelding zonder verplichting tot betaling kan slechts indien de annulering schriftelijk is ontvangen vóór 14 mei 2014. Bij afmelding tussen 14 en 21 mei 2014 is 50% van de kosten