AUTEURSRECHT @ INTERNET M arie-christine JANSSENS Hendrik VA N HEES m ' UGf!
IN H O U D INHOUD I. IN L E ID IN G... 11 1. H et auteursrecht en zijn impact op het dagelijks leven... 11 2. H et auteursrecht en zijn plaats binnen de intellectuele eigendomsrechten 12 3. H et auteursrecht en zijn betekenis... 15 II. W A T K O M T IN A A N M E R K IN G V O O R AUTEURSRECHTE LIJKE B E S C H E R M IN G?... 17 A. A uteursw erken in de tra d itio n e le bete kenis... 17 7. Wat zijn de voorwaarden voor bescherming?... 17 1.1. A u to m atische bescherm ing zonder fo rm a lite ite n... 17 1.2. H et auteursrecht bescherm t enkel een concrete v o rm... 18 1.3. H et auteursrecht bescherm t een originele c re a tie... 18 2. Welke werken komen in aanmerking voor bescherming?... 20 3. Hoe lang duurt het auteursrecht?... 22 B. A uteursrechten in een ruim ere c o n te x t... 23 7. Naburige rechten... 23 1.1. Uitvoerende ku n ste n a a rs... 23 1.2. Producenten van fonogram m en en film s... 24 1.3. O m ro e porg anisatie s... 25 2. Databanken... 26 2.1. Bescherming d o o r het a u te u rsre ch t... 26 2.2. Een eigen beschermingssysteem: het d a ta b a n ke n re ch t... 27 3. Computerprogramma s... 27 4. Portretrecht... 28 C. Hoe bewijs ik m ijn a u te u rsre ch t?... 29 7. Neerlegging b ij een officiële instantie... 30 2. H et i-d epot... 30 3. Specifieke mogelijkheden voor auteurswerken en software... 31 5
AUTEURSRECHT < INTERNET III. W ELKE RECHTEN K O M E N T O E A A N DE H O U D E R VAN H E T A U TE U R S R E C H T?... 33 A. O ve rzich t... 33 B. E xp lo ita tie re ch te n... 33 1. Reproduceren (kopiëren)... 33 2. Vertalen... 35 3. Aanpassen... 35 4. Verdere verspreidingen... 36 4.1. In het verkeer brengen van een werk: in beginsel... 36 4.2. Beperking aan het beginsel: com m unauta ire u itp u ttin g... 37 4.3. Verhuren en u itle n e n... 38 5. Mededelingen aan het publiek (algemeen)... 38 6. Mededelingen o nline: on demand transmissies... 40 7. Enkele kenmerken... 41 8. Naburige rechten... 41 C. M orele rechten... 43 1. Naamsvermelding (paterniteitsrecht)... 43 2. Bekendmaking (divulgatierecht)... 43 3. Eerbied (integriteitsrecht)... 44 4. Enkele kenmerken... 45 IV. V O O R W ELK GEBRUIK M O E T GEEN T O E S T E M M IN G W O R D E N G E V R A A G D?... 47 A. O ve rzich t... 47 B. W erken in het publiek d o m e in... 48 1. De beschermingstermijn van het auteursrecht is verstreken... 48 2. Werken waarop nooit auteursrecht ru s t... 49 3. Internet is niet rechtenvrij... 49 4. Er staat geen notice bij het werk: is het gebruik dan vrij?... 50 6
IN H O U D 5. Let op voor bewerkingen en adaptaties... 51 C. Kopiëren vo o r eigen g e b ru ik... 51 7. Overschrijven, fotokopiëren o f andere reproducties maken via een fotografische techniek... 51 2. Reproduceren op elke andere wijze (dan op p a p ie r)... 52 3. Reproduceren is niet hetzelfde als mededelen!... 53 4. Betaling van een vergoeding... 54 D. G e bruik in het kader van onderw ijs- en onderzoeksdoeleind e n... 55 7. Algemeen... 55 2. Toegestane handelingen van reproductie?... 56 3. Toegestane handelingen van publieke mededeling?... 57 E. Citeren u it een w e r k... 58 7. Citeren in het kader van kritiek, polemiek, onderwijs o f wetenschapsbeoefening... 58 2. Gebruik in een verslag over actuele gebeurtenissen... 59 3. Incidenteel gebruik van werken die zich op een openbare plaats bevinden... 60 F. Andere toegestane vorm en van g e b ru ik... 60 7. Karikatuur, parodie, pastiche... 61 2. Openbare uitlening... 61 3. Reproducties voor het behoud van het patrim onium... 62 4. Gebruikshandelingen ten behoeve van mensen met een handicap 63 5. Reproducties van uitzendingen door bepaalde sociale instellingen 63 6. Reclame voor openbare tentoonstellingen en verkopen... 63 7. Tijdelijke kopies die technisch noodzakelijk z ijn... 64 G. Toegestane handelingen m.b.t. c o m p u te rp ro g ra m m a s en databanken... 64 7
AUTEURSRECHT & INTERNET 1. Computerprogramma s... 65 2. Databanken... 66 V. T O E S T E M M IN G V R A G E N... 69 A. Aan w ie?... 69 1. Wie is titularis?... 69 2. Tussenkomst van beheersvennootschappen... 71 3. Geen toestemming te verkrijgen... 73 B. H o e?... 74 7. Een auteurscontract sluiten... 74 2. Hoe moet het contract worden opgesteld?... 75 2.1. Een geschrift is n o o d z a k e lijk... 75 2.2. Bewoordingen van het c o n tr a c t... 76 2.3. Vergoeding... 77 2.4. E xp lo ita tie p lich t?... 77 2.5. D uur en te rrito riu m... 78 2.6. Toekom stige w erken... 78 2.7. V aria... 79 C. W erknem ers en uitvoerders van o p d ra c h te n... 80 7. Beginsel: het recht ontstaat bij de a u te u r... 80 2. Werken gecreëerd in dienstverband... 81 3. Werken gecreëerd in opdracht... 82 4. Uitvoerende kunstenaars... 84 D. Afspraken over m orele re c h te n... 84 V I. SPECIAL T O P IC S... 87 A. E-mail verkeer... 87 B. Linking, fra m in g,... 88 C. O pvraging en hergebruik u it d a ta b a n k e n... 91 8
IN H O U D D. Vrije licenties : Creative com m ons en opensource (FOSS/ FLO SS)... 94 1. Algemeen... 94 2. Creative Commons... 95 3. FOSS <& FLOSS Software... 96 3.1. O pensourcelicenties... 97 3.2. V a ria n te n... 99 E. W a t te doen bij inbreuk? Positie van de a uteur en van de inb re u k m a k e r... 100 1. Je bent het slachtoffer van een inbreuk: iemand pleegt inbreuk op je auteursrecht... 100 2. Je begaat een inbreuk... 102 3. Inbreuk is niet hetzelfde als plagiaat... 103 F. A ansp rake lijkh eid van tussenactoren v o o r d o o rg ifte van illegaal m a te ria a l... 105 7. Algemeen... 105 2. Europees regime van aansprakelijkheid van ISPs (Internet Service Providers)... 106 2.1. Situatie van d o o rg ifte o f mere c o n d u it... 106 2.2. Situatie van caching... 106 2.3. Situatie van h ostin g ( safe h a rb o r )... 107 3. Aansprakelijkheid van zoekmotoren... 109 4. Aansprakelijkheid van User-Generated Content platforms... 110 5. Aansprakelijkheid van andere tussenpersonen (P2P-situaties)... 111 G. Technische beveiligingen en elektronische in fo rm a tie b etreffende het beheer van re c h te n... 112 7. Technische voorzieningen (D R M )... 112 2. Elektronische informatie over w erken... 114 V II. N O G VERDERE V R A G E N?... 115 9